۲۰ فعال سیاسی، مدنی و هنری ایران در بیانیهای مشترک، بازداشت حدود ۴۰ نفر از شرکتکنندگان در مراسم بزرگداشت خسرو علیکردی در مشهد، از جمله نرگس محمدی، را «نمایشی از پیش تدارک دیده شده» برای سرکوب جامعه مدنی دانستند و خواستار آزادی فوری و بیقید و شرط بازداشتشدگان شدند.
این ۲۰ تن دوشنبه ۲۴ آذر با انتشار بیانیهای، برخورد نیروهای امنیتی با مراسم بزرگداشت خسرو علیکردی در مشهد را نشانهای از «وضعیت نگرانکننده آزادی و امنیت» در کشور توصیف کردند.
در این بیانیه آمده است نیروهای امنیتی بهجای تامین امنیت مراسم، به حاضران حمله کردند و نزدیک به ۴۰ نفر، از جمله نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل، را بازداشت کردند.
این بیانیه به امضای گروهی از چهرههای شناختهشده حوزه سیاست، اندیشه، فرهنگ و کنش مدنی از جمله صدیقه وسمقی، مصطفی تاجزاده، سعید مدنی، جعفر پناهی، ابوالفضل قدیانی، عبدالله مومنی، مهدی محمودیان، مصطفی ملکیان، محمد رسولاف، عبدالفتاح سلطانی و حاتم قادری رسیده است.
اتحادیه اروپا ۲۲ آذر بازداشت چند فعال حقوق بشر، از جمله محمدی، در شهر مشهد را «عمیقا نگرانکننده» توصیف کرد و از مقامهای جمهوری اسلامی خواست افرادی را که «به ناحق و به دلیل استفاده از حق آزادی بیان بازداشت شدهاند» آزاد کنند.
کمیته نوبل نروژ نیز همان روز با محکوم کردن بازداشت «وحشیانه» محمدی درباره بازداشت فعالان در این مراسم به شدت ابراز نگرانی کرد.
این کمیته از مقامهای جمهوری اسلامی خواست فورا محل نگهداری محمدی را اعلام و ضمن تضمین امنیت و سلامت او، بدون هیچ قید و شرطی آزاد شود.
روند مستمر محدودسازی
نشست کارگروه گردشگری شورای راهبردی وزارت میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری که به میزبانی معاونت امور رسانهای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، نمونهای روشن از این رویکرد است.
بر اساس گزارش ایسنا، محمدرضا نوروزپور، معاون امور رسانهای وزیر ارشاد، دوشنبه ۲۴ آذر در این نشست گفت: «صنعت گردشگری بدون رسانه، دیده نمیشود و رسانه هم بدون روایت جذاب، اثرگذار نخواهد بود.»
او با تاکید بر ضرورت تدوین «مدل مشارکت رسانه و گردشگری» افزود: «توسعه گردشگری، بیش از هر زمان دیگر، به روایتسازی حرفهای، مستمر و قابل اعتماد نیاز دارد.»
در ادامه این نشست که با حضور مقامهایی از وزارت میراث فرهنگی، اعضای شورای اطلاعرسانی دولت پزشکیان و مدیران بخش خصوصی گردشگری برگزار شد، روزبه کردونی، مشاور وزیر میراث فرهنگی، گفت در ایران ۱۴ هزار راهنمای گردشگری، پنج هزار آژانس مسافرتی و سه هزار بومگردی فعال هستند.
او با اشاره به برگزاری «روزانه ۲.۵ رویداد گردشگری» از ظرفیت گسترده این حوزه سخن گفت.
شهابالدین طباطبایی، عضو شورای اطلاعرسانی دولت، نیز بر «تعامل دوسویه رسانه و گردشگری» و نقش بخش خصوصی در توسعه روایتهای گردشگری تاکید کرد.
در بخش دیگری از این نشست، محسن حاجیسعید، رییس کارگروه گردشگری، «تمرکز بر تصویر ایران در عرصه بینالمللی، بهویژه پس از جنگ ۱۲ روزه» را مساله محوری گردشگری دانست و خواستار ایجاد «بانک جامع اطلاعاتی برای نمایش امنیت و ظرفیتهای ایران» شد.
پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی کنترل و محدودیتهای امنیتی در کشور را شدت بخشید.
انوشیروان محسنی بندپی، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، ۲۰ مرداد اعلام کرد بهدلیل پروژه «ایرانهراسی»، ورود گردشگران خارجی به ایران در تیرماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۳ درصد کاهش داشته است.
طرح چنین مباحثی در حالی صورت میگیرد که در سالهای اخیر، ایران برای بسیاری از گردشگران خارجی و بهویژه شهروندان دوتابعیتی، کشوری ناامن تلقی شده است.
بازداشت شماری از گردشگران خارجی و دوتابعیتیها از سوی جمهوری اسلامی و استفاده از آنها در چارچوب سیاست موسوم به گروگانگیری برای مبادله با زندانیان در کشورهای غربی، از جمله دلایل این ناامنی است.
پیش از این نیز گزارشهایی منتشر شده بود که نشان میداد جمهوری اسلامی تلاش میکند با بهرهگیری از بلاگرها، بهویژه زنان بدون حجاب اجباری و فعالان حوزه سفر و گردشگری، تصویری متفاوت از ایران ارائه دهد.
با این حال، اظهارات مطرحشده در این نشست را میتوان نخستین بیان علنی و رسمی این سیاست دانست؛ تلاشی سازمانیافته برای روایتسازی رسانهای، در شرایطی که شکاف میان تصویر تبلیغشده و واقعیتهای زیسته در داخل ایران، بیش از پیش عمیق شده است.
این خبر دوشنبه ۲۴ آذر بهطور همزمان در رسانههای داخلی و با متنی یکسان منتشر شد، بدون آنکه توضیحی درباره دلایل این تغییر ارائه شود.
الهامی از سال ۱۳۹۸ بهعنوان جانشین نیروی پدافند هوایی مشغول به کار بود و پیشتر مسئولیتهایی از جمله فرماندهی دانشگاه پدافند هوایی و معاونت عملیات قرارگاه پدافند هوایی خاتمالانبیا را بر عهده داشت.
رسانههای داخلی درجه نظامی الهامی را «سرتیپ» عنوان کردند.
صباحیفرد بهمنماه سال گذشته با حکم محمد باقری، رییس پیشین ستاد کل نیروهای مسلح و با تایید علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، با حفظ سمت خود بهعنوان فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش، به فرماندهی قرارگاه مشترک پدافند هوایی کشور منصوب شده بود.
باقری یکی از حدود ۲۰ فرمانده ارشد نظامی جمهوری اسلامی بود که در حملات اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه کشته شد.
صباحیفرد پیش از جنگ گفته بود پدافند جمهوری اسلامی از توانایی مقابله با جنگندههای اف-۳۵ برخوردار است.
تکرار ادبیات تهدیدآمیز جمهوری اسلامی از سوی صباحیفرد
مقایسه مواضع صباحیفرد پیش و پس از جنگ نشان میدهد که او همسو با دیگر مقامهای جمهوری اسلامی، به بزرگنمایی توان نظامی حکومت و تکرار ادبیات تهدیدآمیز علیه «دشمنان» پرداخته است.
صباحیفرد اول آبان در یکی از آخرین اظهارنظرهای خود گفت این واقعیت که «دشمن به بخشی از تجهیزات ما» آسیب وارد کرده، امری «طبیعی» محسوب میشود، «اما مهم این است که توانستیم در کوتاهترین زمان ممکن هم تجهیزات را بازسازی و هم نیروهای تازهنفس وارد میدان کنیم».
محمود موسوی، معاون عملیات ارتش جمهوری اسلامی، نیز ۲۹ تیرماه نابود شدن «بخشی از سامانههای پدافندی» جمهوری اسلامی در جنگ با اسرائیل را تایید کرد و در عین حال گفت سامانههای آسیبدیده جایگزین و در محلهای از پیش تعیینشده مستقر شدهاند.
عامیر اویوی، سرتیپ ذخیره ارتش اسرائیل، ۲۱ آذر در گفتوگو با ایراناینترنشنال هشدار داد هرگونه اقدام حکومت ایران برای بازسازی پدافند هوایی، توان موشکی یا تاسیسات هستهای خود موجب خواهد شد اسرائیل مجددا اقدام نظامی را در دستور کار قرار دهد.
لفاظیهای پیش از جنگ
چنین اظهارنظرهایی از سوی صباحیفرد تنها به دوران پس از جنگ محدود نمیشود.
او اواسط فروردین از آمادگی رزمی بسیار بالای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی خبر داده و گفته بود بسیاری از بخشهای پدافندی حکومت به «پیشرفتهترین سلاحهایی» مجهز شدهاند که «دشمنان» قادر به تصور آن نیستند.
او شهریور سال گذشته نیز در اظهاراتی، جمهوری اسلامی را «قدرت برتر منطقهای» خوانده و از «ارتقای چشمگیر امنیت آسمان کشور» و رصد «هر پرنده رادارگریز دشمن از فرسنگها دورتر» تمجید کرده بود.
چهار سال پیش از آن تاریخ و در شهریور ۱۴۰۰ صباحیفرد گفته بود: «هواپیماهای با سرنشین و بدون سرنشین دشمن را به محض اینکه استارت میزنند و روشن میکنند، قبل از پرواز رصد میکنیم.»
به گفته مقامات اسرائیلی، نیروهای این کشور در جریان جنگ ۱۲ روزه توانستند در مدت زمان کوتاهی بر آسمان بخش گستردهای از ایران، از جمله تهران، مسلط شوند.
اسرائیل با شناسایی دقیق محل ۸۴ سامانه پدافند جمهوری اسلامی، آنها را در چند شب متوالی منهدم کرد.
نشریه فوربس ۲۱ آذر با اشاره به سخنان اخیر حسن روحانی درباره ضعف دفاع هوایی جمهوری اسلامی و تخریب سامانههای پدافند هوایی ایران در جنگ اخیر نوشت احتمالا «ادعای» مقامهای حکومت درباره بازسازی پدافند هوایی صحت ندارد.
هشتم آذر، روحانی گزافهگویی درباره قدرت نظامی حکومت ایران را «خیانت» دانست و هشدار داد این اقدام موجب خطای محاسباتی در مواجهه با اسرائیل و آمریکا میشود.
قدیری ابیانه با انتشار پستی در ایکس، جشن مذهبی حنوکا را «بستر برگزاری مناسک شیطانی محافل ماسونی» توصیف کرده بود.
او با اشاره به تاکیدات علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، «دفاع معنوی» در روزهای مراسم جشن مذهبی یهودیان را «ضروری» خوانده بود.
قدیری ابیانه خود را در شبکههای اجتماعی «مدرس و پژوهشگر» در حوزه حقوق بینالملل معرفی میکند و کتابهایی در حوزه «عملیات روانی» در رسانه و حوزه اسلام از او منتشر شده است.
این چهره حامی حکومت همچنین بارها مطالبی را در دفاع از گروههای نیابتی جمهوری اسلامی منتشر کرده است.
محمدحسن قدیری ابیانه، پدر او، در مصاحبهها و اظهاراتش در سالهای اخیر، بارها از حملات حماس و جمهوری اسلامی به اسرائیل حمایت کرده بود.
روزنامه اورشلیمپست با بازنشر سخنان قدیری ابیانه بهعنوان اظهاراتی یهودستیزانه، به حمایت سپاه پاسداران از طرحهای تروریستی خارجی از جمله در استرالیا اشاره کرد.
امیلی شریدر، خبرنگار اسرائیلی- آمریکایی، نیز پیام قدیری ابیانه و محتوای یهودستیزانه او را بازنشر داد.
شماری از کاربران اسرائیلی این اظهارات را فرمان حمله فرزند سفیر سابق جمهوری اسلامی در استرالیا برای حمله به جشنهای حنوکا خواندند.
در سوی دیگر، برخی رسانههای وابسته به جمهوری اسلامی، مانند خبرگزاری دانشجو، در واکنش به حمله سیدنی بخشهایی از سخنرانی ۲۰ آذر خامنهای را بازنشر کردند که خواستار «حمله به نقاط ضعف دشمن» شده بود.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، خبرهای مرتبط با این حمله را با هشتگ عربی «اسرائیل سقطت» (به معنای اسرائیل سقوط کرد) منتشر کرد.
پیشتر جرمی لیبلر، یکی از رهبران جامعه یهودیان استرالیا، به پایگاه خبری تایمز اسرائیل گفته بود مقامات این کشور در حال بررسی احتمال نقش داشتن جمهوری اسلامی در حمله سیدنی هستند.
اسرائیل هیوم نیز به نقل از یک مقام اسرائیلی نوشت در ماههای اخیر فعالیت جمهوری اسلامی برای حملات علیه اهداف اسرائیلی و یهودی در سراسر جهان افزایش یافته و شکی نیست که حمله سیدنی از تهران سرچشمه گرفته است.
در جدیدترین واکنشها، دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد، گفت تعجب نخواهد کرد اگر مشخص شود جمهوری اسلامی در این تهاجم مرگبار دست داشته است.
او در مصاحبه با شبکه فاکسنیوز گفت: «ما بهطور قطعی میدانیم آنها در ماههای اخیر تلاش کردهاند جوامع یهودی و اهداف اسرائیلی را هدف قرار دهند.»
وزارت خارجه اسرائیل: رکورد جهانی ریاکاری متعلق به جمهوری اسلامی است
پس از آنکه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی حمله مرگبار در سیدنی استرالیا را بدون اشاره به هدف قرار گرفتن جامعه یهودی و برگزاری جشن حنوکا محکوم کرد، اسرائیل بهشدت به این اظهارات واکنش نشان داد.
اورن مارمورشتاین، سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل، گفت: «رکورد جهانی ریاکاری متعلق به سخنگوی وزارت امور خارجه ایران است. ایران در گذشته حملات تروریستی مرگباری علیه اسرائیلیها و یهودیها انجام داده و همچنان در صدد کشتن اسرائیلیها و یهودیها در سراسر جهان است.»
امیر مایمون، سفیر اسرائیل در استرالیا، نیز تاکید کرد: «همهچیز از قبل قابل پیشبینی بود.»
او گفت مقامات استرالیایی احتمال دخالت بازیگر خارجی، از جمله جمهوری اسلامی، در حمله سیدنی را بررسی میکنند و ارزیابیها در اسرائیل این است که احتمالا تهران پشت این حمله مرگبار قرار دارد.
در پی تیراندازی به سمت مردم در ساحل بوندای سیدنی استرالیا در ۲۳ آذر، دستکم ۱۶ نفر کشته و شماری دیگر مجروح شدند. حال چند نفر از مجروحان وخیم گزارش شده است.
مظنونان حادثه یک پدر و پسر پاکستانیالاصل به نامهای ساجد و نوید اکرم هستند.
سجاد اکرم در جریان تیراندازی کشته شد. پسر او نیز زخمی و به بیمارستان منتقل شد.
مشروح تحولات مربوط به این حادثه را در پوشش زنده ایراناینترنشنال بخوانید.
در این مطلب که دوشنبه ۲۴ آذر منتشر شد، آمده است سخنان کاظمی «نهتنها با روح زمانه همخوانی ندارد، بلکه نوعی محدودیت بیمورد بر شادی و خلاقیت دانشآموزان تحمیل میکند».
این روزنامه هشدار داد چنین رویکردی «در بهترین حالت نشانه محافظهکاری بیجا و در بدترین حالت، تحقیر و محدود کردن نسل آینده است».
بر اساس این گزارش، موسیقی صرفا ابزار سرگرمی نیست، بلکه نقشی موثر در تقویت روحیه، همدلی گروهی و انگیزه دانشآموزان دارد و آغاز پرنشاط روز تحصیلی میتواند کیفیت یادگیری و فضای مدرسه را بهطور محسوسی بهبود دهد.
اطلاعات افزود با این حال، وزارت آموزش و پرورش «ترجیح میدهد بهجای ایجاد انگیزه، دیوارهای خشک و بیروح مقررات را بلند کند».
۲۳ آذر، کاظمی در واکنش به برخی گزارشها درباره پخش موسیقی در مراسم صبحگاه مدارس گفت چنین اقداماتی «خلاف شئونات فرهنگی و هنجارهای جامعه ما» است.
او تاکید کرد: «ما در مدرسه چیزی به نام آهنگ نداریم... مدرسه جای تربیت، آموزش و فعالیتهای گروهی است. هر جایی شئونات خاص خود را دارد و مدرسه فضای مقدسی است که در آن تربیت شکل میگیرد. قطعا جای این کارها در مدرسه نیست و ما هم آن را تایید نمیکنیم.»
«محدود کردن موسیقی و شادی در مدارس یک ضدالگو است»
روزنامه اطلاعات در یادداشت انتقادی خود خاطرنشان کرد مواضع کاظمی درباره منع موسیقی از «اشکالی بزرگتر» حکایت دارد: نظام آموزشی جمهوری اسلامی خود را درگیر «بحثهای فرسوده» کرده و «به جای پرورش خلاقیت، بهدنبال کنترل رفتارهای ساده و شادیآفرین دانشآموزان» است.
در ادامه این مطلب آمده است: «آیا آموزش و پرورش واقعا میخواهد جوانان را موجوداتی مطیع و بدون ذوق بار بیاورد، یا قصد دارد نسلی خلاق و باانگیزه بسازد؟ اگر گزینه دوم مدنظر باشد، محدود کردن موسیقی و شادی در مدارس یک ضدالگو است.»
این روزنامه با انتقاد از «نادیده گرفتن واقعیتهای ساده انسانی و تربیتی» در آموزش و پرورش افزود طبق یافتههای پژوهشی، موسیقی بهویژه در شروع روز تحصیلی، نقش چشمگیری در کاهش استرس، افزایش تمرکز و تقویت حافظه دارد و همزمان میتواند به بهبود تعاملات اجتماعی و روابط انسانی میان دانشآموزان کمک کند.
اظهارات اخیر کاظمی در حالی مطرح میشوند که کارشناسان و فعالان صنفی تاکنون بارها بر لزوم ایدئولوژیزدایی از آموزش و تغییر سیاستهای کلان در این حوزه تاکید کردهاند.
نتایج یک تحقیق در ایران حاکی از آن است که اهداف مبهم «حیات طیبه» و تربیت «انسان مومن» در اسناد بالادستی نظام آموزشی جمهوری اسلامی باعث سردرگمی دانشآموزان و در نهایت مقاومت آنها شده و به تولید «سوژه معلق مقاوم» انجامیده است.
بیانیه ۲۰ تن از فعالان سیاسی، مدنی و هنری تاکید میکند بازداشت خشونتآمیز فعالان سیاسی و مدنی «نه واکنشی به برهمخوردن نظم» بلکه بخشی از روند مستمر محدودسازی جامعه مدنی و خاموشکردن صداهایی است که بر «حق تعیین سرنوشت، کرامت انسانی و گذار مسالمتآمیز از استبداد» پافشاری میکنند.
شاهزاده رضا پهلوی نیز ۲۱ آذر در واکنش به بازداشت شماری از بازداشتشدگان در مراسم هفتم خسرو علیکردی در مشهد خطاب به مردم ایران گفت همصدایی و همبستگیتان را حفظ کنید و خواستار آزادی بیقیدوشرط همه بازداشتشدگان باشید.
نویسندگان این بیانیه، مسئولیت کامل هرگونه آسیب جسمی و روانی بازداشتشدگان را متوجه «حکومت اسلامی و گماشتگان آن» دانستند.
قرار بازداشت سه ماهه
همسر حامد رسولخانی، شهروندی که در مراسم هفتم خسرو علیکردی در ۲۱ آذرماه در مشهد بازداشت شد یکشنبه خبر داد که رسولخانی به زندان وکیلآباد منتقل شده است.
به گفته او به برخی بازداشتشدگان بین یک تا سه ماه بازداشت موقت داده شده و تعدادی نیز با وثیقه آزاد شدهاند.
حسن همتیفر، دادستان مشهد، ۲۲ آذر ضمن اعلام خبر بازداشت ۳۹ نفر در مراسم هفتم علیکردی در این شهر گفت تحقیقات قانونی از سوی مراجع امنیتی، انتظامی و دستگاه قضایی درباره دستگیرشدگان ادامه دارد.
با این حال، فعالان حقوق بشر برآورد میکنند شمار افراد بازداشتشده بیش از ۵۰ نفر باشد و منابع حقوقبشری اسامی بیش از ۳۰ تن از این افراد را در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند.
تاکنون علاوه بر محمدی، اسامی دستکم ۱۵ نفر از بازداشتشدگان اعلام شده است: عالیه مطلبزاده، هستی امیری، پوران ناظمی، سپیده قلیان، اسدالله فخیمی، اکبر امینی، علی آدینهزاده، رضا آدینهزاده، حسن باقرینیا، ابوالفضل ابری، حبیب فدایی، کمال جعفریزدی، نورا حقی، داوود علیکردی و احمد علیکردی.
بهگزارش منابع حقوق بشری، روند شناسایی و بازداشت برخی دیگر از شرکتکنندگان در این مراسم همچنان ادامه دارد و این اقدامات بر اساس بررسی ویدیوهایی انجام میشود که چهره افراد در آنها قابل شناسایی است.
فعالان سیاسی و مدنی در بیاینه خود همچنین با اشاره به «بنبست عمیق سیاسی و اجتماعی» کشور تاکید کردند راهحل، «بازگشت حق حاکمیت به مردم» است و خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط همه بازداشتشدگان مراسم مشهد شدند.
مراسم هفتم علیکردی جمعه ۲۱ آذر در مشهد برگزار شد و شهروندان حاضر در آن با سردادن شعارهای اعتراضی یاد او را گرامی داشتند.
حاضران در این مراسم همچنین شعارهایی از جمله «مرگ بر خامنهای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «امسال سال خون است، سیدعلی سرنگون است»، «میجنگیم، میمیریم، ذلت نمیپذیریم»، «زن، زندگی، آزادی»، «این است شعار ملی، رضا رضا پهلوی»، «رضاشاه، روحت شاد» و «نه غزه نه لبنان، جانم فدای ایران» سردادند.
پیکر علیکردی صبح ۱۵ آذر در دفتر کارش در مشهد پیدا شد و بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی و برخی وکلا و فعالان سیاسی و مدنی، مرگ او را «قتل حکومتی» خواندند.
