داریوش گلعلیزاده، مدیرکل محیطزیست اصفهان، اعلام کرد ادامه خشکسالی و قطع جریان دائمی زایندهرود، فرونشست زمین و مرگ تالاب گاوخونی را به نقطهای بیبازگشت رسانده و حتی آب شرب استان را نیز در معرض تهدید قرار داده است.
گلعلیزاده یکشنبه ۹ آذر گفت قطع جریان دائمی زایندهرود پیامدهای گستردهای برای استان اصفهان، بهویژه مناطق پاییندست، ایجاد کرده که یکی از مهمترین تبعات آن، تشدید فرونشست زمین بهدلیل تغذیه نشدن آبخوانها است.
بهگفته او، جریان رودخانه نقش موثری در تغذیه آبخوان داشت و مانع تشدید فرونشست میشد، اما تداوم خشکسالی پنج تا شش سال اخیر، کاهش شدید ورودی به آبخوان و افزایش برداشت از چاهها و مصرف پساب در صنعت و کشاورزی، روند فرونشست را «به شکل نگرانکنندهای تشدید کرده است».
او با اشاره به وضعیت تالاب گاوخونی افزود این تالاب بینالمللی که «میلیونها سال کارکردهای اکوسیستمی ارزشمند داشته»، بهتدریج به سمت خشک شدن رفته و ممکن است به کانون خطرناک گرد و غبار تبدیل شود.
گلعلیزاده گفت تالابهای پاییندست شاخص ارزیابی عملکرد مدیریت منابع آب بالادست هستند و «نابسامانی تالاب بهمعنای وجود مشکلات جدی در مدیریت آب و مدیریت سرزمین در بالادست است».
حسین ظفری، سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور، نیز ۳۰ آبان با هشدار درباره تشدید فرونشست زمین گفته بود برداشت بیرویه از آبخوانها، خشکسالی و تغییرات اقلیمی، بیشترین اثر را بر خراسان رضوی، اصفهان و جنوب کرمان داشته است.
در سالهای گذشته گزارشهای زیادی در خصوص بحران فرونشست در شهرهای ایران منتشر شده است.
علی بیتاللهی، رییس بخش زلزلهشناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، اول شهریور هم هشدار داده بود ایران از نظر گستردگی فرونشست زمین در رتبه سوم جهان قرار دارد.
گلعلیزاده با اشاره به بحران خشکسالی در اصفهان، توضیح داد برای جریانیافتن زایندهرود به ۱۳۶ میلیون مترمکعب آب و برای احیای گاوخونی به ۱۷۶ میلیون مترمکعب نیاز است.
تهدید آب شرب و حیات آثار تاریخی
مدیرکل محیطزیست اصفهان توضیح داد کاهش شدید آورد رودخانه، آب شرب را تهدید کرده و ذخیره سد زایندهرود اکنون حدود ۱۳۴ میلیون مترمکعب است.
پیشتر نیز بیتاللهی گفته بود اگر بین یک تا دو سال متوالی حوزه سد زایندهرود کم آب باشد، حتی تامین آب شرب به اصفهان به مخاطره خواهد افتاد.
گلعلیزاده هشدار داد با از دست رفتن یخچالهای طبیعی در اثر افزایش دما، ورودی آب به حداقل رسیده است و در صورت تداوم خشکسالی و تامین نشدن حقابهها، «تمدن تاریخی استان» بهدلیل تشدید فرونشست و افزایش کانونهای گرد و غبار با تهدید جدی روبهرو خواهد شد.
او گفت اصفهان با پدیده بسیار جدی فرونشست یا همان «زلزله خاموش» روبهرو است و یادآور شد فرونشست نقاط شهری و آثار تاریخی ارزشمند استان را نیز بهشدت تهدید میکند.
در سالهای اخیر گزارشهای فراوانی درباره فرونشست در مجموعه نقش جهان و هشت بهشت اصفهان و محوطه آثار تاریخی ارزشمند دیگر مانند نقش رستم و تخت جمشید منتشر شده است.
قطع آب ۲۱۸ هزار مشترک در تهران
ایران در آستانه یکی از بحرانیترین سالهای آبی خود قرار دارد.
کارشناسان هشدار میدهند مشکل اصلی در سیاستهایی جمهوری اسلامی، از سدسازیهای شتابزده تا کشاورزی ناکارآمد و مدیریت جزیرهای منابع، است که کشور را به لبه «ورشکستگی آبی» رسانده است.
با اینحال مقامهای جمهوری اسلامی بدون اشاره به نقش حکومت و اتخاذ راهکارهای اساسی، تقصیر را متوجه مردم دانسته و آنان را به کاهش مصرف توصیه میکنند.
در جدیدترین نمونه، محمداسماعیل محسنینسب، معاون خدمات مشترکین و درآمد شرکت آب و فاضلاب تهران، ۶۵ درصد شهروندان ساکن پایتخت را «پرمصرف یا بدمصرف» توصیف کرد.
او گفت از ابتدای امسال تاکنون سه میلیون و ۵۰۰ هزار «هشدار پرمصرفی» برای مشترکان خانگی و ۱۵۰ هزار پیامک اخطار به مشترکان غیرخانگی ارسال شده است.
محسنینسب گفت در این مدت، آب ۲۱۸ هزار اشتراک خانگی و غیر خانگی را قطع کردهاند.
شهرام سدیدی، شاعر و فعال سیاسی اهل سبزوار، با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که ماموران امنیتی، صبح یکشنبه ۹ آذر بهطور جداگانه برادرش شهروز و خواهرش شکوه را در خانههایشان در سبزوار بازداشت کردند.
این فعال سیاسی در تبعید خبر داد که خواهرش در مقابل چشمان دختر هشت سالهاش بازداشت شده و خطاب به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی نوشت: «حتی دشمن باشکوهی نیستید. مجبوریم وگرنه عارمان میآید حتی نام دشمن بر شما بگذاریم، که کوچک کردن خودمان است. پیروزی بر شما هیچ افتخاری ندارد!»
او اضافه کرد: «ته زورتان چیست؟ خانوادهام را بکشید؟ وطن را از من گرفتهاید و بلایی از این بالاتر نیست. جان از کسی مرده نمیتوان گرفت. نهایت زورتان را بزنید.»
سدیدی ساعاتی پس از بازداشت دو عضو خانوادهاش، در مطلبی دیگر در ایکس نوشت مسعود مقیسه، زندانی سیاسی سابق نیز صبح یکشنبه بهدست نیروهای امنیتی در سبزوار بازداشت شده است.
او اضافه کرد که مسعود پیشتر در سال ۱۴۰۱ برای مدتی در زندان بود و برادرانش مجتبی و مهرداد مقیسه نیز هماکنون در زندانهای مشهد و سبزوار زندانی هستند.
تا زمان تنظیم این گزارش از اتهامات مطرح شده علیه این شهروندان و محل نگهداری آنها اطلاعی در دست نیست.
پیشتر در ۲۳ خرداد نیز ماموران وزارت اطلاعات، معصومه شهنواز، معلم بازنشسته ساکن سبزوار و مادر شهرام سدیدی را برای ساعاتی بازداشت و گوشی تلفن همراه او را ضبط کردند.
سدیدی همان زمان علت بازداشت مادر خود را واکنش او به حملات هوایی اسرائیل به مواضع جمهوری اسلامی در ایران عنوان کرده بود.
نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی، بارها با بازداشت اعضای خانواده فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و کنشگران خارج از کشور، کوشیدهاند بر آنها فشار وارد کنند.
در جریان جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل و هفتههای پس از آن، نهادهای امنیتی با احضار و بازداشت خانوادههای دادخواه، خانواده زندانیان سیاسی و بستگان تعدادی از فعالان و روزنامهنگاران خارج از کشور، این افراد را برای متوقفکردن فعالیتهایشان تحت فشار قرار دادند.
۳۰ مرداد، گروهی از کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل در بیانیهای سرکوب فزاینده خبرنگاران ایراناینترنشنال در کشورهای مختلف و فشار بر خانوادههای آنان در ایران را محکوم کردند و آن را نقض آزادی بیان و تهدیدی علیه امنیت جانی آنها دانستند.
به گزارش رسانههای حکومتی در ایران، عراقچی یکشنبه ۹ آذر در نشست خبری مشترک با فیدان در تهران گفت جمهوری اسلامی بر ضرورت انحلال تمامی «گروههای تروریستی» برای دستیابی به «منطقهای عاری از تروریسم» تاکید دارد.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر بارها مواضع و پایگاههای احزاب کُرد ایرانی مستقر در اقلیم کردستان عراق را هدف حمله موشکی و پهپادی قرار داده و این گروهها را «تروریستی» توصیف کرده است.
در مقابل، احزاب و فعالان کُرد این اتهام را رد کرده و گفتهاند بخش مهمی از فعالیت آنها سیاسی و مدنی است.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در ادامه گفت با وزیر امور خارجه ترکیه بر سر موضوع هستهای ایران و تحریمهای آمریکا هم مشورت کرده است.
او افزود: «در خصوص موضوع اسنپبک و آنچه که در شورای امنیت اتفاق افتاد توضیحات لازم داده شد. ما مطمئن هستیم که همکاریهای دو کشور روند روبهرشدی را خواهد داشت و افقهای بزرگتری در برابر ما قرار داده است.»
ترکیه پیشتر در پی فعالشدن مکانیسم ماشه و در هماهنگی با تحریمهای سازمان ملل برای فشار بر تهران درباره برنامه هستهایاش، داراییهای شمار زیادی از افراد و نهادهای مرتبط با فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی را مسدود کرد.
این تصمیم که ۹ مهر با فرمان اجرایی رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه ابلاغ شد، افراد و سازمانهایی را هدف قرار داد که در برنامه توسعه هستهای ایران دخیل هستند؛ از جمله شرکتهای حملونقل دریایی، شرکتهای انرژی و مراکز تحقیقاتی.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در بخش دیگری از نشست خبری مشترک با وزیر امور خارجه ترکیه، گفت: «در این دیدار بر لزوم رفع موانع پیشروی تجارت و سرمایهگذاری میان دو کشور تاکید شد.»
عراقچی گفت: «ایران یکی از مطمئنترین تامینکنندگان انرژی برای ترکیه محسوب میشود و آمادگی خود را برای تمدید قرارداد گاز و گسترش همکاریها در حوزه برق اعلام کرده است. ما برای گسترش همکاریهای اقتصادی و انرژی با ترکیه اراده جدی داریم. سرکنسولگری ایران در شهر وان ترکیه افتتاح خواهد شد.»
فیدان: ترکیه در کنار ایران خواهد بود
در حالی که ترکیه در پی بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران، دارایی شماری از افراد و نهادهای مرتبط با فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی را مسدود کرده بود، رسانههای حکومتی به نقل از وزیر امور خارجه ترکیه نوشتند: «این تحریمهای ناحق باید از میان برداشته شود و ما برای اینکه این پروسهها به نتیجه برسند هر کاری که از دستمان بر بیاید انجام میدهیم.»
خبرگزاری دولتی ایرنا نوشت، فیدان در نشست خبری خود گفت: «در نشست امروز موضوعات مربوط به پرونده هستهای ایران هم مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ترکیه همواره در کنار ایران قرار داشته و همچنان هم در کنار ایران خواهد بود. ما معتقد هستیم که این اختلاف ها باید در چهارچوب قوانین بینالمللی و با گفتوگو حل شود. ایران هم در موضوعات اقتصادی و مسائل دیگر در جامعه جهانی ادغام شود.»
فیدان به موضوعات دیگر نیز اشاره کرد و گفت: «اقدامات اسرائیل در منطقه باعث نگرانی همه کشورهای منطقه است. مهاجرت نامنظم از افغانستان مشکل مشترک ایران و ترکیه است. مسئله صلح بین روسیه و اوکراین هم برای ما بسیار مهم است و ترکیه از کلیه فعالیتهایی که در چهارچوب پایاندادن به جنگ و برقراری صلح در جریان است، حمایت میکند.»
وزیر امور خارجه ترکیه در پایان اعلام کرد که در ادامه حضور خود در ایران با محمدباقر قالیباف، علی لاریجانی و مسعود پزشکیان نیز دیدار خواهد کرد.
همزمان سعود بن محمد الساطی، معاون وزیر امور خارجه عربستان سعودی، در سفر به تهران، با حضور در ساختمان وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی با عراقچی دیدار کرد.
عراقچی یکشنبه ۹ آذر به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: «گفتوگو قطعا با مذاکره تفاوت دارد و من باید بر این موضوع تاکید کنم.»
او افزود: «ما با بسیاری از کشورها بهطور مرتب گفتوگو داریم، اما مذاکره زمانی است که در یک موضوع مشخص، دو طرف برای رسیدن به یک هدف مشخص وارد گفتوگو میشوند.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به این که اکنون امکان مذاکره با آمریکا وجود ندارد، ادامه داد: «با اروپاییها هم مشکلات مشابهی داریم. بالاخره ما سالها با سه کشور اروپایی مذاکره کردیم، اما نتایج واقعا موثری نداشته است.»
او تاکید کرد: «روابط ما با اروپا شرایط بسیار بدی دارد و ما اکنون با اروپاییها مذاکره نداریم.»
عراقچی و ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، پنجم آذر در پاریس با یکدیگر دیدار کردند و پرونده هستهای تهران مهمترین موضوع گفتوگوهای این دیدار بود.
پس از این دیدار، وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد این کشور از تهران خواسته است به مذاکرات برگردد تا «توافقی قوی و پایدار» حاصل شود که تضمین کند ایران هرگز به سلاح هستهای دست نخواهد یافت.
سرنوشت و وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده، بهویژه ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی، همچنان نامشخص است و جمهوری اسلامی از دادن اجازه به آژانس برای بررسی این ذخایر خودداری میکند.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۲۹ آبان در نشست غیرعلنی خود قطعنامهای تصویب کرد که جمهوری اسلامی را ملزم میکند «بیدرنگ» درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده و سایتهای هستهای آسیبدیده در جریان جنگ ۱۲ روزه گزارش دهد.
عراقچی: جنگ اوکراین یکی از موضوعات گفتوگو با فرانسه بود
عراقچی همچنین درباره محتوای گفتوگوهایش با وزیر امور خارجه فرانسه گفت: «در مورد اوکراین هم مفصل صحبت کردیم و دیدگاههای اروپاییها و دیدگاه خودمان را شرح دادیم و آنها نیز توضیحات خود را ارائه کردند.»
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر بهدلیل حمایت نظامی از روسیه در جنگ علیه اوکراین به ویژه با ارسال پهپادهای شاهد به روسیه، هدف تحریمهای اتحادیه اروپا قرار گرفته است.
موضوع اوکراین، در سفر وزیر امور خارجه ترکیه به ایران
جنگ اوکراین همچنین یکی از محورهای گفتوگوهای هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، در سفر به تهران بوده است.
فیدان یکشنبه در نشست خبری مشترک با عراقچی گفت: «مسئله صلح روسیه و اوکراین هم برای ما مهم است؛ ما از فرآیندهای مربوط به صلح حمایت میکنیم.»
او در زمینه پرونده هستهای ایران نیز گفت: «ترکیه در مذاکرات هستهای در کنار ایران است و امیدواریم تحریمهای ناعادلانه علیه ایران برداشته شود.»
به گفته وزیر امور خارجه ترکیه، قرار است در آینده نزدیک، رجب طیب اردوغان رییسجمهوری این کشور برای شرکت در نهمین نشست شورای عالی همکاری ایران-ترکیه به تهران سفر کند.
فیدان در جریان سفر خود به تهران، با مسعود پزشکیان، علی لاریجانی و محمدباقر قالیباف نیز دیدار خواهد کرد.
