روزنامه واشینگتنپست بر اساس تحلیل تصاویر ماهوارهای گزارش داد که چین در حال بازسازی سریع شبکهای از تاسیساتی مخفی است که برای تولید اجزای کلاهکهای هستهای به کار میرود و همزمان عملیات گسترش زرادخانه هستهای را سریعتر از هر کشور دیگری پیش میبرد.
این روزنامه یکشنبه هفتم دی در گزارشی تفصیلی بر پایه نقل قولهایی از کارشناسان و ارزیابی اسناد رسمی نوشت که این تغییرات، تلاشهای پکن برای افزایش توان واکنش سریع در برابر هرگونه حمله را تشدید کرده و سطح مخاطره رویارویی هستهای بهطور چشمگیری افزایش داده است.
واشینگتنپست درباره جزئیات توسعه تاسیسات مخفی مورد اشاره نوشت: «این ساختوسازها شامل ارتقاهای عمده در تاسیساتی است که گمان میرود وظیفه طراحی و تولید «پیت»های پلوتونیومی را بر عهده دارند که هستههای مرکزی کلاهک هستهای به شمار میروند. گسترش کارخانههایی که مواد منفجره قوی مورد استفاده برای آغاز واکنش هستهای را تولید میکنند نیز بخش دیگری از ساختوسازهاست.»
در بخشی از این گزارش آمده است: «تحلیلگران میگویند بعید است چین در آینده قابل پیشبینی بتواند با زرادخانه هستهای آمریکا که حدود ۳۷۰۰ کلاهک برآورد میشود، برابری کند. اما به گفته آنان، تغییرات گستردهای که پکن تقریبا در تمام بخشهای برنامه تسلیحات هستهای خود اعمال کرده، نشان میدهد با وجود ادعای مقامهای چین در رد هرگونه تنش نظامی، ارتش چین در حال آماده شدن برای یک رقابت تسلیحاتی تمامعیار است.»
تصاویر ماهوارهای و تحلیلهای کارشناسی شرکت «شبکه هستهای باز» (ONN) مستقر در وین و «مرکز پژوهش، آموزش و اطلاعات در حوزه راستیآزمایی» (VERTIC) مستقر در لندن که بهطور اختصاصی در اختیار روزنامه واشینگتنپست قرار گرفته، نشان میدهد پکن فعالیت در سایتهای کلیدی مرتبط با تولید کلاهکهای هستهای را بهشدت افزایش داده است.
رنی بابیارْز، مدیر طرح مشترک این دو موسسه در تحلیل سایتهای کلیدی چین را بر عهده داشته میگوید: «سطح تغییراتی که از حدود سال ۲۰۱۹ تاکنون شاهد آن هستیم، احتمالا گستردهتر از هر چیزی است که تا به حال دیدهایم.»
به گزارش واشینگتنپست کلاهکهای هستهای که گمان میرود در چین در حال ساخت هستند، هستهای از مواد شکافپذیر -بهطور معمول پلوتونیوم با درجه تسلیحاتی- هستند که «پیت» نام دارد و مواد منفجره بسیار قوی آن را احاطه میکند.
هنگام انفجار، این مواد منفجره با فشرده کردن هسته شکافپذیر، زنجیرهای از واکنشها را آغاز میکنند که آزادسازی انرژی عظیمی را در قالب انفجار هستهای به دنبال دارد.
احتمالا چین در حال تولید پیتها و اجزای مواد منفجره قوی در چندین تاسیسات مجزاست که از حدود سال ۲۰۲۰ همزمان با سایتهای آزمایشی و میدانهای سیلوی موشکی گسترش یافتهاند.
بر اساس تحلیل بابیارز، تاسیسات منطقهای کوهستانی از استان سیچوان چین که قرار است برای تولید پیتهای مواد شکافپذیر استفاده شود، طی پنج سال گذشته دستخوش تغییرات گستردهای شدهاند.
تصاویر ماهوارهای نشان میدهد حصارهای امنیتی جدید بیش از دو برابر مساحت حفاظتشده این سایت را افزایش دادهاند و همزمان گسترش و ساختوساز در دستکم ۱۰ نقطه، از جمله در نزدیکی تاسیسات اصلی که گمان میرود پیتها در آن تولید میشوند، انجام شده است.
هفته گذشته خبرگزاری رویترز بر اساس پیشنویس گزارشی از پنتاگون درباره افزایش جاهطلبیهای نظامی پکن گزارش داد که چین احتمالا بیش از ۱۰۰ موشک بالستیک قارهپیما را در سه سیلوی موشکی جدید خود مستقر کرده است، به گفتوگوهای کنترل تسلیحات هم تمایلی ندارد.
رویترز همچنین نوشت که چین زرادخانه تسلیحاتی خود را سریعتر از هر قدرت هستهایِ دیگری گسترش داده و نوسازی میکند و میدانهای سیلویی مورد اشاره تازهترین مورد از مجموعهای از سایتهای سیلویی احداث شده به دست چین است.
گسترش سریع تاسیسات تولید تسلیحات در چین در حالی ادامه دارد که طبق گزارش اخیر پنتاگون تولید کلاهکهای هستهای آمریکا از سال ۲۰۲۴ کندتر شده و مجموع آن در محدودهای کمتر از ۶۰۰ عدد قرار دارد، هرچند انتظار میرود تا پایان دهه از هزار عدد فراتر رود.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، بهتازگی هنگام صحبت درباره برنامهها برای ازسرگیری آزمایشهای هستهای گفت چین میتواند ظرف پنج سال به توان هستهای ایالات متحده برسد.
سفارت چین در واشینگتن در واکنش به گزارش درز یافته از پنتاگون، اعلام کرد که این کشور «راهبرد هستهای دفاعیاش را حفظ کرده، نیروهای هستهای خود را در حداقل سطح لازم برای امنیت ملی نگه داشته و به تعهد خود مبنی بر توقف آزمایشهای هستهای پایبند است.»
چین در ماههای گذشته بارها بر پایبندی به «راهبرد هستهای دفاع از خود» و دنبال کردن سیاست «عدم استفاده نخست» تاکید کرده است.
ترامپ در نیمه پاییز اعلام کرد که ایالات متحده باید آزمایشهای هستهای خود را از سر بگیرد اما هنوز روشن نیست این اقدام چهطور انجام خواهد شد.
جو بایدن، رییسجمهوری پیشین ایالات متحده، و ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوریاش کوشیدند چین و روسیه را وارد مذاکراتی برای جایگزینی پیمان «نیواستارت» با یک معاهده سهجانبه کنترل تسلیحات هستهای راهبردی کنند.
پیمان «نیو استارت»، توافقی که سال ۲۰۱۰ میان ایالات متحده و روسیه امضا شد، سقف استقرار کلاهکهای هستهای راهبردی دو کشور را به ۱۵۵۰ کلاهک و شمار سامانههای پرتاب را به ۷۰۰ واحد محدود میکند.
این پیمان آخرین چارچوب رسمیِ باقیمانده برای کنترل تسلیحات هستهای میان دو قدرت هستهای بزرگ است و اواخر فوریه ۲۰۲۶ منقضی میشود. انقضای آن میتواند خطر رقابت تسلیحاتی جدید را افزایش دهد.
روزنامه حریت در گزارشی کوتاه که صبح دوشنبه هشتم دی منتشر شد، از وقوع عملیاتی علیه سازمان تروریستی داعش در ساعات اولیه روز دوشنبه خبر داد و به نقل از استانداری یالوا نوشت که این عملیات که با محاصره گروههایی مظنون به عضویت در داعش آغاز شد، تاکنون هفت زخمی به دنبال داشته است.
در این بیانیه آمده که یگانهای عملیات ویژه از استان بورسا با هدف پشتیبانی عملیاتی به منطقه محل درگیری رسیدهاند.
بر اساس گزارشها، هفت مامور پلیس زخمیشده بلافاصله به بیمارستان منتقل شدند و بر اساس ارزیابیهای اولیه پزشکی، جان آنها در خطر نیست.
روزنامه جمهوریت عملیات هشتم دی را «نفسگیر» توصیف کرد که با «تیراندازی شدید میان نیروهای امنیتی و نیروهای تروریستی» همراه بود. به نقل از این رسانه، افراد مظنون به عضویت در داعش در واکنش به هشدار تسلیم نیروهای شعبه مبارزه با تروریسم ایالت یالوا، شروع به تیراندازی کردند.
به نقل از استانداری یالوا اقدامات امنیتی و عملیات در محل حادثه با مشارکت نیروهای کمکی، بهصورت کنترلشده ادامه دارد.
این عملیات سه روز پس از اعلام بازداشت ۱۱۵ رخ داد که به گفته دادستانی استانبول مظنون به عضویت در داعشاند و قصد داشتند به جشنهای کریسمس و سال نوی میلادی در ترکیه حمله کنند.
بر اساس اطلاعیه دادستانی استانبول که پنجشنبه چهارم دی در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، پلیس استانبول به اطلاعاتی دست یافته بود که نشان میداد اعضای داعش قصد دارند بهطور ویژه حملاتی را علیه غیرمسلمانان در ترکیه انجام دهند.
نام گروه داعش که از سوی ایالات متحده، اتحادیه اروپا و بسیاری دیگر از کشورهای جهان بهعنوان یک گروه تروریستی شناخته میشود، مدتی است در خبرها تکرار میشود.
وزارت کشور سوریه پنجشنبه چهارم دی از بازداشت طه الزعبی، چهره ارشد فرماندهی داعش، طی عملیاتی هدفمند در حومه دمشق خبر داد و اعلام کرد در جریان یک عملیات امنیتی دیگر، ابوعمر شداد، یکی دیگر از فرماندهان برجسته داعش را کشته است.
ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، سنتکام، ۲۷ آذر اعلام کرد که نیروهای این کشور در همکاری با ارتش اردن در عملیاتی به نام «چشم شاهین»، بیش از ۷۰ موضع داعش در سوریه را هدف قرار دادند.
دیدهبان حقوق بشر سوریه اعلام کرد در این حملات دستکم پنج عضو داعش در استان دیرالزور در شرق سوریه کشته شدند.
ساعاتی بعد دونالد ترامپ، ريیسجمهوری آمریکا، اعلام کرد که به دستور مستقیم او، ارتش این کشور حملهای «قدرتمند و مرگبار» علیه نیروهای داعش در شمالغرب نیجریه انجام داده است. او گفت که این حمله در پاسخ به کشتار گسترده مسیحیان صورت گرفته است.
نام داعش در جریان حمله تروریستی به مراسم یهودی حانوکا در ساحل بوندای اسرائیل نیز در صدر اخبار جهان قرار گرفت. نوید و ساجد اکرم، دو متهم این حمله، پرچمهای داعش به همراه داشتند. افزون بر این، پلیس استرالیا به ویدیوهایی در تلفن همراه نوید اکرم، تنها متهم زنده این حملات دست یافته است که در آن درباره تعلق خاطر خود به ایدئولوژی داعش توضیح میدهد.
شی یی، سخنگوی فرماندهی منطقه شرقی ارتش چین، در بیانیهای گفت: «این رزمایشها بهمنزله هشداری جدی به نیروهای جداییطلبِ موسوم به استقلال تایوان و نیروهای مداخلهگر خارجی است.»
هرچند که ارتش چین اعلام کرده بود یگانهای نیروهای زمینی، دریایی، هوایی و موشکی رزمایش «ماموریت عادلانه ۲۰۲۵» را سهشنبه هشتم دی با تمرینهای «تیراندازی واقعی» آغاز خواهند کرد.
با اینحال استفاده از تسلیحات واقعی در رزمایش، ساعاتی زودتر و در بامداد انجام گرفت.
فرماندهی منطقه شرقی اعلام کرد نیروهای خود را در شمال و جنوبغرب تنگه تایوان متمرکز کرده و اقدام به شلیک مهمات جنگی و اجرای حملات شبیهسازیشده علیه اهداف زمینی و دریایی کرده است.
این رزمایشها در طول امروز (سهشنبه) نیز ادامه خواهد داشت و شامل تمرینهایی برای محاصره بنادر اصلی جزیره و در حلقه قرار دادن آن است.
پنج منطقه یادشده پیرامون تایوان به مدت ۱۰ ساعت از شروع رزمایش مشمول محدودیتهای دریایی و هوایی خواهند بود.
ارتش چین همچنین یک پوستر تبلیغاتی با عنوان «سپرهای عدالت: درهمشکستن توهم» منتشر کرد که در آن دو سپر طلایی با نشان ارتش آزادیبخش خلق چین و دیوار بزرگ چین دیده میشود. در کنار آنها تصویر سه فروند هواپیمای نظامی و دو کشتی جنگی نیز به چشم میخورد.
پس از بازدید نانسی پلوسی، رییس وقت مجلس نمایندگان ایالات متحده از تایوان در سال ۲۰۲۲، چین چندین رزمایش نظامی گسترده پیرامون این جزیره برگزار کرده و مانور پیشِ رو ششمین دور از این رزمایشها خواهد بود.
در حالی که ارتش آزادیبخش خلق چین در جریان رزمایشهای گذشته تمرینهایی برای محاصره بنادر اطراف تایوان انجام داده بود، این نخستین بار است که بهطور علنی اعلام میکند رزمایشهای پیرامون این جزیره با هدف «بازدارندگی» از مداخله نظامی خارجی طراحی شدهاند.
ایالات متحده بهتازگی از فروش بیش از ۱۱ میلیارد دلار تسلیحات به تایوان خبر دارد. این بسته تسلیحاتی، بزرگترین خرید سلاح در تاریخ تایوان به شمار میآید.
این اقدام، اعتراض شدید وزارت دفاع چین و هشدار ارتش این کشور به اتخاذ «اقدامات قاطعانه» را به دنبال داشت.
چند روز پیش از این معامله، تایوان از افزودن بودجه ۴۰ میلیارد دلاری برای سیستم دفاعی خود خبر داد و رییسجمهوری تایوان در یادداشتی اعلام کرد که این بودجه برای تامین مالی خریدهای مهم تسلیحاتی از آمریکا و افزایش توانمندیهای نامتقارن ارتش تایوان صرف خواهد شد.
در هفتههای گذشته لحن پکن درباره ادعاهای ارضیاش نسبت به تایوان تشدید شده است. از سوی دیگر، تایوان به مرکز مجادلههای لفظی پکن و توکیو بدل شده است.
سانائه تاکایچی، نخستوزیر ژاپن، ۱۶ آبان گفت که سناریوهایی محتمل مانند محاصره دریایی تایوان از سوی چین وجود دارند که در صورت تحقق «تهدید موجودیت ژاپن» به شمار میروند و به ژاپن اجازه میدهد حق دفاع از خود را فعال کند.
از آن زمان تاکنون روابط این دو کشور به پایینترین سطح خود در سالهای اخیر رسیده است.
خبرگزاری رویترز یکم دی براساس پیشنویس گزارشی از پنتاگون اعلام کرد که چین برنامه دارد تا پایان سال ۲۰۲۷ بتواند جنگی را بر سر تایوان آغاز کند و در آن پیروز شود.
چین که تایوانِ دارای حکومت دموکراتیک را بخشی از قلمرو خود میداند، هرگز استفاده از زور برای «یکپارچهسازی مجدد» با این جزیره را منتفی ندانسته است.
علاوه بر این، به گزارش رویترز پکن در حال پالایش گزینههای نظامی خود برای تصرف تایوان از طریق «زور عریان» است و یکی از گزینهها احتمالا حملاتی در فاصله ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مایل دریایی (حدود ۲۸۰۰ تا ۳۷۰۰ کیلومتر دریایی) از چین را شامل میشود.
چین جزیره تایوان را که تنها ۱۱۰ کیلومتر از ژاپن فاصله دارد، بخشی از قلمرو خود میداند. در سوی دیگر، تایوان ادعاهای حاکمیتی پکن را رد میکند و میگوید آینده این جزیره را تنها مردم آن تعیین میکنند.
رییسجمهوری چین چهارم آذر در یک تماس تلفنی با دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، «بازگشت تایوان به چین» را «بخشی از چشمانداز پکن برای نظم جهانی» خواند.
پیش از آن چو جونگتای، نخستوزیر تایوان، بر استقلال تایوان و برخورداری آن از حاکمیت تاکید کرده و گفته بود واضح است که «بازگشت به چین» برای «۲۳ میلیون شهروند تایوانی هیچ معنایی ندارد.»
عبدالمالک حوثی، رهبر این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی، یکشنبه هفتم دی، با انتشار بیانیهای گفت: «از آنجا که حضور اسرائیل در سومالیلند زمینهساز تجاوز به یمن و سومالی و تهدیدی برای امنیت منطقه است، یک هدف برای نیروهای نظامی ما محسوب میشود.»
او به رسمیت شناختن سومالیلند از سوی اسرائیل را «یک موضع خصمانه» خواند که علاوه بر سومالی، کشورهای آفریقایی اطراف آن، یمن، دریای سرخ و کشورهای دوسویانی دریا را نشانه میگیرد.»
سومالیلند که دههها به دنبال به رسمیت شناخته شدن از سوی جامعه جهانی بود، موقعیتی راهبردی در خلیج عدن دارد. اسرائیل جمعه این منطقه جدا شده از سومالی را به عنوان یک کشور به رسمیت شناخت.
حوثیهای یمن از یک ماه پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل و آغاز حملات اسرائیل به غزه، حملات خود را علیه اسرائیل و کشتی های عبوری از نزدیکی یمن آغاز کرد. اسرائیل هم در مقابل بارها مواضع این گروه در یمن را هدف گرفت.
شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از به رسمیت شناخته شدن سومالیلند از سوی اسرائیل، قرار است یک جلسه اضطراری تشکیل دهد. این نشست بعدازظهر دوشنبه هشتم دی به درخواست سومالی برگزار میشود.
وبسایت هاآرتص در گزارشی نوشت، موقعیت جغرافیایی مطلوب سومالیلند در نزدیکی حوثیهای یمن، و خبرهایی مبنی بر مذاکره برای انتقال جمعیت از غزه، احتمالا اسرائیل را به سوی بهرسمیتشناختنِ استقلالِ این منطقه سوق داده است.
بیش از ۲۰ کشور ، که اغلب از منطقه خاورمیانه و آفریقا هستند، و همچنین سازمان همکاری اسلامی شنبه ششم دی در بیانیهای مشترک، به رسمیت شناختن سومالیلند از سوی اسرائیل را «ضربه به صلح و امنیت منطقه» خواندند.
این کشورها در بیانیه خود هر گونه ارتباط احتمالی بین این اقدام اسرائیل و هرگونه تلاش برای اخراج اجباری مردم فلسطین از سرزمینشان را مردود اعلام کردند.
سومالیلند کجاست؟
سومالیلند منطقهای در شمال شاخ آفریقاست که در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی دولت مرکزی سومالی، بهطور یکجانبه اعلام استقلال کرد.
با این حال، سومالیلند تاکنون از سوی جامعه جهانی بهعنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته نشده و از نظر حقوق بینالملل همچنان بخشی از سومالی محسوب میشود.
این منطقه دارای دولت محلی، پارلمان، نیروهای امنیتی، نظام انتخاباتی و پول ملی (شیلینگ سومالیلند) است و در مقایسه با بسیاری از مناطق سومالی، امنیت و ثبات بیشتری دارد.
پایتخت سومالیلند شهر هرگيسا است و بندر بربره در ساحل دریای سرخ یکی از مهمترین داراییهای راهبردی آن به شمار میرود.
این بندر در سالهای اخیر توجه کشورها و شرکتهای خارجی، بهویژه امارات متحده عربی و اتیوپی، را جلب کرده است.
از نظر تاریخی، سومالیلند پیشتر مستعمره بریتانیا بود و در سال ۱۹۶۰ برای مدت کوتاهی مستقل و سپس با سومالی ایتالیایی متحد شد.
رهبران سومالیلند معتقدند فروپاشی این اتحاد و تجربه خشونتهای گسترده در دهههای بعد، مبنای مشروعیت ادعای استقلال آنهاست.
با وجود ثبات نسبی داخلی، سومالیلند با چالشهایی جدی از جمله فقدان وجاهت بینالمللی، محدودیت در دسترسی به نظام مالی جهانی، فقر، بیکاری و مناقشههای ارضی روبهروست.
