رسانه‌های ایران گزارش دادند ۴۱ کاروانسرا از ۵۴ كاروانسرای ثبت شده یونسکو در ایران در معرض خطر فرونشست زمین قرار دارند و مابقی فقط به این دلیل که در كوهستان یا نقاط كویری دور از دسترس هستند، از خطر فرونشست در امان مانده‌اند.
بر اساس گزارش سه‌شنبه اول مهر وب‌سایت صدای میراث، كاروانسراهای در معرض فرونشست به دسته‌های «فرونشست با خطر بسیار بالا، خطر بالا، خطر متوسط و كم‌خطر» تقسیم می‌شوند.
این رسانه نوشت که این كاروانسراها در استان‌های اصفهان، البرز، بوشهر، تهران، خراسان جنوبی، سمنان، كرمان، مركزی و یزد قرار دارند و كاروانسراهای در امان مانده از خطر فرونشست زمین در مناطق كوهستانی و شمالی و كنار پهنه‌های آبی كشور نظیر آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، كرمانشاه، گیلان، هرمزگان، همدان و البته شهر قزوین قرار دارند.
علی بیت‌اللهی، رییس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، به تازگی ضمن دادن هشدار درباره مشاهده آثار مخرب ناشی از فرونشست زمین بر ساختمان‌ها در محله‌هایی مثل شهرک کاوه و خانه اصفهان، به سایت دیده‌بان ایران گفت: «شهرک نیروی هوایی به طور کامل تخلیه شده است.»
در سال‌های اخیر گزارش‌های متعددی از وخامت وضعیت فرونشست زمین در ایران منتشر شده است.
در تازه‌ترین مورد، ۲۹ شهریور، رضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به بحران فرونشست در نقاط مختلفی از ایران گفت گزارش نگران‌کننده‌ای درباره فرونشست بناهای تاریخی به دولت ارائه کرده است.
گزارش ایران به یونسکو
هادی احمدی روئینی، یک مقام حوزه میراث فرهنگی، گفت که پایش كاروانسراهای ثبت جهانی شده ایران در پهنه‌های فرونشستی کشور تا سه ماه آینده تكمیل و نتیجه مطالعات به عنوان گزارش دوره‌ای به یونسكو ارسال خواهد شد.
او افزود: «وقتی نقشه سازمان زمین‌شناسی را بر نقشه كاروانسراها قرار دادیم متوجه شدیم كاروانسراهای ثبت جهانی شده ایران در استان‌های اصفهان، تهران، فارس و مركزی، با بالاترین خطر فرونشست زمین مواجه هستند.»
از جمله این کاروانسراها می‌توان به «قلعه سنگی» پرند، «دیرگچین» در مرز میان قم و تهران و «باغ شیخ» در استان مركزی اشاره کرد.
همچنین كاروانسرای «ایزدخواست» فارس كه در فهرست میراث جهانی یونسكو قرار دارد، با خطر بالای فرونشست زمین مواجه است.
احمدی روئینی فرونشست زمین را یكی از مهمترین تهدیدهای آثار تاریخی ایران اعلام كرد و گفت که این پدیده با چشم قابل مشاهده نیست اما همچنان در حال تشدید است.
او تاکید کرد اقدامات در این زمینه باید به‌طور «پیشگیرانه» انجام شود تا بناها درگیر فرونشست نشوند.
این مقام میراث فرهنگی گفت: «زمانی که پدیده بزرگ فرونشست اثر تاریخی را تهدید كند، میتواند كل بنا را ببلعد.»
اردیبهشت ۱۴۰۲، اسناد رسیده به ایراناینترنشنال درباره فرونشستهای زمین در مناطق مختلف ایران نشان داد که هم‌زمان با بحرانیتر شدن فرونشستها، جمهوری اسلامی به عمد اطلاعات در این زمینه را از دید عموم مردم پنهان کرده است.
