ویتکاف در گفتوگو با سیبیاس: عذرخواهی نتانیاهو از امیر قطر سرنوشتساز بود
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، در گفتوگو با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه آمریکایی سیبیاس، عذرخواهی نتانیاهو از امیر قطر بابت حمله به پایگاه نظامی العدید در این کشور را نقطهای «سرنوشتساز» در مذاکرات آتشبس و «حلقه اتصالی» خواند که مذاکرات آتشبس در غزه را به مرحلهای دیگر بُرد.
جرد کوشنر، داماد و مشاور رییسجمهوری ایالات متحده، نیز در این مصاحبه حضور داشت. او در پاسخ به این پرسش که آیا ترامپ نتانیاهو را برای این عذرخواهی تحت فشار قرار داد، گفت: «قرار نبود نتانیاهو کاری کند، حرفی بزند یا با چیزی موافقت کند که با آن راحت نباشد. او میدانست که این عذرخواهی همان چیزی است که در آن لحظه برای تحقق صلح لازم بود.»
ویتکاف هم تاکید کرد: «این عذرخواهی باید اتفاق میافتاد و همین هم شد. بدون آن عذرخواهی نمیتوانستیم پیش برویم. رییسجمهور هم به او گفت: عذرخواهی کردن امری طبیعی است.»
کوشنر اضافه کرد که این تماس تلفنی میان به شکلگیری «سازوکار سهجانبهای میان کشورها انجامید که پیشتر وجود نداشت.»
او پیشنهاد کرد: «با گذر زمان، اسرائیل و قطر میتوانند به متحدانی فوقالعاده در منطقه تبدیل شوند و امور را به پیش ببرند.»
ترامپ، یکشنبه ۲۷ مهر گفت در گفتوگو با خبرنگاران در هواپیمای ایرفورسوان گفت که برای پایان دادن به جنگ چندساله در اوکراین، باید منطقه دونباس تقسیم شود و بخش عمدهای از آن در کنترل روسیه باقی بماند.
او گفت: «بگذارید همینطور که هست، باقی بماند. دونباس الان تقسیم شده، میتوانید همانطور نگهش دارید.»
رییسجمهوری آمریکا تاکید کرد منطقه دونباس باید به همین شکل باقی بماند و روسیه حدود ۷۸ درصد از آن را در اختیار دارد.
ترامپ افزود که دو طرف میتوانند «بعدها درباره جزئیات مذاکره کنند»، اما در حال حاضر باید «در خطوط نبرد متوقف شوند، به خانه برگردند و کشتار را متوقف کنند.»
اظهارات تازه ترامپ در حالی مطرح شد که پهپادهای اوکراینی روز یکشنبه به یک کارخانه بزرگ فرآوری گاز در جنوب روسیه حمله کردند و باعث آتشسوزی و توقف انتقال گاز از قزاقستان شدند.
این تاسیسات در منطقه اورنبورگ، متعلق به شرکت دولتی گازپروم، یکی از بزرگترین مراکز فرآوری گاز در جهان به شمار میرود و ظرفیتی معادل ۴۵ میلیارد متر مکعب در سال دارد. این مجتمع گازهای تولیدی از میدانهای کاراچاغاناک قزاقستان و نیز میادین نفت و گاز خود منطقه اورنبورگ را پردازش میکند.
تحلیلگران میگویند اظهارات ترامپ بار دیگر نشانهای از تمایل او به توافقی سریع و جغرافیایی با روسیه است؛ توافقی که به احتمال زیاد با مقاومت شدید اوکراین و متحدان اروپایی آن روبهرو خواهد شد.
پیش از اظهارات ترامپ در عصر یکشنبه، زلنسکی گفته بود: «ما چیزی به متجاوز نخواهیم داد و چیزی را فراموش نخواهیم کرد.»
روزنامه واشینگتنپست یکشنبه ۲۷ مهر گزارش داد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، بار دیگر این پیشنهاد را تکرار کرده است که شاید اوکراین ناچار شود برای پایان دادن به بیش از سه سال و نیم تهاجم مسکو بخشی از قلمرو خود را واگذار کند.
همزمان روزنامه فایننشالتایمز هم گزارش داد که ترامپ از زلنسکی خواسته است با روسیه به توافق برسد.
بهنوشته این روزنامه، ترامپ به نقل از پوتین به زلنسکی هشدار داده است که در غیر اینصورت روسیه اوکراین را «نابود» خواهد کرد.
این روزنامه تاکید کرد که در جریان دیدار تازه ترامپ با زلنسکی در کاخ سفید، ترامپ اصرار داشت که اوکراین منطقه دونباس شرقی را به روسیه واگذار کند.
فایننشالتایمز به نقل از منابع آگاه که نام آنها را اعلام نکرد نوشت که ترامپ در این جلسه که جمعه ۲۵ مهر برگزار شد، نقشههای خطوط مقدم در اوکراین را کنار انداخت و اصرار داشت که زلنسکی کل منطقه را به روسیه واگذار کند.
به گفته این افراد، این جلسه به یک «جدال پرخاشگرانه» تبدیل شد و ترامپ «مدام ناسزا میگفت.»
در نهایت زلنسکی در این جلسه توانست ترامپ را به موضع موافقت با تثبیت خطوط کنونی جبههها بازگرداند.
زلنسکی مدتی کوتاه پس از انتشار این گزارشها در ویدیویی بر موضع پیشین خود مبنی بر واگذار نکردن بخشی از خاک اوکراین به روسیه تاکید کرد.
گردش ترامپ به سوی پوتین پیش از دیدار مجارستان
ترامپ، پنجشنبه ۲۴ مهر، پس از یک گفتوگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، در پاسخ به پرسش خبرنگار فاکسنیوز درباره اینکه آیا مسکو حاضر است بدون تصرف بخشهای قابل توجهی از اوکراین، به جنگ پایان دهد، گفت: «خب، او قرار است چیزی بگیرد.»
رییسجمهوری آمریکا در این مصاحبه که یکشنبه صبح به وقت شرق آمریکا از شبکه فاکس پخش شد، افزود: «آنها [روسیه] جنگیدهاند و حالا مقدار زیادی زمین دارند. او [ولادیمیر پوتین] برخی از مناطق را به دست آورده است. ما تنها کشوری هستیم که وقتی وارد جنگ میشویم، با پیروزی خارج میشویم.»
ترامپ که پس از بینتیجه ماندن دیدارش با پوتین در آلاسکا، موضع تندتری علیه مسکو گرفته بود و حتی احتمال تحویل موشکهای تاماهاوک به اوکراین را هم مطرح کرد، با این اظهارات نشان داد که در قبال جنگ اوکراین تغییر موضع داده است.
او در مصاحبه با فاکسنیوز درباره ارسال موشکهای تاماهاوک موضعی دوپهلو گرفت و گفت: «در حال بررسی هستم.»
ترامپ افزود که نگران درباره کاهش ذخایر تسلیحاتی ایالات متحده است.
رییسجمهوری ایالات متحده، یک روز بعد، در دیدار با زلنسکی در کاخ سفید همین موضع را تکرار کرد و در برابر درخواست زلنسکی برای دریافت موشکهای تاماهاک در ازای تحویل پهپادهای هدایتپذیر اوکراینی، ابراز امیدواری کرد که بتواند بدون نیاز به موشکهای تاماهاوک به جنگ اوکراین پایان دهد.
تاریخ دقیق دیدار ترامپ و پوتین در بوداپست هنوز روشن نیست. گفته شده است که این نشست در دو هفته پایانی اکتبر برگزار خواهد شد.
نخستوزیر مجارستان ۲۵ مهر اعلام کرد که آمادهسازیها برای نشست ترامپ و پوتین در جریان است.
حمله به مجتمع بزرگ گازی روسیه
حمله پهپادی اوکراین در روز یکشنبه ۲۷ مهر به آتشسوزی بزرگی انجامید و در پی آن جریان گاز وارداتی قزاقستان به این مجتمع گازی روسیه متوقف شد.
به گزارش روزنامه واشینگتنپست، یِوجِنی سولِنتسِف، فرماندار منطقه اورنبورگ که مجتمع مورد هدف به همین نام در آن قرار دارد، گفت که حملات پهپادی اوکراین کارگاهی از این مجتمع را به آتش کشید و بخشی از آن را تخریب کرد.
وزارت انرژی قزاقستان هم با استناد به اطلاعیهای از سوی گازپروم، بزرگترین شرکت گاز طبیعی روسیه که به دولت این کشور تعلق دارد، اعلام کرد که این مجتمع بهطور موقت و به دلیل «شرایط اضطراری ناشی از حمله پهپادی» توان فرآوری گاز ورودی از قزاقستان را ندارد.
ستاد کل ارتش اوکراین هم یکشنبه در بیانیهای اعلام کرد که یک «آتشسوزی گسترده» در مجتمع اورنبورگ رخ داده و یکی از واحدهای فرآوری و تصفیه گاز آن آسیب دیده است.
مجتمع اورنبورگ که تحت مدیریت شرکت دولتی گازپروم قرار دارد، بخشی از یک مجموعه تولید و فرآوری است که از بزرگترین تاسیسات مشابه در جهان به شمار میرود و ظرفیت سالانه آن ۴۵ میلیارد متر مکعب است.
این مجتمعْ گاز میعانی استخراجشده از میدانهای نفتی کاراچاگاناک قزاقستان و اورنبورگ را فرآوری میکند.
روسیه، اروپا و مساله تامین انرژی
در تحولی دیگر، ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، با انتشار ویدیویی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که آمریکا برای تامین گاز و نفت اروپا با هدف جایگزینی کامل منابع انرژی روسیه موافقت کرده است.
او در این ویدیو گفت که پیشنهادهایی به ایالات متحده داده تا کل گاز و نفت صادراتی روسیه به کشورهای اروپایی با منابع آمریکایی جایگزین شود.
زلنسکی بر این تاکید کرد که «نفت و گاز روسیه نباید به هیچ وجه در اروپا وجود داشته باشد.»
او افزود: «پیام آمریکا روشن است، آنها آمادهاند به هر میزان که لازم باشد گاز و نفت تامین کنند تا جایگزین منابع روسیه شود.»
رییسجمهوری اوکراین همچنین در آستانه دیدار ترامپ با پوتین در مجارستان با انتشار بیانیهای خواستار برگزاری نشستی میان کشورهای اروپایی حامی اوکراین، موسوم به ائتلاف کشورهای داوطلب، شد.
زلنسکی از تلاش دیپلماتهای خود برای سازماندهی این نشست در آیندهای نزدیک خبر داد و افزود: «ما در اروپا به مواضع مشترک و محکم نیاز داریم، چیزی که به آن خواهیم رسید.»
تشدید حملات روسیه در آستانه دومین دیدار
بهگزارش وزارت دفاع روسیه، ارتش این کشور ظرف روزهای جمعه و شنبه، ۲۵ و ۲۶ مهر با پیشروی در شرق اوکراین چهار روستای دیگر تصرف کرد.
روسیه بلافاصله پس از اعلام حمله اوکراین به مجتمع گازی اورنبورگ، خبر داد که یک معدن زغالسنگ در جنوب شرقی اوکراین را هدف گرفته است.
بهگفته شرکت DTEK، بزرگترین شرکت خصوصی انرژی در اوکراین، این چهارمین حمله روسیه در دو ماه گذشته به عملیات استخراج زغالسنگ این کشور بوده است.
طرح اتحادیه اروپا برای استفاده از داراییهای مسدودشده روسیه
در همین حال گزارش شده که اتحادیه اروپا قصد دارد از ۱۴۰ میلیارد یورو دارایی مسدودشده روسیه برای تامین وام غرامت اوکراین استفاده کند.
براساس گزارشها، اتحادیه اروپا در حال بررسی طرحی است که بر اساس آن، حدود ۱۴۰ میلیارد یورو از داراییهای دولتی روسیه که در اروپا مسدود شدهاند، برای تامین مالی وامی به منظور پرداخت غرامت به اوکراین مورد استفاده قرار گیرد.
بخش عمدهی این داراییها در نهاد مالی یوروکلیر (Euroclear) در بلژیک نگهداری میشود. حدود ۲۵ میلیارد یورو دیگر از داراییهای روسیه در حسابهای بانکی خصوصی در سراسر اروپا نگهداری میشود.
کمیسیون اروپا پیشنهاد کرده است که مذاکراتی درباره استفاده از این منابع برای کمک به اوکراین انجام شود و قرار است این موضوع در نشست این هفته مورد بحث قرار گیرد.
پیشنویس اولیه کمیسیون اروپا شامل بندهایی برای ارائه تضمینهای مالی به دولت بلژیک است تا در صورت طرح دعاوی حقوقی از سوی روسیه، این کشور از خطرات احتمالی مصون بماند. بر اساس این طرح، این تضمینها در بودجه هفتساله بعدی اتحادیه اروپا از سال ۲۰۲۸ گنجانده خواهد شد.
لوک یاکوبس، سفیر بلژیک در اوکراین، اعلام کرد کشورش از ایده استفاده از داراییهای روسیه برای کمک به اوکراین حمایت میکند، اما این روند باید کاملاً قانونی و بدون خطر برای نظام مالی اتحادیه اروپا باشد.
همزمان، یک دادگاه آلمانی قرار است پرونده مصادره بیش از ۷۲۰ میلیون یورو از حساب بانکی یک موسسه مالی روسی را به اتهام نقض تحریمهای اتحادیه اروپا بررسی کند.
این اقدامات بخشی از تلاش گستردهتر اتحادیه اروپا برای تامین منابع مالی بازسازی اوکراین و پاسخگویی به خسارات ناشی از جنگ روسیه به شمار میرود، هرچند همچنان بحثهای حقوقی و سیاسی جدی درباره مشروعیت استفاده از داراییهای مسدودشده در جریان است.
تصاویر منتشرشده پس از سانحه نشان میدهد یک هواپیمای بویینگ ۷۴۷ متعلق به شرکت «ایر اکت» در آب فرو رفته، و دم و دماغه آن از هم جدا شده است.
فرودگاه هنگکنگ در بیانیهای اعلام کرد چهار خدمه حاضر در هواپیما نجات یافتهاند، اما دو نفر که در خودرویی در نزدیکی باند بودند و گمان میرود هواپیما با آن برخورد کرده باشد، جان خود را از دست دادهاند.
بهگفته مقامهای فرودگاه، باند شمالی این فرودگاه که شلوغترین فرودگاه باری جهان است، پس از این حادثه بسته شده اما باندهای جنوبی و مرکزی همچنان فعال هستند.
آسوشیتدپرس به نقل از ژان عالم، سخنگوی سازمان ملل نوشت که مقامهای این سازمان با حوثیها و دیگر طرفها در تماساند تا «این وضعیت خطیر را در سریعترین زمان ممکن حل کنند، همه کارکنان ربوده شده را آزاد کنند و کنترل کامل بر تاسیسات سازمان ملل در صنعا را به دست بگیرند.»
او گفت که این کارکنان در داخل مقر سازمان ملل در یکی از محلههای جنوب غربی صنعا ربوده شدند.
پنج نفر از بیست کارمند ربوده شده که در آژانسهای مختلف سازمان ملل از جمله برنامه جهانی غذا، یونیسف و دفتر هماهنگی امور بشردوستانه کار میکنند، شهروندان یمن و ۱۵ نفر دیگر از کارکنان خارجی سازمان ملل اعلام شدهاند.
یک مقام دیگر سازمان ملل که نخواست نامش فاش شود، به گاردین گفت که شورشیان تمام تجهیزات ارتباطی این مقر سازمان ملل در صنعا، از جمله تلفنها، سرورها و کامپیوترها را مصادره کردند.
سفیر آمریکا در یمن نیز اعلام کرد کارکنان یمنی ربوده شده توسط حوثیها، در سفارت این کشور در صنعا کار میکنند.
این گروه شورشی که گفته میشود پس از سرکوب حماس از سوی اسرائیل، حمایت بیشتری از جمهوری اسلامی دریافت میکند، تاکنون دهها نفر از کارکنان نهادهای بینالمللی و سفارتهای خارجی در صنعا را ربودهاند.
یکی از کارمندان برنامه جهانی غذا اوایل سال جاری میلادی در زمان بازداشت از سوی این گروه جان خود را از دست داد.
این شورشیان بارها بدون ارائه هیچ مدرکی مدعی شدهاند که کارمندان بازداشتشده سازمان ملل و کسانی که با دیگر گروههای بینالمللی و سفارتخانههای خارجی کار میکنند، جاسوس هستند. سازمان ملل این ادعا را رد کرده است.
حملات حوثیها به نهادهای بینالمللی در یک سال گذشته سبب کاهش فعالیتهای جهانی، از جمله تعلیق بخشی از برنامههای سازمان ملل در این کشور شد.
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و امانوئل مکرون، رییسجمهور فرانسه، در تماس تلفنی ساعاتی پیش درباره تحولات غزه و تلاشها برای پایان جنگ و بازگرداندن ثبات گفتوگو کردند.
بهگزارش رویترز دو طرف بر اهمیت پیگیری مسیر صلح و گامهای عملی برای تحقق راهحل دو کشوری تأکید کردند.
گفته شده این تماس در ادامه ابتکار مشترک پاریس–ریاض برای پیشبرد نقشهراه سیاسیِ مبتنی بر تشکیل دولت مستقل فلسطین انجام میشود؛ ابتکاری که با میزبانی مشترک فرانسه و عربستان در نشستهای اخیر سازمان ملل پیگیری شد.
آتشبس پایدار در غزه، آزادی گروگانها، اصلاحات در تشکیلات خودگردان و بازسازی غزه از عناصر اصلی این ابتکار مشترک هستند.
بیانیههای اخیر دستگاه دیپلماسی فرانسه نیز بار دیگر بر لزوم تعهد عمومی به راهحل دو کشوری و توقف اقدامات تضعیفکننده آن تاکید کرده است.
فرانسه در هفتههای گذشته نقش فعالی در بسیج حمایت بینالمللی از چارچوب دو کشوری داشته و همراه با عربستان برنامههایی را برای تداوم این روند در سطح عالی اعلام کرده است.
در همین چارچوب، پاریس طی نشستهای نیویورک نیز بر «ضرورت حفظ امکان راهحل دو کشوری» و حرکت بهسوی اقدامات عملی تأکید کرده بود.
