یک سخنرانی و هزاران واکنش؛ چرا حرف ترامپ در ریاض به دل ایرانیان نشست؟
سخنان سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در عربستان سعودی به‌ویژه درباره وضعیت ایران بازتاب زیادی در میان شهروندان ایرانی داشت. شماری از ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی، سخنان او را «واقعیتی تلخ» درباره نیم قرن حکمرانی جمهوری‌اسلامی دانسته و در این باره نوشته‌اند.
ترامپ در سخنرانی خود در ستایش از عملکرد رهبران کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، شیوه مدیریت آن‌ها را با رهبران جمهوری اسلامی مقایسه کرد. او گفت در حالی که کشورهای عربی بیابان‌ها را به زمین‌های حاصل‌خیز تبدیل می‌کنند، رهبران جمهوری اسلامی، زمین‌های سبز را به بیابان‌های خشک تبدیل کرده‌اند؛ «چون فاسد هستند.»
صدرا محقق، روزنامه‌نگار مقیم ایران، در پستی در شبکه ایکس، پرداختن به ایران در سخنرانی ترامپ و تمرکز بر مواردی همچون تخریب بناهای تاریخی تهران پیش از انقلاب تا مافیای آب را در کنار تصمیم ترامپ برای رفع تحریم‌های سوریه، هوشمندانه توصیف کرد.
ترامپ در سخنرانی خود با اشاره به ساخت بلندترین آسمان خراش‌های جهان در جده و دبی، گفت: «بناهای تاریخی تهران در سال ۱۹۷۹ [سال ۱۳۵۷ و پس از وقوع انقلاب] به تلی از خاک و آوار تبدیل شده‌اند.»
کاربری به نام سارا قوامیان هم در شبکه ایکس با اشاره به این سخنان ترامپ گفت او حکومت جمهوری اسلامی را در مقابل چشم میلیون‌ها نفر در سراسر جهان «فقط تحقیر نکرد، له کرد.»
این کاربر در ادامه نوشت: «[ترامپ] از همه چیز هم خبر داره از نمادهایی که شاه ساخت و الان داره خراب میشه ، تمجیدش از پیشرفتی که در سیستم‌قبلی ( پادشاهی) وجود داشته،تا برق رفتن های مکرر، مافیای آب…»
ترامپ در نشست سرمایه‌گذاری آمریکا و عربستان سعودی به مسائل جزئی‌تر، نظیر نقش مافیای آب جمهوری اسلامی در تنش آبی سال‌های اخیر و برق هم پرداخت و گفت دهه‌ها «بی‌توجهی و سوءمدیریت»، ایران را در تاریکی فرو برده و قطعی‌های مکرر برق، هر روز چندین ساعت ادامه دارد.
این اشاره‌های ترامپ، حتی مورد توجه کاربران حامی جمهوری اسلامی نیز قرار گرفت، هرچند آنان ایراد را متوجه دولت مسعود پزشکیان کردند.
این کاربران متنی کپی شده را عینا در شبکه ایکس همرسان کردند که در آن آمده است: «ترامپ در سخنرانی‌اش در عربستان سعودی، به ناترازی و قطعی برق در ایران هم کنایه زد. واقعا جا داره از آقای پزشکیان و دولت‌شون به‌خاطر اینکه حسابی ایران رو سربلند کردند یک تشکر اساسی بکنیم.»
نوشته اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت حسن روحانی درباره صحبت‌های ترامپ در ایکس هم واکنش‌برانگیز شد.
آزاده مختاری، روزنامه‌نگار ساکن ایران، در واکنش به او که نوشته بود ترامپ تعریف غلطی از وضعیت آب و برق ایران ارائه کرده است، نوشت: «آقای جهانگیری، اینکه ایران دچار بحران آب و ناترازی برق است اشتباه است؟ احتمالا سرتان زیر برف است که از وضعیت برق و آب خبر ندارید! ما هم از تصورات شما زجر می‌کشیم.»
کاربری به نام «عمو سام»، رویکردی متفاوت داشت. این کاربر با بازنشر لحظه دیدار دارا خسروشاهی، کارآفرین ایرانی الاصل که ترامپ را در سفر به عربستان سعودی همراهی کرد با مقامات سعودی نوشت، از آنجا که ما «بابک زنجانی و مجید اعظمی داریم، مردم ما درگیر نیازهای اولیه مثل برق و آب و سیر کردن شکم زن و بچه هستند.»
در همین رابطه بخوانید: گرانی ۱۶۸ درصدی مواد غذایی در ۸ ماه نخست دولت پزشکیان
سطح رفاه ایران و کشورهای عربی
شاخص‌های معتبر بین‌المللی برای سنجش رفاه، به خوبی روند فقیر شدن مردم ایران در مقابل مرفه شدن مردم کشورهای حاشیه خلیج فارس را روایت می‌کنند.
شاخص رفاه لگاتوم، رتبه‌بندی سالانه است که موسسه لگاتوم، یک اندیشکده مستقل در لندن، منتشر می‌کند. این شاخص سطح رفاه کشورها را بر اساس ۱۲ رکن کلیدی از جمله اقتصاد، حکمرانی، آموزش، سلامت، امنیت، آزادی‌های فردی، سرمایه اجتماعی، و محیط زیست ارزیابی می‌کند.
هدف این شاخص، ارائه تصویری جامع از رفاه است که فراتر از معیارهای صرفا اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی باشد. این شاخص از داده‌های معتبر جهانی مانند نظرسنجی گالوپ، بانک جهانی، و سازمان بهداشت جهانی استفاده می‌کند و ۱۶۷ کشور را پوشش می‌دهد.
بر اساس گزارش شاخص رفاه لگاتوم ۲۰۲۳ میلادی، رتبه امارات متحده عربی ۴۶، قطر ۵۳، کویت ۵۵، عربستان سعودی ۷۳ و عمان ۶۷ است. ایران در این رده‌بندی در رتبه ۱۲۶ قرار گرفته است.
در همین رابطه بخوانید: برج‌های کشورهای عربی؛ ترامپ نماد پیشرفت می‌داندشان، خامنه‌ای می‌گوید پس‌رفت است
سطح درآمد ایرانیان و شهروندان حاشیه خلیج فارس
داده‌های معتبر جهانی به‌خوبی داستان توسعه اقتصادی کشورهای حاشیه خلیج فارس در برابر عقب‌ماندگی نسبی ایران را روایت می‌کنند.
تولید ناخالص داخلی سرانه بر اساس برابری قدرت خرید، که صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی منتشر می‌کنند، معیاری کلیدی برای مقایسه قدرت اقتصادی و سطح زندگی بین کشورهاست.
بر اساس داده‌های صندوق بین المللی پول، این سرانه برای شهروندان ایرانی در سال ۲۰۲۴، پنج هزار و ۱۳ دلار است.
بر اساس همین داده‌ها، این عدد برای هر شهروند قطر ۷۱ هزار و ۵۶۸ دلار، برای شهروندان امارات ۴۹ هزار و ۵۵۰ دلار، برای شهروندان کویت ۳۲ هزار و ۲۹۰ دلار، برای شهروندان عربستان سعودی ۳۲ هزار و ۸۸۱ دلار و برای شهروندان عمان ۳۴ هزار و ۸۴۴ دلار است.
شکاف اقتصادی ایران و کشورهای عربی از پیش تا پس از انقلاب ۱۳۵۷
بر اساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، به قیمت‌های ثابت سال ۲۰۱۷ میلادی، در سال ۱۳۵۴ تولید ناخالص داخلی سرانه ایران در سال ۱۳۵۴ حدود هشت هزار و ۴۰۰ دلاربود که نشان‌دهنده جایگاهی نسبتا قوی در منطقه است.
در همان سال، عربستان سعودی با حدود هشت هزار و ۸۰۰ دلار، امارات متحده عربی با ۱۱ هزار و ۲۰۰ دلار، قطر با ۱۲ هزار و ۵۰۰ دلار، کویت با ۱۲ هزار و ۳۰۰ دلار و عمان با پنج هزار و ۱۰۰ دلار دلار در جایگاه‌های متفاوتی قرار داشتند.
مقایسه این اعداد با اعداد سال ۱۴۰۳، نشان می‌دهد این عدد برای شهروندان اماراتی در ۵۰ سال اخیر، تقریبا پنج برابر شده است، اما در همان حال برای شهروندان ایرانی تقریبا نصف شده است.