ارزیابی خسارات جنگ؛ اسرائیل و جمهوری اسلامی چه از دست دادند؟
پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی، تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند برخی حملات از سوی ایران به خطا رفته‌اند و تأسیسات هسته‌ای در این کشور آسیب دیده‌اند. به نظر می‌رسد دو دشمن قدیمی اکنون از جنگی سخت و کوتاه بیرون آمده‌اند.
به گزارش فایننشال تایمز، پس از پایان دور تازه‌ای از درگیری نظامی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، دو طرف مشغول ارزیابی تلفات و خسارات واردشده به زیرساخت‌های دفاعی، اطلاعاتی و هسته‌ای خود هستند.
گزارش‌های اولیه حاکی از آن است که هزینه حملات در ایران بسیار بالا بوده است. سامانه‌های پدافند هوایی این کشور از کار افتاده، بسیاری از فرماندهان ارشد نظامی کشته شده‌اند و برنامه هسته‌ای‌اش دست‌کم با آسیب‌هایی جدی مواجه شده است.
فایننشال تایمز نوشت که در سوی دیگر، خسارات واردشده به اسرائیل همچنان در هاله‌ای از ابهام است: «بخشی به دلیل سانسور نظامی در داخل این کشور و بخشی نیز به‌سبب نبود تصاویر ماهواره‌ای مستقل از مناطق هدف قرار گرفته.»
حملات ناموفق ایران، تلفات بالای غیرنظامی در اسرائیل
در نخستین روزهای درگیری، گزارش‌هایی مبنی بر کشته شدن اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران منتشر شد اما او پس از پایان این درگیری نظامی، در تجمعی در مرکز تهران حضور یافت که به گفته مقامات جمهوری اسلامی، به مناسبت «پیروزی در دفع حملات اسرائیل» برگزار شد.
ظهوری که به‌نوعی نشانه‌ای از پیچیدگی روایت‌ها و عدم شفافیت وضعیت میدانی دو طرف تلقی می‌شود.
تهران گفته است در حملات به اسرائیل موفق به هدف قرار دادن مقر موساد در منطقه گلیلوت، ستاد فرماندهی ارتش اسرائیل در تل‌آویو و چند مرکز مهم اطلاعاتی و انرژی شده است اما تصاویر ماهواره‌ای و ویدیوهای در دسترس عموم، عمدتا نشان‌دهنده خطا در اصابت موشک‌ها و خسارات وارد شده به مناطق مسکونی بوده‌اند.
برای نمونه، موشک‌هایی که گفته می‌شد به سمت پارک فن‌آوری ارتش اسرائیل در بئرشبع شلیک شده بودند، یک ساختمان مسکونی در نزدیکی آن را هدف قرار دادند.
چهار موشک ایرانی نیز که به سوی مقر موساد پرتاب شده بودند، به ساختمانی در آن سوی اتوبان برخورد کردند. مقامات اسرائیلی اعلام کردند محل اصابت، یک پارکینگ اتوبوس خالی بوده است.
همچنین یکی از موشک‌ها در فاصله ۳۰۰ متری از ساختمان کریا، مرکز فرماندهی ارتش اسرائیل، فرود آمد.
با وجود پیشرفته بودن پدافند اسرائیل، ارتش این کشور اعلام کرده که این سامانه‌ها «غیرقابل نفوذ نیستند».
در مجموع، اسرائیل توانسته است حدود ۹۰ درصد از ۵۵۰ موشک شلیک‌شده از سوی ایران را رهگیری کند.
با این حال، دست‌کم ۲۸ نفر در اسرائیل کشته و بیش از هزار و ۴۰۰ نفر (اغلب به‌صورت سطحی) مجروح شدند.
هزاران خانه و خودرو نیز آسیب دیده یا ویران شده‌اند.
جیم لمسون، تحلیل‌گر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و پژوهش‌گر مرکز مطالعات منع گسترش تسلیحات هسته‌ای جیمز مارتین معتقد است: «در مورد ایران، مشکل اصلی دقت است.»
به گفته او، موشک‌های ایران در آزمایش‌های کنترل‌شده دقتی در چند ده متر دارند اما عملکرد آن‌ها در میدان نبرد بسیار ضعیف‌تر بوده است.
حملات دقیق اسرائیل، کشته شدن فرماندهان ارشد و آسیب به تأسیسات هسته‌ای
برخلاف حملات پراکنده و غیرمؤثر جمهوری اسلامی، حملات اسرائیل به ایران هم دقیق‌تر و هم ویرانگرتر بودند.
بنا بر گزارش مقام‌های محلی، در تهران حدود ۱۲۰ ساختمان به‌طور کامل تخریب و حدود ۵۰۰ ساختمان دیگر به‌شدت آسیب دیدند.
برخی از این ساختمان‌ها در اطراف فرودگاه مهرآباد و دانشگاه رجایی قرار داشته‌اند.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ایران، در جریان این حملات ۶۲۷ نفر کشته و چهار هزار و ۸۷۰ نفر مجروح شدند.
بخشی از این حملات شامل عملیات هدفمند برای کشتن فرماندهان ارشد نظامی و عوامل برنامه هسته‌ای بوده است. در میان کشته‌شدگان، نام‌هایی چون محمد باقری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران و امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، دیده می‌شود.
در میانه درگیری، اسرائیل دامنه هدف‌گیری خود را از زیرساخت‌های هسته‌ای و موشکی به نمادهای حاکمیتی گسترش داد و از جمله صداوسیمای جمهوری اسلامی و زندان اوین را هدف گرفت.
یکی از جنجالی‌ترین حملات، حمله به اوین بود.
در حالی که آمریکا و اسرائیل تاکید کردند هدف اصلی‌شان (تخریب توانایی تهران برای تولید سلاح هسته‌ای) تا حد زیادی محقق شده، گزارش‌های اولیه نهادهای اطلاعاتی چندان قطعی نبوده‌اند.
گزارشی مقدماتی از آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا می‌گوید که برنامه هسته‌ای ایران «کمتر از شش ماه» عقب افتاده است و بمب‌ها اگرچه ورودی‌ها و سیستم تهویه تأسیسات را بسته‌اند اما سالن‌های زیرزمینی غنی‌سازی را کاملا تخریب نکرده‌اند.
با این حال، کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل چهارشنبه اعلام کرد حمله آمریکا به سایت فُردو باعث نابودی زیرساخت‌های حیاتی و «از کار افتادن کامل» این مرکز غنی‌سازی شده است.
تصاویر ماهواره‌ای از سایت فردو که در عمق نیم‌کیلومتری زمین قرار دارد، ورودی‌های پُر شده با خاک و حفره‌هایی را نشان می‌دهند که ممکن است محل اصابت بمب‌های هدایت‌شونده ۳۰ هزار پوندی آمریکا باشند.
همچنین، راه‌های دسترسی به این سایت آسیب دیده‌اند.
تهران اعلام کرده تأسیسات فردو و نطنز از مدت‌ها پیش تخلیه شده بودند و آسیبی جدی ندیده‌اند. سرنوشت بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا (که در صورت تصمیم سیاسی می‌تواند به چند بمب اتمی تبدیل شود)، همچنان نامعلوم است.
در اصفهان نیز تصاویر ماهواره‌ای حاکی از تخریب چند ساختمان در مرکز تحقیقات هسته‌ای جمهوری اسلامی است.
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، سه‌شنبه وعده داد که زیرساخت‌های هسته‌ای در ایران بازسازی خواهند شد. تأسیساتی که تهران بر «صلح‌آمیز بودن» فعالیت آن‌ها تاکید دارد.
به دنبال حملات اسرائیل، سامانه‌های پدافند هوایی و برنامه موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی نیز آسیب جدی دیده‌اند.
به‌گفته لمسون، بیش از نیمی از انبارهای موشک‌های بالستیک در مناطق غربی و مرکزی ایران آسیب دیده‌اند. یک مقام نظامی اسرائیلی هم گفته است دست‌کم ۵۰ درصد از پرتابگرهای موشک بالستیک ایران از بین رفته‌اند.
فایننشال تایمز نوشت که یکی از مراکز بزرگ ذخیره و پرتاب موشک در نزدیکی کرمانشاه که به‌عنوان پایگاه لجستیکی موشک‌های فاتح و ذوالفقار شناخته می‌شود، نابود شده است.
در تبریز نیز حمله به یک کارخانه ساخت پهپاد وابسته به نیروی هوافضای سپاه پاسداران باعث انفجارهای زنجیره‌ای و آتش‌سوزی‌های چندساعته شد.
جاستین برانک، کارشناس آکادمی سلطنتی خدمات متحد بریتانیا گفت: «واضح است که شبکه پدافند هوایی ایران به‌شدت تضعیف شده، تا حدی که نیروی هوایی اسرائیل می‌تواند روزانه جنگنده‌های تاکتیکی و حتی پهپادهای ارتفاع متوسط را وارد آسمان ایران کند.»
او افزود: «این وضعیت باعث می‌شود که هم برنامه دفاع هوایی و هم برنامه هسته‌ای در ایران، در آینده در برابر حملات احتمالی اسرائیل آسیب‌پذیر باقی بمانند.»
