شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از به رسمیت شناخته شدن سومالیلند توسط اسرائیل، جلسه اضطراری تشکیل جلسه میدهد.این نشست به درخواست سومالی قرار است بعدازظهر دوشنبه هشتم دی در نیویورک برگزار شود.
در همین ارتباط، دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، گفت سومالی به دنبال «به چالش کشیدن تصمیمات حاکمیتی» است و افزود اسرائیل «مسئولانه و با احتیاط عمل خواهد کرد، در حالی که از بحثهای سیاسی که به دنبال به چالش کشیدن تصمیمات حاکمیتی هستند، هراس نخواهد داشت.»
او گفت: «ما به همکاری با هر طرف که به ثبات منطقهای کمک کند، ادامه خواهیم داد.»
در این میان، اعلام شده است که شورای اتحادیه عرب یکشنبه هفتم دی نشستی اضطراری را در قاهره، مقر دبیرخانه کل ای نهاد، برای بررسی «خطرات» به رسمیت شناختن سومالیلند بهعنوان یک دولت مستقل از سوی اسرائیل برگزار خواهد کرد.
به گزارش رسانههای اسرائیلی، سومالیلند ممکن است در آینده پذیرای پناهجویان فلسطینی از غزه شود.
نشست قاهره در پاسخ به درخواست نماینده دائم سومالی در اتحادیه عرب و در چارچوب اقدام مشترک کشورهای عربی برای مقابله با تصمیم بیسابقه اسرائیل برگزار خواهد شد.
پیشتر مصر جمعه پنجم دی اعلام کرده بود که وزیران امور خارجه سومالی، مصر، ترکیه و جیبوتی در بیانیه مشترکی به رسمیت شناختن سومالیلند توسط اسرائیل را محکوم کردهاند.
در این بیانیه بر حمایت کامل این چهار کشور از وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی سومالی تاکید شده است.
وزارت امور خارجه سوریه نیز شنبه ششم دی به رسمیت شناختن سومالیلند توسط اسرائیل را محکوم کرد.
در همین حال، حسن شیخ محمود، رییسجمهوری سومالی، در بیانیهای که شنبه در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، به رسمیت شناخته شدن سومالیلند را به عنوان «تجاوز غیرقانونی» و اقدامی «خلاف قوانین بینالمللی»، محکوم کرد.
تلاشی که به گفته نخستوزیر عراق، با هدف کاهش تنش و تقویت ثبات منطقهای دنبال میشود.
سودانی در گفتوگو با شبکه المیادین، وابسته به حزبالله لبنان، تاکید کرد جایگاه ویژه عراق در تعامل با هر دو طرف، این کشور را در موقعیتی قرار داده است که بتواند میزبان یا تسهیلکننده گفتوگوهای احتمالی میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا باشد. او گفت مقامهای دولت آمریکا با اصل گفتوگو با طرف ایرانی در بغداد موافقت کردهاند و عراق همچنان در حال پیگیری این مسیر دیپلماتیک است.
توصیه بغداد به واشینگتن: مذاکره با احترام، نه با تهدید
سودانی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد دولت عراق به واشینگتن توصیه کرده است در قبال تهران از زبان تهدید فاصله بگیرد. به گفته او، مذاکرات تنها در فضایی مبتنی بر احترام و اعتماد متقابل میتواند به نتیجه برسد و «گفتوگو زیر سایه فشار و تهدید نظامی معنا ندارد».
او همچنین اعلام کرد بغداد از رفع تحریمهای اقتصادی علیه ایران حمایت میکند و این اقدام را گامی مثبت برای احیای مسیر دیپلماسی میان تهران و واشینگتن میداند؛ موضعی که به گفته نخستوزیر عراق، میتواند به کاهش تنشهای منطقهای کمک کند.
در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره سرنوشت گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق و همچنین چشمانداز روابط بغداد-تهران در سایه فشارهای فزاینده آمریکا و اسرائیل افزایش یافته است.
انحلال گروههای نیابتی جمهوری اسلامی یکی از شروط سهگانه دولت دونالد ترامپ برای آغاز مجدد مذاکرات واشینگتن و تهران است.
روزنامه الشرق الاوسط ۳۰ آذر به نقل از منابع آگاه گزارش داد دولت عراق طی دو هفته گذشته دو هشدار جدی درباره احتمال حمله گسترده اسرائیل به مواضع گروههای شبهنظامی متحد جمهوری اسلامی در این کشور دریافت کرده است.
روابط بغداد و تهران؛ نزدیک اما مستقل
نخستوزیر عراق در عین تاکید بر نقش میانجیگرانه بغداد، کوشید بر استقلال تصمیمگیری دولت خود تاکید کند. او روابط عراق و ایران را «مثبت و مستحکم» توصیف کرد و گفت این رابطه بر پایه اشتراکات دینی، فرهنگی و اجتماعی و نیز همکاری دو کشور در مبارزه با داعش شکل گرفته است.
سودانی در عین حال تصریح کرد که در دوران مسئولیت خود «هیچگونه دستور، مداخله یا اعمال نفوذی» از سوی ایران در امور داخلی عراق مشاهده نکرده و تاکید کرد که سیاست خارجی بغداد بر اساس منافع ملی عراق تعریف میشود، نه خواست بازیگران خارجی.
این اظهارات در حالی بیان شده که پنجم دی ماه، محمدکاظم آلصادق، سفیر جمهوری اسلامی در عراق، در مصاحبهای تلویزیونی اعلام کرد در صورت دریافت درخواست رسمی، حکومت ایران آماده حفاظت از «نظام سیاسی عراق در برابر سقوط» است.
او بر تقویت روابط دوجانبه تهران-بغداد تاکید کرد و گفت: «ما به خواستههای دولت عراق احترام میگذاریم و به گونهای تعامل میکنیم که حقوق مقاومت حفظ شود.»
«محور مقاومت» عنوانی است که مقامها و رسانههای جمهوری اسلامی از آن برای گروههای مسلح مورد حمایت تهران در منطقه، نظیر حماس، جهاد اسلامی، حزبالله، حشد شعبی و حوثیهای یمن، استفاده میکنند.
عراق؛ از میدان تقابل به پل گفتوگو
اظهارات نخستوزیر عراق نشان میدهد دولت او در تلاش است تصویری تازه از نقش بغداد در معادلات منطقهای ارائه دهد؛ نقشی که، در نگاه تحلیلگران، به جای تبدیل شدن به «میدان رقابت قدرتها»، بر ایفای نقش پل ارتباطی و میانجی متمرکز است. به گفته سودانی، عراق پس از سالها درگیری و بیثباتی، میخواهد بخشی از راهحل بحرانهای منطقه باشد، نه بخشی از مساله.
این نشست در پاسخ به درخواست نماینده دائم سومالی در اتحادیه عرب و در چارچوب اقدام مشترک کشورهای عربی برای مقابله با تصمیم بیسابقه اسرائیل برگزار خواهد شد.
دولت سومالی اقدام اسرائیل را «تعرضی آشکار» به حاکمیت و تمامیت ارضی خود دانسته و نسبت به پیامدهای آن بر ثبات منطقه شاخ آفریقا و دریای سرخ هشدار داده است.
به گزارش شبکه العربیه، قرار است در این نشست راههای واکنش به این اقدام بررسی شود؛ از جمله هماهنگی با سازمانهای منطقهای و بینالمللی و تاکید بر موضع ثابت جهان عرب در حمایت از وحدت سومالی و تمامیت ارضی آن و رد هرگونه «اقدامات یکجانبهای» که میتواند «ثبات منطقهای را تضعیف کند».
داوود اویس جامع، وزیر اطلاعرسانی سومالی، در گفتوگو با شبکه العربیه تاکید کرد اقدام اسرائیل «تعرضی آشکار» به حاکمیت جمهوری فدرال سومالی است و «خطری برای منطقه و صلح و امنیت بینالمللی» به شمار میرود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پنجم دی اعلام کرد این کشور بهطور رسمی «جمهوری سومالیلند» را بهعنوان کشوری مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت شناخته و با عبدالرحمن محمد عبدالله، رییسجمهوری سومالیلند، در این زمینه یک بیانیه مشترک امضا کرده است.
جامع اعلامیه اسرائیل را «حملهای عامدانه به حاکمیت سومالی» دانست و تاکید کرد اجازه تاسیس هیچ پایگاه نظامی خارجی که «کشور را به درگیری بکشاند»، نخواهد داد.
او در عین حال از موضع آمریکا مبنی بر خودداری از پیروی از اسرائیل در این زمینه استقبال کرد و افزود موضع واشینگتن «عادلانه و بازتابدهنده واقعیتهای میدانی» است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، پیشتر در پاسخ به پرسشی درباره پیشنهاد رییسجمهوری سومالیلند برای پیوستن به پیمان ابراهیم و ارائه زمین به ایالات متحده برای ساخت یک پایگاه نظامی در ساحل دریای سرخ اعلام کرد این موضوع را مورد بررسی قرار خواهد داد.
ترامپ گفت آمریکا هنوز آمادگی به رسمیت شناختن سومالیلند را ندارد، اما «من چیزهای زیادی را بررسی میکنم و همیشه تصمیمهای بزرگی میگیرم که در نهایت هم درست از آب درمیآیند.»
در بیانیه مشترک نتانیاهو و عبدالله آمده بود به رسمیت شناختن سومالیلند در راستای «روح توافقهای ابراهیم» انجام شده؛ پیمانی که به ابتکار ترامپ در دوره نخست حضور او در کاخ سفید شکل گرفت.
واکنشها به تصمیم اسرائیل
گروه الشباب، وابسته به القاعده در سومالی، اعلام کرد با هرگونه تلاش اسرائیل برای استفاده از بخشهایی از سومالیلند مقابله خواهد کرد.
تشکیلات خودگردان فلسطین نیز در اطلاعیهای اعلام کرد بهطور کامل از وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی سومالی حمایت میکند و هرگونه به رسمیت شناختن کشور مستقل سومالیلند از سوی اسرائیل را مردود میداند.
این نهاد اقدام اسرائیل را «تلاشی مذبوحانه» برای انتقال آوارگان فلسطینی به سومالی دانست.
پیشتر رسانههای اسرائیلی گزارش داده بودند سومالیلند ممکن است در آینده پذیرای پناهجویان فلسطینی از نوار غزه شود.
وزارت خارجه مصر نیز در بیانیهای با «شدیدترین عبارات» تصمیم اسرائیل را محکوم کرد و آن را «نقض آشکار اصول حقوق بینالملل و منشور سازمان ملل» دانست که به «بیثباتی» در منطقه شاخ آفریقا دامن میزند.
سومالیلند منطقهای در شمال شاخ آفریقا است که در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی دولت مرکزی سومالی بهطور یکجانبه اعلام استقلال کرد.
با این حال، سومالیلند تاکنون از سوی جامعه بینالمللی بهعنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته نشده و از نظر حقوق بینالملل همچنان بخشی از سومالی محسوب میشود.
این منطقه از نظر سیاسی ساختاری نسبتا باثبات دارد. سومالیلند دارای دولت محلی، پارلمان، نیروهای امنیتی، نظام انتخاباتی و پول ملی (شیلینگ سومالیلند) است و در مقایسه با بسیاری از مناطق سومالی، سطح بالاتری از امنیت و ثبات را تجربه کرده است.
پایتخت سومالیلند شهر هرگيسا است و بندر بربره در ساحل دریای سرخ یکی از مهمترین داراییهای راهبردی آن به شمار میرود.
با وجود ثبات نسبی داخلی، سومالیلند با چالشهایی جدی مانند محدودیت در دسترسی به نظام مالی جهانی، فقر، بیکاری و مناقشههای ارضی روبهرو است.
هوش مصنوعی در این سال دیگر فقط در اختیار شرکتهای بزرگ نبود، بلکه به ابزار روزمره میلیونها کاربر در سراسر جهان بدل شد؛ تحولی که همزمان فرصتهای بیسابقه و نگرانیهای عمیقی را به همراه آورد.
انتخاب مجله تایم برای «شخصیت سال ۲۰۲۵» که بهجای انتخاب یک فرد، «معماران هوش مصنوعی» را معرفی کرد، نشانهای از این تغییر بنیادین بود.
این انتخاب بازتابدهنده انتقال تدریجی کانون قدرت از افراد و نهادهای سنتی به فناوریهایی است که به نظر میرسد بهتدریج تصمیمسازی، تولید محتوا و حتی شکلدهی به افکار عمومی را بر عهده میگیرند.
هوش مصنوعی؛ موتور نامرئی اقتصاد دیجیتال
در سال ۲۰۲۵، هوش مصنوعی بهطور گسترده در نرمافزارهای اداری، پلتفرمهای ارتباطی و ابزارهای تخصصی ادغام شد.
گزارشهای شرکتهای مشاورهای نشان میدهد بخش قابل توجهی از محتوای بازاریابی دیجیتال، از متن و تصویر گرفته تا تبلیغات آنلاین، با کمک ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی تولید یا ویرایش شده است.
طبق برآورد شرکت مشاورهای و بازاریابی «مککینزی»، این فناوری میتواند سالانه تا ۴.۴ تریلیون دلار به بهرهوری اقتصاد جهانی اضافه کند.
بخش عمده این ارزش افزوده در حوزههایی مانند بازاریابی، فروش، خدمات مالی و تولید محتوا حاصل خواهد شد.
بر این اساس، بهرهوری بخش بازاریابی بهتنهایی میتواند بهواسطه هوش مصنوعی مولد بین ۵ تا ۱۵ درصد، معادل تقریبی ۴۶۳ میلیارد دلار در سال، افزایش یابد.
نمونههای عملی نیز این روند را تایید کردند؛ شرکتهایی مانند «مایکلز استورز» که از هوش مصنوعی مولد برای شخصیسازی ارتباط با مشتریان بهره گرفتند، افزایش چشمگیر نرخ تعامل و بازده اقتصادی را تجربه کردند.
در همین سال، مدلهای چندوجهی مانند نسخه پیشرفته «چت جیپیتی» و «جمنای» که توان پردازش همزمان متن، تصویر، ویدیو و دادههای پیچیده را دارند، به مرحله بهرهبرداری گسترده رسیدند.
این مدلها به زیرساختی نامرئی اما حیاتی برای اقتصاد دیجیتال تبدیل شدهاند؛ زیرساختی که بدون جلب توجه عمومی، بخش بزرگی از تصمیمها و جریانهای اطلاعاتی را هدایت میکند.
اعتماد؛ شرط گسترش هوش مصنوعی
دادههای ۲۰۲۵ نشان داد پذیرش هوش مصنوعی همزمان با رشد استفاده از آن افزایش یافته، اما میزان اعتماد کاربران در حوزههای گوناگون همچنان ناهمگون است.
بیشترین سطح اعتماد به هوش مصنوعی در حوزه سلامت ثبت شد و بیش از نیمی از پاسخدهندگان اعلام کردند به این کاربرد اعتماد دارند، در حالی که در هوش مصنوعی مولد و سامانههای منابع انسانی، سهم قابل توجهی از کاربران همچنان مردد یا بیاعتماد هستند.
این نکته در گزارش جهانی کیاِمپیجی نیز بهعنوان یکی از عوامل تعیینکننده آینده این فناوری مطرح شد.
آموزش در عصر هوش مصنوعی
یکی از ملموسترین آثار هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ در نظامهای آموزشی نمایان شد.
با در دسترس بودن پاسخهای فوری و دقیق، ارزش «دانستن پاسخ» کاهش یافت و تمرکز آموزش به سمت «پرسیدن سوال درست» و توان تحلیل میل پیدا کرد.
مدارس و دانشگاهها ناچار شدند معیارهای ارزیابی را بازتعریف کنند و مهارتهایی مانند تفکر انتقادی، ترکیب اطلاعات و حل مساله را در اولویت قرار دهند.
هوش مصنوعی امکان یادگیری شخصیسازیشده و دسترسی گستردهتر به منابع آموزشی را فراهم کرد، اما همزمان نگرانیهایی درباره وابستگی بیش از حد به ابزارها و کاهش مهارت تفکر عمیق به وجود آمد.
تجربه ۲۰۲۵ نشان داد آموزش در عصر هوش مصنوعی بیش از هر زمان دیگری به تعادل میان استفاده از فناوری و پرورش توان ذهنی نیاز دارد.
بازتعریف شغلها بهجای حذف گسترده
برخلاف پیشبینیهای سالهای قبل، هوش مصنوعی در ۲۰۲۵ به حذف گسترده مشاغل منجر نشد، بلکه ماهیت بسیاری از آنها را تغییر داد.
وظایف تکراری و زمانبر بیش از همه در معرض خودکارسازی قرار گرفتند و نیروی انسانی به سمت نقشهای تحلیلی، خلاقانه و تصمیمساز سوق داده شد.
کارکنانی که توانستند کار با ابزارهای هوش مصنوعی را بیاموزند، موقعیت بهتری در بازار کار پیدا کردند.
در مقابل، مشاغلی که بر وظایف تکراری و مهارتهای پایه متکی بودند، بیشتر در معرض فشار قرار گرفتند و شکاف مهارتی به یکی از چالشهای جدی این سال تبدیل شد، روندی که نابرابری میان گروههای مختلف نیروی کار را تشدید کرد.
صنایع پیشرو؛ از پزشکی تا تولید محتوا
در حوزه بهداشت و درمان، هوش مصنوعی بهعنوان ابزار «نظر مکمل» در تشخیص پزشکی و پیشبینی ریسک بیماریها مانند پیشبینی خطر نابینایی به کار گرفته شد.
در حوزه امور مالی، سامانههای مبتنی بر هوش مصنوعی در تشخیص تقلب، تحلیل ریسک و بهینهسازی معاملات نقش پررنگی ایفا کردند و هزینهها را کاهش دادند.
صنعت تولید محتوا نیز بخش قابل توجهی از متون، تصاویر و داراییهای تبلیغاتی را با کمک این فناوری تولید یا ویرایش کرد؛ تحولی که هم تولید را تسهیل کرد و هم پرسشهایی جدی درباره اصالت محتوا و مالکیت معنوی به وجود آورد.
امنیت دیجیتال و سوءاستفاده از هوش مصنوعی
در کنار کاربردهای مثبت، سال ۲۰۲۵ شاهد افزایش سوءاستفاده از هوش مصنوعی در حوزه امنیت دیجیتال بود.
نقض حریم خصوصی، سوءاستفاده از دادهها و تولید محتوای فریبنده به چالشهای جدی برای دولتها و پلتفرمها تبدیل شد.
ظهور «دستیارهای هوشمند»، سامانههایی که بدون نظارت مستقیم انسان تصمیمگیری میکنند، نگرانیها درباره امنیت و «توهمات هوش مصنوعی» را افزایش داد.
بر اساس گزارش سالانه تهدیدات دیجیتال شرکت مایکروسافت، تنها در ماه ژوئیه ۲۰۲۵ بیش از ۲۰۰ مورد فعالیت مرتبط با محتوای جعلی مبتنی بر هوش مصنوعی شناسایی شد.
این رقم بیش از ۲ برابر سال قبل و حدود ۱۰ برابر بیشتر از سال ۲۰۲۳ است.
امنیت و جنگ؛ گسترش میدان نبرد هوشمند
یکی دیگر از تحولات ۲۰۲۵، تغییر تدریجی ماهیت رودرروییهای نظامی بود. در کنار جنگهای سنتی، بخش مهمی از تقابلها به حوزههای سایبری، اطلاعاتی و شناختی منتقل شد.
دولتها و بازیگران غیردولتی از هوش مصنوعی برای تحلیل دادههای میدانی، پیشبینی سناریوهای نظامی و اجرای عملیات روانی استفاده کردند.
در اروپا، شرکت فرانسوی «کماند ایآی» با اتکا به دادههای شبیهسازیشده توانست ظرف چند دقیقه مسیرهای احتمالی پیشروی ارتش روسیه در حمله ۲۰۲۲ به اوکراین را پیشبینی کند.
در اوکراین نیز همکاری با شرکتهایی مثل پالانتیر به ساخت سامانههای پیشرفته «تصمیمسازی» انجامید.
این بازار همچنان تحت نفوذ شرکتهای آمریکایی است و پالانتیر سال گذشته برای نخستین بار بیش از یک میلیارد دلار قرارداد با دولت آمریکا امضا کرد و ارزش سهامش از ۲۰۲۰ تاکنون ۱۷۰۰ درصد رشد کرده است.
گزارشهای امنیتی در این سال نشان داد دولتها از هوش مصنوعی برای نفوذ به زیرساختهای دیجیتال، جمعآوری اطلاعات تاکتیکی، تولید و انتشار اطلاعات نادرست و تضعیف اعتماد عمومی در جوامع هدف استفاده کردند.
ایران؛ میان استفاده روزمره و بیاعتمادی عمومی
در ایران، تجربه هوش مصنوعی چهرهای دوگانه داشت. از یک سو، کاربران ایرانی از این فناوری برای ترجمه، آموزش آنلاین، تولید محتوا و حتی کسب درآمد استفاده کردند.
از سوی دیگر، نگرانی درباره استفاده حاکمیتی از هوش مصنوعی برای نظارت و کنترل دیجیتال، بیاعتمادی عمیقی در جامعه ایجاد کرد.
هوش مصنوعی و جنگ سایبری جمهوری اسلامی
بر اساس گزارش مایکروسافت، جمهوری اسلامی در کنار روسیه، چین و کره شمالی، از هوش مصنوعی برای ارتقای توان سایبری خود استفاده میکند.
این گزارش تاکید دارد که ایران از این فناوری برای خودکارسازی حملات، تولید محتوای جعلی، جعل هویت دیجیتال و عملیات نفوذ بهره برده است.
مایکروسافت هشدار داد این فناوری به هکرهای وابسته به جمهوری اسلامی اجازه داد ایمیلهای فیشینگ ساده را به پیامهایی حرفهای و متقاعدکننده تبدیل کنند و عملیات نفوذ را پنهانتر و دقیقتر کنند.
هوش مصنوعی همکار، نه منجی
هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ نه ناجی مطلق بود و نه تهدیدی آخرالزمانی. این فناوری بیش از هر چیز نقش «تقویتکننده» را ایفا کرد؛ ابزاری که توان انسانها، سازمانها و دولتها را افزایش داد و همزمان ریسکها و مسئولیتهای تازهای به همراه آورد.
نتیجه استفاده از هوش مصنوعی برای افراد، سازمانها و حتی دولتها بیش از هر چیز به نحوه استفاده بستگی داشت.
با ورود به سال ۲۰۲۶، پرسش اصلی دیگر این نیست که هوش مصنوعی چه خواهد کرد، بلکه باید بدانیم جوامع چگونه با آن زندگی خواهند کرد. آینده به کسانی تعلق دارد که این فناوری را نه جایگزین فکر، بلکه ابزار تفکر بدانند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، زلنسکی در حالی که عازم آمریکا شده است، شنبه ششم دی گفت هنوز روشن نیست واشینگتن تا چه اندازه حاضر به ارائه این تضمینها باشد.
او تاکید کرد: «در شرایط فعلی امنیتی، برگزاری همهپرسی [در ارتباط با طرح صلح] ممکن نیست و کییف به تضمینهای امنیتی قوی نیاز دارد.»
زلنسکی ادامه داد درخواست ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، برای مشارکت اوکراینیهای ساکن روسیه در رایگیری، انتخابات را «بیاعتبار» میکند.
زلنسکی با تاکید بر «خطوط قرمز» اوکراین گفت مطمئن است امکان دستیابی به سازش وجود دارد.
او اضافه کرد: «ما برای مقابله با موج جدید حملات موشکی و پهپادی روسیه، به موشکهای پدافند هوایی بیشتری نیاز داریم.»
رییسجمهوری اوکراین قرار است پیش از ورود به آمریکا، در کانادا با مارک کارنی، نخستوزیر این کشور، دیدار کند.
همزمان مقامهای اوکراینی اعلام کردند در پی حملات هوایی شامگاه جمعه روسیه به کییف، دستکم یک نفر کشته و ۱۹ نفر زخمی شدند و جریان انتقال برق و گرمایش در بخشهایی از پایتخت اوکراین قطع شد.
ترامپ: زلنسکی چیزی در اختیار ندارد
رییسجمهوری آمریکا پنجم دی با لحنی صریح اعلام کرد زلنسکی بدون تایید او «هیچ چیز در اختیار ندارد» و «باید دید چه چیزی با خودش میآورد».
ترامپ در عین حال ابراز اطمینان کرد دیدار پیش رو میتواند «سازنده» باشد.
زلنسکی پیشتر در گفتوگو با اکسیوس گفته بود امیدوار است بتواند ترامپ را از پیشنهاد آمریکا درباره خروج کامل نیروهای اوکراینی از دونباس منصرف کند.
او همچنین گفت اگر نتواند واشینگتن را به اتخاذ موضعی «قوی» در برابر واگذاری سرزمین متقاعد کند، آمادگی دارد طرح صلح ۲۰ مادهای به رهبری آمریکا را به همهپرسی بگذارد؛ مشروط بر آنکه روسیه با آتشبس ۶۰ روزه موافقت کند.
ترامپ و زلنسکی قرار است هفتم دی در فلوریدا با یکدیگر دیدار کنند.
به گفته مقامهای دو طرف، محور اصلی این گفتوگوها، مساله سرزمین و آینده مناطق مورد مناقشه، بهویژه دونباس خواهد بود؛ موضوعی که به مهمترین مانع در مسیر پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین تبدیل شده است.
بر اساس اعلام کییف، این دیدار قرار است در اقامتگاه مارالاگو در پامبیچ فلوریدا برگزار شود؛ جایی که ترامپ بخشی از ملاقاتهای سیاسی خود را انجام میدهد.
زلنسکی چهارم دی نیز با استیو ویتکاف، نماینده ویژه ایالات متحده و جرد کوشنر، داماد ترامپ، گفتوگو کرد.
در همین حال، طرح صلح ۲۰ مادهای که زلنسکی از آن بهعنوان چارچوب اصلی پایان جنگ یاد میکند، بر ارائه تضمینهای امنیتی به اوکراین برای جلوگیری از حملات احتمالی روسیه در آینده تمرکز دارد.
خبرگزاری رویترز شنبه ششم دی به نقل از ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، نوشت روسیه در این حملات از حدود ۵۰۰ پهپاد و ۴۰ موشک استفاده کرد.
بر اساس این گزارش، آژیرهای خطر در کییف به صدا درآمدند و چندین ساختمان مسکونی در هفت منطقه پایتخت آسیب دیدند.
یک کانال تلگرامی نظامی نیز خبر داد در جریان این حملات، از موشکهای کروز و بالستیک استفاده شد.
شرکت دولتی «اوکراینرگو» اعلام کرد تاسیسات انرژی در کییف و مناطق اطراف هدف قرار گرفتند و برق بیش از ۳۲۰ هزار خانوار در استان کییف قطع شده است.
وزارت خارجه اوکراین نیز گفت حدود یکسوم کییف بدون گرمایش مانده است.
چشمانداز مذاکرات صلح
این حملات در حالی انجام شد که قرار است زلنسکی و دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، هفتم دی در فلوریدا درباره پایان جنگ، خطوط کنترل سرزمینی و تضمینهای امنیتی گفتوگو کنند.
زلنسکی حملات اخیر را واکنش مسکو به تلاشهای واشینگتن برای پیشبرد مذاکرات صلح دانست و خواستار افزایش فشار آمریکا و اروپا بر روسیه شد.
او گفت عملیات امداد و نجات همچنان ادامه دارد و احتمال بالا رفتن شمار قربانیان میرود.
روسیه تاکنون واکنشی رسمی به این حملات نشان نداده است.
مسکو پیشتر اعلام کرد حملات خود را در چارچوب «اهداف نظامی» و در پاسخ به آنچه حمایت غرب از کییف میخواند، انجام میدهد.
کرملین همچنین اوکراین و متحدان اروپاییاش را متهم کرده که میکوشند طرح پیشنهادی آمریکا را برای توقف جنگ «تخریب» کنند.
آژانس خدمات ناوبری هوایی لهستان نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد فرودگاههای ژشوف و لوبلین در جنوب شرق لهستان، پس از آنکه نیروهای مسلح این کشور در واکنش به حملات روسیه به اوکراین جنگندهها را به پرواز درآوردند، بهطور موقت تعطیل شدند.
در هفتههای گذشته، روسیه حملات خود را به منطقه اودسا در جنوب اوکراین شدت بخشیده است.
مقامهای کییف گفتهاند مسکو با این اقدامات، بهدنبال قطع دسترسی اوکراین به دریای سیاه و دامن زدن به آشفتگی و بیثباتی در میان غیرنظامیان است.
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین در اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان، درگیریها میان دو کشور ادامه داشته است.
از زمان آغاز جنگ کنونی، روسیه حدود یکپنجم از خاک اوکراین را به تصرف خود درآورده است.
او نوشت: «دخالت در امور داخلی سومالی خلاف قوانین حقوقی و دیپلماتیک است» و افزود مردم سومالی از هم جدا نشدنی هستند.
پیشتر دولت سومالی اقدام اسرائیل را «تعرضی آشکار» به حاکمیت و تمامیت ارضی خود دانسته و نسبت به پیامدهای آن بر ثبات منطقه شاخ آفریقا و دریای سرخ هشدار داده بود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، جمعه پنجم دی اعلام کرد که این کشور بهطور رسمی «جمهوری سومالیلند» را بهعنوان کشوری مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت شناخته و با عبدالرحمن محمد عبدالله، رییسجمهوری سومالیلند، در این زمینه یک اعلامیه مشترک امضا کرده است.
نتانیاهو گفت که این اعلامیه «در راستای روح توافقنامههای ابراهیم» که به ابتکار دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، طراحی شده، امضا شده است.
به این ترتیب، اسرائیل نخستین کشور عضو سازمان ملل متحد به شمار میرود که سومالیلند را به رسمیت شناخته است.سومالیلند در شمال شاخ آفریقا قرار دارد و در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی دولت مرکزی سومالی، بهطور یکجانبه اعلام استقلال کرد. سومالیلند تاکنون از سوی جامعه بینالمللی بهعنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته نشده است و از نظر حقوق بینالملل همچنان بخشی از سومالی محسوب میشود.
در این حال، ترامپ به روزنامه نیویورکپست گفت آماده به رسمیت شناختن سومالیلند نیست و این موضوع را بررسی میکند.
او در پاسخ به پرسشی درباره پیشنهاد رییسجمهوری سومالیلند مبنیبر ارائه امکانات به آمریکا برای احداث یک پایگاه نظامی در ساحل دریای سرخ گفت: «این موضوع را بررسی میکنیم. من چیزهای زیادی را بررسی میکنم و همیشه تصمیمهای بزرگی میگیرم که در نهایت هم درست از آب درمیآیند.»
به گزارش خبرگزاری فرانسه، گروه تروریستی الشباب پس از اقدام اسرائیل در بهرسمیتشناختن سومالیلند بهعنوان یک دولت مستقل، اسرائیل را تهدید کرد و این تصمیم را نشانهای از «توسعهطلبی» در سرزمینهای سومالی دانست.
الشباب که در سومالی فعال است و با شبکه القاعده ارتباط دارد، شنبه در بیانیهای اعلام کرد هرگونه تلاش اسرائیل «برای ادعا یا استفاده از بخشهایی از سومالیلند» را نخواهد پذیرفت و در برابر آن خواهد جنگید. این گروه، بهرسمیتشناختن سومالیلند از سوی اسرائیل را نشانه تصمیم این کشور برای گسترش نفوذ خود در مناطق شمالغربی سومالی توصیف کرد و مدعی شد این اقدام در حمایت از آنچه «اداره مرتد» مینامد، انجام شده است.
در همین حال، روزنامه اورشلیمپست شنبه در تحلیلی در مورد به رسمیت شناختن سومالیلند به اهمیت تنگه بابالمندب اشاره کرد که گلوگاه اقتصادی برای کشتیرانی از مدیترانه به اقیانوس هند است و افزود به همین دلیل، این منطقه در سطح جهانی به عنوان یک منطقه تجاری بسیار مهم در نظر گرفته میشود.
اورشلیمپست نوشت: «برخی ممکن است این اقدام را آغاز دوره جدیدی از رقابت بینالمللی در این بخش از آفریقا بدانند و بسیاری از کشورها در حال حاضر درگیر این موضوع هستند.»
این روزنامه برای مثال، به «دخالت ترکیه در سومالی و سودان» اشاره کرد و نوشت که امارات متحده عربی نیز در بندری در سومالیلند سرمایهگذاری کرده است و قدرتهای اروپایی در جیبوتی پایگاه و نیروی نظامی دارند.
اورشلیم پست ضمن اشاره به حملات حوثیهای یمن، گروه نیابتی جمهوری اسلامی، به کشتیهای تجاری در منطقه اضافه کرد که بسیاری از کشورهای این منطقه ضعیف هستند یا مانند سودان با درگیریهای داخلی مواجه هستند.
این روزنامه، اقدام اخیر اسرائیل را در مقایسه با شرایط موجود در منطقه و حضور کشورهایی مانند فرانسه، ایالات متحده، ترکیه، ایران، و امارات متحده عربی و عربستان سعودی اینگونه تحلیل کرد که «ماهیهای بزرگتری برای سرخ کردن وجود دارد.»
