مطالب بیشتر
بنیاد نرگس محمدی، یکشنبه ۲۳ آذر اعلام کرد که پرونده این فعال حقوق بشر که از جمله بازداشتشدگان این مراسم است به شعبه ۹۰۲ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب مشهد ارجاع شده است.
بر اساس اعلام این بنیاد، محمدی بههمراه سپیده قلیان و جواد علیکردی با اتهاماتی از جمله «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» مواجه شدهاند.
بر اساس این گزارش، پروندههای شماری دیگر از بازداشتشدگان به شعبه ۹۰۱ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب مشهد ارسال شده و وضعیت برخی دیگر از افراد بازداشتشده همچنان نامشخص است.
اختلاف آمار رسمی و گزارشهای حقوق بشری
حسن همتیفر، دادستان مشهد، ۲۲ آذر ضمن اعلام خبر بازداشت ۳۹ نفر در مراسم هفتم علیکردی در این شهر، گفت «تحقیقات قانونی» از سوی مراجع امنیتی و انتظامی و دستگاه قضایی جمهوری اسلامی درباره دستگیرشدگان ادامه دارد.
با این حال، فعالان حقوق بشر برآورد میکنند شمار افراد بازداشتشده بیش از ۵۰ نفر باشد و منابع حقوقبشری اسامی بیش از ۳۰ تن از این افراد را در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند.
بنا بر گزارشهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی، روند شناسایی و بازداشت برخی دیگر از شرکتکنندگان در این مراسم همچنان ادامه دارد و این اقدامات، بر اساس بررسی ویدیوهایی صورت میگیرد که چهره افراد در آنها قابل شناسایی است.
دستگیری محمدی و دیگر بازداشتشدگان بازتاب گستردهای بههمراه داشت و ماریا کورینا ماچادو، برنده جایزه نوبل صلح، وزارت خارجه آلمان و شماری از فعالان مدنی و زندانیان سیاسی اقدامات سرکوبگرانه جمهوری اسلامی در این مراسم را محکوم کردند.
تجمع خانوادهها مقابل دادگستری مشهد
گروهی از خانوادههای بازداشتشدگان، ۲۳ آذر مقابل ساختمان دادگستری در مشهد حاضر شدند و خواستار پاسخگویی مسئولان قضایی درباره سرنوشت و محل نگهداری عزیزان خود شدند.
در ادامه این پیگیریها، مرضیه آدینهزاده، خواهر ابوالفضل، از کشتهشدگان جنبش «زن، زندگی، آزادی»، با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس از مراجعه خانوادهاش به دادسرای انقلاب مشهد برای پیگیری پرونده پدرش، علی آدینهزاده، خبر داد.
این خواهر دادخواه نوشت خانوادهاش برای پیگیری پرونده به دادسرا رفتند اما در ابتدا مانع ورودشان شده بودند و تنها پس از «پیگیریهای مداوم» اجازه ورود یافتهاند.
به گفته او، مقامهای قضایی «هیچ پاسخ روشنی» درباره وضعیت پدرش ارائه نکردهاند و در عین حال دو اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی» را علیه او مطرح کردهاند.
در سوی دیگر، اطلاعیه «بنیاد نرگس محمدی» تاکید کرده که محمدی از دسترسی به وکیل محروم مانده و هیچ تماس تلفنی با خانواده یا وکیل خود نداشته و تنها شمار محدودی از بازداشتشدگان توانستهاند تماس کوتاهی با خانوادههایشان برقرار کنند.
در میان بازداشتشدگان، علاوه بر محمدی، قلیان، علیکردی و آدینهزاده، اسامی افرادی از جمله ابوالفضل ابری، پوران ناظمی، حسن باقرینیا، طیبه نظری، عالیه مطلبزاده و هستی امیری نیز ذکر شده است.
همچنین محمدرضا بابایی، جواد جلالی، حامد زارع، حیدر چاهچمندی، محمود خانعلی، امیر خاوری، حامد حسینی، محمدحسین حسینی، نورا حقی، حامد رسولخانی، مهدی رسولخانی، یاسر دهستانی، کامران علیکردی، میلاد فتاح، حسین محبی و پوریا نجارزاده از دیگر افرادی هستند که نامشان در فهرستهای منتشرشده دیده میشود.
خشونت در زمان بازداشت
بر اساس اطلاعیه بنیاد نرگس محمدی، خانوادههای بسیاری از بازداشتشدگان گفتهاند از زمان بازداشتهای خشونتآمیز، که بنا بر گزارشها و تصاویر منتشرشده با ضربوشتم، توهین و فحاشی همراه بوده، هیچ اطلاعی از وضعیت سلامتی، محل نگهداری و شرایط عزیزانشان ندارند.
این بنیاد خواستار دسترسی فوری و کامل همه بازداشتشدگان به خدمات درمانی شده و تاکید کرده که شکایتها درباره ضربوشتم، تهدید و توهین باید بهصورت مستقل و بیطرفانه ثبت و بررسی شود.
این بنیاد همچنین خواستار اعزام تمامی افراد آسیبدیده به پزشکی قانونی، برای مستندسازی آثار خشونت و امکان پیگیری حقوقی موثر شده است.
این بنیاد در پایان نگرانی عمیق خود را نسبت به سلامت جسمی و روانی تمامی بازداشتشدگان اعلام کرده و خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط آنها، شفافیت کامل درباره وضعیت قضایی، محل نگهداری و تضمین دسترسی به خانواده و وکیل شده است.
اعتصاب غذای سکینه پروانه
سکینه پروانه، زندانی سیاسی محبوس در بند زنان زندان اوین، طی نامهای اعلام کرد در اعتراض به آنچه درباره خانواده علیکردی رخ داده، بهمدت دو روز اعتصاب غذا میکند.
پروانه در نامه خود نوشت جمهوری اسلامی ادعا میکند برای خانواده «شهدا» قدر و منزلت قائل است، در حالی که خسرو علیکردی فرزند یک «شهید» بوده و خانوادهاش اکنون «داغدار مرگ مشکوک» او هستند.
او همچنین به اختلاف دیدگاه سیاسی علیکردی با حکومت اشاره کرده و نوشت آنچه پس از مرگ او شنیده شده، ابهامها درباره چگونگی این مرگ را بیشتر کرده است.
این زندانی سیاسی در ادامه به بازداشت جواد علیکردی اشاره کرد و نوشت او در حالی بازداشت شده که همزمان «دادخواه مرگ برادر» بوده و در روزهای پس از مرگ خسرو علیکردی، تکیهگاهی برای فرزندان او بهشمار میرفته است.
پروانه در پایان، ضمن تسلیت به خانواده علیکردی اعلام کرده است در اعتراض به این روند، یکشنبه ۲۳ آذر و دوشنبه ۲۴ آذر اعتصاب غذا خواهد بود تا «صدای مظلومیت» این خانواده باشد.
پیکر علیکردی صبح ۱۵ آذر در دفتر کارش در مشهد پیدا شد و بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی و برخی وکلا و فعالان سیاسی و مدنی، مرگ او را «قتل حکومتی» خواندند.
طرح بنزین سهنرخی و عرضه بنزین لیتری پنج هزار تومانی در جایگاهها از بامداد ۲۲ آذر در سراسر ایران به اجرا درآمد.
ایراناینترنشنال از مخاطبان خود پرسید افزایش قیمت بنزین چه تاثیری بر هزینه زندگی آنان دارد.
یک شهروند که خود را بازنشسته بانک رفاه معرفی کرد، در پیامش نوشت: «اگر قبل از گرانتر شدن بنزین تا نیمه ماه پولی در کارتمان میماند، الان احتمالا به ۱۰ روز هم نرسد. مخارج زندگی دیگر با حقوق بازنشستگی نمیخواند.»
برخی مخاطبان از افزایش همزمان سایر هزینهها خبر دادند. در همین رابطه، شهروندی به جهش شدید نرخ قبض گاز از ۵۲ هزار تومان به سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان اشاره کرد.
پیام دیگری از کمبود برخی اقلام در فروشگاهها گلایه داد: «امروز بهخاطر بنزین، برنج پاکستانی و هندی در فروشگاهها پیدا نمیشد.»
شماری از شهروندان با اشاره به گرانی «همهچیز» در ایران، اساسا از «زندگی» بهعنوان مفهومی از دسترفته یاد کردند و گفتند دیگر سفرهای در کار نیست که بخواهد از افزایش قیمت بنزین تاثیری بگیرد.
اثر دومینویی بر تورم عمومی و گرانی کالاهای اساسی
بخش قابل توجهی از پیامها بر تاثیر مستقیم افزایش قیمت بنزین بر قیمت مواد غذایی، دارو و کالاهای روزمره تمرکز دارد.
یک شهروند نوشت: «روی همه چیز تاثیر میگذارد؛ سفرهها کوچکتر میشود و دارو چند برابر بالا میرود.»
در هفتههای گذشته با حذف ارز ترجیحی برخی داروهای وارداتی، هشدارهایی درباره کمبود دارو و فشار اقتصادی بر بیماران منتشر شده است.
هادی احمدی، عضو هیاتمدیره انجمن داروسازان ایران، ۲۳ آذر گفت بسیاری از بیماران هنگام مراجعه به داروخانه با افزایش قیمتها مواجه میشوند و به همین دلیل، یا دارو را بهصورت ناقص تهیه میکنند یا بهطور کلی از خرید آن منصرف میشوند.
علاوه بر دارو، سایر کالاهای اساسی نیز در ایران با گرانی قابل توجهی روبهرو شدهاند.
شهروندی در پیام خود به ایراناینترنشنال گفت گرانیها پیش از آغاز طرح افزایش قیمت بنزین شروع شده بود، اما انتظار میرود این طرح ضربه دیگری به معیشت شهروندان وارد کند.
او از افزایش قیمت برنج خبر داد. پیامهای مشابه نیز از افزایش قیمت تخممرغ، نان و لبنیات در ایران حکایت دارد.
در پیام مخاطب دیگری آمده است: «پنج لیتر بنزین زدیم شد ۲۵ هزار تومان. با همین ۲۵ هزار تومان نان میگرفتم. نانها هم بیبرکت شدهاند.»
در یک سال گذشته، قیمت اقلام خوراکی در ایران بهطور میانگین بیش از ۶۶ درصد افزایش یافته است.
برخی پیامها به بحران کلانتری اشاره دارند و افزایش قیمت بنزین را محرک موج جدیدی از تورم میدانند.
یکی از مخاطبان نوشت: «گرانی بنزین فقط اثرش روی یک خانواده نیست؛ اثر تورمیاش گریبان کل جامعه و بعد یک ملت را میگیرد. سفرهها کوچکتر و خط فقر بزرگتر میشود.»
در پیام دیگری آمده است: «وقتی بنزین گران میشود، بهصورت اتوماتیک همه چیز گرانتر میشود. ما دیگر زندگی نمیکنیم، تنها مردههای متحرکیم.»
برخی نیز گفتند این گرانی حتی پیش از اعلام رسمی، اثر خود را بر بازار گذاشته است.
رانندگان و شاغلان وابسته به سوخت؛ از کار افتادهها
رانندگان تاکسیهای اینترنتی و مشاغل وابسته به بنزین از جمله گروههایی هستند که بیشترین فشار را در روزهای اخیر احساس کردهاند.
یک راننده اسنپ نوشت: «بهخاطر گران شدن بنزین دیگر نتونستم کار کنم. دخلم به خرجش نمیخورد.»
شهروند دیگری که شغلش رانندگی است، گفت: «بنزین وارد فاز پنج هزار تومان شده و زندگی من با رانندگی میگذرد... ۱۰۰ درصد در آینده با مشکل مواجه میشوم.»
در پیام دیگری آمده است: «کرایه تاکسی دو برابر شده و در کرایه باربری هم تاثیر بسیار زیادی داشته. در کل ما زندگی را باختیم.»
با اجرای مصوبه جدید هیات دولت، نظام قیمتگذاری بنزین در ایران وارد مرحله تازهای شده است.
بر اساس این طرح، بنزین سهمیهای با نرخهای ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان عرضه میشود. مصرف مازاد و همچنین بنزین خودروهای دولتی، وارداتی و برخی خودروهای گرانقیمت با نرخ ۵۰۰۰ تومان محاسبه خواهد شد.
دولت جمهوری اسلامی دلیل اصلی اجرای این طرح را افزایش شدید «مصرف» بنزین و «ناترازی» میان تولید و مصرف عنوان میکند.
پیشتر مقامهای جمهوری اسلامی گفته بودند دولت هر لیتر بنزین را ۳۴ هزار تومان میخرد، اما بررسیهای ایراناینترنشنال از صورتهای مالی پالایشگاهها نشان میدهد این مبلغ ۲۵ هزار تومان است که تنها حدود ۳۵۰۰ تومان آن هزینه تولید بنزین بدون خوراک شده؛ یعنی حدود ۹۰ درصد کمتر از رقم اعلامی دولت.
حقوق ریالی، هزینههای دلاری
برخی مخاطبان در پیامهای خود به ایراناینترنشنال به شکاف میان دستمزدها و هزینههای زندگی اشاره کردند.
در یکی از پیامها آمده است: «در ایران افزایش قیمتها هیچ ربطی به افزایش حقوق و دستمزد ندارد. حقوقها ریالی، ولی مخارج دلاری است.»
شهروند دیگری نوشت: «همه اجناس گرانتر میشوند، حقوق کم میماند و درآمد جوابگوی مایحتاج ساده هم نیست.»
افزایش گسترده قیمت بنزین در آبان ۹۸ که با اعلام ناگهانی نرخهای جدید همراه بود، به اعتراضات سراسری، سرکوبهای حکومتی و مرگ دستکم ۱۵۰۰ شهروند انجامید.
پس از این رویداد، دولتها در ایران با احتیاط بیشتری به سراغ اصلاح قیمت سوخت رفتند. از آن زمان، افزایش قیمت بنزین همواره یکی از حساسترین موضوعات اقتصادی و اجتماعی بوده است.
در میان پیامها، روایتهایی از فشار مضاعف بر کارکنان خدمات عمومی نیز دیده میشود.
یک معلم شاغل در روستایی دورافتاده نوشت: «هر روز با ماشین شخصی به مدرسه میروم و هیچ هزینهای بابتش نمیگیرم. با بنزین لیتری پنج هزار تومان، ماهی حدود ۹ میلیون تومان فقط پول بنزین میدهم؛ یعنی سهچهارم حقوقم.»
او افزود: «خیلی از همکاران هم به فکر انصراف افتادهاند.»
فرسودگی اجتماعی و ناامیدی گسترده
در کنار مسائل اقتصادی، بسیاری از پیامها بازتابدهنده فرسودگی روانی و ناامیدی عمیق است.
شهروندی نوشت: «آنچنان اوضاع آشفته شده که دیگر هیچ امیدی به بهبود نداریم.»
در پیام دیگری آمده است: «گرانی ثانیهای شده است. کار از گلایه گذشته، ۹۰ درصد مردم گرفتارند.»
در روزهای اخیر کاربران شبکههای اجتماعی با انتقاد از اجرای طرح بنزین سهنرخی اشاره کرده بودند که در حال حاضر، مردم خرج حکومت را تامین میکنند.
برخی از شهروندان نیز در پیامهای خود به ایراناینترنشنال به عادی شدن فشارها اشاره کردند.
مخاطبی در همین زمینه نوشت: «مردم پوستکلفت شدهاند. در سکوت دارند دستوپا میزنند.»
برای بسیاری از شهروندان، افزایش قیمت بنزین نماد ادامه روندی است که به گفته آنها، به کوچکتر شدن سفرهها، فرسایش توان خرید، فشار بر مشاغل خدماتی و گسترش ناامیدی اجتماعی انجامیده است.
به گفته برخی مخاطبان، این روند با دستمزدها و حمایتهای ناچیز معیشتی در مقطع کنونی قابل جبران نیست.
