دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه هفتم خردادماه، حدود یک هفته پس از مرگ ابراهیم رئیسی و همراهانش در سقوط بالگرد آغاز به کار کرد. نمایندگان این دوره مجلس از دل انتخاباتی بیرون آمدهاند که با پایینترین میزان مشارکت و تحریم گسترده از سوی مردم مواجه شده بود.
این دوره از مجلس تحت تاثیر رویدادهای پیرامون برگزاری انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری که قرار است در هشتم تیرماه برگزار شود، آغاز به کار کرده است.
بر اساس آییننامه داخی مجلس، یکی از مهمانان مراسم افتتاحیه رییسجمهور است و با توجه به مرگ ابراهیم رئیسی، جای خالی او و حسین امیرعبداللهیان را با قاب عکس آنها پر کردند.
علی خامنهای در پیامی برای افتتاحیه این دوره از مجلس خطاب به نمایندگان گفت که «آرامشبخش، امیدآفرین، برانگیزاننده همتها و دعوتکننده به همدلی در محیط عمومی کشور» باشند و از «مسابقات بیفایده رسانهای و مجادلات مضر سیاسی» پرهیز کنند.
پس از آن هیات رییسه سنی تشکیل شده و علاالدین بروجردی با ۷۴ سال سن بهعنوان رییس سنی اداره اولین جلسه را بر عهده گرفت.
حسینعلی شهریاری به عنوان نایب رییس سنی و عباس قدرتی و عبدالحسین همتی هم به عنوان دبیران هیات رییسه موقت صحن را اداره کردند.
بروجردی در صحبتهای خود در مراسم افتتاحیه با اشاره به اینکه هرگز برایش قابل باور نبوده این مجلس «در غم از دست دادن رئیسی» کار خود را آغاز کند، گفت آنچه در این شرایط باعث تسلای خاطر است وجود خامنهای است که در ساعات اولیه سقوط بالگرد رئیسی گفت این حادثه هیچ خللی در پیشبرد امور و انجام کارها ایجاد نمیکند.
تصاویر منتشر شده از مراسم افتتاحیه این جلسه نشان میدهد شماری از وزیران دولت رئيسی هنگام پخش ویدیویی از او در این مراسم گریه و زاری میکنند.
در جلسه افتتاحیه دوازدهمین دوره مجلس، افرادی از جمله غلامحسین محسنی اژهای رییس قوه قضاییه، محمد مخبر سرپرست ریاست جمهوری، حسن خمینی، عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش، حسین سلامی فرمانده کل سپاه، محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح، احمد جنتی، محمد محمدی گلپایگانی رییس دفتر خامنهای، احمدرضا رادان فرمانده نیروی انتظامی، اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه، حضور داشتند.
محمدباقر قالیباف که در چهار سال گذشته ریاست مجلس را برعهده داشته، همراه با مجتبی ذوالنوری و منوچهر متکی برای ریاست مجلس دوازدهم اعلام نامزدی کردهاند.
ذوالنوری، پس از خروج دونالد ترامپ از برجام، در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ برجام را در مجلس آتش زد. او همچنین به اظهار نظرهای عجیب مشهور است و در آبان ۱۳۹۸ گفته بود: «دشمنان پوشک بچه را طوری تولید میکنند که موجب عقیمسازی میشود.»
انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی روز ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ با پایینترین میزان مشارکت و تحریم گسترده از سوی مردم برگزار شد.
با آنکه گزارشهای مردمی از میزان بسیار پایین مشارکت حکایت داشت، مقامها و رسانههای حکومتی از مشارکت ۴۱ درصدی در انتخابات سخن گفتند و از آن به عنوان یک پیروزی یاد کردند.
جلال رشیدیکوچی، نماینده مرودشت در مجلس، روز یکشنبه هفتم خردادماه با اشاره به مشارکت حداقلی مردم در انتخابات مجلس، به روزنامه هممیهن گفت: «اگر مشارکت تهران در انتخابات را از ۷۰ درصد در نظر بگیریم، آرای باطله و برگه سفیدها را جدا کنیم، در مرحله دوم انتخابات مجلس چهار تا پنج درصد در تهران مشارکت داشتند.»
عنوان پایاننامه دوره کارشناسی ارشد جلیلی که سال ۱۳۶۹ از آن دفاع کرد «سیاست خارجی پیامبر» بود. استاد مشاور جلیلی در همین پایاننامه حمید بهرامی احمدی بود که اعتبارنامهاش در مجلس پنجم شورای اسلامی به دلیل «عضويت در سازمان مجاهدين خلق» و «ارتباط با دستاندرکاران کودتای نوژه» رد شد.
در مقطع دکتری هم عنوان رساله جلیلی «بیان اندیشه سیاسی اسلام در قرآن» بود که استاد راهنمای آن احمد علمالهدی، امام جمعه مشهد و پدر زن ابراهیم رئیسی بود و استاد مشاورش حسین بشیریه؛ کسی که پیش از دوم خرداد روی اندیشههای جناح موسوم به اصلاحطلب تاثیر بسیاری داشت.
با این مقدمه تا حدی میتوان با جریان فکری سعید جلیلی، نامزد ۵۹ ساله انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری ۱۴۰۳ آشنا شد.
روز یکشنبه ششم خرداد اعلام شد که جلیلی در انتخابات شرکت خواهد کرد و به نظر نمیرسد شورای نگهبان بخواهد نماینده خامنهای در شورای عالی امنیت ملی و عضو منصوب رهبر جمهوری اسلامی در مجمع تشخیص مصلحت نظام را رد صلاحیت کند.
سعید جلیلی دیروز
جلیلی سال ۱۳۶۵ وقتی ۲۱ ساله بود در جریان جنگ هشتساله ایران و عراق پای راستش را از دست داد. به همین علت هم طرفدارانش به او لقب شهید زنده میدهند.
او سه سال بعد از مجروح شدن در جنگ و در سال ۱۳۶۸، وارد وزارت امور خارجه شد. سال ۱۳۷۰ به سمت رییس اداره بازرسی وزارت امور خارجه رسید. در دور اول ریاست جمهوری محمد خاتمی معاونت اداره آمریکای وزارت امور خارجه را به عهده داشت.
او از سال ۱۳۸۰ وارد تشکیلات بیت رهبری شد و به سمت مدیریت بررسیهای جاری دفتر علی خامنهای منصوب شد. از سال ۱۳۸۴، همزمان با آغاز ریاست جمهوری محمود احمدینژاد دوباره به وزارت امور خارجه برگشت اما این بار به عنوان معاون اروپا و آمریکای وزارتخانه.
پس از دوره کوتاه دو ساله دبیری علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی، از مهر ماه ۱۳۸۶ تا شهریور سال ۱۳۹۲، جلیلی به مدت پنج سال دبیر شورای عالی امنیت ملی بود.
علاوه بر این هشتم تیر ۱۳۸۷، علی خامنهای سعید جلیلی را به عنوان نماینده خودش در شورای عالی امنیت ملی، عالیترین شورای امنیتی جمهوری اسلامی منصوب کرد.
در همین دوران ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲، او مسئول مذاکرات هستهای جمهوری اسلامی بود. این دورانی بود که شدیدترین تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی وضع شد. در این دوره معاون جلیلی، علی باقریکنی بود که در حال حاضر جانشین حسین امیرعبداللهیان در وزارت امور خارجه شده است.
سعید جلیلی دهه ۹۰
سال ۱۳۹۲ جلیلی نامزد ریاست جمهوری شد. در انتخاباتی که بلافاصله پس از پایان دوران محمود احمدینژاد برگزار شد، او به عنوان یکی از اعضای دولت سابق شناخته میشد.
در جریان مناظرهها، حتی چهره آرامی مثل علیاکبر ولایتی هم به شدت به جلیلی و شیوه و نتیجه مذاکرات او حمله کرد. جلیلی در آن انتخابات، به عنوان نامزد جریان پایداری تنها کمی بیش از ۱۱ درصد آراء را کسب کرد.
پس از آن شکست سخت، جلیلی به پشت صحنه رفت، جایی که دولت سایه خودش را تشکیل داد. جلیلی هرگز دولت سایهای که تشکیل داده بود را تکذیب نکرد بلکه تصاویری از جلسات آن هم به دفعات منتشر شده است.
برآیند این جلسات این دولت سایه گاهی در رسانههای رسمی جمهوری اسلامی دیده میشد. امیرحسین ثابتی که حالا وارد مجلس شده و در گذشته مجری شبکه تلویزیونی افق بود، یکی از حضار ثابت جلسات جلیلی بود.
جلیلی در دوران رئیسی
سال ۱۴۰۰ جلیلی دوباره نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد، اما به نفع ابراهیم رئیسی کنار کشید. این کنارکشیدن سهمی هم داشت، روزنامه اعتماد زمستان سال ۱۴۰۱، در گزارشی مفصل به نقش نیروهای جلیلی در دولت رئیسی پرداخت.
یکی از مهمترین نیروهای سعید جلیلی در دولت ابراهیم رئیسی علی باقریکنی بود. تا همین سال گذشته که دولت رئیسی به دنبال احیای برجام بود، جلیلی سخنرانی میکرد و تجویز برجام را تکرار تجربه تلخ مینامید.
البته بعد از این موضعگیریها باقریکنی، معاون سابقش در شورای عالی امنیت ملی گفته بود: «کسانی که با پوشش دفاع از ارزشها تلاش میکنند تا مذاکره را ماهیتا ضد ارزش جلوه دهند، عملا میخواهند دست نظام برای تامین منافع ملی را از این ابزار کلیدی و مهم تهی کنند.»
بر اساس این گزارش، شش ماهیگیر از ایالت تامیل نادو در جنوب هند که بین ۲۲ تا ۳۸ سال سن داشتند، پس از دریافت پیشنهاد کار از ایران در سال ۲۰۲۳ راهی این کشور شدند.
یکی از دوستان این شش ماهیگیر گفته بود آنها قرار است در ایران با یک «کارفرمای قابل اعتماد» کار کنند.
سه تن از این افراد در ژانویه ۲۰۲۳ به ایران رسیدند و سه تن دیگر در سپتامبر همان سال به هموطنان خود ملحق شدند.
آنها پس از رسیدن به ایران برای کار به بندر چیرویه در استان هرمزگان فرستاده شدند تا فعالیت خود را بر روی یک کشتی به مالکیت فردی عربتبار به نام «سید جعفره» آغاز کنند.
اما اوضاع در ایران مطابق انتظار آنان پیش نرفت.
یکی از این ماهیگیران در مصاحبه با ایندین اکسپرس به شرایط دشوار کاری در ایران اشاره کرد و گفت آنها مجبور بودند ۱۰ روز در دریا و سپس ۱۰ روز در خشکی کار کنند و در زمان کار در دریا، تنها دو ساعت در شبانهروز میتوانستند بخوابند.
هرچند به آنان وعده حقوق ماهانه بین ۳۰ هزار تا ۴۰ هزار روپیه (بین ۳۶۰ تا ۴۸۰ دلار آمریکا) داده شده بود اما اکثر اوقات آنها ۱۰ هزار رویپه در ماه (معادل ۱۲۰ دلار آمریکا) دریافت میکردند.
به گفته او، به تدریج کارفرما از پرداخت حقوق به آنان سرباز زد و هنگامی که ماهیگیران گفتند بدون حقوق حاضر به کار در دریا نیستند، جیره غذایی آنها را نیز قطع کرد.
همزمان، کارفرما پاسپورت این شش نفر را گرفته بود و آنها عملا در ایران گرفتار شده بودند.
این افراد نهایتا تصمیم گرفتند روز سوم اردیبهشت سوار بر یک کشتی با موتور ۳۵۰ سیسی چینی، از بندر چیرویه فرار کنند و در این راه خطرات بیشماری را به جان بخرند.
این شش نفر طی دو هفته از آبهای قطر، تنگه هرمز و عمان عبور کردند و در تاریخ ۱۷ اردیبهشت به آبهای هند رسیدند اما مسیر گریز آنها با سختیها و چالشهای فراوانی همراه بود.
پس از ورود به آبهای قطر، ماهیگیران هندی از گارد ساحلی این کشور خواستند شرایط را برای رفتن آنان به سفارت هند در دوحه فراهم کند اما گارد ساحلی در پاسخ گفت آنها پیش از هر اقدامی، به دلیل ورود غیرقانونی به قطر شش ماه بازداشت خواهند شد و بنابراین بهتر است به ایران بازگردند.
ماهیگیران هندی با رد این پیشنهاد، راهی تنگه هرمز و عمان شدند و این در حالی بود که به شدت از نظر جیره غذایی در مضیقه بودند و تنها یک وعده در روز غذا میخوردند.
وقوع دو طوفان در نزدیکی عمان از دیگر مخاطراتی بود که این افراد با آن مواجه شدند.
یک کشتی گارد ساحلی آمریکا روز هشتم اردیبهشت با کشتی این ماهیگیران در آبهای عمان تماس رادیویی برقرار کرد.
یکی از ماهیگیران گفت هنگامی که آنان کوشیدند ماجرای فرار خود را برای گارد ساحلی آمریکا در منطقه شرح دهند، آنها «صبورانه» گوش فرا دادند.
ماهیگیران از گارد ساحلی ایالات متحده خواستند آنها را بازداشت کند و تحویل سفارت هند دهد اما این درخواست با واکنشی از سوی طرف آمریکایی همراه نشد.
نهایتا پس از مدتی چهار افسر آمریکایی – دو مرد و دو زن – خود را با یک قایق به کشتی ماهیگیران هندی رساندند و پس از بازرسی کشتی، به آنان بستههای پزشکی، غذا، آب آشامیدنی و عینک آفتابی دادند.
ماهیگیران هندی نهایتا توانستد با عبور از عمان خود را به آبهای هند برسانند و گارد ساحلی این کشور پس از انتقال آنها به بندر کوچی، کشتی و تلفنهای همراه این افراد را مصادره کرد.
سفر پرمخاطره این ماهیگیران پس از دو هفته ماجراجویی در دریا به پایان رسید و آنها موفق به ملاقات با خانوادههای خود شدند.
نجفی روز یکشنبه ششم خرداد در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت: «یک کارگر فنی و نیروی ماهر در کشور حداقل تا سن ۲۵ سالگی تحصیل میکند و پنج تا ۱۰ سال هم حرفهایگری کرده و تجربهاندوزی میکند تا نیروی ماهر باشد؛ یعنی به ازای فرار مغز و نیروی ماهر ۳۵ سال عمر را از دست میدهیم.»
او افزود برای جایگزین کردن نیروی ماهر در صنعت نفت باید ۱۵ سال هزینه شود.
در سالهای اخیر وخامت اوضاع اقتصادی و تشدید اقدامات سرکوبگرانه جمهوری اسلامی در حوزههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری از ایرانیان را به سوی مهاجرت سوق داده است.
سمیه گلپور، رییس کانون عالی انجمنهای صنفی کارگران در دیماه ۱۴۰۲ نسبت به افزایش میزان مهاجرت کارگران مهارتی از ایران به کشورهای منطقه از جمله ترکیه، عراق و عمان هشدار داد.
نجفی در ادامه مصاحبه خود گفت اگر اقدامی جدی برای کاهش روند مهاجرت نیروی کار صنعت نفت صورت نگیرد، ایران در حوزه نیروی انسانی با «مشکل جدی» روبهرو خواهد شد.
عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی افزود: «متاسفانه به سادگی نیروهای ماهر و متخصص را از دست میدهیم. تمام تجارب و سعی و خطا در داخل کشور ما انجام میشود، تمام دستاوردها و ماحصل در دیگر کشورها ارائه میشود و این بزرگترین باخت اقتصادی یک کشور است.»
پیشتر و در آبانماه سال گذشته، رصدخانه مهاجرت ایران با اشاره به افزایش شدید درخواستهای ایرانیان برای کار، تحصیل یا پناهندگی در خارج از کشور اعلام کرد ایران در حال گذراندن مرحله «مهاجرت دستهجمعی کنترلنشده» است.
نجفی همچنین به افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول ملی در سالیان اخیر پرداخت و تاکید کرد نمیتوان از نیروی کار صنعت نفت انتظار داشت «در برابر وسوسه حقوق بالا در کشورهای دیگر مهاجرت نکند».
او اضافه کرد: «وقتی معیشت و ارزاق [در ایران] را مقایسه میکنیم، با شهری مثل دبی یکی است، یعنی هزینههای دو کشور یکسان و درآمدها بسیار متفاوت و یکچهارم امارات است و همین باعث میشود از پرستار تا تکنسین فنی و متخصص به کشورهای حاشیه خلیج فارس و همسایه جذب شوند.»
کارگران و کارکنان صنعت نفت و پتروشیمی ایران بارها در ماههای گذشته در اعتراض به شرایط کاری خود دست به تجمع زدهاند.
در فروردینماه سال جاری فاطمه موسوی ویایه، جامعهشناس و پژوهشگر مسایل اجتماعی از رشد ۱۴۰ درصدی آمار مهاجرت جوانان متخصص در یک سال اخیر خبر داد.
موسوی هشدار داد بسیاری به دلیل ناامیدی از «تغییر و اصلاح دولت» به «استراتژی خروج» متوسل میشوند: «آنها که مهاجرت میکنند، از تغییر شرایط جامعه ناامید شدهاند و به همین دلیل کشور را ترک میکنند.»
