معاون سازمان حفاظت محیط زیست کشور، میزان خسارت و آسیب وارد شده به جنگلهای الیت در استان مازندران را حدود ۲۰ درصد عنوان کرد و گفت وسعت آتشسوزی در این جنگلها بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ هکتار برآورد میشود. به گفته هادی کیادلیری، آتشسوزی در جنگلهای الیت همچنان ادامه دارد.
او در نشستی که دوشنبه ۱۰ آذر به مناسبت روز جهانی خاک برگزار شد، به خبرگزاری ایرنا گفت آتشسوزی جنگلهای الیت از ۱۰ آبان و در پی آتش گرفتن چند درخت بهدست عوامل انسانی آغاز شد.
کیادلیری افزود: «هنوز درگیر هستیم و نیروهای محیط زیست و منابع طبیعی در حال تلاش برای مهار کامل آتش هستند؛ در حالی که باد با سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت این آتش را تشدید میکند.»
به گفته این مقام سازمان حفاظت محیط زیست، میانگین سالانه آتشسوزی جنگلها در ایران در ۱۰ سال اخیر حدود ۱۸ هزار هکتار بوده، اما در برخی سالها به ۵۰ تا ۶۰ هزار هکتار نیز رسیده که نشاندهنده شدت و گستردگی بیشتر این حوادث است.
پیشتر و در ششم آذر، مجید زکریایی، فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران، اعلام کرد جنگلهای الیت در ماه جاری دو بار در ۱۰ و ۲۴ آبان دچار آتشسوزی شد و حدود ۱۰ هکتار از اراضی جنگلی از بین رفت.
همان روز و با وجود اعلام رسمی نابودی ۱۰ هکتاری، شماری از ساکنان منطقه و کاربران شبکههای اجتماعی با استناد به تصاویر میدانی و گستردگی حریق، رقم اعلامشده را کمتر از ابعاد واقعی آتشسوزی دانستند.
با گذشت نزدیک به یک ماه از آغاز این حریق گسترده، ادامه آتشسوزی در جنگلهای الیت و ناتوانی مقامهای جمهوری اسلامی در مهار آن، موجی از انتقادها را به همراه داشته است.
از بین رفتن خاک غنی و آلی چند میلیون ساله
صفدر نیازی شهرکی، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، ۱۰ آذر گفت: «در آتشسوزی جنگلها درختان بسیاری را از دست دادیم اما کسی نمیپرسد این آتشسوزیها چه بلایی سر خاک میآورد؟ چقدر خاک در این آتشسوزی از بین رفت؟»
او اضافه کرد که آتشسوزی جنگلهای الیت، در کنار درختان، بسیاری از «خاک غنی و آلی» را که طی میلیونها سال تشکیل شده بود، از بین برد.
همزمان، عباس پوریانی، رییس کل دادگستری استان مازندران، گفت: «بحث عمدی یا غیرعمدی بودن آتشسوزیهای اخیر در استان در حال بررسی است و تاکنون گزارشی مبنی بر عمدی بودن آتشسوزی بهدست ما نرسیده است.»
او اضافه کرد: «افرادی در این زمینه دستگیر شدند اما دلیلی مبنی بر اینکه عمدی در کار بوده یا با برنامه و دسیسه بوده، وجود نداشت. در رابطه با آتشسوزی شرق استان نیز چند نفر شناسایی شدند. اگر عمدی بودن آتشسوزیها محرز شود، برخورد ما قاطع خواهد بود.»
در سوی دیگر، گزارشهای منتشر شده در رسانههای ایران حاکی است آتشسوزیهای سریالی در جنگلهای شمال همچنان ادامه دارد و طی روز جاری، آتشسوزی در دو نقطه از عرصههای جنگلی منطقه باغشاه توسکستان شهرستان گرگان گزارش شد.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، ۱۰ آذر در گزارشی نوشت در هفته گذشته هفت شهرستان در ۲۰ نقطه دچار حریق شدند و روز گذشته نیز روستای آققمیش گالیکش درست در همان نقطه که هفته قبل دچار حریق شده بود، آتش گرفت.
آتشسوزی در جنگلهای ایران پدیدهای مسبوق به سابقه است و در گذشته نیز بهدلیل نبود اعتبار، تجهیزات و نیروهای متخصص و همچنین ناهماهنگی میان دستگاههای مختلف جمهوری اسلامی، مهار آن با دشواریهای جدی همراه بوده است.
ذکریایی، پنجم آذر اعلام کرد در هشتماهه نخست سال جاری، در جریان دو هزار و ۳۱۰ فقره آتشسوزی، حدود ۴۵ هزار و ۸۰۹ هکتار از اراضی عرصههای ملی، جنگلی و مرتعی کشور آسیب دید.
تکرار آتشسوزیها و ناتوانی جمهوری اسلامی در مهار به موقع آنها، نگرانیها را درباره آینده منابع طبیعی ایران افزایش داده و فشار برای پاسخگویی و اصلاح مدیریت بحران را بیشتر کرده است.
رسانههای ایران دوشنبه ۱۰ آذر گزارش دادند میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در هوای تهران طی ۲۴ ساعت گذشته به ۱۵۹ واحد رسید.
بر اساس گزارشها، هوای تهران از ابتدای سال جاری تا چهارم آذرماه ۶ روز پاک، ۱۲۳ روز قابل قبول، ۱۰۶ روز ناسالم برای گروههای حساس، ۱۶ روز ناسالم، ۲ روز بسیار ناسالم و ۲ روز خطرناک داشته است.
محمد اسماعیل توکلی، رییس مرکز اورژانس استان تهران، ۹ آذر با اشاره به تشدید بحران آلودگی هوا اعلام کرد تنها در هشت روز اخیر، ۳۵۷ مورد فوت در تهران ثبت شده که آلودگی هوا میتواند در بخشی از آن نقش داشته باشد.
او گفت همزمان با آغاز موج آلودگی در آبانماه، ۲۲۷ هزار تماس با اورژانس برقرار شده که ۲۲ درصد آنها مرتبط با آلودگی هوای تهران و استان بوده است.
غلظت ذرات معلق هوای تهران به ۱۰ برابر حد مجاز جهانی رسید
روزنامه «پیام ما» ۱۰ آذر به نقل از سازمان محیط زیست گزارش داد غلظت ذرات معلق هوای تهران در روزهای اول تا ششم آذر حدود ۱۰ برابر حد مجاز جهانی بوده است.
ترکیب دیزل فرسوده، سوزاندن ضایعات و سوخت پرگوگرد در کنار وارونگی دما، از عوامل اصلی این آلودگی اعلام شده است.
این روزنامه با اشاره به مصرف سوخت با گوگرد بسیار بالا در نیروگاهها افزود: «پایش سوخت نیروگاههای تهران، البرز و قزوین نشان داد هیچکدام از آنها با استاندارد یورو چهار منطبق نیستند و در نیروگاههای پرند و ری، میزان گوگرد تا ۱۰۰ برابر حد مجاز گزارش شده است. در نیروگاه دماوند نیز مقدار گوگرد بیش از ۱۰ برابر استاندارد استفاده میشود.»
پیام ما گزارش داد شهرری، باقرشهر، آزادگان و مناطق ۱۸ و ۲۲ تهران بیشترین غلظت آلایندهها را دارند و آلودگی از این مناطق به مرکز و جنوب تهران گسترش یافته است.
این روزنامه تاکید کرد از ابتدای سال جاری تا پنجم آذر، میزان ذرات معلق در تهران ۱۳ درصد بیشتر از مدت مشابه سال ۱۴۰۳ بوده است.
این آمار روند تشدید آلودگی در پایتخت را نشان میدهد.
غیرحضوری شدن مدارس در برخی شهرها
پیشتر در استان تهران، آموزش در تمام مدارس و دانشگاهها در روزهای ۹ و ۱۰ آذر غیرحضوری اعلام شد. اکنون در شماری از دیگر شهرهای ایران نیز شرایط مشابهی حاکم است.
محمدجواد اشرفی، دبیر کارگروه اضطرار آلودگی هوای خوزستان، از فعالیت غیرحضوری مدارس و دانشگاهها در شش شهر این استان در ۱۰ آذر بهدلیل آلودگی هوا خبر داد.
اشرفی گفت در این تاریخ، فعالیت دانشگاهها و مدارس در همه مقاطع تحصیلی در شهرستانهای اهواز، حمیدیه، کارون، باوی، ماهشهر و شوشتر بهصورت غیرحضوری است.
مدارس برخی شهرها و روستاهای استانهای مرکزی و قم نیز ۱۰ آذر غیرحضوری شدند.
همزمان یک شهروند با ارسال ویدیویی به ایراناینترنشنال، وضعیت هوای روستای کیانآباد شیراز در صبح ۱۰ آذر را نشان داد و گفت در حالی که فرزندان مقامهای جمهوری اسلامی در خارج از ایران هوای پاک تنفس میکنند، در کشور هوای آلوده وارد ریههای مردم میشود.
انتقاد از سانسور اخبار مربوط به آلودگی هوا
سمیه رفیعی، رییس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، ۱۰ آذر از «کمبود اطلاعرسانی شفاف» و «سانسور» اطلاعات در زمینه آلودگی هوا در ایران انتقاد کرد.
او در همین زمینه گفت: «درباره دلایل آلودگی هوا بهخوبی با مردم صحبت نمیشود. این حق مردم است که اطلاعات درست و بهروز درباره وضعیت آلودگی هوا داشته باشند.»
او به خاموش کردن تابلوهای شاخص کیفیت هوا در برخی نقاط اشاره کرد و افزود این تابلوها و دستگاههای مسئول مانند سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت باید «اطلاعات بهروز» و «دستورالعملهای مواجهه با آلودگی هوا» را در این روزها «بدون هیچ سانسوری و بهصورت دقیق» منتشر کنند.
درباره «۸۰ درصد منابع آلودهکننده هوا» صحبتی نمیشود
مازیار بیگلو، دبیر انجمن سازندگان قطعه و مجموعههای خودرو، ۱۰ آذر در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا، سانسور اطلاعات در خصوص آلودگی هوا را تایید کرد.
او گفت: «در رابطه با خودروهای سواری و شخصی، سهم این خودروها در آلودگی هوا کمتر از ۲۰ درصد است. این یعنی ما حدود ۸۰ درصد مشکل را نادیده گرفتهایم و تنها قصد داریم یک بخش ۲۰ درصدی را در نظر بگیریم.»
بیگلو افزود: «بارها گفته شده که مصلحت این است که درباره ۸۰ درصد منابع آلودهکننده هوا صحبت نشود.»
برخلاف وعدههای پیشین مقامهای جمهوری اسلامی، مازوتسوزی به گزینه رسمی و مورد اتکا برای حکومت در مدیریت بحران انرژی تبدیل شده و این روند همچنان در جریان است.
پیشتر سازمان محیطزیست اعلام کرد بخش مهمی از آلودگی بیسابقه هوای تهران در روزهای گذشته ناشی از سوزاندن گازوئیل غیراستاندارد و مازوت در نیروگاههای اطراف این کلانشهر، بهویژه رجایی، شهر ری، دماوند، پرند و کرج است.
قلدری و آزار همکلاسیها سالها است یکی از نگرانیهای اصلی خانوادهها و معلمان در مدارس ایران و جهان به شمار میرود.
دو پژوهشگر ایرانی معتقدند برای فهم این پدیده باید به خانه و کیفیت رابطه والدین و فرزندان نگاه کرد.
افضل اکبری بلوطبنگان، استادیار گروه روانشناسی و مشاوره دانشگاه فرهنگیان تهران و مینا حیدری، دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی در دانشگاه آزاد کاشمر، در تحقیق خود قلدری در نوجوانان را بر اساس بدرفتاری والدین، پیوند عاطفی فرزندان با والدین، و میزان حمایت اجتماعی ادراکشده بررسی کردند.
یافتههای این پژوهش در آخرین شماره مجله «روانشناسی بالینی» دانشگاه سمنان منتشر شد.
در این پژوهش ۲۸۷ نوجوان دختر و پسر ۱۴ تا ۱۷ ساله پس از تکمیل چهار پرسشنامه استاندارد مربوط به قلدری، پیوند با والدین، بدرفتاری والدین و حمایت اجتماعی، ارزیابی شدند.
تمرکز مطالعه بر نوجوانانی بود که امتیاز بالاتری در شاخص قلدری داشتند.
در این مقاله قلدری فرآیندی تعریف شده که در آن، «فرد بهصورت آگاهانه بر فرد یا افراد ضعیفتر اعمال قدرت میکند».
وقتی الگوی خشونت از خانه میآید
طبق یافتهها، نوجوانانی که تجربه خشونت، تحقیر، کنترل شدید یا بیتوجهی عاطفی در خانه دارند، این الگو را به روابط با همسالان خود منتقل میکنند.
در این مقاله آمده است: «زمانی که کودکان مورد بدرفتاری والدین قرار میگیرند، این رفتارها را فراگرفته و در روابط بینفردی خود با دانشآموزان و همسالان مورد استفاده قرار میدهند.»
تحلیل دادههای پژوهش حاکی از آن است که بدرفتاری والدین رابطهای مستقیم و مثبت با قلدری دارد. در مقابل، وجود پیوند عاطفی قوی با والدین و احساس حمایت اجتماعی از سوی اطرافیان، نقش بازدارندهای در بروز چنین رفتارهایی ایفا میکند.
بر این اساس، پیوند عاطفی امن با والدین نقش حفاظتی جدی در برابر قلدری دارد. به عبارت دیگر، «کودکانی که پیوند عاطفی امنی با والدین خود دارند، خود را شایسته عشق و حمایت میدانند و با دیگران ارتباط مثبت برقرار میکنند»، کمتر به سمت رفتارهای پرخاشگرانه میروند.
در سوی دیگر، کودکانی که پیوند عاطفی ناامن با والدین خود دارند، در «خودتنظیمی» دچار مشکل میشوند و احتمال بروز رفتارهای «پرخاشگرانه و ضداجتماعی مانند قلدری» از سوی آنها در دوران نوجوانی بالاتر است.
همچنین بر پایه یافتههای پژوهش، «بدرفتاری مادر نسبت به بدرفتاری پدر، تاثیر قویتری بر ایجاد علائم قلدری دارد».
حمایت اجتماعی؛ سپر نامرئی
یکی از نتایج محوری این پژوهش به اهمیت «حمایت اجتماعی ادراکشده» اشاره دارد؛ یعنی میزان احساسی که نوجوان از در دسترس بودن حمایت عاطفی و عملی اطرافیان دارد.
هرچه او بیشتر باور داشته باشد که در میان اعضای خانواده، دوستان یا افراد اثرگذار زندگیاش کسانی هستند که در زمان نیاز میتواند به آنها رجوع کند و از حضورشان احساس اطمینان و آرامش داشته باشد، احتمال بروز رفتارهای پرخاشگرانه یا قلدری در او کمتر میشود.
نتایج پژوهش نشان میدهد کاهش احساس حمایت اجتماعی با افزایش رفتارهای قلدری در میان نوجوانان همراه است، در حالی که برخورداری از سطح بالاتری از حمایت اجتماعی میتواند تا حدی اثر منفی بدرفتاری والدین را خنثی کند.
به گفته پژوهشگران، نوجوانانی که در خانه با خشونت مواجهاند و در عین حال از حمایت عاطفی و اجتماعی محروم هستند، بیش از دیگران در معرض بروز رفتارهای پرخاشگرانه، از جمله قلدری، قرار دارند.
از خانه تا مدرسه؛ چه باید کرد؟
اکبری و حیدری بر این باورند که نتایج این پژوهش میتواند بهعنوان راهنمایی عملی برای مسئولان آموزشی و مشاوران مدارس مورد استفاده قرار گیرد.
به گفته آنان، بهرهگیری از این یافتهها به معلمان، مدیران، روانشناسان، مشاوران خانواده و متخصصان تعلیم و تربیت کمک میکند تا با تقویت رابطه میان والدین و فرزندان، گسترش حمایت اجتماعی و مهار رفتارهای خشونتآمیز در خانواده، زمینه کنترل و کاهش قلدری در مدارس را فراهم کنند.
این مقاله پیشنهاد میکند سبکهای فرزندپروری «آگاهانه و دموکراتیک» جایگزین روشهای تنبیهی و مستبدانه شود و والدین ضمن آشنایی با «تکنیکهای مدیریت رفتار کودکان»، بهجای خشونت راههای گفتوگو و هدایت را انتخاب کنند.
احترام متقابل والدین به یکدیگر و پرهیز از بیاحترامی و پرخاشگری در برابر چشمان کودکان میتواند از همان ابتدا سطح قلدری را در نوجوانان پایین بیاورد.
نویسندگان همچنین بر شناسایی و تقویت «منابع حمایتی» مختلف برای نوجوانان تاکید دارند.
جامعه آماری این پژوهش را نوجوانان مقطع متوسطه دوم در شهر گناباد تشکیل دادند.
