پوتین در اوکراین به‌ دنبال پیروزی سریع و آسان بود و گمان می‌کرد همچون اشغال شبه‌جزیره کریمه اوکراین در سال ۲۰۱۴، می‌تواند بی‌سروصدا بر این کشور سلطه یابد اما در عوض، با موجی از ناخواسته‌ها از جمله تحریم‌های سنگین علیه مسکو، درخواست پیوستن دو کشور بی‌طرف سوئد و فنلاند به ناتو و برگزاری همه‌پرسی در دانمارک برای لغو بیرون ماندن این کشور از سیاست دفاعی و امنیتی مشترک اروپا روبه‌رو شد.

آغاز جنگ اوکراین برای جهان نیز که به‌تدریج از زیر بار همه‌گیری کوویدـ۱۹ قامت راست می‌کرد، کم از نبرد مستقیم نبود و نیست. افزایش سرسام‌آور قیمت سوخت و مواد غذایی، هزاران هزاران کیلومتر آن‌سوتر از میدان جنگ، از پیامدهای ناگزیر جنگ اوکراین برای جهان بوده است.

۱۰۰ روزه شدن جنگ اوکراین همچنین در حالی از راه رسیده است که روسیه در منطقه دونباس، واقع در شرق اوکراین و محل دو جمهوری خودخوانده حامی روسیه، دونتسک و لوهانسک، پیشروی اندکی داشته است و جهان در حالی که برگ جدیدی از دفتر این نبرد را ورق می‌زند، نگرانْ نظاره‌گر این تحولات است.

اخباری که از خط مقدم می‌رسد برای اوکراینی‌ها خوشحال‌کننده نیست. به نظر می‌رسد جریان جنگ در دونباس به نفع مسکو تغییر جهت داده باشد. ارتش روسیه روز دوشنبه ۹ خرداد، وارد حومه «سوردونتسک» شد. سوردونتسک، یکی از آخرین شهرهای بسیار استراتژیک در منطقه لوهانسک است که هنوز در اختیار اوکراین است. اگر این شهر سقوط کند، روسیه و نیروهای نیابتی‌اش در دونباس، بر بیش از این نیمی از این منطقه کنترل می‌یابند. منطقه‌ای که قلب صنعتی اوکراین در شرق است.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، اخیرا در مصاحبه با یک ایستگاه رادیویی فرانسوی، هدف جدید کرملین را بیرون راندن ارتش و گردان‌های اوکراین از دو منطقه دونتسک و لوهانسک در شرق دانست.

مقام‌های غربی نگران‌اند که روسیه در تلاش برای الحاق قلمرو در دونباس و خرسون، واقع در جنوب اوکراین، به خاک روسیه باشد.

مسکو سال ۲۰۱۴ هم شبه‌جزیره کریمه اوکراین را به روسیه ضمیمه کرد.

پیشروی فعلی نیروهای روسیه در شرق، مثل حملات پیشین مسکو، وحشیانه و سرسختانه است.

به‌ گزارش تحلیل‌گران، روسیه در شرق اوکراین تاکتیک‌های مشابه در اشغال شهر ماریوپل را به کار گرفته است و آن، چیزی نیست جز شلیک آتش توپخانه شبانه‌روزی و حمله‌های هوایی که مناطق شهری را تکه‌تکه می‌کند.

سرهی هایدای، فرماندار لوهانسک به رویترز گفت که روس‌ها تاکتیک مذکور را بارها و بارها به کار بسته‌اند و برای ساعت‌ها، سه، چهار یا پنج ساعت پشت‌ سر هم، بمباران و سپس حمله می‌کنند.

او گفت سربازانی که حمله می‌کنند کشته می‌شوند و بمباران و حملات تا جایی ادامه می‌یابد که نیروهای روس بتوانند به جایی برسند.

یک سرباز اوکراینی زخمی به واشینگتن‌پست گفت که ارتش روسیه بر سر آن‌ها «فلز می‌بارد» و شاهدان عینی می‌گویند با بالا رفتن دمای هوا و آغاز تابستان، اجساد کشته‌شدگان در خیابان‌ها بو گرفته‌اند.

وضعیت در شرق اوکراین نشان از یک تغییر جهت از مراحل پیشین جنگ دارد.

به‌گزارش واشینگتن پست، عقب‌نشینی ارتش روسیه از کی‌یف، پایتخت و دیگر مناطق، اعتماد اوکراینی‌ها و حامیان غربی آن‌ها را به دورنمای پیروزی تام‌وتمام اوکراین بر ارتش روسیه افزایش داده بود، ارتشی که درست سازماندهی نشده و آماده نبرد نبود.

بنا بر تحلیل یک کارشناس، با تجدید قوا، مسکو کمی به محاصره بزرگ‌ترین دژ منطقه دونباس نزدیک‌تر می‌شود؛ آن هم در قلمرویی که هم‌جوار روسیه و نزدیک‌تر به خطوط تأمین منابع برای کرملین است.

به نظر می‌رسد مسکو از اشتباهات فاحش ابتدایی خود درس گرفته باشد.

به‌ گزارش بلومبرگ، برد اخیر ارتش روسیه، تا حدودی مدیون موفقیت پیشین اوکراین است چرا که دفاع بسیار کارآمد اوکراین روسیه را ناچار به عقب‌نشینی از دو شهر کی‌یف و خارکیف، در شرق اوکراین کرد و مسکو را ناچار کرد از اهداف «زیاده جاه‌طلبانه» خود در اوکراین دست بکشد.

اما جنگ اوکراین به هر حال ارتش روسیه را به‌ شدت تحلیل برده و در برخی مناطق، خالی از آمادگی کافی، چه از نظر نیرو و چه از نظر روحیه، باقی گذاشته است.

رزمندگان اوکراینی در شرق اما هم از سلاح و هم از نیروی کم گله دارند. تلاش روسیه برای گستراندن حوزه نفوذ و محکم کردن جای پای خود در شرق اوکراین، آغاز مرحله جدیدی از نبرد است که مقاومت اوکراین و غرب را در بوته آزمایش خواهد گذاشت.

دولت آمریکا در واکنش به تحولات شرق اوکراین، برای ارسال سلاح و مهمات دیگر به اوکراین آماده می‌شود. این تجهیزات ممکن است شامل سامانه موشک‌های دوربرد پیشرفته باشد که پیشروی روسیه در شرق اوکراین را بی‌نتیجه باقی خواهد گذاشت.

در اروپا، به‌رغم ابراز اتحاد پر سروصدا، تفاوت‌های بارزی در رویکرد کشورها به جنگ اوکراین وجود دارد.

فرانسه و آلمان، اخیرا ولادیمیر پوتین را به گفت‌وگوی مستقیم با ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی‌اش فراخواندند تا طرفین درباره پایان دادن به انسداد دریای سیاه «که بر اقتصاد جهان اثرات ویران‌گری داشته است» مذاکره کنند.

درخواست برلین و پاریس اما با ریشخند سیاستمداران حوزه بالتیک مواجه شد که خواستار انزوای هر چه بیشتر روسیه و تحمیل یک شکست قاطع بر پوتین‌اند.

با وجود پیشروی روسیه در شرق، هیچ نشانه‌ای از شکست قطعی اوکراین وجود ندارد.

سیاستمداران اوکراین و حامیان غربی آنها، دیدگاهی «آرمان‌گرایانه» از پایان جنگ در سر دارند: اینکه روسیه باید تسلیم شود و ذره‌ذره قلمروی تحت‌ سلطه مسکو در اوکراین، از جمله شبه‌جزیره کریمه را به کی‌یف بازگرداند.

چنین دیدگاهی درباره پایان جنگ، با نگرانی رو به‌ افزایش متخصصان سیاست خارجه درباره خطرات به درازا کشیدن جنگ در تضاد قرار دارد.

و گرچه پیشنهادهای بسیار و متنوعی برای پایان دادن به جنگ مطرح شده است، سرنوشت پایان جنگ همچنان در دست طرفین درگیر در آن است.