ایران‌اینترنشنال
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تازه‌ترین موضع‌گیری رسمی با لحنی همراه با بدبینی نسبت به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات هسته‌ای ابراز تردید کرد و گفت: «در دولت رئیسی مذاکرات غیرمستقیم بود ولی بی‌نتیجه؛ حالا هم گمان نمی‌کنم به نتیجه برسد و نمی‌دانم چه خواهد شد.»
با این جمله، در عمل، سرنوشت تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی، بیش از پیش بی‌اهمیت جلوه داده شد؛ سخنی که هم فصل‌الخطاب است و هم خنثی‌کننده هرگونه تلاش دیپلماتیکی که تاکنون جریان داشته است.
واقعیت روی زمین چیست؟
همین اظهارنظر رهبر جمهوری اسلامی بلافاصله بر بازار ارز اثر گذاشت؛ نرخ دلار در بازار آزاد افزایش یافت و به بالای ۸۵ هزار تومان رسید. اما این تنها پیامد اقتصادی نبود. موضع خامنه‌ای بار دیگر نشان داد که سیاست‌های نظام در زمینه مذاکرات، بیش از آن‌که بر اساس منافع ملی یا عقلانیت سیاسی تنظیم شود، تابع نوسانات درونی و نگاه ایدئولوژیک رهبر حکومت است.
خامنه‌ای در سال‌های گذشته بارها مواضع متناقضی اتخاذ کرده؛ زمانی مذاکره را «سم» خوانده و زمانی دیگر آن را «نرمش قهرمانانه» دانسته است. در فروردین‌ماه امسال نیز او تاکید کرد که اگر هم مذاکراتی باشد، مسئله‌ای فرعی برای وزارت امور خارجه است، نه امری اصلی.
خامنه‌ای در گذشته نیز، برای توجیه عقب‌نشینی از مواضع پیشین، بارها به «صلح امام حسن» متوسل شده بود؛ نمونه‌ای از مشروع‌سازی ایدئولوژیک برای انعطاف سیاسی.
طرف‌های دیگر چه می‌گویند؟
در صحنه بین‌الملل، موضع‌گیری‌ها صریح‌تر شده‌اند. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا گفت: «غنی‌سازی حتی در درصدهای پایین هم راه را برای ساخت سلاح باز می‌گذارد.»
استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا، نیز تاکید کرد که «غنی‌سازی حتی یک درصد هم پذیرفتنی نیست.» از نظر واشینگتن، خط قرمز کاملا روشن است.
در همین حال، روزنامهه نشنال چاپ امارات گزارش داده که جمهوری اسلامی دعوت عمان برای دور پنجم مذاکرات در رم را نپذیرفته است. به نظر می‌رسد مذاکرات بار دیگر در آستانه شکست است.
عباس عراقچی پس از سخنان خامنه‌ای فضای مذاکرات را «تمام‌شده» توصیف کرد و جواد لاریجانی با کنایه گفته است: «اگر غنی‌سازی نکنیم، فردا می‌گویند فیزیک هم نخوانید!»
روزنامهه کیهان نیز، به شکلی معنادار، تحلیل کرد که سخنان خامنه‌ای بیش از تهدید ترامپ در افزایش نرخ دلار تاثیرگذار بوده است.
یک حکومت، چند روایت
واقعیت این است که جمهوری اسلامی، با مواضع چندگانه و متغیر خود، مردم ایران را در بلاتکلیفی دائم نگه داشته است؛ سیاست‌هایی که یک روز استکبارستیزند، روز بعد به نام «مصلحت» یا «نرمش» تغییر ماهیت می‌دهند و روز دیگر، ناگهان بی‌اهمیت جلوه داده می‌شوند.
در این فضای غبارآلود، نقش رییس‌جمهوری نیز بیش از پیش به «تدارکاتچی» نظام تقلیل یافته است؛ مقامی که بیش از آن‌که سیاست‌گذار باشد، تنها برای پذیرش هزینه تصمیم‌های کلان آماده نگه داشته می‌شود.
امروز، جمهوری اسلامی در وضعیت اقتصادی شکننده‌ای قرار دارد؛ جامعه با بحران‌های معیشتی، آب، دارو و انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کند و هم‌زمان، سیاست خارجی در بن‌بست مزمنی گرفتار شده است که هزینه آن به‌طور مستقیم بر دوش مردم ایران سنگینی می‌کند.
این‌بار اما، به نظر می‌رسد نه «نرمش قهرمانانه» جواب خواهد داد، نه «غرش دلیرانه».
ما در «برنامه با کامبیز حسینی» از شما پرسیدیم: آیا شکست احتمالی مذاکرات، تغییری در زندگی شما ایجاد خواهد کرد؟
نسخه کامل این برنامه با حضور علی‌حسین قاضی‌زاده را این پایین می‌توانید ببینید.
