سایت حالوش که اخبار استان سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد، دوشنبه اول دیماه در گزارشی نوشت نیروهای لباس شخصی وابسته به وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با استقرار در مبادی ورودی و خروجی زاهدان، خودروها و شهروندان را متوقف و مدارک هویتی افراد را کنترل کردهاند.
حالوش به نقل از منابع مطلع نوشت این ایست بازرسیها بدون اعلام رسمی علت یا محدوده زمانی مشخص، بهصورت همزمان در نقاط مختلف شهر انجام شده و در برخی مناطق موجب اختلال در تردد و افزایش نگرانی عمومی شده است.
مولوی عبدالحمید اسماعیلزهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، ۳۰ آذر در جلسه هفتگی استادان «دارالعلوم زاهدان»، از تشدید فشارهای امنیتی بر «مجموعه مکی» خبر داد و گفت برخلاف وعده مسئولان، نه تنها تغییری در اوضاع ایجاد نشده، بلکه فشارها و تنگناهای امنیتی تشدید هم شده است.
اسماعیلزهی گفت: «مسئولان جمهوری اسلامی گفته بودند اگر موضوع جمعه خونین زاهدان حل شود تمام مشکلات ایجادشده برطرف خواهند شد، اما متاسفانه مسئولان به وعدههایشان عمل نکردند و نگرانیها در رابطه با تشدید فشارها و تنگناها کمافیالسابق وجود دارد.»
او اضافه کرد: «میگویند از مشکلات کشور صحبت و انتقاد نکنید، در حالی که ما شهروند این کشور هستیم و شهروند عادی هم نیستیم؛ مردم ما را پیشوای خود میدانند و از ما انتظار دارند. در شرایط کنونی مردم گرسنهاند و جیب مردم خالی است و همدردی و گریه با مردم رنجدیده در این شرایط وظیفهای شرعی و انسانی است.»
مجموعه مکی به مسجد مکی و نهادهای وابسته به آن، از جمله دارالعلوم زاهدان گفته میشود. مجموعهای که در سالهای اخیر به یکی از مهمترین کانونهای مذهبی و اجتماعی اهلسنت در استان سیستان و بلوچستان تبدیل شده و بارها هدف فشار و محدودیتهای امنیتی قرار گرفته است.
تشدید فشارهای امنیتی در زاهدان در حالی است که رسیدگی به پیامدهای جمعههای خونین زاهدان و خاش همچنان بلاتکلیف مانده است.
۲۶ آبان، خانوادههای کشتهشدگان و مجروحان جمعه خونین زاهدان اعلام کردند با وجود وعدههای مقامهای قضایی درباره پرداخت دیه و رسیدگی به وضعیت آنان، هیچ نهادی تاکنون پاسخ روشنی ارائه نداده است.
هشتم مهر ۱۴۰۱، همزمان با جنبش «زن، زندگی، آزادی»، نیروهای حکومتی به نمازگزاران معترض در زاهدان آتش گشودند. حملهای که در واکنش به اعتراضها به تجاوز فرمانده نیروی انتظامی به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ رخ داد و بیش از ۱۰۰ کشته، از جمله ۱۷ کودک و دستکم ۳۰۰ مجروح بر جای گذاشت.
این رویداد به آغاز اعتراضهای گسترده در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان انجامید و حدود یک ماه بعد، در ۱۳ آبان ۱۴۰۱، کشتاری مشابه در خاش انجام شد.
سازمان عفو بینالملل همان زمان شمار کشتهشدگان خاش را ۱۸ نفر اعلام کرد.
اسماعیلزهی در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: «انتقاد سازنده برای اصلاح، موثر و مفید است و کسی که اراده اصلاح نداشته باشد، از انتقاد سازنده استقبال نمیکند.»
او تاکید کرد: «معتقدیم اگر انتقاد سازنده نباشد، استبداد بهوجود میآید.»