تاجزاده خواستار «سازمانیافتگی شهروندان» برای رسیدن به دموکراسی در ایران شد
مصطفی تاجزاده، زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین، در نامهای به مناسبت روز دانشجو خواستار «سازمانیافتگی شهروندان» برای رسیدن به دموکراسی در ایران شد.
مصطفی تاجزاده، زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین، در نامهای به مناسبت روز دانشجو خواستار «سازمانیافتگی شهروندان» برای رسیدن به دموکراسی در ایران شد.
تاجزاده در این نامه نوشت که یکی از علل «ناتوانی» مردم ایران در تحقق آرمانهای خود، «ضعف تشکلیابی شهروندان و حتی نخبگان» است.
او افزود: «با وجود آگاهیهای بالای عمومی، تمایل به کار جمعی و سازمانیافته بین ایرانیان بسیار پایین است. همین شکاف، حکومت را قادر میسازد نارضایتی فراگیر را نادیده بگیرد و اقلیتی کوچک اما منسجم را بر اکثریتی منتقد اما پراکنده مسلط کند.»
این زندانی سیاسی تاکید کرد: «از موثرترین راههای تبدیل خواست عمومی به قدرت اجتماعی، تشکلیافتن شهروندان است؛ از انجمنهای دانشگاهی و اتحادیههای کارگری و صنفی گرفته تا سمنها (سازمانهای مردمنهاد) و احزاب سیاسی.»
جمهوری اسلامی در دهههای گذشته، مانع از فعالیت احزاب و تشکلهای سیاسی مستقل شده و فعالان سیاسی و روزنامهنگاران را به زندان انداخته است.
ماموران دادستانی، ۱۳ آبان به دستور دادستان تهران با پنج خودروی انتظامی و امنیتی به منزل دختر تاجزاده یورش برده، این زندانی سیاسی را که برای شرکت در مراسم درگذشت برادرش به مرخصی کوتاه رفته بود، بازداشت کردند و به زندان اوین بازگرداندند.
تاجزاده که تاکنون ۱۰ سال را در زندان گذرانده، بدون در نظر گرفتن پرونده جدید، باید تا میانه سال ۱۴۰۶ در زندان بماند.
دانشجویان و کار تشکیلاتی
تاجزاده در بخش دیگری از نامهاش نوشت: «دانشجویان، بهعنوان یکی از پیشروترین گروههای جامعه، باید کار جمعی و تشکیلاتی را از درون دانشگاه و نهادهای دانشگاهی آغاز کنند تا بعدها بتوانند به گونهای متشکل در نهادهای مدنی به سود بهبود اوضاع نقشآفرینی موثر کنند.»
او افزود: «سازمانیافتگی شهروندان شرط دستیابی به ایرانی توسعهیافته و دموکراتیک است. کشوری که با تضمین حقوق مدنی و سیاسی شهروندانش، پیامآور صلح و همزیستی مسالمتآمیز در عرصه جهانی باشد.»
پیشتر و همزمان با برگزاری مراسم رسمی به مناسبت روز دانشجو از سوی حکومت ایران، فعالان و تشکلهای دانشجویی و صنفی تاکید کردند که جنبش دانشجویی خاموششدنی نیست و از لزوم سوق دادن مبارزات صنفی به مبارزات سیاسی برای تغییرات اساسی در ایران گفتند.
در این میان، جمعی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در بیانیهای که در کانالهای تلگرامی منتشر شد، نوشتند: «بازداشت همکلاسیهایمان، از جمله پویا قبادی و وحید بنیعامریان و قرار گرفتن احسان فریدی در معرض حکم اعدام، نمادی از شرایط نگرانکنندهای است که مسیر طبیعی دانشگاه را مختل کرده است.»
برخوردهای امنیتی و قضایی همراه با محرومیتهای انضباطی دانشجویان در دانشگاههای سراسر ایران از زمان اعتراضات سراسری پس از کشته شدن ژینا (مهسا) امینی در بازداشت گشت ارشاد در شهریور سال ۱۴۰۱ و گسترده شدن دامنه اعتراضات دانشجویی تشدید شد.
از آن زمان تاکنون گزارشهای بسیاری درباره برخوردهای قهری با دانشجویان و صدور احکام اخراج، تعلیق یا ممنوعیت از تحصیل برای آنان منتشر شده است.
بر اساس گزارشها، بیش از ۱۲ هزار دانشجو در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی» بازداشت، تعلیق، اخراج، تبعید تحصیلی و لغو اسکان شدند.
فاطمه عباسی سهشنبه ۱۸ آذر به روزنامه اعتماد گفت: «در مدت جنگ ۱۲ روزه، پذیرش مددجوی جدید را کاهش دادیم و ناچار شدیم ظرف کمتر از یک هفته، حدود ۶۰ مرکز نگهداری سالمندان، کودکان و معتادان را که نزدیک به پایگاه و مراکز حساس و نظامی بودند، هم تعطیل کنیم.»
او از این که مقامات این سازمان اطلاع نداشتند این مراکز در نزدیکی مراکز نظامی و حساس کشور واقع شدهاند، به عنوان «واقعیت تکاندهنده» نام برد و گفت: «نقص بانک اطلاعات مراکز و افراد پرخطر و نیازمند از دیگر ضعفهایی بود که در جنگ ۱۲ روزه آشکار شد.»
با این حال، این مقام سازمان بهزیستی مشخص نکرد این «مراکز حساس و نظامی» دقیقا چه مراکزی بودند و در چه شهرهایی قرار داشتند.
ساختمانهای بهزیستی ایمن نیستند
عباسی از ناایمن بودن ساختمانهای مراکز بهزیستی در ایران خبر داد و تاکید کرد: «در شرایط جنگی، در هیچ کدام از مراکز نگهداری بهزیستی، فضای امن و ایمن وجود نداشت.»
پیشتر حسین موسوی چلک، معاون سازمان بهزیستی، با اشاره به جنگ ۱۲ روزه گفت: «ما ۴۰ سال منتظر این جنگ بودیم اما در کشور پناهگاه نداشتیم.»
او اضافه کرد: «در همین جنگ بود که فهمیدیم نباید مراکز اجتماعی را کنار سایتهای حساس بگذاریم؛ یا حتی مراکز حساس نباید کنار اماکن مسکونی باشند.»
غلامرضا جلالی، رییس سازمان پدافند غیرعامل، پیش از این اعلام کرد که سال گذشته دستورالعملی برای آمادهسازی پناهگاهها در تهران در نظر گرفته شد اما تنها مسئولین از آمادهسازی این پناهگاهها اطلاع داشتند.
او همچون برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی، مردم را برای پناه گرفتن در مواقع اضطراری به «مکانهای موجود مانند متروها، پارکینگهای طبقاتی و زیرزمینها» ارجاع داد.
باز پس فرستادن مددجویان به خانوادههایشان
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی ایران در بخش دیگری از اظهاراتش گفت که به دلیل ناتوانی این سازمان در نگهداری مددجویان در جریان جنگ ۱۲ روزه، بسیاری از آنان به خانوادههایشان بازگردانده شدند.
او گفت: «تعدادی از مددجویان را به خانوادههایشان تحویل دادیم یا به سایر مراکز فرستادیم تا تعداد مددجو در مراکز نگهداری کاهش پیدا کند.»
عباسی در این زمینه نیز آمار دقیقی ارائه نکرد اما افزود: «روز دوم آتشبس به مرکزی رفتیم که حدود ۶۰ نفر از مددجویانش به خانوادهها تحویل داده شده بودند ولی تعداد دیگری که در مرکز ساکن بودند، جز این مرکز هیچ جایی برای زندگی نداشتند.»
این مقام سازمان بهزیستی تاکید کرد: «اگر این جنگ بیش از یک ماه طول میکشید، در بسیاری از مراکز نگهداری حتی با کمبود مربی برای ارائه خدمات مواجه میشدیم.»
بر اساس اعلام بهزیستی، در حال حاضر نزدیک به ۵۹ هزار نفر در هزار و ۱۹۰ مرکز و خانه تحت پوشش این سازمان اقامت دارند.
به غیر از موضوع مسائل ایمنی ساختمان، در سالهای گذشته گزارشهای متعددی از بدرفتاری کارکنان این مراکز با مددجویان منتشر شده است.
اوایل آبان، روزنامه هممیهن از آزار جنسی فجیع درسا، دختر معلول هفت ساله و بیسرپرست، بهدست مدیر یک مرکز توانبخشی در ایران خبر داد که منجر به آسیب جدی به ناحیه تناسلی این دختر شده است.
فعالان حقوق معلولان پیشنهاد میکنند نظارت بر این مراکز به سازمانی غیر از بهزیستی سپرده شود تا ذینفع نباشد.
این فعالان بارها هشدار دادهاند که فرآیند جذب نیرو در چنین مراکزی بدون نظارت کافی انجام میشود و کنترل دقیقی بر صلاحیت و آموزش کارکنان وجود ندارد.
علیرضا رئیسی سهشنبه ۱۸ آذر تاکید کرد مراجعه مردم به اورژانس طی این مدت ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش یافته است. عمده مراجعه افراد، مربوط به ۱۱ استان و شهرهایی مانند اراک، اصفهان، اهواز، تبریز، تهران، کرج و مشهد بوده است که آلودگی هوا در آنها بیشتر است.
معاون وزارت بهداشت خسارت سالانه آلودگی هوا در حوزه سلامت را حدود ۱۷ میلیارد دلار و شمار مرگومیر مرتبط را بیش از ۵۹ هزار نفر اعلام کرد.
طی هفتههای اخیر، آلودگی هوا در شهرهای مختلف ایران تشدید شده و افزایش غلظت آلایندهها، کیفیت هوا را در برخی کلانشهرها به وضعیت ناسالم و در برخی مناطق به شرایط قرمز رسانده است.
خبرگزاری فارس هجدهم آذر در گزارشی خبر داد مصرف مازوت در نیروگاههای کشور طی ۱۵ روز نخست آذرماه با افزایش چشمگیری مواجه شده است.
بر اساس این گزارش، در روزهای اول و دوم آذر به ترتیب ۵۶ و ۵۴ میلیون لیتر مازوت مصرف شد. اوج مصرف در روز دوازدهم آذر با ثبت ۸۸ میلیون لیتر رقم خورد.
اسماعیل کهرم، بومشناس و فعال محیط زیست، که قوه قضاییه ۱۷ آذر علیه او اعلام جرم کرد، پیشتر هشدار داده بود مازوت مصرفی در ایران «هفت برابر استاندارد جهانی» سولفور دارد و کیفیت بنزینی هم که در کشور استفاده میشود، «مناسب نیست».
او گفته بود اگر مازوت را در آب بریزید تمام موجودات از میکروبها گرفته تا نهنگها مسموم میشوند، اگر در خاک بریزید سفره آب زیرزمینی مسموم میشود و اگر در هوا بسوزانید «۱۰۰ درصد سرطانزاست».
سیاهترین سال هوای پایتخت در دو دهه اخیر
علی پیرحسینلو، مشاور پیشین معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، اعلام کرد با توجه به پیشینه دادههای سنجش کیفیت هوا در دو دهه اخیر، هوای پایتخت «تا این حد سیاه» نبوده است.
پیرحسینلو ۱۸ آذر در یادداشتی برای روزنامه شرق نوشت سال ۱۴۰۴ به لحاظ آلودگی هوای شهر تهران، بدترین سالی است که میشناسیم.
او افزود حدود ۲۰ سال است دادههای سنجش کیفیت هوا که از ایستگاههای متعدد سراسر تهران به دست میآید، ثبت و گزارش میشود اما در هیچ سالی روایت این دادهها تا این حد سیاه نبوده است.
با وجود تعطیلیهای مکرر مراکز آموزشی، دانشگاهی و ورزشی، هنوز وضعیت وخیم آلودگی هوا در شهرهای مختلف ادامه دارد.
کمترین تعداد روز با هوای قابل قبول
پیرحسینلو همچنین نوشت در سال جاری تعداد روزهای با هوای «قابل قبول» رکورد تمام دو دهه اخیر را شکسته و به «حدود یکسوم کل روزهای سال» تنزل یافته است.
او افزود این نسبت در همه سالهای اخیر «بین دوسوم و سهچهارم روزهای سال» در نوسان بوده است: «البته غیر از سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۳ که به حدود نصف رسید و سال ۱۳۹۰ که قدری کمتر از نصف بود، اما باز هم در هیچ یک اوضاع به بدی امسال نشد.»
این مقام پیشین شهرداری تهران همچنین گفت که دو مساله، وضعیت هوای تهران را در دو دهه اخیر «از حد تحمل» خارج کرد: «یکی سال ۱۳۹۰ که با تشدید تحریمها و توزیع بنزین پتروشیمی شاهد مهدود بر فراز تهران بودیم، و یکی سال ۱۴۰۱ و بعد از آن که مدیریت آلایندهها در تهران به امان خدا رها شد.»
شهرداری تهران اطلاعات آلودگی هوا را سانسور کرد
پیرحسینلو تاکید کرد نه شهرداری ایده و برنامهای برای کاهش ترافیک و کنترل منابع متحرک آلاینده دارد، نه عزمی برای نوسازی ناوگانهای انبوهبر و دیزلی دیده میشود، نه امیدی به بهبود کیفیت سوخت وجود دارد و نه چشماندازی از مهار فرسودگی فزاینده خودروها به چشم میخورد.
پیرحسینلو شهرداری تهران را به «محدودکردن دسترسی به اطلاعات» در زمینه آلودگی هوا متهم کرد.
به گفته او، پیشتر دسترسی به اطلاعات وبسایت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران برای عموم ممکن بود اما اکنون افراد باید دستکم «۱۲ فیلد از اطلاعات شخصی خود» را به همراه درخواست مکتوب ارائه کنند تا پس از تایید مقامات، بتوانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
پیشتر سمیه رفیعی، رییس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، از «کمبود اطلاعرسانی شفاف» و «سانسور» اطلاعات در زمینه آلودگی هوا در ایران انتقاد کرده بود.
