در پی تداوم آلودگی هوا و مه‌گرفتگی ناشی از گرد و غبار در تهران، رضا شهبازی، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران، اعلام کرد تالاب خشکیده صالحیه در جنوب غربی پایتخت به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شده است.
شهبازی سه‌شنبه ۱۷ تیر با اشاره به شدت بی‌سابقه پدیده گرد و غبار گفت این پدیده جدید نیست و از سال‌های گذشته آغاز شده، اما در سال‌های اخیر شدت، وسعت و مدت زمان آن افزایش یافته است.
او تشدید خشکسالی، وزش بادهای منطقه‌ای و فعال‌شدن کانون‌های داخلی را از عوامل مهم آلودگی اخیر برشمرد و افزود منشا گرد و غبار در تهران ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است، اما به‌ویژه در شرایط کم‌آبی سال‌های اخیر، بسیاری از کانون‌های داخلی فعال شده‌اند.
هوای تهران و ۱۴ شهر استان خوزستان ۱۶ تیر در وضعیت «ناسالم برای همه گروه‌ها» قرار گرفت و میزان آلودگی هوا در سوسنگرد به سطح «بسیار ناسالم» رسید.
با عبور شاخص آلودگی از مرز ۳۰۰ در برخی از مناطق تهران و استان البرز در شبانه‌روز گذشته، این نقاط در وضعیت «خطرناک» قرار گرفتند.
سرنوشت تالاب صالحیه
تالاب صالحیه در مرز سه استان تهران، البرز و قزوین قرار دارد و بخشی از دشت قزوین و دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز به شمار می‌رود.
این منطقه در گذشته یکی از پهنه‌های آبی فصلی مهم برای پرندگان مهاجر و حیات وحش محلی بود و در فصل‌های بارندگی از زه‌آب‌های کشاورزی، بارش‌های فصلی و روان‌آب‌ها تغذیه می‌شد.
موقعیت جغرافیایی خاص این تالاب، آن را به یکی از مناطق حساس زیست‌محیطی در اطراف تهران تبدیل کرده بود.
در سال‌های اخیر به‌دلیل کاهش چشمگیر بارندگی، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، سدسازی، توسعه بی‌رویه کشاورزی و تداوم خشکسالی، این تالاب به‌طور کامل خشک شده است.
بستر خشک، شور و فاقد پوشش گیاهی تالاب صالحیه اکنون به یکی از کانون‌های فعال گرد و غبار در منطقه تبدیل شده و با وزش بادهای جنوبی و جنوب‌غربی، مقادیر زیادی از ذرات معلق را وارد هوای تهران و شهرهای اطراف می‌کند.
منشا خارجی و داخلی گرد و غبار در ایران
گزارش‌ها نشان می‌دهند که منشا گرد و غبار علاوه بر کانون‌های داخلی، عوامل خارجی نیز دارد.
در حالی که طوفان‌های گرد و غبار از کشورهای عراق، سوریه، عربستان سعودی و شمال آفریقا سرچشمه می‌گیرند، منابع داخلی این پدیده در استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، کرمان، یزد، خراسان جنوبی و جنوب سمنان قرار دارند.
شهبازی در توضیح منشا خارجی این پدیده گفت طوفان اخیر که در اواخر اردیبهشت از بیابان‌های عربستان سعودی و عراق برخاست، ابتدا استان‌های غربی کشور را درنوردید و سپس به تهران رسید.
