فرزند مشاور عالی نظامی خامنهای: باید برای احتمال کشته شدن رهبری آماده باشیم
حمزه صفوی، فرزند یحیی رحیمصفوی، مشاور عالی و دستیار نظامی علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، با بیان اینکه نمیداند چقدر سناریو کشتن علی خامنهای به دست اسرائیل میتواند درست باشد، ترور رهبر جمهوری اسلامی را محتمل دانست و گفت ایران باید برای این اقدامات اسرائیل آماده باشد.
حمزه صفوی که استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران معرفی شده، در گفتوگویی ویدیویی چند بار از احتمال کشته شدن علی خامنهای و توانایی اسرائیل در انجام چنین کاری سخن گفت.
فرزند مشاور عالی نظامی خامنهای از اقدامات احتمالی اسرائیل بهعنوان «سناریوهای تخریبی و ایذایی» نام برد و گفت که ایران باید برای این سناریوها حتی مستقل از مجوز آمریکا و از طرف اسرائیل آماده باشد.
او گفت: «اگر بحث دسترسی به نفر اول و نفر دوم کشور به وجود بیاید، با هر هزینه ای که باشد حتی با پذیرش ریسک احتمال جنگ، این کار را انجام میدهند.»
صفوی افزود: «ترامپ به زبان میآورد که اینها میخواستند انجام بدهند و من جلوشان را گرفتم. الان سوال این است: اگر روزی اینها بدون اجازه آمریکا این کار را انجام بدهند، آمریکا چه خواهد کرد؟ یعنی در موقعیتی قرار میگیرد که کار انجام شده است.»
او گفت: «اگر اسرائیل این کار را بدون اجازه آمریکا انجام دهد، آمریکا در مقابل عمل انجام شده قرار میگیرد و ایران دچار مسئله میشود، اما باید بنشیند و فکر کند.»
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا شش تیر ماه ۱۴۰۴ گفت که در جریان جنگ ۱۲ روزه، علی خامنهای را از «مرگی بسیار زشت و خفتبار» نجات داده است.
فرزند مشاور عالی خامنهای در امور نیروهای مسلح در حالی از احتمال ترور و کشته شدن خامنهای و ضرورت آمادگی برای چنین رویدادی سخن گفته که مقامات اسرائیلی بهصراحت بر قصد خود برای کشتن رهبر جمهوری اسلامی تاکید کردهاند.
بدترین سناریو نمدمال
حمزه صفوی در بخش دیگری از صحبتهای خود با محتمل دانستن جنگ دوم با اسرائیل گفت: «بدترین سناریو، جنگ نیست. بدترین سناریو نمدمال شدن است.»
او با اشاره به اینکه تا قبل از جنگ تصور این بود که اگر به جمهور اسلامی حمله کنید، سربازهای آمریکایی کشته میشوند، کشتیها آسیب میبینند، نفت بالا میرود، گفت: « ولی هیچکدام از آنها رخ نداد. این پیام بسیار خطرناکی است؛ خیلی خطرناک است. یکسری قبحها شکسته شده که به این زودیها هم قابل ترمیم نیست. قبح اقدامات از بین رفته، و همین مسیر را برای جنگ بعدی باز میکند.»
فرزند یحیی رحیم صفوی افزود: «همه نگرانی من از سناریو نمدمال شدن با تحقیرها و فشارهای تدریجی است.»
پیش از این یحیی رحیمصفوی، یکشنبه ۲۶ مرداد گفته بود که احتمالا دوباره میان حکومت ایران و اسرائیل جنگ رخ میدهد، اما «پس از آن، ممکن است دیگر جنگی رخ ندهد.»
رحیم صفوی درباره شرایط کنونی پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل گفت: «الان در آتشبس نیستیم، در مرحله جنگ هستیم و هیچ پروتکل، آییننامه یا قراردادی بین ما و آمریکا و اسرائیل نوشته نشده است.»
او افزود: «ما نظامیها، سناریو پردازی میکنیم، بدترینش را میبینیم و برای آن طرح آماده میکنیم.»
مذاکرات جامع با آمریکا
حمزه صفوی در این گفتوگو بارها مواضع اصلی مطرحشده از سوی علی خامنهای از جمله در زمینه مذاکره با آمریکا را مورد انتقاد قرار داد و بر ضرورت «مذاکره جامع» با آمریکا تاکید کرد.
او گفت: «لازم است که ما با آمریکا مذاکرات جامع انجام دهیم که فقط محدود به مسئله غنیسازی نباشد. برجام توافقی تک موضوعی بود و همین علت شکستش بود. ما باید مذاکره و توافقی جامع با آمریکا انجام دهیم.»
چند منبع آگاه به ایراناینترنشنال گفتند که علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی از مسعود پزشکیان، رییس دولت، خواسته است از امیر قطر برای میانجیگری با غرب کمک بگیرد.
این اقدام پس از آن صورت میگیرد که در پی تن ندادن جمهوری اسلامی به خواستههای بریتانیا، آلمان و فرانسه، این سه کشور اروپایی با فعال کردن مکانیسم ماشه به دنبال بازگرداندن تمامی تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی هستند.
پیام پزشکیان به امیر قطر
خبرگزاری رسمی قطر تایید کرد که امیر این کشور پنجشنبه ۱۳ شهریور پیام شفاهی پزشکیان را در دیدار با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در دوحه دریافت کرده است.
منابع مطلع که نخواستند نامشان فاش شود به ایران اینترنشنال گفتند که در این پیام از شیخ تمیم بن حمد برای میانجیگری میان تهران و قدرتهای غربی با هدف جلوگیری از بازگشت تحریمها ذیل سازوکار موسوم به «اسنپبک» یا مکانیسم درخواست کمک شده است.
این منابع گفتند تهران در حال نشان دادن انعطاف بیشتری درباره محل نگهداری و نحوه مدیریت ذخایر اورانیوم با غنای بالا است؛ موضوعی که پس از حملات هوایی آمریکا، جمهوری اسلامی حاضر به گفتوگو درباره آن نبود.
فرانسه، بریتانیا و آلمان ششم شهریور در نامهای به شورای امنیت، از تصمیم خود برای آغاز فرآیند فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه تهران خبر دادند.
در پی این اقدام، مقامهای جمهوری اسلامی مواضعی دوگانه اتخاذ کردهاند؛ از یک سو احتمال خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) را مطرح کرده و از سوی دیگر از آمادگی تهران برای تداوم مسیر دیپلماتیک خبر دادهاند.
منابع مطلع به ایراناینترنشنال گفتند که جمهوری اسلامی از امیر قطر خواسته تسهیلکننده تماسهای تهران با ایالات متحده و سه کشور اروپایی برای ازسرگیری دیپلماسی هستهای و پیشگیری از بازگشت تحریمها باشد.
درخواست از قطر برای میانجیگری پس از آن صورت می گیرد که علی خامنهای بر خلاف اظهارات صریح خود که «نه جنگ میشود و نه مذاکره میکنیم»، یکشنبه ۱۶ شهریور در دیدار با هیئت وزیران دولت مسعود پزشکیان بدون نام بردن از کشور خاصی گفت دشمن درصدد تحمیل فضای «نه جنگ، نه صلح» بر ایران است، اما «این حالت برای کشور ضرر و خطر دارد».
آمریکا هنوز واکنشی رسمی به این اظهارات نشان نداده و بهنظر نمیرسد تغییری در سیاست واشینگتن در قبال مذاکره با جمهوری اسلامی رخ داده باشد. دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، پس از جنگ ۱۲ روزه چند بار تاکید کرده که نیاز و عجلهای برای مذاکره با تهران ندارد.
در عین حال، همزمان با نزدیک شدن به زمان بازگرداندن تحریمهای گسترده سازمان ملل، از افزایش احتمال حمله مجدد اسرائیل و حتی آمریکا به جمهوری اسلامی سخن گفته میشود.
دیدار عراقچی با آژانس در قاهره
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه اسلامی، دوشنبه ۱۷ شهریور تایید کرد که عراقچی قرار است سهشنبه در قاهره با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دیدار کند.
او گفت این دیدار با هدف نهاییکردن چارچوب همکاریهای ایران و آژانس برگزار خواهد شد.
این تحولات در شرایطی رخ میدهد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواستار نظارت هر چه زودتر و کامل بر برنامه هستهای ایران شدهاند. آژانس اعلام کرده است که از اواسط ژوئن و همزمان با حملات به تاسیسات غنیسازی ایران، دسترسی و دید کافی به وضعیت یا محل ذخایر اورانیوم با غنای بالا نداشته است.
بر اساس گزارش رویترز در اواخر اوت، ایران حدود ۴۴۰.۹ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی در اختیار داشته که در صورت غنیسازی بیشتر، برای ساخت حدود ۱۰ سلاح هستهای کافی است.
شروط اروپا برای تاخیر در بازگرداندن تحریمها
از نظر دیپلماتیک، فشارها رو به افزایش است. بریتانیا، فرانسه و آلمان روز ۲۸ اوت مکانیسم بازگشت تحریمها را بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت فعال کردند. طبق این روند، اگر قطعنامه جدیدی تصویب نشود، معافیت از تحریمها منقضی خواهد شد.
این سه کشور همچنان سه شرط برای جمهوری اسلامی تعیین کردهاند که میتواند باعث تاخیر موقت در بازگشت تحریمها و ایجاد فضای جدید برای مذاکره شود.
سه کشور اروپایی از جمهوری اسلامی خواستهاند تهران دسترسی بازرسان سازمان ملل به سایتهای هستهای آسیبدیده در حملات اسرائیل را ممکن سازد، درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده شفافسازی کند و گفتوگوهای مستقیم با ایالات متحده را شروع کند.
۲۴ تشکل کارگریـاجتماعی و جمعهای حمایتی در بیانیهای به مناسبت سومین سالگرد خیزش «زن، زندگی، آزادی» اعلام کردند این مبارزه متوقف نخواهد شد. آنها مطالبات محوری خود را «پایان آپارتاید جنسیتی»، «تضمین رفاه عمومی» و «آزادیهای بیقید و شرط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی» عنوان کردند.
در این بیانیه که دوشنبه ۱۷ شهریور منتشر شد، خیزش «زن، زندگی، آزادی» بهعنوان برآیند بیش از چهار دهه مقاومت توصیف و تاکید شده است که مطالبات جامعه از اعتراض به فقر و تبعیض تا مخالفت با سرکوب و تحقیر، همچنان زنده است.
امضاکنندگان این بیانیه با برشمردن مجموعهای از بحرانها، از جمله شکاف عمیق فقر و ثروت، تبعیض جنسیتی، انباشت قدرت در دست اقلیتی کوچک و سرکوبگر، ارزانسازی و بیحقوقی نیروی کار، فساد ساختاری، بیکاری گسترده، مهاجرتهای میلیونی، ویرانی محیط زیست، اتلاف و تاراج منابع و سرکوب سازمانیافته، این وضعیت جامعه را محصول «ساختار مستبدانه، تبعیضآمیز و خودکامه اسلام سیاسی» دانستهاند.
این تشکلها با اشاره به اینکه شبح دلهرهآور جنگ بر سر جامعه مدام در حال افزایش است، این وضعیت را نتیجه پیامدهای سیاستهای جنگافروزانه، مداخلهگرایانه و اصرار بر حفظ و گسترش تسلیحات هستهای و نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی دانسته و تاکید کردهاند این حکومت رمق ناچیز زندگی مردم را ذره ذره مکیده است.
آنها از اعتراضهای روزمره مردم بر سر معیشت و مقاومت در مقابل پروژههای مخرب زیستمحیطی تا مطالبه آزادی زندانیان سیاسی و توقف اعدامها بهعنوان استمرار همان خیزش یاد و تاکید کردند این جدالها قطعههای زنده و تداوم خیزش زن، زندگی، آزادی هستند.
ژینا (مهسا) امینی ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ از سوی ماموران گشت ارشاد در تهران دستگیر و دو روز بعد، یعنی ۲۵ شهریور، در حالی که در بازداشت پلیس و در اثر حمله نیروهای گشت ارشاد دچار بیهوشی شده بود، در بیمارستان درگذشت.
خبر بازداشت و بستری شدن او در بیمارستان ناآرامیهای در شهر تهران را در پی داشت و مرگ او آغاز سلسله اعتراضهایی در بسیاری از شهرهای ایران شد که به خیزش زن، زندگی، آزادی شهرت یافت.
تشکلهای کارگری_اجتماعی در بخش دیگری از بیانیه خود با تاکید بر اتکای جنبش به نیروی مردم در «خیابانها، اعتصابها و همبستگی کارگران، زنان، جوانان، معلمان، بازنشستگان، دانشجویان و گروههای بهحاشیهراندهشده» اعلام کردند هدف تنها تغییر یک ساختار سیاسی نیست، بلکه پایاندادن به «صدها سال ستم و استثمار» و تبدیل رفاه، آزادی و برابری به واقعیتی جاری در زندگی روزمره است.
نویسندگان این بیانیه، راه دستیابی به آینده «مرفه، آزاد و برابر» را سازماندهی تشکلهای مردمی و اعمال اراده جمعی در ساختار سیاسی دانسته و از همه نیروهای مترقی و مردمی خواستهاند حول مطالبات بنیادین جامعه، اتحاد خود را گسترش دهند.
نهاد اعدام نکنید، نهاد دادخواهان، شورای سازماندهی اعتراضات پرستاران، شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت، شورای سازماندهی اعتراضات کارگران غیر رسمی نفت (ارکان ثالث)، مدافعان حق کودکی در ایران، ندای زنان ایران، جمعی از خانواده های زندانیان سیاسی و جمعی از معلمان اخراجی، از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
پیش از این در ۱۶ شهریور، حامد اسماعیلیون، از اعضای هیئت مدیره انجمن خانوادههای جانباختگان پرواز پیاِس۷۵۲، از برگزاری همزمان تظاهرات و تجمعات در بیش از ۲۰ شهر در سراسر جهان به مناسبت سومین سالگرد قتل ژینا (مهسا) امینی خبر داد و از ایرانیان دعوت کرد در این تظاهرات شرکت کنند.
او با انتشار ویدیویی اعلام کرد که یکشنبه ۱۴ سپتامبر برابر با ۲۳ شهریور در تجمعی که به مناسبت سومین سالگرد آغاز خیزش سراسری ۱۴۰۱ در شهر تورنتو برگزار میشود شرکت خواهد کرد.
کرهجنوبی در اقدامی مبتنی بر فرآیند ساز وکارهای شورای امنیت، قبل از بازگرداندن تحریمها، پیشنویس قطعنامهای در شورای امنیت سازمان ملل را نهایی کرد که براساس آن تحریمها علیه جمهوری اسلامی بهطور دائم لغو میشود. بهنظر نمیرسد این قطعنامه تصویب شود.
رویترز به نقل از دیپلماتها گزارش داد کره جنوبی بهعنوان رییس کنونی این شورای ۱۵ عضوی موظف به انجام این اقدام است اما هنوز زمان رایگیری برای این قطعنامه مشخص نشده است.
اقدام کره جنوبی پس از آن باید انجام میگرفت که بریتانیا، آلمان و فرانسه مکانیسم ماشه را فعال کردند.
در این سازوکار، چنانچه ظرف ۱۰ روز از آغاز روند ماشه هیچ کشوری چنین قطعنامهای ارائه نمیکرد، رییس شورای امنیت موظف بود که چنین قطعنامهای را ارائه دهد. ریاست شورای امنیت در ماه سپتامبر با کره جنوبی است و این کشور میتواند هر زمان پیش از پایان مهلت ۳۰ روزه آن را به رای بگذارد.
به گفته دیپلماتها، احتمال تصویب این قطعنامه اندک است و انتظار میرود با پایان یافتن مهلت ۳۰ روزه و همکاری نکردن تهران، همه تحریمهای سازمان ملل که پس از توافق اتمی ۲۰۱۵ موسوم به برجام به حالت تعلیق درآمده بود، مجددا بازگردانده شود.
بریتانیا، فرانسه و آلمان، ششم شهریور روندی ۳۰ روزه را برای فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن خودکار تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی آغاز کردند.
آنها جمهوری اسلامی را متهم کردند که به توافق برجام که جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای را دنبال میکرد، پایبند نبوده است.
مکانیسم ماشه به سازوکاری در توافق برجام اشاره دارد که به موجب آن چنانچه جمهوری اسلامی از عمل به تعهداتش سر باز بزند، تحریمهای سازمان ملل بدون نیاز به رایگیری مجدد در شورای امنیت دوباره فعال میشوند.
بر اساس مفاد مندرج در این سازوکار، پس از اینکه یک یا چند کشور حاضر در برجام مکانیسم ماشه را به جریان بیاندازد، شورای امنیت سازمان ملل باید ظرف ۳۰ روز ادامه یافتن لغو تحریمها را به رای بگذارد.
لغو تحریمها در صورتی ادامه مییابد که ۹ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل با آن موافق باشد و هیچیک از اعضای دائم شامل آمریکا، چین، روسیه، بریتانیا و فرانسه نباید این تصمیم را وتو نکند.
اگر ادامه لغو تحریمها تصویب نشود، تمام تحریمها بهطور خودکار باز میگردند.
به نقل از رویترز، بریتانیا، فرانسه و آلمان همچنان میکوشند جمهوری اسلامی را متقاعد کنند تا سه شرطِ از سرگیری مذاکرات با آمریکا، همکاری کامل با بازرسان آژانس در خصوص تمام سایتهای هستهای و شفافسازی درباره ذخایر اورانیوم غنیشده را بپذیرد.
در مقابل، بازگشتن تحریمهای سازمان ملل برای مدتی محدود به تعویق میافتد و فرصتی برای مذاکره درباره توافقی بلندمدت با هدف رفع نگرانیهای غرب نسبت به برنامه هستهای جمهوری اسلامی فراهم شود. چنین تعویقی به قطعنامه شورای امنیت نیاز دارد
از سوی دیگر، روسیه و چین که متحدان راهبردی ایران به شمار میآیند، اواخر ماه گذشته پیشنویس قطعنامهای را در شورای امنیت نهایی کردند که توافق سال ۲۰۱۵ را برای شش ماه دیگر تمدید میکند و از همه طرفها میخواهد بهسرعت مذاکرات را از سر گیرند.
این دو کشور هنوز برای به رای گذاشتن این قطعنامه درخواست ندادهاند.
اگر روسیه و چین پیش از آنکه آلمان، فرانسه و بریتانیا با ایران بر سر تعویق به توافق برسند، قطعنامه خود را به رأی بگذارند، در صورت لزوم ممکن است با وتوی فرانسه، بریتانیا یا ایالات متحده روبهرو شود.
در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، تحریمهایی که در خلال سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ طی شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران اعمال شده بود، دوباره برقرار خواهند شد.
تسلیحات و تجهیزات نظامی، غنیسازی اورانیوم و هر شکلی از بازفرآوری آن، فعالیتهای مرتبط با تولید و استفاده از موشکهای بالستیک قادر به حمل کلاهک هستهای، انتقال فنآوری و دانش فنی در حوزههای مرتبط با صنایع نظامی، دفاعی، هستهای و موشکی، ممنوعیت سفر برای شماری از مقامها و نهادهای جمهوری اسلامی، مسدودسازی داراییها، بازرسی محمولههای دریایی و هوایی از جمله مواردی است که در صورت برقرار شدن دوباره تحریمها تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
کمیته حمایت از روزنامهنگاران (CPJ) از مقامهای جمهوری اسلامی خواست به آزار و اذیت مهتا (رقیه) صدری، سردبیر پایگاه خبری «گیلان صدر» پایان دهند.
این نهاد صنفی مستقر در نیویورک، دوشنبه ۱۷ شهریور در حساب ایکس خود نوشت صدری پس از انتشار گزارشهای انتقادی این رسانه مستقل درباره فساد محلی احضاریه دریافت کرده است.
کمیته حمایت از روزنامهنگاران با اشاره به افزایش شمار روزنامهنگاران هدف قرار گرفته شده از سوی جمهوری اسلامی با تشکیل پروندههای قضایی، تاکید کرد که این روند حق دسترسی عمومی به اطلاعات را تضعیف میکند.
این کمیته در پایان تاکید کرد که روزنامهنگاران ایرانی باید بتوانند آزادانه و بدون ترس از تلافیجویی کار کنند.
در ۱۲ شهریور نیز دو سازمان عفو بینالملل و دیدهبان حقوق بشر، در بیانیهای ضمن محکومیت سرکوب گسترده شهروندان در ایران پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، اعلام کردند عوامل جمهوری اسلامی از ۲۳ خرداد تاکنون بیش از ۲۰ هزار نفر از جمله منتقدان سیاسی، مدافعان حقوق بشر، روزنامهنگاران و اتباع خارجی را بازداشت کردهاند.
احضار صدری به دادسرای رشت
پیش از این و در ادامه فشارها بر روزنامهنگاران در ایران، پایگاه خبری گیلانصدر، ۱۴ شهریور گزارش داد که صدری با دریافت ابلاغیهای به دادسرای عمومی و انقلاب رشت احضار شده و به او گفته شده موظف است ظرف پنج روز خود را به دادسرا معرفی کند.
این پایگاه خبری گزارش داد که انتشار مطالب انتقادی درباره عملکرد مسئولان استان گیلان از دلایل احضار او عنوان شده و یکی از شکات این پرونده رییس بسیج دانشآموزی سپاه گیلان است.
صدری پنجم خرداد ۱۴۰۳ بابت پروندهای از سوی نیروهای سازمان اطلاعات سپاه گیلان بازداشت و به زندان لاکان رشت منتقل شد و نهایتا در ۲۱ خرداد با تودیع وثیقه آزاد شد.
او در نهایت بابت این پرونده در شهریور ۱۴۰۳ به دلیل واکنش به کشته شدن ابراهیم رئیسی به «تبلیغ علیه نظام» متهم و به پرداخت شش میلیون تومان جزای نقدی بدل از شش ماه حبس محکوم شده بود.
گزارشهای حقوقبشری نشان میدهد جمهوری اسلامی از آغاز استقرار، با بازداشت، شکنجه و زندانی کردن روزنامهنگاران، بهطور مستمر آزادی بیان را محدود کرده است.
سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات، ۱۸ تیرماه در گزارشی درباره سرکوب آزادی بیان در ایران اعلام کرد در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی دستکم ۴۶ پرونده قضایی جدید علیه روزنامهنگاران و رسانهها تشکیل شده است.
در چهارم تیر نیز فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران به افزایش شمار احضار و بازداشت روزنامهنگاران در ایران از زمان آغاز جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل، واکنش نشان داد و خواستار توقف فشار حکومت ایران بر روزنامهنگاران و خبرنگاران شده بود.
پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل در خردادماه خروج ایرانیان از کشور افزایش یافته است. نظارتهای گستردهتر و چشمانداز تیره در داخل کشور باعث شده بسیاری از خانوادهها داراییهای خود را بفروشند و کشور را ترک کنند.
یک افسر مهاجرت در فرودگاه خمینی تهران، به شرط ناشناسماندن، به ایراناینترنشنال گفت: «پیش از جنگ، بیشتر سفرهایی که مدیریت میکردیم توریستی بود. اما از زمان جنگ ۱۲ روزه در خرداد، خروجها چند برابر شده است و بسیاری از کسانی که رفتهاند، هنوز پس از یک یا دو ماه بازنگشتهاند؛ آنها تصمیم گرفتهاند دیگر بازنگردند.»
به گفته او، این بار فقط جوانان نیستند که میروند؛ افراد میانسال و حتی سالمندان نیز برای در امان ماندن از تهدیدهای مستقیم و غیرمستقیم جنگ کشور را ترک کردهاند.
زندگی زیر سایه ترس
پژمان، ۴۶ ساله، طراح دورکار آزاد، به ایراناینترنشنال گفت که پس از دو سال زندگی در تفلیس گرجستان به تهران بازگشته و زندگی تازهای ساخته بود؛ درآمدی حدود سه هزار دلار در ماه داشت، آپارتمان بزرگی اجاره کرده و مبلمان و خودرویی خریده بود. اما جنگ با اسرائیل همه چیز را تغییر داد.
او گفت: «این جنگ مرا مجبور کرد تهران را ترک کنم و از خانواده همسرم بخواهم همه چیز را بفروشند و پولش را برایم بفرستند. نمیتوانم برگردم چون ممکن است مقامات مرا به خاطر کار با شرکتهای خارجی بازداشت کنند.»
پژمان از دامنه گسترده بازداشتها و اعدامها سخن گفت: «پس از جنگ با اسرائیل، بیش از ۲۰ هزار نفر عمدتا به اتهام همکاری با کشورهای متخاصم یا جاسوسی برای اسرائیل بازداشت شدهاند.»
او افزود: «برای آنها مهم نیست که شما آزادکاری قانونمند باشید و هیچ ارتباط سیاسی نداشته باشید. یکی از دوستانم بازداشت و به جاسوسی متهم شد. به او گفتند اجازه نداری با شرکتهای آمریکایی کار کنی.»
همسر پژمان نیز درباره خروج پرشتابشان به ایراناینترنشنال گفت: «ماشین را فروختیم، وسایل خانه را فروختیم، همه چیز را فروختیم. هیچ راه دیگری نبود. با هر زنگ در میلرزیدیم که مبادا ماموران آمده باشند شوهرم را بازداشت کنند.»
این خانواده اکنون در ترکیه و در انتظار یافتن راهی برای رفتن به آلمان به سرمیبرد.
قطعی برق و مشاغل از دست رفته
بهروز، ۵۱ ساله، مترجم آنلاین در تهران، گفت که قطعیهای روزانه برق و اینترنت، درآمدش از کار با شرکتهای زبانمحور بریتانیایی و آمریکایی را نابود کرده است.
او به ایراناینترنشنال گفت: «شش ماه پیش روزی پنج تا شش ساعت برای مهاجران و بیماران در بیمارستانها، دادگاهها و خدمات اجتماعی در خارج ترجمه میکردم. قطعی برق این را به سه تا چهار ساعت کاهش داد. از زمان جنگ، محدودیت اینترنت هم به آن اضافه شد و حالا به سختی روزی یک یا دو ساعت کار میکنم.»
او و خانوادهاش در حال آمادهسازی برای فروش آپارتمان خود جهت تامین هزینههای مهاجرت از ایران هستند.
بهروز گفت: «باید به جایی امن با اینترنت پایدار بروم. بیشتر شرکتهایی که با آنها کار میکنم آمریکایی هستند و ممکن است به اتهام همکاری با کشورهای متخاصم بازداشت شوم.»
همسرش برنامهای ناخواسته را توضیح داد: «به یک کشور بدون ویزا مثل ترکیه، ارمنستان یا حتی قطر میرویم و سپس پرونده مهاجرتی تشکیل میدهیم. این مهاجرتی نبود که میخواستیم. این حکومت ما را مجبور کرد.»
او تفاوت درآمدها را چنین شرح داد: «اینجا ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار در ماه میدهند. وقتی شوهرم بالاخره کار دورکاری پیدا کرد که ده برابر این رقم میداد، روحانیون نگذاشتند زندگی کنیم.»
به گفته او، دلیل محدودیتهای اینترنتی ترس حاکمیت است: «آنها اینترنت را محدود میکنند چون از سرنگونی میترسند. آنها از همهچیز و همهکس میترسند و مردم را قربانی میکنند تا در قدرت بمانند.»
خروجی بیبازگشت
از کانترهای فرودگاه تا خانههایی که با عجله تخلیه میشوند، مصاحبهشوندگان از شکافی قطعی در زندگی خود سخن گفتند؛ آنها به سفری کوتاه نمیروند بلکه میخواهند برای همیشه ایران را ترک کنند. برای خانواده پژمان، ترس از بازداشت دلیل اصلی بود و برای خانواده بهروز، معیشتی که زیر بار قطعی برق و اینترنت از هم پاشید.
پیامدهای جنگ ۱۲ روزه بسیار گسترش یافته و سفرها را به مهاجرتی بیبازگشت تبدیل کرده است؛ خانهها فروخته شده، مدارس رها شده، پساندازها به بلیت تبدیل شده و آیندهای تاریک به جا مانده که بسیاری دیگر جرأت بازپسگیری آن را ندارند.