وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی کانادا، نیروی دریایی این کشور را مشمول اقدام متقابل دانست و آن را بهعنوان «سازمان تروریستی» اعلام کرد.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی سهشنبه ۹ دی در بیانیهای اعلام کرد این تصمیم بر اساس ماده هفت قانون «اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهعنوان سازمان تروریستی توسط آمریکا» مصوب سال ۱۳۹۸ اتخاذ شده است.
طبق این ماده، تمامی کشورهایی که از تصمیم آمریکا در این زمینه تبعیت یا از آن حمایت کنند، مشمول اقدام متقابل جمهوری اسلامی میشوند.
در این بیانیه آمده است که سپاه پاسداران یکی از ارکان رسمی نیروهای مسلح در ایران است و معرفی آن بهعنوان نهاد تروریستی، نقض قواعد شناختهشده بینالمللی به شمار میرود.
پیش از این و در سال ۲۰۱۲، کانادا روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد و از ۲۹ خرداد ۱۴۰۲، سپاه پاسداران را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار داد.
سپاه پاسداران و لیست گروههای ترور
روند تروریستی شناختن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا درخواستهای رسمی برای قراردادن این نهاد در فهرست گروههای تروریستی، در ماههای گذشته سرعت گرفته است.
در تازهترین مورد، استرالیا پنجم آذر اعلام کرد سپاه پاسداران را در فهرست «تروریسم دولتی» قرار داده است.
جهانگیر سهشنبه نهم دی، در نشست خبری هفتگی، درباره پرونده امیرحسین و محمدصادق مصدق کهنمویی، پسران معاون اول سابق قوه قضاییه، گفت پنج هزار میلیارد تومان از اموال آنان ضبط شده و پرونده به اجرای احکام رفته است.
قوه قضاییه دی سال گذشته اعلام کرده بود این دو نفر، در پرونده فساد اقتصادی در مجموع به ۲۵ سال و ۹ ماه زندان محکوم شدهاند.
جهانگیر درباره پرونده چای دبش نیز توضیح داد برای دو وزیر پیشین احضاریه صادر شده و باید ظرف پنج روز خود را معرفی کنند.
در مجموع ۲۰ نفر در این پرونده محکوم شدهاند. از این تعداد به گفته سخنگوی قوه قضاییه، ۱۳ نفر شناسایی، جلب و برای اجرای حکم به زندان معرفی شدهاند و در حال حاضر دوران محکومیت خود را سپری میکنند اما هفت نفر متواری هستند.
پرونده چای دبش به عنوان یکی از بزرگترین پروندههای فساد اقتصادی تاریخ ایران شناخته میشود. رسانههای داخلی آذر ۱۴۰۲ از تخلف گسترده این شرکت در زمینه واردات چای خبر دادند و نوشتند تنها برای واردات و بستهبندی چای، حدود سه میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار دریافت کرده است.
در این پرونده ۶۱ متهم شامل ۱۸ نفر از شرکت دبش و ۴۳ مقام دولتی از جمله جواد ساداتینژاد، وزیر سابق جهاد کشاورزی و علیرضا فاطمیامین، وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت (صمت) محکوم شدند.
پرونده الهه حسیننژاد
جهانگیر در بخش دیگری از نشست خبری نهم دی خود به پرونده الهه حسیننژاد هم اشاره کرد و گفت بعد از بررسی مشخص شد «واجد همه شرایط برای اعمال ماده ۴۲۸ نبود»؛ بنابراین با «پرداخت تفاضل دیهاش از بیتالمال» مخالفت شد.
ماده ۴۲۸ قانون مجازات اسلامی میگوید در مواردی که جنایت، نظم و امنیت عمومی را بر هم زند یا احساسات عمومی را جریحهدار کند و مصلحت در اجرای قصاص باشد اما خواهان قصاص تمکن مالی پرداخت «فاضل دیه» یا سهم دیگر «صاحبان حق قصاص» را نداشته باشد، مقدار مذکور از بیتالمال پرداخت میشود.
سخنگوی قوه قضاییه بدون اشاره به جزییات بیشتر گفت مقرر شد تفاضل دیه از طریق دیگری تامین و امکان اجرای حکم بدون پرداخت تفاضل دیه فراهم شود.
در هفتههای گذشته رسانههای ایران گزارش دادند اجرای حکم قصاص بهمن فرزانه، قاتل الهه، تا تعیین تکلیف دیه، متوقف شده است.
سخنگوی قوه قضاییه نیز همان زمان تایید کرد اجرای حکم منوط به پرداخت تفاضل دیه از سوی اولیای دم است و وکیل اولیای دم آمادگی پرداخت را اعلام کرده است.
الهه، دختر ۲۴ سالهای بود که در یک سالن زیبایی در سعادتآباد تهران کار میکرد و وقتی چهارم خرداد برای مراقبت از برادر معلولش زودتر از محل کار خارج شد، به قتل رسید.
پیکر او ۱۱ روز بعد در بیابانهای اطراف تهران پیدا شد.
دستگیری مدیرعامل سابق موسسه ملل
سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری نهم دی خود، دستگیری امین جوادی، مدیرعامل سابق موسسه ملل را که بدون دریافت وثایق لازم مبلغ ۳۶ هزار میلیارد تومان به نزدیکان خود تسهیلات داده بود، تایید کرد.
او گفت: «این پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی است و با توجه به اینکه این مرحله وجه محرمانگی دارد، به محض اینکه بررسیها از فعالیت مجرمانه انجام شود، اطلاعرسانی خواهد شد.»
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ۲۵ آبان هیات مدیره موسسه ملل را برکنار کرد؛ مجموعهای که مسیر بانک آینده را طی کرده، عمده تسهیلات کلانش را در اختیار زیرمجموعه خود قرار داده و اکنون حدود ۶۲ درصد بدهکاران کلان موسسه را شرکتهای اقماری آن تشکیل میدهند.
مدیریت این نهاد مالی عمدتا در اختیار یک روحانی به نام امین جوادی و بستگان او بوده است.
بررسیهای ایراناینترنشنال از دادههای منتشر شده نشان میدهد همانند بانک آینده، موسسه ملل نیز حجم بزرگی از تسهیلاتش، حدود دو-سوم، را به گروه توسعه اقتصاد ملل، از زیرمجموعههای خود، اختصاص داده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، سهشنبه ۹ دی به خبرنگاران گفت: «ما معتقدیم لازم است از هر اقدامی که میتواند تنشها در منطقه را تشدید کند، خودداری شود و پیش از هر چیز، گفتوگو با ایران ضروری است.»
او افزود مسکو به تقویت روابط نزدیک خود با تهران ادامه خواهد داد.
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، سهشنبه در واکنش به اظهارات دونالد ترامپ گفت: «ایران برای دفاع از خود از کسی اجازه نمیگیرد.»
قالیباف تاکید کرد پاسخ جمهوری اسلامی به هر گونه «ماجراجویی و شرارتی، گسترده، بدون اغماض و حتی غیرمنتظره» است.
به گفته او، تصمیمات تهران برای «تامین منافع و دفاع به حق از خود، لزوما قابل پیشبینی و یا مشابه گذشته نخواهد بود».
ترامپ هشتم دی، در حالی که در کنار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، سخن میگفت، اعلام کرد احتمال دارد تهران در حال بازسازی برنامههای تسلیحاتی خود پس از جنگ ۱۲ روزه باشد.
او گفت: «خواندهام که آنها در حال تقویت تسلیحات و چیزهای دیگر هستند و اگر چنین باشد، از سایتهایی که ما نابود کردیم استفاده نمیکنند، بلکه احتمالا سراغ سایتهای دیگری رفتهاند.»
همزمان با اظهارات ترامپ، علی شمخانی، عضو شورای عالی دفاع حکومت ایران، در شبکه ایکس نوشت: «در دکترین دفاعی ایران، برخی پاسخها پیش از آنکه تهدید به مرحله اجرا برسد، تعیین تکلیف میشوند.»
شمخانی افزود: «توان موشکی و دفاعی ایران نه قابل مهار است و نه نیازمند اجازه. هر تجاوزی، پاسخ سخت، فوری و فراتر از تصور طراحانش خواهد داشت.»
رییسجمهوری آمریکا تاکید کرد جمهوری اسلامی «قرار نیست به همان جایی که بود برگردد»، اما هشدار داد: «اگر این کار را میکنند، اشتباه بزرگی مرتکب میشوند.»
این در حالی است که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، ۲۹ آذر ساخت بمب اتمی را «سادهترین کار» برای حکومت خواند و گفت: «ما در موضوع هستهای به لبه قدرت رسیدیم و در مرحلهای قرار داریم که دیگر موضوع مجهولی برایمان باقی نمانده است.»
ترامپ همچنین با اشاره به بمبافکنهای راهبردی بی-۲ که در جنگ ۱۲ روزه، سایتهای هستهای جمهوری اسلامی را هدف گرفتند، گفت: «امیدوارم کاری نکنند، چون نمیخواهیم سوخت یک بی-۲ را هدر بدهیم. این یک سفر ۳۷ ساعته رفتوبرگشت است.»
آمریکا خرداد گذشته و پس از پیوستن به اسرائیل در جنگ علیه جمهوری اسلامی، در حملهای با استفاده از بمبهای سنگرشکن و بمبافکنهای بی-۲، سه سایت اصلی هستهای ایران (اصفهان، فردو و نطنز) را هدف قرار داد.
خبرگزاری رویترز سهشنبه ۹ دی به نقل از آندری سیبیها، وزیر خارجه اوکراین، نوشت روسیه هیچ مدرکی درباره حمله اوکراین به محل اقامت ولادیمیر پوتین ارائه نکرده، زیرا «چنین حملهای اساسا رخ نداده» است.
سیبیها از همه کشورها خواست از واکنش به این گزارشهای تاییدنشده خودداری کنند و گفت چنین واکنشهایی «روند سازنده صلح که اخیرا در حال پیشرفت بوده» را تضعیف میکند.
در مقابل، کرملین اعلام کرد ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، در حال انکار این حمله است و رسانههای غربی نیز «با او همراهی میکنند».
سخنگوی کرملین گفت تصمیم درباره انتشار مدارک با ارتش روسیه است و افزود محل حضور پوتین در زمان حمله «اطلاعاتی نیست که بهصورت عمومی منتشر شود».
کرملین همچنین این رویداد را «حمله تروریستی» با هدف فروپاشی مذاکرات صلح توصیف کرد و گفت: «ارتش روسیه میداند چگونه و چه زمانی پاسخ دهد.»
روسیه هشتم دی اوکراین را به تلاش برای حمله پهپادی به محل اقامت پوتین متهم کرد.
وزارت دفاع روسیه همچنین اعلام کرد نیروهای این کشور کنترل روستای لوکیانیفسکه در استان زاپوریژیا و شهرک بوهوسلاوکا در استان خارکیف را به دست گرفتهاند.
رویترز اعلام کرد قادر به تایید مستقل این گزارشهای میدانی نیست.
در همین حال دولت لهستان خبر داد دونالد توسک، نخستوزیر این کشور، قرار است سهشنبه وضعیت اوکراین را با دیگر رهبران اروپایی بررسی کند.
سامانه اورشنیک در بلاروس
در تحولی جداگانه، رویترز گزارش داد بلاروس ویدیویی از استقرار سامانه موشکی مافوق صوت «اورشنیک» با قابلیت حمل کلاهک هستهای در خاک این کشور منتشر کرده است. اقدامی که به گفته کارشناسان غربی، «توان روسیه» برای رساندن موشکها به اهدافی در سراسر اروپا را تقویت میکند.
الکساندر لوکاشنکو، رییسجمهوری بلاروس، اوایل ماه جاری از استقرار این موشکهای بالستیک میانبرد خبر داده بود.
برخی تحلیلگران غربی گفتهاند این استقرار نشاندهنده اتکای فزاینده کرملین به تهدید هستهای برای بازداشتن ناتو از ارسال سلاحهای دوربرد به اوکراین است.
دو پژوهشگر آمریکایی نیز چهارم دی بر اساس بررسی تصاویر ماهوارهای گفتند روسیه به احتمال زیاد این موشکها و پرتابگرهای متحرک آنها را در یک پایگاه هوایی سابق در شرق بلاروس مستقر کرده است.
ویدیوی منتشرشده از سوی وزارت دفاع بلاروس محل دقیق استقرار را نشان نمیدهد، اما پرتابگرهای متحرک در حال حرکت در جادههای جنگلی و نیروهایی را نشان میدهد که سامانهها را استتار میکنند.
در این تصاویر، یک افسر ارشد اعلام میکند سامانهها رسما در وضعیت آمادهباش رزمی قرار گرفتهاند و تمرینها و ماموریتهای شناسایی بهطور منظم ادامه خواهد داشت.
روسیه نخستین بار در آبان ۱۴۰۳ از نسخه غیرهستهای اورشنیک علیه هدفی در اوکراین استفاده کرد.
به گفته دولت این کشور، این نهاد نظامی-امنیتی جمهوری اسلامی مسئول طراحی حملاتی علیه جامعه یهودیان استرالیا در سال ۲۰۲۴ بود.
اکوادور نیز در شهریور ۱۴۰۴ سپاه پاسداران را «تهدیدی علیه امنیت خود» شناخت و این نهاد را به فهرست رسمی گروههای تروریستیاش افزود.
ششم خرداد، پارلمان دانمارک بررسی طرح قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی اتحادیه اروپا را در دستور کار قرار داد و وزیر خارجه این کشور در جلسه پارلمان خواستار افزودن نام سپاه پاسداران به این فهرست شد.
بیش از ۵۰۰ نماینده پارلمان بریتانیا و عضو مجلس اعیان این کشور، اردیبهشت ۱۴۰۴ از نخستوزیر خواستند سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی قرار دهد.
همان زمان، پاراگوئه، سپاه پاسداران را بهدلیل «مشارکت در نقض سیستماتیک حقوق بشر و تهدید امنیت جهانی» بهعنوان یک گروه تروریستی شناخت.
پارلمان سوئد اردیبهشت ۱۴۰۲ و پارلمان اروپا، دی ۱۴۰۱ با تصویب قطعنامههایی خواستار معرفی سپاه پاسداران بهعنوان سازمان تروریستی شدند.
عربستان سعودی و بحرین نیز حدود شش ماه پیش از آمریکا، در سال ۱۳۹۷، سپاه پاسداران را بهدلیل «حمایت از گروههای تروریستی در منطقه»، سازمانی تروریستی اعلام کردند.
