طعنههای لفظی میان مقامات لبنان و جمهوری اسلامی بر سر خلع سلاح حزبالله در حالی با واکنش تازه عباس عراقچی ادامه یافت که انتشار تصویر پسر حسن نصرالله در یک مراسم رسمی در بیت علی خامنهای، بار دیگر توجهها را به سطح و ماهیت نفوذ حکومت ایران بر حزبالله جلب کرده است.
در شرایطی که جدال دیپلماتیک میان تهران و بیروت بر سر آینده حزبالله این هفته وارد مرحله تازهای شد، وزارت خارجه اسرائیل با انتشار تصویری، حضور محمدمهدی نصرالله، فرزند دبیرکل کشتهشده حزبالله، در مراسم «جشن میلاد» دختر پیامبر در دفتر خامنهای را نشانهای از پیوند ساختاری جمهوری اسلامی و حزبالله دانست و در حساب فارسی خود در ایکس نوشت: «تا جمهوری اسلامی هست، این زالوها دست از ایران برنمیدارند.»
این مراسم پنجشنبه ۲۰ آذر با حضور مقامات ارشد جمهوری اسلامی و جمعی از مداحان حکومتی در حسینیه امام خمینی برگزار شد و برخی رسانههای داخلی نیز فرزند نصرالله را «مهمان ویژه» خامنهای توصیف کردند.
او پیشتر در پیامی خطاب به خامنهای نوشته بود: «به خدا سوگند، اگر بدانیم که کشته میشویم و سوزانده میشویم و هزار بار زنده میشویم و دوباره تکهتکه میگردیم، باز هم تو را رها نمیکنیم.»
این سطح از وفاداری علنی، همزمان با تلاش دولت لبنان برای بازتعریف رابطهاش با حزبالله، بار دیگر نقش جمهوری اسلامی در ساختار قدرت لبنان را برجسته کرده است.
ادامه تنش دیپلماتیک بر سر خلع سلاح حزبالله
در چنین فضایی، عراقچی در پیامی در شبکه ایکس ضمن استقبال از دعوت وزیر خارجه لبنان برای سفر به بیروت، تصمیم یوسف راجی برای نپذیرفتن سفر به تهران را «شگفتآور» خواند و نوشت کشورهایی که «روابط دوستانه» دارند برای دیدار نیازی به «محل بیطرف» ندارند.
او افزود در شرایط «اشغالگری اسرائیل و نقض آتشبس» درک میکند که چرا همتای لبنانیاش تمایلی به سفر به تهران ندارد.
چهارشنبه ۱۹ آذر، حساب رسمی وزارت خارجه لبنان در شبکه ایکس اعلام کرد که راجی در نامهای رسمی دعوت عراقچی برای سفر به تهران را رد کرده و نوشته است در حال حاضر «فضای مناسبی برای گفتوگو میان دو کشور فراهم نیست.»
راجی در این نامه تاکید کرده بود باور دارد «ساخت دولت نیرومند تنها زمانی ممکن است که انحصار سلاح در اختیار دولت و ارتش ملی باشد و تصمیمگیری درباره جنگ و صلح بهطور کامل در دست دولت قرار گیرد.»
گلاشین در این گزارش که پنجشنبه ۲۰ آذر منتشر شد، افزود جمهوری اسلامی همچنین به حمایت از گروههای نیابتی خود در منطقه مانند حزبالله لبنان ادامه میدهد.
گلاشین به بازداشت یک عامل وابسته به سپاه قدس در ماه اکتبر ۲۰۲۴ در ارتباط با طرحهای ترور برخی مقامات کنونی و سابق آمریکا از جمله دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، اشاره کرد.
سال گذشته، وزارت دادگستری ایالات متحده، با انتشار بیانیهای، درباره تلاش جمهوری اسلامی برای ترور ترامپ پیش از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری این کشور نوشت که یک مقام ناشناس در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به یک رابط، به نام فرهاد شاکری، دستور داده بود تا طرحی را برای نظارت و در نهایت کشتن ترامپ تهیه کند.
پیشتر نیز دولت آمریکا تایید کرده بود که جمهوری اسلامی برای انتقامگیری از کشته شدن سلیمانی در پی کشتن ترامپ و شماری از مقامات دولت اول او از جمله مایک پمپئو، برایان هوک و جان بولتون هستند.
آذر ماه سال ۱۳۹۹، اواخر دوران ریاست جمهوری ترامپ، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در یک سخنرانی وعده داد که «انتقام از آمر و قاتل قاسم سلیمانی» حتمی است.
پس از این اظهارات، حساب توییتر خامنهای پوستری تهیه و منتشر کرد که در آن ترامپ در زمین گلف، زیر سایه یک پهپاد قرار داشت که اشارهای بود تلویحی به ترور او.
این پست اکنون از حساب ایکس (توییتر سابق) خامنهای پاک شده است.
تلاش جمهوری اسلامی علیه اماکن و اشخاص یهودی
در گزارش تازه مدیر عملیات اداره تحقیقات فدرال آمریکا آمده است: «حکومت ایران همچنین طی دهه گذشته بهطور دورهای اقدام به رصد و مراقبت از اماکن و اشخاص یهودی و اسرائیلی در ایالات متحده کرده است.»
این گزارش میافزاید: «این احتمال وجود دارد که درگیری اسرائیل و حماس و حملات متقابل حکومت ایران و اسرائیل موجب افزایش فعالیتهای نظارتی جمهوری اسلامی نسبت به افراد یهودی و اسرائیلی مستقر در آمریکا شود.»
این مقام افبیآی تاکید کرد که این نهاد همچنان از اطلاعات برای شناسایی تهدیدهای مرتبط با «قابلیتهای مرگبار» جمهوری اسلامی که متوجه شهروندان آمریکایی است، استفاده میکند.
او نوشت: «ما با سایر نهادهای دولتی آمریکا و همچنین شرکای خارجی برای مقابله با تهدید ایران و نیروهای نیابتیاش علیه منافع ایالات متحده همکاری نزدیک داریم.»
مرداد امسال، وزارت امور خارجه آمریکا و ۱۳ متحد این کشور افزایش تهدیدات از سوی سرویسهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی را محکوم کردند و این تهدیدات را «نقض آشکار حاکمیت ملی» خود دانستند.
این متحدان ایالات متحده شامل بریتانیا، آلبانی، اتریش، بلژیک، کانادا، جمهوری چک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، هلند، اسپانیا و سوئد بودند.
تهدید سایبری جمهوری اسلامی
همچنین گلاشین اضافه کرد چین، روسیه، کره شمالی و ایران تهدیدهای سایبری اصلی علیه آمریکا هستند.
به گفته این مقام امنیتی آمریکا، چین، روسیه و ایران برای تضعیف نهادهای دموکراتیک، علمی و اقتصادی آمریکا تلاش میکنند.
او از ایجاد «مرکز ماموریت تهدیدات ایران» خبر داد و نوشت که این مرکز همکاری در زمینه تمام تهدیدات مرتبط با ایران شامل سایبری، ضدجاسوسی و ضدتروریسم را افزایش میدهد و بخشی از اجرای فرمان ریاستجمهوری «اعمال فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی» است.
بر اساس این گزارش، افبیآی از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ تاکنون، طی کمتر از یک سال، بیش از ۷۰ بازداشت مرتبط با تهدیدهای اطلاعاتی انجام داده است.
وزارت خارجه لبنان همچنین اعلام کرد که راجی دعوت از عراقچی برای برگزاری دیدار در یک کشور ثالث بیطرف را تکرار کرده است.
عراقچی ۱۳ آذر در نامهای رسمی از همتای لبنانی خود برای سفر به ایران و گفتوگو درباره «توسعه روابط دوجانبه و بررسی تحولات منطقهای و بینالمللی» دعوت کرده بود.
رد دعوت تهران در حالی انجام میشود که کابینه لبنان، با حمایت آمریکا، طرحی را پیش میبرد که بر اساس آن تا پایان سال ۲۰۲۵ تنها ارتش لبنان حق حمل سلاح و تصمیمگیری درباره جنگ و صلح را داشته باشد.
حزبالله و حکومت ایران این طرح را بهشدت رد کرده و آن را تلاشی برای تضعیف «محور مقاومت» میدانند.
مقامهای لبنانی، از جمله راجی، بارها اظهارات مقامات ایرانی را «دخالت غیرقابلقبول در امور داخلی لبنان» خواندهاند.
راجی پیشتر نیز تاکید کرده بود که «انحصار سلاح باید در اختیار دولت و ارتش ملی باشد.» تحلیلگران این موضع را نشانه تلاش دولت جدید لبنان برای تقویت حاکمیت ملی و فاصلهگذاری با گروههای مسلح غیردولتی میدانند.
چرا بیروت موضع سختگیرانهتری اتخاذ کرده است؟
در شهریورماه، هیاتی بلندپایه از ایالات متحده شامل تام باراک و مورگان اورتگاس، فرستادگان دونالد ترامپ، در بیروت با مقامات لبنانی دیدار کردند. اعضای این هیات در گفتوگوهای خود تصریح کردند جمهوری اسلامی «مانع اصلی» در مسیر خلع سلاح حزبالله است.
یافتههای نظرسنجی جدید موسسه گالوپ نیز نشان میدهد ۷۹ درصد از لبنانیها معتقدند انحصار سلاح باید صرفاً در دست ارتش باشد. این رقم در میان شیعیان ۲۷ درصد و در میان اهل سنت ۸۷ درصد است. ۱۹ درصد از پاسخدهندگان نیز با این انحصار مخالفت کردهاند.
در همین حال، ولید جنبلاط، رهبر سیاسی دروزیها، نیز گفته است لبنان نباید به «ابزار پیامرسانی» ایران برای مذاکرات با آمریکا تبدیل شود و تأکید کرده ارتش باید تنها نیروی مسلح قانونی کشور باقی بماند.
تحلیلگران میگویند بیروت اکنون در وضعیتی حساس تلاش میکند میان دو الزام متعارض تعادل برقرار کند: از یک سو باید حمایت مالی غرب، بهویژه کمکهای آمریکا و صندوق بینالمللی پول را حفظ کند و مانع از آن شود که روند خلع سلاح حزبالله این حمایتها را به خطر اندازد؛ و از سوی دیگر بکوشد تنشها را از سطحی که میتواند لبنان را به آستانه درگیری داخلی بکشاند، دور نگه دارد.
واکنش رسانههای ایران
بیشتر رسانههای داخلی، از جمله رسانههای دولتی، از تحلیل این رویارویی دیپلماتیک و بحث بر سر محل دیدار دو وزیر خارجه خودداری کردهاند؛ امری که برخی ناظران آن را نتیجه دستور شورای عالی امنیت ملی برای «کوچکنمایی» موضوع میدانند.
برخی دیگر نیز با تحریف خبری، تیترهایی مانند «وزیر خارجه لبنان از عراقچی عذرخواهی کرد» یا «لبنان خواستار آغاز فصل جدید روابط شد» منتشر کردند.
روزنامه شرق تنها رسانه عمدهای بود که تحلیلی مستقل ارائه داد و نوشت تاکید راجی بر انحصار سلاح در دولت و ارتش نشاندهنده جهتگیری جدید سیاست لبنان و تلاشی برای حفظ فاصلهای کنترلشده از ایران، بدون ورود به تقابل آشکار است.
مرور گزارش رسانهها در روزهای اخیر این موضوع را برجسته میکند که ترکیب تنش دیپلماتیک بر سر خلع سلاح حزبالله و حضور فرزند نصرالله در مراسم رسمی خامنهای از عمیقتر شدن شکاف میان تهران و بیروت حکایت دارد.
به باور بسیاری از تحلیلگران، لبنان تلاش میکند ساختار حاکمیت خود را بازسازی و نقش بازیگران مسلح غیردولتی را محدود کند.
در مقابل، جمهوری اسلامی همچنان بر جایگاه حزبالله بهعنوان بخش جداییناپذیر «محور مقاومت» تاکید میکند و با نمایشهایی همچون حضور چهرههای نزدیک به حزبالله در مراسم رسمی، پیام میدهد که تغییری در راهبرد منطقهای خود نداده است. موضوعی که در هفتههای اخیر بارها از زبان مقامات رسمی حکومت، از جمله علی لاریجانی، عراقچی، پزشکیان و خامنهای تکرار شده است.
