علی شریعتی، دبیرکل فدراسیون صنعت آب ایران، درباره خشک شدن دریاچه ارومیه گفت که این دریاچه را پیامدهای ناشی از بحران اقلیمی خشک نکرده، بلکه این سیاستهای جمهوری اسلامی بوده که آن را از بین برده است.
سایت حالوش که اخبار استان سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد، گزارش داد که این رخداد دوشنبه ۱۷ شهریور صورت گرفته و طی آن نیروهای مرزبانی با سلاحهای سنگین از جمله دوشکا و سلاحهای سبک، مهاجران افغانستانی را به رگبار بستهاند.
حالوش به نقل از منابع محلی نوشت اجساد پنج شهروند کشتهشده این رخداد در محل تیراندازی رها شده و یکی از زخمیها در اثر اصابت گلوله دوشکا، پای خود را از دست داده است.
این وبسایت هویت افراد مجروح شده را که به بیمارستان سراوان منتقل شدهاند، احسانالله تاجیک، نصرالله بارکزهی، حزبالله بارکزهی، وای بارکزهی و بشیر احمد بارکزهی، عنوان کرد و نوشت حال سه نفر از آنان وخیم گزارش شده است.
سایت حقوق بشری هرانا در گزارشی عملکرد نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی در این رخداد را «ناقض حقوق بنیادین بشر» توصیف کرد.
هرانا نوشت: «تیراندازی مستقیم و بدون هشدار بهسوی گروهی از مهاجران غیرمسلح شامل زنان و کودکان، استفاده نامتناسب از سلاحهای سنگین، رها کردن اجساد در محل، تاخیر در ارائه خدمات درمانی به مجروحان و بازداشت جمعی افراد، همگی مصادیق بارز نقض حق حیات، منع رفتار غیرانسانی و اصول بنیادین حقوق بینالملل هستند.»
تیراندازی ماموران مرزبانی جمهوری اسلامی به مهاجران اهل افغانستان پیش از این نیز سابقه داشته است.
۲۲ مهر ۱۴۰۳، نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به یک گروه ۳۰۰ نفری مهاجران افغانستانی شلیک کردند که دهها کشته و زخمی بر جای گذاشت. ۲۶ مهر همان سال نیز گروهی ۱۵۰ نفری بر اثر انفجار مین و تیراندازی نیروهای مرزبانی هدف قرار گرفتند که به کشته، زخمی یا ناپدید شدن شماری از آنان منجر شد.
بر اساس آماربرداری سالانه هرانا، در سال ۲۰۲۴ مجموعا ۴۸۴ شهروند هدف شلیک نیروهای نظامی در ایران قرار گرفتند که از میان آنها ۱۶۳ شهروند جان خود را از دست دادند و ۳۲۱ شهروند دیگر مجروح شدند.
فشار نیروهای نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی بر مهاجران افغانستانی در ایران و رد مرزهای آنها در ماههای گذشته افزایش یافته است.
مقامهای جمهوری اسلامی پیشتر در اسفند ۱۴۰۳ و فروردین سال جاری از آغاز طرحی برای اخراج مهاجران غیرقانونی افغانستانی خبر دادند اما شتاب ناگهانی اجرای این طرح پس از جنگ ۱۲ روزه میان حکومت ایران و اسرائیل رخ داد.
۲۷ تیر، کارشناسان سازمان ملل خواستار توقف بازگرداندن اجباری پناهجویان از ایران و پاکستان شدند و اعلام کردند در سال ۲۰۲۵ (تا آن تاریخ) بیش از یک میلیون و ۹۰۰ هزار افغانستانی از این دو کشور به افغانستان بازگشتهاند یا به اجبار بازگردانده شدهاند.
شریعتی در گفتوگو با وبسایت رکنا در مورد خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: «لطفا این عبارت را حتما ذکر کنید: حکمرانی فشل و شلخته آبی. من باور دارم دریاچه ارومیه قربانی خشکسالی یا تغییرات اقلیمی نشد. قربانی سیاستهای غلط و مدیریت نادرست آب شد. اقلیم آن را خشک نکرد، بلکه این سیاستهای ما بود که آن را از بین برد.»
او تاکید کرد: «نتیجه این سیاستگذاریها چیزی جز نابودی دریاچه نیست. بههمین دلیل است که من میگویم امروز دریاچه ارومیه را فقط باید در کتابهای تاریخ یا در عکسهای قدیمی جستوجو کنیم و دیگر نشانی از آن در واقعیت باقی نمانده است.»
تصاویر ناسا از خشک شدن دریاچه ارومیه
این اظهارات یک روز پس از انتشار تازهترین تصاویر ماهوارهای ناسا از دریاچه ارومیه منتشر شده که نشان میدهد این دریاچه بهطور کامل خشک شده است.
نشر و بازنشر این تصاویر موجی از واکنشها را در میان مردم و کاربران شبکههای اجتماعی برانگیخت.
اظهارات دبیرکل فدراسیون صنعت آب ایران درباره نوع سیاستگذاری جمهوری اسلامی درباره این دریاچه در شرایطی است که در سالهای اخیر بارها گزارشهایی از «عمدی» بودن خشک شدن دریاچه ارومیه منتشر شده است.
شهریور ۱۴۰۱، خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی از وجود منابع زیاد لیتیوم در این دریاچه خبر داد و اعلام کرد ممکن است یکی از دلایل عدم نجات آن از خشک شدن، سود مالی حاصل از استخراج این فلز کمیاب باشد.
ایرنا به استناد گزارشهای رسانهای نوشت: «وجود منابع عظیم لیتیوم در کف این دریاچه، شاید یکی از دلایل توجه ناکافی به روند خشک شدن این منبع مهم طبیعی و تعلل در احیای آن باشد.»
این خبرگزاری با تاکید بر اینکه «به نظر میرسد دریاچه ارومیه این روزها نفسهای آخر را میکشد و چیزی تا مرگ کامل آن باقی نمانده»، اضافه کرد دیگر دریاچههای ایران نیز که در معرض خشک شدن قرار دارند، «از جمله مهمترین منابع غنی لیتیوم هستند.»
یک سال بعد، معاون وقت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت، با بیان اینکه برداشت لیتیوم از دریاچه ارومیه «دروغ است»، گفت تصاویری که در فضای مجازی منتشر شده، مربوط به مجوزی است که این وزارتخانه، برای برداشت نمک از دریاچه ارومیه صادر کرده است.
شریعتی نیز در گفتوگوی خود با رکنا در پاسخ به اینکه «آیا واقعا دریاچه ارومیه خشک شده است که لیتیوم برداشت شود؟»، گفت: «درست است که اگر چنین چیزی صرفا برای استخراج مواد معدنی رخ میداد، میشد آن را به این فرضیه ربط داد اما واقعیت این است که پیش از ارومیه، ما زایندهرود و گاوخونی را هم از دست دادیم. این اتفاقها همه ریشه در همان بیانسجامی حکمرانی آب دارد.»
دبیرکل فدراسیون صنعت آب ایران تاکید کرد: «این بحران تبعاتی گسترده در حوزههای محیط زیست، بهداشت عمومی، اقتصاد، اجتماع و حتی امنیت ملی خواهد داشت.»
او افزود: «این به معنای آن است که از این پس مناطق اطراف ارومیه، بازرگان، کردستان و حتی نواحی شرقی آذربایجان باید با آبوهوای گرمتر و خشکتر از گذشته روبهرو شوند.»
شریعتی همچنین هشدار داد: «بحران تنها به سلامت ختم نمیشود. نابودی منابع آبی عملا کشاورزی و دامداری منطقه را فلج کرده است. معیشت اصلی ساکنان که قرنها بر پایه کشاورزی و دامپروری شکل گرفته بود، امروز در معرض نابودی قرار دارد.»
