سازمان حفاظت محیط زیست ایران در گزارشی اعلام کرد علت رسیدن آلودگی هوای چند شهر به سطح هشدار، انتشار هزاران تُن گاز گلخانهای و آلاینده در هوا به دلیل حملات اسرائیل بوده است.
معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست یکشنبه ۲۲ تیر گزارشی درباره پیامدهای جنگ ۱۲ روزه و «تهدید جدی سلامت شهروندان» منتشر کرد.
بر اساس این گزارش، حملات موشکی به انبارهای نفتی ری و کن منجر به از بین رفتن حدود ۱۹.۵ میلیون لیتر «سوخت» شد که در پی آن، ۴۷ هزار تُن گاز گلخانهای و بیش از ۵۷۸ هزار و ۸۲۱ کیلوگرم آلاینده هوا وارد جو تهران شده و «کیفیت هوا را بهشدت کاهش داده است».
در گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، نوع سوختی که در جریان حملات آتش گرفته مشخص نشده است.
این گزارش افزود در شهرستان کنگان، آسیب به پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی موجب سوختن ۵.۵ میلیون مترمکعب گاز و انتشار بیش از ۱۲ هزار تُن گاز گلخانهای و ۴۳۷ هزار کیلوگرم آلاینده در هوا شد.
سازمان محیط زیست اعلام کرد این آلودگیها منجر به افزایش ذرات معلق، کربن سیاه و اکسیدهای نیتروژن شده و کیفیت هوا را در چند استان به سطح هشدار رسانده است.
عمر کربن سیاه در جو «به طور متوسط» بین سه تا ۱۰ روز و اکسیدهای نیتروژن بسته به رطوبت و تابش خورشید بین چند ساعت تا چند روز است، اما با گذشت نزدیک به سه هفته از آتشبس میان اسرائیل و جمهوری اسلامی، هوای شماری از شهرهای ایران همچنان آلوده است.
با توجه به عمر کوتاهمدت آلایندهها، تقریبا هیچیک از ذرات و گازهای اولیه بیش از یک هفته پس از انفجار دوام نمیآورند، مگر آنکه انتشار آلایندهها بهصورت مداوم ادامه یافته باشد.
با اینحال آلودگی هوا و مهگرفتگی ناشی از گرد و غبار در شماری از شهرها مانند تهران همچنان ادامه دارد.
این اظهارات در مصاحبهای از پیش ضبطشده در برنامه «زندگی، آزادی و لوین» به میزبانی مارک لوین مطرح شد و شنبه شب از شبکه فاکسنیوز پخش شد.
نتانیاهو در این گفتوگو با اشاره به تحولات اخیر منطقه بهویژه درگیریهای اسرائیل با جمهوری اسلامی، گفت: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از فروپاشی محور مقاومت و سقوط حزبالله، با شتاب در تلاش برای تسلیح اورانیوم غنیشده بود.»
او اضافه کرد: «گفتیم که تهران ظرف یک سال به بمب اتمی خواهند رسید و از آن استفاده خواهد کرد. برخلاف سایر قدرتهای هستهای، آنها واقعا این سلاح را بهکار خواهند برد و ما را از صفحه روزگار محو خواهند کرد.»
نخستوزیر اسرائیل همچنین از مواضع دولت دونالد ترامپ در برابر تهران تمجید کرد و افزود: «بسیاری از دولتهای جهان، حتی دولتهای آمریکا، تصور میکردند ایران آیندهدار است؛ کشوری با ۹۰ میلیون جمعیت و حکومتی سرسخت که در خاورمیانه قدرتنمایی میکند. اما من هرگز چنین تصوری نداشتم.»
نتانیاهو با اشاره به رویکرد رییسجمهوری آمریکا، دیدگاه ترامپ را تازه و امیدوارکننده توصیف کرد و گفت او معتقد بود «نباید با این قلدرها و هیولاها معامله کرد؛ باید در برابرشان ایستاد و ایستادگی کرد».
نخستوزیر اسرائیل همچنین درباره ساختار این همکاری افزود: «این مشارکت برابر نیست، زیرا آمریکا رهبر جهان آزاد است و اسرائیل دژ آن در خاورمیانه. اما این یک همکاری مبتنی بر احترام متقابل و گفتوگوی آزاد است ... بین من و ترامپ وحدت هدفی وجود داشت که باعث شد به دستاوردهایی برسیم که پیش از آن غیرقابلتصور بود.»
نتانیاهو در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به عمق همکاریهای نظامی و اطلاعاتی اسرائیل با آمریکا، گفت: «ما متحدی هستیم که خودمان میجنگیم. روی زمین، در میدان نبرد، این ما هستیم که در خط مقدم هستیم. از پلتفرم نظامی آمریکا استفاده میکنیم، اما خودمان هم تسلیحات پیشرفتهای تولید میکنیم که آنها را با آمریکا به اشتراک میگذاریم. این همکاری دوجانبه، هم از آزادی محافظت میکند و هم آینده ما را ایمن میسازد.»
او همچنین تأکید کرد که همکاریهای اطلاعاتی اسرائیل با آمریکا موجب نجات جان شهروندان بسیاری شده است.
نتانیاهو در بخش دیگری از گفتوگوی خود به وضعیت گروگانهای اسرائیلی در نوار غزه پرداخت و گفت: «ما همه تلاش خود را میکنیم که آسیبی به آنها نرسد. اسرائیل نهایت کوشش را برای پرهیز از تلفات غیرنظامیان انجام میدهد، در حالیکه حماس تمام تلاش خود را صرف هدف قرار دادن غیرنظامیان میکند.»
در ادامه این مصاحبه، مجری برنامه از نتانیاهو پرسید اگر میتوانست با یکی از شخصیتهای تاریخی دیدار کند، چه کسی را انتخاب میکرد. نتانیاهو بلافاصله پاسخ داد: «تئودور هرتسل.»
او در توضیح این انتخاب گفت: «هرتسل در ۳۶ سالگی هشدار داد که یهودیان بهدلیل موج یهودستیزی در اروپا در معرض نابودی قرار دارند و تنها راه نجات، احیای دولت یهود در سرزمین اجدادی است. او در ۴۴ سالگی درگذشت، اما در همان هشت سال جنبشی شگفتانگیز را آغاز کرد و شعلهای در دل ملت یهود برانگیخت که ۵۰ سال بعد منجر به تشکیل کشور یهود شد.»
نخستوزیر اسرائیل همچنین تصریح کرد که در تصمیمگیریهای سیاسی و راهبردی نیز همواره به هرتسل میاندیشد و از او الهام میگیرد.
او در پایان گفت: «ما قدردان حمایت آمریکا هستیم، اما انتظار نداریم که سربازان آمریکایی در میدان نبرد کنار ما بجنگند. ما بارها و بارها ثابت کردهایم که میتوانیم از خودمان دفاع کنیم و این کاری است که همچنان ادامه خواهیم داد.»
انتشار تصویر حمله هستهای به اسرائیل از سوی مشاور ارشد رییس مجلس
در حالیکه نخستوزیر اسرائیل درباره تهدید اتمی از سوی ایران هشدار داد، روزنامه جروزالم پست گزارش داد که همزمان با پخش این گفتوگو، خبر انتشار طرحی گرافیکی از بمباران اتمی اسرائیل در صفحه یکی از مشاوران ارشد رییس مجلس ایران، در میان رسانههای اسرائیلی بازتاب زیادی یافت.
مهدی محمدی، مشاور امور راهبردی محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، شنبه در استوری حساب کاربری خود در اینستاگرام تصویری را به اشتراک گذاشته که دو قارچ اتمی و پیامدهای یک حمله هستهای گسترده در سراسر اسرائیل را نشان میدهد.
بر اساس آنچه در این طرح گرافیکی دیده میشود علاوه بر خاک اسرائیل، مناطق کرانه باختری و نوار غزه نیز در شعاع اثرات این انفجار فرضی قرار گرفتهاند.
این تصویر که بهطور ضمنی تهدید به نابودی هستهای اسرائیل تعبیر شده، در حالی منتشر شده که تنشهای منطقهای میان ایران و اسرائیل در پی درگیریهای نظامی اخیر به شدت افزایش یافته است.
محمدی ساعاتی بعد این طرح را از صفحه اینستاگرام خود حذف کرد و توضیح داد که ادمین صفحه او به اشتباه این طرح گرافیکی را پست کرده است.
او در حساب خود در شبکه ایکس هم نوشت انتشار این عکس در اینستاگرامش «اشتباه غیرعمدی» بوده و معتقد نیست که ساخت بمب هستهای بتواند به بازدارندگی ایران کمک کند.
پس از حمله اسرائیل به زیرساختهای نظامی و اتمی ایران و کشته شدن مقامات ارشد جمهوری اسلامی، برخی چهرههای حکومتی خواستار ساخت بمب اتم شدند.
حمید رسایی، نماینده مجلس، در انتهای خرداد ماه با انتشار پیامی در شبکههای اجتماعی نوشت که در یک نظرسنجی اخیر، ۸۹ درصد پاسخدهندگان با این گزاره که «ایران باید بمب اتم داشته باشد» در سطح «زیاد» و «خیلی زیاد» موافق بودهاند.
جواد قارایی، مجری و مستندساز صدا و سیمای جمهوری اسلامی، در برنامهای با عنوان «خرمشهر» که از شبکه افق پخش میشود، از رهبر جمهوری اسلامی خواست اجازه ساخت بمب اتم داده شود.
او گفت: «برگ برنده ایران در مقابل دشمن، داشتن بمب اتم است. من به نمایندگی از مردم ایران که حاضرند برای قدرتمندتر شدن کشورشان همه چیز خود را بدهند، صحبت میکنم. میدانم استفاده از بمب اتم حرام است، اما داشتن آن حرام نیست.»
در این عملیات، که بنا بر این گزارش بدون شلیک حتی یک گلوله انجام شد، شماری از نیروهای وابسته به نیروی قدس سپاه پاسداران جمهوری اسلامی بازداشت شدند. اقدامی که به گفته ارتش اسرائیل برای خنثیسازی تهدید قریبالوقوع علیه نیروهای اسرائیلی مستقر در منطقه حائل انجام شده است.
بر اساس این گزارش که جزئیات آن ابتدا در اورشلیم پست و سپس با اطلاعات تکمیلی در پایگاه خبری ینت منتشر شد، فرمانده عملیات، سرهنگ دوم ذخیره «ی» بود که هدایت گردان ۷۰۱۲ از تیپ ذخیره «الکساندرونی» ارتش اسرائیل را بر عهده دارد.
بر اساس این گزارش، در این عملیات که در ساعت ۲:۵۰ بامداد دوشنبه انجام شده، صدها سرباز ارتش اسرائیل در چندین نقطه به صورت همزمان وارد عمل شدند.
به گفته این مقام ارشد نظامی، این ماموریت ویژه، با هدف بازداشت مستقیم عوامل فعال نیروی قدس سپاه در سوریه، بدون آنکه ارتش اسرائیل شناسایی شود یا درگیری مستقیم رخ دهد، برنامهریزی شده بود؛ ماموریتی که در گذشته معمولا به یگانهای ویژه ارتش سپرده میشد، اما در سالهای اخیر بخشی از آن بر عهده نیروهای ذخیره قرار گرفته است.
نفوذ مخفی، سکوت کامل، عملیات موفق
فرمانده عملیات در گفتوگو با ینت تاکید کرده که عملیات پس از ماهها رصد اطلاعاتی انجام شده و موفقیت آن نتیجه همکاری چندین واحد تخصصی ارتش بوده است.
در جریان عملیات، نیروهای اسرائیلی با عبور بیسروصدا از رودخانه رقاد وارد خاک سوریه شدند و به چندین ساختمان که محل استقرار مظنونان بود، به طور همزمان یورش بردند. یکی از سربازان شرکتکننده در عملیات به ینت گفت: «حتی سگهای محلی هم پارس نکردند. همه چیز در سکوت کامل پیش رفت تا زمانی که فرمان آغاز حمله صادر شد.»
پس از اینکه واحد اطلاعاتی ۵۰۴ حضور اعضای نیروی قدس در آنجا را تایید کرد، مرحله بازداشت آغاز شد. بازداشتشدگان در حالی که در خواب بودند، غافلگیر شده، چشمبند زده شدند و پیش از آنکه ساکنان روستا متوجه عملیات شوند، به خاک اسرائیل منتقل شدند. هیچ درگیری یا تیراندازی در جریان عملیات گزارش نشده است.
یکی دیگر از سربازان در گفتوگو با این رسانه اسرائیلی گفت: «حتی زمانی که به اسرائیل بازگشتیم، بازداشتشدگان هنوز نمیتوانستند باور کنند چه اتفاقی افتاده. از خواب بیدار شدند، چشمبند زده شدند و ناگهان خود را در بازداشت اسرائیل دیدند.»
بازجویی و جمعآوری اطلاعات از اهداف ایرانی
افسر مسئول بازجویی از افراد بازداشتشده تایید کرده که هماکنون آنها در اسرائیل تحت بازجویی قرار دارند و روند بازجویی به شکل یک «بازی شطرنج روانی» برای استخراج اطلاعات درباره دیگر تهدیدات احتمالی سپاه قدس در حال انجام است.
سرهنگ دوم «ی» در بخش دیگری از این گفتوگو افزود: «ما برای مدتها این شبکه را زیر نظر داشتیم. جمهوری اسلامی ایران تلاش دارد زیرساختهای تروریستی خود را در لبنان، سوریه و اردن گسترش دهد. هنوز هم عناصری از سپاه در منطقه فعالاند و وظیفه ماست که جلوی آنها را بگیریم.»
وی با اشاره به محل دقیق عملیات گفت که این ماموریت در نزدیکی منطقه «تل کودنه» و با کمک اطلاعاتی از واحد ۸۲۰۰ اطلاعات ارتش اسرائیل انجام شده است.
بر اساس این گزارش، شبکه بازداشتشده تنها بخشی از یک ساختار بزرگتر از نیروهای آموزشدیده جمهوری اسلامی بوده که در روستاهای مختلف سوریه مستقر شده و منتظر دریافت دستور از تهران بودند.
شکست راهبرد ایران در جنگ ژوئن
به گفته فرمانده عملیات، حمله ماه ژوئن ارتش اسرائیل به اهداف ایرانی در سوریه و این عملیات خاص، بخشی از راهبرد کلی ارتش برای ناکامگذاشتن تلاشهای جمهوری اسلامی جهت بیثباتسازی مرزهای شمالی اسرائیل بوده است.
او در گفتوگو با ینت تاکید کرد: «راهبرد ایران در جنگ ژوئن شکست خورد. ارتش اسرائیل با گسترش حضور خود در خاک سوریه، نقش کلیدی در خنثیسازی اهداف تهران ایفا کرد.»
به نوشته اورشلیم پست، این عملیات در حالی صورت گرفت که تنشها میان ایران و اسرائیل در ماههای اخیر به اوج رسیده و ارتش اسرائیل چندین حمله هوایی دیگر نیز علیه اهداف مرتبط با سپاه پاسداران در سوریه انجام داده است.
این جنگنده در یکی از ماموریتهای پروازی که تاریخ آن اعلام نشده، در میانه ماموریت بر فراز تهران دچار اختلال در یکی از مخازن سوخت خود شد؛ مشکلی که موجب شد سیستم انتقال سوخت آن بهدرستی عمل نکند و سطح سوخت جنگنده بهشدت کاهش یابد.
بنا بر این گزارش، پس از اطلاعرسانی خلبان این جنگنده، ستاد فرماندهی نیروی هوایی اسرائیل برخلاف برنامه اولیه، هواپیمایی سوخترسان را که برای این ماموریت پیشبینی نشده بود، بهطور اضطراری به منطقه عملیات اعزام کرد.
این هواپیمای سوخترسان موفق شد بهموقع به جنگنده دچار مشکل برسد و با انجام سوختگیری در هوا، مسیر ماموریت را احیا و فرود اضطراری در خاک ایران را منتفی کند.
بر اساس این گزارش و به نقل از تحلیلگران اسرائیلی، فرود اضطراری این جنگنده در ایران میتوانست پیامدهای سیاسی و نظامی پیچیدهای برای تلآویو به همراه داشته باشد.
کانال ۱۲ اسرائیل نوشته است در همین حال، بهعنوان راهحل پشتیبان طرحی برای فرود اضطراری در یکی از کشورهای همسایه ایران نیز تهیه شده بود تا در صورت تداوم نقص، جنگنده ناچار به فرود اضطراری در ایران نشود.
در نهایت، با حل مشکل و انجام موفق سوختگیری، ماموریت جنگنده یادشده به پایان رسید و بهگفته مقامهای نظامی اسرائیل، این حادثه بدون آسیب به هواپیما یا افشای موقعیت آن به پایان رسید.
پیشبینی احتمال سرنگونی ۱۰ جنگنده در سه روز نخست حمله به ایران
در بخش دیگری از گزارش کانال ۱۲ اسرائیل آمده است که پیش از آغاز حملات به ایران، ژنرال تومر بار، فرمانده وقت نیروی هوایی اسرائیل، در محافل داخلی و نظامی نسبت به ریسکهای بالای این عملیات هشدار داده بود.
بهنوشته این رسانه، ژنرال بار در ارزیابیهای خود پیشبینی کرده بود که در صورت آغاز حمله هوایی گسترده به تاسیسات هستهای و نظامی ایران، احتمال دارد طی ۷۲ ساعت نخست عملیات تا ۱۰ فروند از جنگندههای اسرائیلی آسیب ببینند یا سرنگون شوند.
این برآورد بر مبنای سطح بالای دفاع هوایی ایران، موقعیت تاسیسات در عمق خاک این کشور و احتمال واکنش سریع پدافندها تنظیم شده بود.
با این حال، شبکه ۱۲ در گزارش خود تاکید کرده که در جریان جنگ ۱۲ روزه، هیچ یک از جنگندههای اسرائیلی دچار سانحه یا سرنگونی نشدند و نیروی هوایی اسرائیل موفق شد بدون تلفات هوایی، ماموریتهای خود را به پایان برساند.
تحلیلگران نظامی در اسرائیل این مسئله را نشانهای از برتری تاکتیکی نیروی هوایی این کشور و موفقیت در دور زدن سیستمهای دفاعی ایران قلمداد کردهاند.
رضا شهبازی، معاون زمینشناسی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران، ۱۷ تیر اعلام کرد تالاب خشکیده صالحیه در جنوب غربی پایتخت به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شده است.
شهبازی افزود منشا گرد و غبار در تهران ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است، اما بهویژه در شرایط کمآبی سالهای اخیر، بسیاری از کانونهای داخلی فعال شدهاند.
در دو هفته اخیر بارها هوای چند شهر خوزستان نیز به وضعیت «خطرناک» و عدد بحرانی ۵۰۰ رسیده است.
گزارش رسانهها، مقامات امدادی و پزشکان در ایران حاکی از افزایش مشکلات قلبی و تنفسی مردم ایران به ویژه در شهرهای بزرگ به دلیل تشدید آلودگی هواست.
بر اساس گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، در جنگ ۱۲ روزه علاوه بر آلودگی هوا، منابع آبهای سطحی و زیرزمینی، خاک و محیطهای زیستی در اثر نشت پسابهای صنعتی، فاضلابهای شهری و آلودگیهای صوتی، لرزشی، پرتوی و حرارتی آسیب دیدهاند و حیات انسان، جانوران و گیاهان را تهدید میکنند.
این گزارش یادآور شد در جریان حملات اخیر، تنها در تهران حدود ۱۵۰ هزار تُن نخاله و آوار جنگی تولید شده که زیان مستقیم آن بالغ بر ۷۵۰ میلیارد تومان برآورد میشود.
به گفته این سازمان، هزینه پاکسازی و دفع ایمن پسماندهای صنعتی، الکترونیکی و نظامی در پایتخت به حدود ۳۰۰ میلیارد تومان رسیده است.
سازمان حفاظت محیط زیست خواستار پیگیری حقوقی و جبران خسارات وارده شد و از نهادهای بینالمللی خواست در بازسازی و احیای مناطق آسیبدیده همکاری کنند.
