مطالب بیشتر
بهدنبال سخنرانی اخیر کِن مککالوم، رئیس سازمان اطلاعات داخلی بریتانیا (امآی۵)، که از «افزایش تهدیدهای جمهوری اسلامی ایران علیه امنیت بریتانیا» سخن گفته بود، سفارت ایران در لندن جمعه ۲۵ مهر در بیانیهای رسمی، این اظهارات را «بیپایه، غیرمسئولانه و مغایر با واقعیت» توصیف کرد.
در بیانیه سفارت حکومت ایران در لندن آمده است که جمهوری اسلامی «تمامی اتهامات بیاساس درباره دخالت در طرحهای مرگبار یا اقدامات فرامرزی» را رد میکند. سفارت این ادعاها را «تحریفی با هدف تخریب روابط تهران و لندن» دانسته است.
در ادامه بیانیه تاکید شده که ایران «هیچ نقشی در اقدامات خشونتآمیز یا آزار افراد در بریتانیا و سایر کشورها ندارد» و این اتهامات «بدون ارائه مدارک معتبر» مطرح شدهاند.
سفارت جمهوری اسلامی در پایان از دولت بریتانیا خواسته است «بهجای تکرار اتهامات، رویکردی مسئولانه و سازنده» در پیش گیرد.
کِن مککالوم، رئیس سازمان امآی۵، پنجشنبه ۲۴ مهر در سخنرانی سالانه خود در مقر این سازمان در لندن، از افزایش تهدیدهای ناشی از دولتهای متخاصم مانند روسیه، چین و جمهوری اسلامی ایران سخن گفت. او تاکید کرد که امآی۵ تاکنون بیش از ۲۰ طرح بالقوه مرگبار مرتبط با جمهوری اسلامی را شناسایی و خنثی کرده است.
مککالوم همچنین گفت ایران «بهشدت در تلاش است تا صدای منتقدان خود را در سراسر جهان خاموش کند» و به نمونههایی اشاره کرد از جمله دخالت ایران در طرحهای ضدیهودی در استرالیا و خنثی شدن یک سوءقصد نافرجام در هلند. او افزود: «امآی۵ با حجمی از تهدیدها از سوی تروریستها و دولتهای متخاصم مواجه است که در تاریخ این سازمان بیسابقه است.»
در سالهای اخیر، مقامهای بریتانیایی بارها ایران، روسیه و چین را به فعالیتهای جاسوسی، خرابکاری سایبری و تهدید مخالفان در خاک بریتانیا متهم کردهاند؛ اتهاماتی که هر سه کشور آن را رد کردهاند.
بیانیه تازه سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن، تازهترین واکنش تهران به مجموعه اتهامات امنیتی دولت بریتانیاست. در حالی که لندن مدعی است حکومت ایران در تلاش برای اجرای طرحهای خشونتآمیز در خاک بریتانیا و اروپا است، تهران میگوید این اظهارات بخشی از «جنگ روانی و تبلیغاتی غرب» علیه جمهوری اسلامی است.
با این حال، ناظران میگویند افزایش تنشهای امنیتی و دیپلماتیک میان لندن و تهران در ماههای اخیر نشانهای از سردتر شدن روابط دو کشور است؛ روابطی که از زمان افشای طرحهای ترور منتقدان جمهوری اسلامی در اروپا وارد مرحلهای بحرانی شده است.
به گفته یکی از منابع آگاه، دیدار ترامپ و زلنسکی «آسان نبود»، کسی فریاد نزد، اما ترامپ جدی بود. به گفته یک منبع آگاه دیگر، این دیدار «بد» بود.
طبق این گزارش، زلنسکی به شدت روی دریافت موشکهای تاماهاوک اصرار داشت، اما ترامپ مقاومت کرد و هیچ انعطافپذیری از خود نشان نداد.
به گفته این منابع آگاه، ترامپ بر اولویت دادن به دیپلماسی در ارتباط با روسیه تاکید کرد و بر این باور بود که تحویل موشکهای تاماهاوک به اوکراین ممکن است به روند دیپلماتیک آسیب بزند.
این گزارش افزود زلنسکی بلافاصله پس از دیدار با ترامپ با رهبران اروپایی کنفرانسی تلفنی داشت و برخی از این رهبران درباره تغییر ظاهری نظر ترامپ سردرگم شده بودند.
ترامپ، پیشتر هشدار داده بود که اگر جنگ در اوکراین ادامه یابد، ممکن است کییف را به موشکهای دوربرد تاماهاوک مجهز کند. او گفته بود پیش از ارسال این تسلیحات باید مطمئن شود که دولت اوکراین چگونه از آنها استفاده خواهد کرد، چراکه نمیخواهد باعث تشدید جنگ شود.
به گفته ترامپ، «بهنوعی تصمیم خود را گرفتهام»، اما تاکید کرد قصد ندارد جنگ بیش از این گسترش یابد.
ساعاتی بعد، زلنسکی، در گفتوگویی با شبکه انبیسینیوز پس از دیدار خود با ترامپ در کاخ سفید گفت که در این دیدار، دو طرف درباره درخواست اوکراین برای دریافت موشکهای دوربرد تاماهاوک بهمنظور تقویت توان دفاعی این کشور در جنگ با روسیه گفتوگو کردند. زلنسکی افزود: «ترامپ نه نگفت، اما بله هم نگفت.»
زلنسکی از آمریکا خواسته بود این موشکها را به کشورهای اروپایی بفروشد تا از این مسیر به اوکراین برسد. در مقابل، ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، در واکنش گفته بود که ارسال تاماهاوکها از سوی آمریکا، روابط مسکو و واشینگتن را نابود خواهد کرد.
پوتین در نشست والدای در سوچی هشدار داده بود چنین اقدامی تنش را افزایش میدهد، هرچند تاکید داشت که موازنه جنگ تغییر نخواهد کرد.
پوتین موشکهای تاماهاوک را تسلیحاتی خطرناک و تهدیدی جدی خوانده و گفته بود استفاده از آنها بدون دخالت مستقیم نظامیان آمریکایی ممکن نیست. او افزود که روسیه میتواند این موشکها را رهگیری و سامانههای پدافندیاش را تقویت کند.
دیمیتری مدودف، رییسجمهوری پیشین روسیه، نیز هشدار داده بود تحویل این موشکها میتواند به پایانی بد حتی برای خود ترامپ منجر شود. الکساندر لوکاشنکو، رییسجمهوری بلاروس، هم گفته بود این موضوع میتواند جنگ را به سمت درگیری هستهای سوق دهد.
موشکهای تاماهاوک با بردی نزدیک به ۱۶۰۰ کیلومتر و قابلیت پرواز در ارتفاع پایین، ابزار مؤثری برای حمله به اهداف راهبردی مانند پالایشگاهها، پایگاههای نظامی و مراکز فرماندهی در عمق خاک روسیه تلقی میشوند.
این موشکها نخستین بار در عملیات طوفان صحرا در سال ۱۹۹۱ به کار رفتند و برد بیشتری نسبت به سامانههای «اتکمز» دارند که سال گذشته به اوکراین تحویل داده شد.
به گفته امیل کستهلمی، تحلیلگر فنلاندی، در صورت تحویل تاماهاوکها، اوکراین میتواند به پایگاههای حساس مانند نووراسییسک و اولنیا حمله کند. با این حال، کارشناسان آمریکایی میگویند اثرگذاری این سلاحها تنها در صورت تحویل گسترده و برنامهریزی دقیق ممکن است.
مارک کنسیان از مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی میگوید آمریکا حدود ۴۰۰۰ موشک تاماهاوک در انبار دارد که بخشی از آنها قابل استفاده برای اوکراین است. به گفته او، فشار بر زیرساختهای انرژی روسیه، نه میدان جنگ، میتواند این کشور را به مذاکره بکشاند.
با فرا رسیدن ۲۶ مهر و پایان مهلت قطعنامه ۲۲۳۱، تحریمهای سازمان ملل علیه حکومت ایران بار دیگر فعال شدهاند. در حالیکه کشورهای مختلف یکی پس از دیگری این تحریمها را به اجرا میگذارند، مقامات جمهوری اسلامی در موضعی دفاعی و انکارآمیز قرار گرفتهاند و همچنان به بیانیههای سیاسی روسیه و چین دل خوش کردهاند.
طی روزهای گذشته، از آمریکای شمالی تا اروپا و اقیانوسیه، موجی از بازگشت تحریمها علیه تهران آغاز شده است. با این حال، مقامهای ایرانی، از جمله عباس عراقچی، تلاش دارند این روند را بیاهمیت جلوه دهند. او در ۲۵ مهر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران تنها به تعهدات خود در چارچوب پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای پایبند است» و همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را منوط به قوانین داخلی دانست. عراقچی همچنین بازگشت تحریمها از طریق «مکانیسم ماشه» را اقدامی «غیرقانونی» خواند که به گفته او «چند دولت منزوی» پیگیر آن هستند.
اما واقعیت برخلاف ادعاهای مقامات تهران است. در روزهای اخیر، ایالات متحده، کانادا، بریتانیا، استرالیا و نیوزیلند به طور رسمی اجرای دوباره تحریمهای شورای امنیت را آغاز کردهاند. افزون بر آن، اتحادیه اروپا نیز در بیانیهای اعلام کرد که نه کشور غیرعضو از جمله آلبانی، بوسنی و هرزگوین، ایسلند، مولداوی، مونتهنگرو، مقدونیه شمالی، نروژ، صربستان و اوکراین به تحریمهای این اتحادیه علیه جمهوری اسلامی پیوستهاند.
در بیانیه اتحادیه اروپا آمده است که پس از بازگشت تحریمها و محدودیتهای هستهای ایران از سوی سازمان ملل، شورای این اتحادیه تصمیم گرفته تمام تحریمهای تعلیقشده بر اساس برجام را دوباره برقرار کند. این تحریمها، از واردات نفت و گاز و محصولات پتروشیمی ایران گرفته تا فروش تجهیزات انرژی، فلزات گرانبها، الماس و نرمافزارهای صنعتی حساس را در بر میگیرد.
حتی کشورهای اروپایی خارج از اتحادیه نیز این تصمیم را دنبال میکنند و در عمل، دایره انزوای جمهوری اسلامی هر روز گستردهتر میشود. کشورهایی مانند ترکیه و عراق که روابط نزدیک اقتصادی با تهران دارند نیز نمیتوانند در برابر فشار نظام مالی بینالمللی مقاومت کنند و ناگزیر به اجرای محدودیتها هستند.
در این میان، روسیه و چین اگرچه در بیانیههای رسمی بازگشت تحریمها را «غیرقانونی» توصیف کردهاند، اما در عرصه اقتصادی هیچ اقدامی برای مقابله با آن انجام نمیدهند. به باور تحلیلگران، این کشورها حاضر نیستند بازارهای بزرگ غربی را به خاطر روابط محدود با ایران از دست بدهند.
به این ترتیب، حمایت روسیه و چین از جمهوری اسلامی بیشتر جنبه نمادین و تبلیغاتی دارد تا واقعی. حکومت ایران بار دیگر در چرخهای از توهم سیاسی گرفتار شده است؛ چرخهای که در آن مقامات حکومت میپندارند با «به رسمیت نشناختن تحریمها»، میتوانند آثار آن را از میان ببرند.
اما واقعیت روشن است: همزمان با اجرای گسترده تحریمها از شمال اروپا تا اقیانوسیه، جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری در انزوای بینالمللی فرو رفته است. حمایت لفظی چین و روسیه نه سپری در برابر فشار جهانی است و نه راهی برای گریز از بحران اقتصادی. آنچه در تهران با عنوان «مقاومت» تبلیغ میشود، در واقع سرابی از بیعملی و انکار واقعیت است.
