واینت در گزارشی نوشت که ماموران موساد کمی پیش از بمباران ساختمان چند طبقه مخفیگاه حسن نصرالله، دستگاهی در ساختمان قرار داده بودند تا بمبها را با دقت چند سانتیمتر هدایت کند.
بر اساس این گزارش، این دستگاه در سال ۲۰۲۳ تکمیل شده و هدف از ساختش این بوده که اطمینان از دقیق بودن حملات در لبنان و همچنین تاسیسات اتمی ایران را تضمین کند.
کاتص نخستین وزیر اسرائیلی است که به دوشنبه سفر کرده است. این سفر بهمنظور شرکت در نشست سازمان جهانی گردشگری انجام شد.
وزیر گردشگری اسرائیل اعلام کرد در حاشیه نشست، با مقامات شماری دیگر از کشورهای اسلامی، از جمله کشورهایی که با اسرائیل رابطه رسمی ندارند نیز دیدار کرده است.
این سفر جمعه ۲۸ شهریور، با امضای یک یادداشت تفاهم با همتای تاجیک او، جومهخانزاده جمشید جورهخان، به پایان رسید. توافقی که گامی مهم برای تقویت روابط دوجانبه و گسترش همکاری در حوزه گردشگری به شمار میرود.
همچنین در کنار توافق گردشگری، توافقاتی در زمینه توسعه همکاریهای موجود دو کشور در حوزههایی چون کشاورزی و توسعه روستایی مطرح شده است.
وبسایت اسرائیلی آیتیان نوشت در این سفر، کاتص بر اهمیت گردشگری بهعنوان «پل میان ملتها» تاکید کرد و گفت این حوزه فرصتهای منحصربهفردی برای همکاری بینالمللی ایجاد میکند.
وزیر تاجیکستان نیز از سفر کاتص استقبال و ابراز امیدواری کرد که یادداشت تفاهم جدید فرصتی برای تبادل دانش و تقویت سرمایهگذاری گردشگری در تاجیکستان فراهم کند.
این سفر همچنین شامل دیدارهایی با مقامهای ازبکستان نیز بوده است.
تاجیکستان در شمال شرقی ایران قرار دارد. اگرچه دو کشور مرز مشترک ندارند، با این حال ملتهای ایران و تاجیکستان از نظر زبان، فرهنگ و تاریخ، اشتراکات پرشماری دارند.
روابط جمهوری اسلامی و تاجیکستان پیشتر چندان گرم نبود. مقامات تاجیکستان، تهران را متهم کردند که از گروههای اسلامگرا در این کشور حمایت کرده است.
از سوی دیگر بابک زنجانی، متهم اقتصادی، بخشی از اموال خود را در تاجیکستان نگهداری میکرد و جمهوری اسلامی دوشنبه را متهم به بلوکه کردن اموال او کرده بود.
از حدود ۱۰ سال پیش، تهران تلاشهایی برای افزایش سطح روابط با دوشنبه انجام داده است.
برای نمونه، سال ۱۴۰۱ و در جریان سفر تاجیکستان محمد باقری، رئیس سابق ستاد مشترک نیروهای مسلح که در حملات اسرائیل کشته شد، او یک کارخانه تولید پهپاد «ابابیل-۲» را در تاجیکستان افتتاح کرد.
از بهمن سال ۱۴۰۳، پس از سفر ی که امامعلی رحمان، رئیسجمهور تاجیکستان در مرداد ۱۴۰۳ به تهران داشت، دو کشور تفاهم لغو روادید را به اجرا گذاشتند تا شهروندانشان بدون نیاز به ویزا بتوانند به کشورهای هم سفر کنند.
در سالهای اخیر، تاجیکستان در حال تبدیل شدن به مقصد جدید گردشگران ایرانی است.
این کشور از جمله کشورهایی بود که حملات اسرائیل و ایالات متحده به جمهوری اسلامی را محکوم کرد و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در پیامی، از مواضع دوشنبه قدردانی کرد.
اسرائیل که در شمال غرب ایران با جمهوری آذربایجان روابط گرمی دارد، اکنون با گسترش همکاریهای خود با تاجیکستان، در شمال شرق ایران نیز نفوذ بیشتری پیدا میکند.
این سلاح جدید — با نام «نفوذگر نسل بعد» (NGP) — قرار است کوچکتر، دقیقتر و مناسبتر برای حمل توسط هواپیماهای مدرنتر باشد تا توانایی هدفگیری اهداف عمیقاً مدفون در خاک را تقویت کند.
در گزارشی که نیروی هوایی منتشر کرده، شرکت «ای.آر.ای» (Applied Research Associates) بهعنوان عامل طراحی سامانه و شرکت بوئینگ بهعنوان پیمانکار سازنده کیتهای دم و یکپارچهسازی، قراردادی دوساله از نیروی هوایی دریافت کردهاند تا نمونههای زیرمقیاس و تماممقیاس «انجیپی» را طراحی، تولید و آزمایش کنند. بودجه پیشنهادی سال مالی ۲۰۲۶ نیروی هوایی نیز شامل حدود ۷۳.۷ میلیون دلار برای ادامه آزمونهای زمینی و استاتیک این برنامه است.
کارشناسان نظامی میگویند استفاده از «اماوپی» در «عملیات چکش نیمهشب» در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵ — زمانی که بمبافکنهای پنهانکار آمریکا مجموعهای از این مهمات را بر تاسیسات هستهای ایران رها کردند — نشان داد هرچند امپیاو قدرت نفوذ بالایی دارد، محدودیتهایی نیز در مقیاس، بقاباوری و سازگاری عملیاتی وجود دارد. از جمله اینکه در حال حاضر تنها یک نوع هواپیما میتواند اماوپی را حمل کند و ظرفیت حمل محدود، انگیزهای قوی برای ساخت بمبی کوچکتر و قابلپخشتر ایجاد کرده است.
براساس مشخصات اعلامشده، انجیپی قرار است تقریباً دو سوم وزن اماوپی فعلی را داشته باشد (حدود ۲۲٬۰۰۰ پوند یا ۱۰ تُن) و دقت هدایت آن بهقدری افزایش یابد که ۹۰ درصد از اصابتها در محدوده ۲.۲ متر از نقطه هدف انجام شود، حتی در محیطهایی که دسترسی به جیپیاس محدود یا مختل است. این ویژگیها به نیروی هوایی اجازه میدهد با دقت و انعطافپذیری بیشتر به دنبال هدفگیری سازهها و سامانههای زیرزمینی عمیق — از جمله آنچه در ایران هدف قرار گرفت — باشد.
مقامات نیروی هوایی صراحتاً اعلام کردهاند که بازخوردهای عملیاتی از حملات اخیر به تاسیسات هستهای ایران و ارزیابی واکنشهای احتمالی دشمن، در تعیین نیازمندیها و ویژگیهای فنی انجیپی نقش اساسی داشته است. هدف نهایی آن است که این سلاح جدید جانشین اماوپی شود و امکان انجام عملیات نفوذی-عمقی را با شمار بیشتر مهمات، دقت بالاتر و بقاپذیری بیشتر برای هواپیماهای مدرن فراهم آورد.
واکنش به حملات به ایران
بهکارگیری اماوپی در حملات به تاسیسات هستهای در ایران، بار دیگر تمرکز نظامی و سیاسی را بر تواناییهای ضربتی نفوذی-عمقی ایالات متحده جلب کرد و بحثها درباره اثربخشی، هزینهها و پیامدهای راهبردی چنین حملاتی را تشدید کرد. توسعه انجیپی نشاندهنده تلاش واشینگتن برای حفظ برتری فنی و تطبیق با محدودیتهای عملیاتی هواگردهای نوین است، در حالی که پیامدهای این نوع حملات برای امنیت منطقهای و گسترش تسلیحات نیز محل بحث و نگرانی باقی ماندهاند.
او در گفتوگو با روزنامه اورشلیمپست تاکید کرد عملیات «طلوع شیران» نشان داد فناوری پیشرفته اسرائیل نهتنها برتری، بلکه «برتری مطلق» را برای این کشور رقم زد.
«رافائل ادونسدیفنسسیستمز» یک شرکت اسرائیلی پیشرو در توسعه فناوریها و سامانههای نظامی و دفاعی است.
اشتاینیتز در دفتر خود در تلآویو به این روزنامه اسرائیلی گفت: «در همان ۲۰ ثانیه نخست عملیات، مقامات ارشد ایران کشته شدند و ظرف ۴۸ ساعت اسرائیل به برتری کامل هوایی دست یافت. ما کشور کوچکی هستیم، اما تواناییهای یک ابرقدرت را نشان دادیم.»
نقش محوری رافائل و شکاف حیاتی فناوری
اشتاینیتز که سابقه وزارت اطلاعات، ریاست کمیته دفاعی-امنیتی کنست و طراحی دکترین امنیتی اسرائیل را دارد، توضیح داد سامانههای رافائل نقش تعیینکنندهای در این جنگ ایفا کردند. از موشکهای «اسپایک» گرفته تا پهپادها و سامانههای بدون سرنشین، مجموعهای از فناوریهای بومی در نابودی موشکهای بالستیک ایران و پرتابگرهای آنها بهکار رفت.
به نوشته اورشلیمپست، این فناوریها حتی از راه دور و بدون نیاز به حضور فیزیکی در خاک ایران فعال بودند. به این ترتیب، فاصله نزدیک به ۱۸۰۰ کیلومتری میان دو کشور دیگر مانعی برای عملیات نظامی نبود.
اشتاینیتز شکاف فناورانه میان اسرائیل و [حکومت] ایران را «حیاتی» توصیف کرد و افزود: «هر دو کشور هواپیماهایی با نزدیک به ۵۰ سال عمر در اختیار دارند، اما زیرسامانههای اسرائیل در جهان بهترین است. تفاوت میان شکست و پیروزی دقیقاً در همین فناوریهاست.»
«گنبد آهنین» و سپر چندلایه دفاعی
اشتاینیتز تصریح کرد بدون سامانه گنبد آهنین، خسارات در خاک اسرائیل بسیار بیشتر بود. او گفت: «هیچکس باور نمیکرد این سامانه بتواند موشکهای بالستیک و پهپادها را رهگیری کند، اما موفق شد. گنبد آهنین اسرائیل را نجات داد.»
در طول جنگ، بیش از ۵۵۰ موشک بالستیک ایران به سمت شهرهای اسرائیل شلیک شد که بخش اعظم آنها توسط سامانههای چندلایه شامل گنبد آهنین، فلاخن داوود و آرو-۳ رهگیری شدند.
از میان ۱۱۰۰ پهپاد پرتابشده از ایران تنها یکی به ساختمانی مسکونی اصابت کرد. اشتاینیتز این نرخ رهگیری را «بیسابقه در جهان» خواند.
پرتو آهنین؛ نقطه عطف تاریخی
رئیس شرکت رافائل اعلام کرد پروژه لیزری «پرتو آهنین» بهزودی گنبد آهنین را تحتالشعاع قرار خواهد داد. او گفت: «ما نشان دادهایم پرتو آهنین میتواند راکتها، موشکهای کروز، پهپادها و حتی گلولههای توپخانه را رهگیری کند. این یک نقطه عطف تاریخی است.»
طبق گزارش اورشلیمپست، نخستین سامانه عملیاتی پرتو آهنین تا نوامبر ۲۰۲۵ به ارتش تحویل داده خواهد شد و سامانههای بیشتری در سال ۲۰۲۶ مستقر میشوند. نسخه متحرک این سامانه که روی خودرو نصب میشود نیز در میدان جنگ مؤثر بوده است.
اشتاینیتز همچنین به مزیت اقتصادی سامانه اشاره کرد و گفت: «هر موشک گنبد آهنین ۱۰۰ هزار دلار هزینه دارد، اما هر شلیک لیزری تنها سه دلار است. هیچ محدودیتی در تعداد رهگیریها وجود ندارد؛ کافی است سامانه شارژ شود.»
آینده جنگهای فناورانه
اشتاینیتز تاکید کرد که لیزرها بهویژه در مقابله با دستههای بزرگ پهپاد بهتر عمل میکنند و در آینده حتی قادر به رهگیری موشکهای بالستیک دوربرد در فضا خواهند بود.
او افزود: «کشورهای بزرگ جهان سالها و میلیونها دلار در فناوری لیزری سرمایهگذاری کردهاند، اما این اسرائیل و رافائل بودند که آن را به میدان جنگ آوردند. برای پیروزی و بازدارندگی، بهترین فناوری لازم است؛ این تفاوت میان نابود کردن یا نابود شدن است.»
