فاطمه موسوی ویایه، جامعه‌شناس و پژوهش‌گر مسایل اجتماعی در ایران در گفت‌وگو با وب‌سایت خبرآنلاین از رشد ۱۴۰ درصدی آمار مهاجرت جوانان متخصص در یک سال اخیر خبر داد و اعلام کرد بیش از نیمی از این افراد زن بوده‌اند.
موسوی افزود بسیاری به دلیل ناامیدی از «تغییر و اصلاح دولت» به «استراتژی خروج» متوسل می‌شوند: «آن‌ها که مهاجرت می‌کنند، از تغییر شرایط جامعه ناامید شده‌اند و به همین دلیل کشور را ترک می‌کنند.»
پیش از این و در شهریور ماه سال گذشته، سعید معیدفر، رییس انجمن جامعه‌شناسی هشدار داد ایران در آستانه یک «موج بسیار شدید مهاجرت» قرار دارد.
او گفت یک «ناامیدی وحشتناک»، جامعه و به ویژه جوانان و نخبگان را فراگرفته است.
بر اساس نتایج جدیدترین نظرسنجی موسسه استاسیس، حدود ۷۶ درصد از مردم ایران معتقدند که جوانان در ایران برای خودشان آینده موفقیت‌آمیزی نمی‌بینند و این رقم در میان کسانی که در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ قرار دارند ۸۲ درصد است.
بر اساس نظرسنجی موسسه استاسیس مستقر در واشینگتن، ۶۸ درصد ایرانی‌ها و ۷۷ درصد از پاسخ‌دهندگان در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال، با این عبارت موافق‌اند که جوانان ایرانی ترجیح می‌دهند به جای کشورشان، مهاجرت کنند و در خارج از ایران زندگی کنند.
شرکت تحلیل داده‌های استاسیس مستقر در شهر واشینگتن دی.سی آمریکا است.
روزنامه دنیای اقتصاد روز ۲۲ اسفند ۱۴۰۲ با استناد به نتایج یک پژوهش نوشت نرخ بازگشت ایرانیان به کشور مبدا، پس از گذشت پنج سال از مهاجرت، ۱۶ درصد و به صورت قابل توجهی پایین است.
این روزنامه از رشد اقتصادی و امید به بهبود شرایط در آینده به عنوان عوامل موثر در بازگشت مهاجران نام برد و افزود که تحریم‌ها و تیره شدن چشم‌انداز اقتصادی در ایران، افزایش نرخ مهاجرت و کاهش میل به بازگشت مهاجران به کشور را در پی داشته است.
موسوی در ادامه مصاحبه خود با خبرآنلاین به افزایش آمار خودکشی و اعتیاد پرداخت و این پدیده‌ها را نمونه‌هایی از تمایل جامعه به «استراتژی خروج» معرفی کرد.
او تاکید کرد: «استراتژی خروج تنها به مهاجرت اشاره ندارد؛ خودکشی نیز نوعی خروج است. البته فردی که خودکشی می‌کند، دلیل کار خود را اعتراض سیاسی نمی‌داند. او به شدت ناامید است و دیگر تحمل ادامه زندگی را ندارد.»
به گفته موسوی، اعتیاد نیز نوعی «گریز از واقعیت به قیمت تخریب تن» و «نتیجه مناسبات غیرعادلانه اقتصادی-سیاسی» است.
در روزهای گذشته مرگ خودخواسته پرستو بخشی، پزشک طرحی متخصص قلب واکنشهای بسیاری را در پی داشت.
او که در زمان مرگ ۳۵ سال داشت، اوایل فروردین ماه با خوردن دارو به زندگی خود پایان داد.
هادی یزدانی، فعال رسانهای حوزه پزشکی روز ۱۲ فروردین با انتقاد از برخی واکنشها به خودکشی بخشی تاکید کرد تقلیل این حادثه به سطح مسایل شخصی و عاطفی نادرست است.
یزدانی اتفاقات منجر به مرگ خودخواسته این پزشک را نمونهای از «ظلم و تحقیر سیستماتیک» اعضای کادر درمان در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواند.
وب‌سایت خبری تجارت نیوز در دی ماه سال گذشته نوشت تنها در یک هفته سه مورد خودکشی در میان دستیاران پزشکی (رزیدنتها) و پزشکان طرحی گزارش شده است.
در آن مقطع زمانی، بابک شکارچی، معاون آموزشی و پژوهشی سازمان نظام پزشکی ایران، بزرگترین مشکل رزیدنتها و پزشکان طرحی را «نداشتن امید به آینده» دانست.
(به توصیه کارشناسان اگر با کسی یا کسانی روبهرو میشوید که از جملهها و عبارتهایی نشاندهنده افسردگی یا تمایل به پایان زندگی استفاده می‌کنند، از آنان بخواهید با پزشک معتمد، نهادهایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند یا فردی مورد اعتماد، درباره نگرانیهایشان صحبت کنند. اگر به خودکشی فکر میکنید، در ایران با اورژانس اجتماعی با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید.)
موسوی در بخش دیگری از سخنان خود به محقق نشدن مطالبات زنان ایرانی و افزایش منازعات بر سر حجاب اجباری در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد.
این جامعه‌شناس گفت: «حاکمیت سیاسی فراتر از رویههای قانونی به جریمه زنان بدون روسری یا توقیف خودروها و پلمب کسبوکارها ادامه میدهد؛ نبردی فرساینده که امکانات محدود حاکمیت در نیروی انتظامی را مصرف می‌کند و به نارضایتی اجتماعی دامن میزند و باعث شده حتی بخشی از قشر مذهبی و چادری نیز به مخالفان حجاب اجباری بپیوندند.»
موسوی جامعه ایران را به فنری در حال جمع شدن تشبیه و پیشبینی کرد انسداد سیاسی، مشکلات اقتصادی، موج مهاجرت، اعتیاد، خودکشی، سرقت و بحرانهای محیط زیستی در سال ۱۴۰۳ تشدید شوند.
