این احساس ناامنی همزمان با روند خروج نیروهای ائتلاف بینالمللی ضد داعش، به یکی از اصلیترین دغدغههای امنیتی جامعه عراق تبدیل شده است.
هرچند مقامهای عراقی با خوشبینی تاکید دارند که توان عملیاتی داعش بهطور چشمگیری کاهش یافته، انتشار گزارشهای دورهای درباره حملات هستههای خفته این گروه بهویژه در استانهای هممرز با سوریه پرسشهایی جدی درباره میزان آمادگی نهادهای امنیتی عراق برای مهار کامل این تهدید ایجاد کرده است.
در همین راستا، جبار یاور، مدیرکل پیشین وزارت پیشمرگه اقلیم کردستان، در گفتوگویی اختصاصی با ایراناینترنشنال گفت که در سال جاری میلادی بیش از ۳۰ عضو داعش در عملیاتهای مختلف کشته شدهاند و شمار حملات این گروه از ۱۲ مورد فراتر نرفته است.
با این حال، او تاکید کرد که حتی همین سطح محدود از فعالیت نیز نشان میدهد داعش همچنان تهدیدی پایاننیافته برای امنیت عراق و منطقه بهشمار میرود.
یاور هشدار داد که خطر داعش محدود به عراق نیست و کشورهایی مانند ایران، سوریه، لیبی، مصر و حتی برخی کشورهای اروپایی نیز در معرض تهدیدهای بالقوه این گروه قرار دارند.
به گفته او، داعش اگرچه توان حکمرانی و کنترل سرزمینی گذشته را از دست داده، اما همچنان ظرفیت انجام عملیاتهای پراکنده و هدفمند را حفظ کرده است.
این هشدارها در حالی مطرح میشود که دستگاه مبارزه با تروریسم عراق چهارشنبه ۲۵ آذر از اجرای چند عملیات امنیتی خبر داد که به بازداشت شش عضو داعش منجر شده است. بر اساس اعلام این نهاد، این عملیاتها در چارچوب پاکسازی مخفیگاههای داعش، بهویژه در استان صلاحالدین، صورت گرفته و بخشی از تلاشهای مستمر دولت برای جلوگیری از سازماندهی مجدد این گروه محسوب میشود.
از سوی دیگر نگرانیها درباره تداوم تهدید داعش پس از حمله روز شنبه ۲۲ آذر در تدمر سوریه و کشتهشدن دو سرباز و یک مترجم آمریکایی، بار دیگر موضوع امنیت مرزهای مشترک عراق و سوریه را نیز در کانون توجه قرار داده است.
محمد صابر، سرتیپ بازنشسته ارتش عراق، در گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت داعش دیگر توان حکمرانی سابق را ندارد و ارتباط تشکیلاتی این گروه میان عراق و سوریه بهشدت تضعیف شده است.
با این حال او تاکید کرد که فعالیت مستقل هستههای پراکنده داعش، نابودی کامل این گروه را به چالشی پیچیده برای نهادهای امنیتی تبدیل کرده است.
محافل امنیتی عراق بر این باورند چالشهای پیشرو در رابطه با داعش دیگر صرفا نظامی نیست، بلکه به گسترش فعالیت اعضای این گروه در فضای مجازی هم مربوط میشود.
جبار یاور در این مورد به ایراناینترنشنال گفت که حضور و تبلیغات داعش در شبکههای اجتماعی همچنان قدرتمند باقی مانده است. او هشدار داد که این فضا میتواند در آینده به بستری برای جذب نیرو و بازتولید تهدیدهای امنیتی تبدیل شود.
در همین زمینه، خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی تحلیلی بهنقل از کارشناسان امنیت ملی تاکید کرد که داعش از سالها پیش شبکههای اجتماعی را بهعنوان ابزاری موثر برای جذب نیرو و انتشار اطلاعات گمراهکننده شناسایی کرده و رویآوردن این گروه به فناوریهایی مانند هوش مصنوعی، تلاشی در راستای تطبیق با شرایط جدید امنیتی و رسانهای است.
همزمان، نیروهای امنیتی عراق و سوریه که سالها فعالیتهای داعش را زیر نظر داشتهاند، به رویترز گفتهاند که در سال جاری دستکم ۱۲ طرح بزرگ این گروه را خنثی کردهاند.
بر اساس دادههای گروه اطلاعاتی SITE، داعش در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۵ تنها مسئولیت چهار حمله در داخل عراق را بر عهده گرفته است؛ آماری که نشاندهنده کاهش محسوس حملات، اما نه پایان کامل تهدید است.
عراق در اواخر سال ۲۰۱۷ شکست نظامی داعش را اعلام کرد، اما تحولات امنیتی سالهای اخیر نشان میدهد این کشور اکنون با شکل تازهای از تهدید مواجه است؛ تهدیدی که بیش از آنکه بر تصرف زمین متکی باشد، بر تحرکات پراکنده، شبکههای خفته و فضای مجازی تکیه دارد.
در چنین شرایطی، کارشناسان تاکید میکنند مهار کامل داعش خصوصا در عراق همچنان مستلزم هوشیاری مداوم، تقویت همکاریهای اطلاعاتی و تداوم حمایتهای امنیتی داخلی و بینالمللی است.