فعال اصلاحطلب: تندروها به دنبال نابودی جمهوری اسلامی هستند
مصطفی هاشمیطبا، فعال سیاسی اصلاحطلب با اشاره به اظهارات اخیر مسعود پزشکیان درباره اختلافات داخلی گفت: «هدف نهایی تندروها، دانسته یا ندانسته، نابودی ایران و جمهوری اسلامی است.»
مصطفی هاشمیطبا، فعال سیاسی اصلاحطلب با اشاره به اظهارات اخیر مسعود پزشکیان درباره اختلافات داخلی گفت: «هدف نهایی تندروها، دانسته یا ندانسته، نابودی ایران و جمهوری اسلامی است.»
او تاکید کرد: «افراد تندرو که خود را پیشتاز معرفی میکنند، در عمل نه سابقهای دارند و نه کارنامهای برای کشور، آن ها به جای ایجاد وحدت، به اختلاف و تضعیف نظام دامن میزند.»
ایرنا شنبه ۲۲ شهریور در گزارشی نوشت اگر غرب بخواهد اقداماتی علیه جمهوری اسلامی انجام دهد، توافق با آژانس لغو خواهد شد.
به گفته خبرگزاری دولت، این موضوع نشان میدهد که «ایران برای حفظ منافع خود، از اهرمهای لازم استفاده میکند».
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، نیز در پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس به سه کشور اروپایی هشدار داد که فعالسازی سازوکار مکانیسم ماشه تبعات سنگینی برای آنها خواهد داشت.
او نوشت: «مسئله تنها این نیست که سه کشور اروپایی هیچ حق قانونی، سیاسی یا اخلاقی برای فعالکردن مکانیسم ماشه ندارند، حتی اگر این حق را هم داشتند حکایت استفاده نکنی از دستت رفته اینجا کارآیی ندارد.»
عراقچی در ادامه تاکید کرد: «تعبیر دقیقتر برای دوراهی سخت پیش روی سه کشور اروپایی آن است که استفاده کنی از دستت رفته. و شاید بهتر باشد بگوییم استفاده کنی همهچیز از دستت رفته.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۸ شهریور در قاهره بر سر سازوکاری تازه برای ادامه همکاریها میان دو طرف به توافق رسیدند.
ایرنا در گزارش خود نوشت پس از جنگ ۱۲ روزه، ادامه همکاری تهران و آژانس بر پایه ترتیبات سابق، «دیگر نه واقعبینانه بود و نه عملی» و همچنین انپیتی «دیگر کافی نبود».
بر اساس این گزارش، تفاهم تهران و آژانس مشهور به «توافق قاهره» در حقیقت یک سازوکار عملی برای همکاری ایجاد میکند که بازتاب «شرایط استثنائی» ایجاد شده در نتیجه حمله به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی و تهدیدهای ادامهدار نسبت به آنهااست.
در ادامه مطلب ایرنا نوشته شده که جمهوری اسلامی نمیتواند نسبت به تجارب سه ماه اخیر و «واقعیات موجود که مستلزم اتخاذ تدابیر احتیاطی بیش از پیش برای صیانت از امنیت ملی و حفظ امنیت و ایمنی تاسیسات هستهای است» بیتفاوت باشد.
به نوشته خبرگزاری دولت، توافق اخیر میان تهران و آژانس یک «چارچوب جدید همکاری» را ترسیم کرده که شامل ضوابط ویژه برای تاسیسات بمباراننشده و همچنین شرایط خاص برای دیگر مراکز است. بر اساس آن، آژانس تا زمانی که تهران مجموعهای از اقدامات زیستمحیطی و ایمنی را در این تاسیسات انجام دهد، اقدامی نمیکند.
پس از انجام این اقدامات، تهران گزارش مربوط به وضعیت این مراکز را نه به آژانس، بلکه به شورای عالی امنیت ملی ارائه خواهد کرد. شورای عالی نیز تصمیم میگیرد که این گزارش به چه شکلی و در چه سطحی ارائه شود.
پس از آن، موضوع راستیآزمایی گزارش مطرح میشود.
طبق اعلام ایرنا، در این مرحله است که بحث دسترسیها و بازرسیها به میان میآید و باید مذاکرات جداگانهای انجام تا مشخص شود «دسترسیها به چه شکلی اعطا شود».
خبرگزاری دولت افزود: «همه چیز منوط به طی شدن مراحلی که قانون مصوب مجلس شورای اسلامی مشخص کرده و همچنین تصمیمگیریهای شورای عالی امنیت ملی است.»
گروسی پیشتر گفته بود این توافق درباره «راهکارهای عملی برای ازسرگیری بازرسیها در ایران» است و رویههای بازرسی از تاسیسات اتمی هدف قرار گرفته جمهوری اسلامی را تشریح میکند.
در روایتی متناقض، عراقچی ۱۹ شهریور اعلام کرد در چارچوب این توافق، «هیچ دسترسیای به بازرسان آژانس داده نمیشود؛ مگر در مورد نیروگاه بوشهر».
در آخرین روزهای ماه گذشته میلادی، طرفهای اروپایی برجام با ارسال نامهای به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل، فعالسازی مکانیسم ماشه را آغاز کردند و تا پایان ماه جاری میلادی به جمهوری اسلامی فرصت دادند تا سه شرط را برآورده کند تا در صورت تحقق، اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل برای مدت شش ماه به تعویق بیافتاد. همکاری کامل با آژانس و بازگشت بازرسان به ایران، دادن اطلاعات در مورد سرنوشت اورانیومهای غنیسازی شده پیشین و بازگشت به مذاکرات با آمریکا، سه شرطی بود که برای تعویق اجرای مکانیسم ماشه مطرح شده است.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش خود با عنوان «بررسی سازوکار ماشه و تبعات اقتصادی قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران» نوشت: «تحریمهای شورای امنیت برخلاف تحریمهای ثانویه آمریکا (که اقتصادمحور و بخشهای حیاتی مانند نفت و بانکداری را هدف قرار میدهد) اشاعه محور بوده و بر محدودسازی برنامههای هستهای و موشکی متمرکز است.»
این مرکز افزود: «نکته قابل اهمیت آنکه فعالسازی ماشه، رژیم تحریمی شدیدتری نسبت به فشارهای کنونی ایجاد نمیکند.»
۶ شهریور، سه کشور اروپایی امضاکننده برجام، فرانسه، بریتانیا و آلمان، در نامهای به شورای امنیت روند ۳۰ روزه مکانیسم ماشه برای بازگشت تحریمهای سازمان ملل را فعال کردند. این اقدام با استقبال آمریکا و اسرائیل مواجه شد و مقامات جمهوری اسلامی آن را «باطل و غیرقانونی» دانستند و وعده پاسخ مقتضی دادند.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش خود همچنین نوشت: «اثر اقتصادی مکانیسم ماشه عمدتا به استقرار رژیم کنترل صادرات فناوریهای دوگانه محدود میشود که با تجربه ایران در دور زدن محدودیتها و عدم هم سویی کامل چین و روسیه، قابل مدیریت است.»
این مرکز افزود: «سازوکار بازرسی محمولهها نیز به دلیل برخی شرایط، نیاز به رضایت کشور صاحب پرچم و ریسک اقدامهای متقابل ایران، امکان محاصره دریایی یا توقیف کشتیهای ایران را منتفی میکند.»
مقامات جمهوری اسلامی در هفتههای گذشته بر این موضوع اصرار ورزیدهاند که اجرای مکانیسم ماشه بیشتر «جنبه روانی» دارد.
احتمال اجماع علیه جمهوری اسلامی «کم است»
در حالی که پیشتر برخی رسانههای داخل ایران نسبت به اجماع بینالمللی علیه جمهوری اسلامی هشدار دادهاند، مرکز پژوهشهای مجلس ادعای دیگری را مطرح کرده است.
۱۳ مرداد، روزنامه فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، در مطلبی درباره تشدید تنشها، احتمال درگیری نظامی و ایجاد اجماع جهانی علیه جمهوری اسلامی پس از فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه از سوی کشورهای اروپایی هشدار داد.
اما مرکز پژوهشهای مجلس نوشت: «نقطه امیدآفرین آنکه در جهان چندقطبی ۲۰۲۵، به دلیل مخالفت قدرتهایی چون چین و روسیه که در نامه بسیار مهم وزیران خارجه سه کشور ایران، چین و روسیه متبلور شده بود، احتمال شکلگیری اجماع بین المللی علیه ایران بسیار کاهش خواهد یافت.»
اشاره این مرکز به بیانیه مشترک ۱۰ شهریور وزیران خارجه جمهوری اسلامی، چین و روسیه است که اعلام کردند تلاش اتحادیه اروپا برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران، «از نظر حقوقی بیاساس و از نظر سیاسی مخرب» است.
مرکز پژوهشهای مجلس نوشت: «افزودن نامهای جدید به فهرست تحریمها یا تشکیل مجدد پنل کارشناسان به دلیل نیاز به اجماع در شورای امنیت و امکان وتوی چین و روسیه، دشوار است. فشارهای سیاسی آمریکا بر شرکای تجاری ایران، مانند چین، اگرچه محتمل است ولی مستقل از استفاده یا عدم استفاده از سازوکار ماشه است.»
این مرکز پیشبینی کرد که پس از بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی «تعاملات کلان ایران در صادرات نفت، پتروشیمی و تسویه مالی بدون چالش جدی ادامه یابد، اگرچه ممکن است در کوتاه مدت تکانههای روانی در بازار داراییها ایجاد شود.»
این ادعا در شرایطی است که وضعیت اقتصادی در ایران در هفتههای اخیر وخیمتر شده و حتی وزارت اطلاعات در نامهای محرمانه که نسخهای از آن به ایراناینترنشنال رسید، به وزارتخانهها و شرکتهای بزرگ هشدار داده است که پیامدهای فعالسازی مکانیسم ماشه موجب توقف فروش نفت ایران و وقوع بحرانهای بزرگ اقتصادی و امنیتی و رشد بیکاری و تشدید نارضایتی اجتماعی در کشور میشود.
رسانهها و نهادهای جمهوری اسلامی در حالی تلاش دارند تا با انتشار گزارشها و مطالبی همسو فعالشدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل را بیتاثیر نشان دهند که پیش از این گزارشهایی منتشر شد که شروای عالی امنیت ملی در مصوبهای از رسانهها خواسته بود تا با انتشار چنین گزارشهایی فضای حاکم برکشور را عادی جلوه دهند و بازگشت احتمالی تحریمها بیتاثیر بر زندگی مردم معرفی کنند.
در این دستورالعمل آمده است که رسانهها باید با «حفظ آرامش روانی جامعه»، از انتشار هرگونه تیتر یا تحلیل «هیجانی»، «بحرانزا» یا «تحریکآمیز» در پوشش خبرهای مربوط به اسنپبک خودداری کنند.
کلانتری در مصاحبه با وبسایت «خانه اقتصاد» که شنبه ۲۲ شهریور منتشر شد، گفت: «من ۳۵ سال است با پزشکیان رفیقم. در انتخابات پارسال به بیش از ۵۰ شهر رفتم و برایش رای جمع کردم. او عزیز من است، اما عملکرد اقتصادیاش در یک سال اخیر زیر ۱۰ است.»
او افزود همانطور که عملکرد اقتصادی دولت رئیسی نمره قبولی نمیگرفت، عملکرد دولت پزشکیان نیز قابل قبول نیست.
کلانتری در دولت حسن روحانی، معاون رییسجمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست بود.
او در دولتهای میرحسین موسوی، هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی نیز مسئولیت وزارت کشاورزی را بر عهده داشت.
رییس خانه کشاورز در ادامه مصاحبه خود به انتقاد از سخنان محمدرضا عارف، معاون اول پزشکیان، پرداخت و اضافه کرد: «عارف گفته ۴۰ درصد مصوبات دولت در سال نخست درباره معیشت مردم بوده. آقای عارف، نتیجه این مصوبات کو؟»
کلانتری ادامه داد: «آقای پزشکیان، با افرادی که کارشان را بلد نیستند و یا اهمال میکنند، برخورد کنید. در اوج گرانی همه مغازههای کشور پر از مواد غذایی است، ولی درآمد مردم با هزینهها همخوانی ندارد.»
این نخستین بار نیست که کلانتری نسبت به وخیمتر شدن اوضاع اقتصادی در ایران هشدار میدهد.
کلانتری خردادماه با اشاره به گسترش بیسابقه فقر در کشور اعلام کرد «حدود سهچهارم مردم ایران» زیر خط فقر زندگی میکنند.
او آذرماه ۱۴۰۳ نیز گفته بود: «قیمت گوشت قرمز در ایران چهار برابر قیمت جهانی است. مردم چه خاکی بر سرشان بریزند؟ مردم چه تقصیری دارند که سیاستگذاران، نادان هستند؟»
«نمیتوانید جنگ را بهانه کنید»
رییس خانه کشاورز در ادامه مصاحبه با وبسایت «خانه اقتصاد» گفت: «برنج ۳۰۰ هزار تومانی و سه برابر شدن حبوبات، قبل از جنگ ۱۲ روزه اتفاق افتاد. نمیتوانید جنگ را بهانه کنید.»
کلانتری از عملکرد غلامرضا نوری قزلجه، وزیر کشاورزی، انتقاد کرد و افزود: «وزیر جهاد کشاورزی دوست من است، ولی در کارش موفق نیست. وقتی ارز نهادههای دامی هنوز ۲۸ هزار تومان است، چرا مردم باید مرغ و گوشت را با قیمت دلار ۱۰۰ هزار تومانی بخرند؟»
پیشتر و با تداوم بحران آب در ایران، کلانتری از نقش باندهای مافیایی در این بحران خبر داده و فعالیت شرکتهای وابسته به سپاه پاسداران و آستان قدس رضوی را مورد انتقاد قرار داده بود.
با این حال، عملکرد کلانتری در دوره ریاست بر سازمان حفاظت محیط زیست، بهویژه در رسیدگی به وضعیت دریاچه ارومیه، خود محل انتقاد بوده است.
