گفت‌وگوی تلفنی دونالد ترامپ و شی جین پینگ، ماه‌ها سکوت میان این دو را شکست
دونالد ترامپ و شی جین پینگ، روسای جمهور آمریکا و چین، در نخستین تماس و گفت‌وگو در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ که یک ساعت و نیم به طول انجامید، درباره فلزات معدنی کمیاب و صدور ویزا برای دانشجویان چینی، به تفاهم رسیدند.
نشریه فارین پالیسی، در گزارشی نوشت این گفت‌وگو پس از نشست ژنو (در ۲۲ اردیبهشت گذشته) برگزار شد که در آن تیم‌های تجاری دو کشور توافق کرده بودند تعرفه‌هایی را که در درگیری تجاری میان پکن و واشینگتن به سطح بالایی رسیده بود، کاهش دهند.
در آن دور از گفت‌و‌گو‌ها آمریکا نرخ تعرفه را از ۱۴۵ درصد به ۳۰ درصد و چین به ۱۰ درصد کاهش داد و دو کشور بر سر ۹۰ روز توقف اعمال تعرفه‌های بیشتر توافق کردند؛ هرچند در هفته‌های پس از نشست ژنو، واشینگتن محدودیت‌های جدیدی بر تراشه‌های هواوی و صادرات فناوری نیمه‌هادی و هوانوردی به چین اعمال کرد.
مسئله فلزات معدنی کمیاب
فلزات معدنی کمیاب یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوی تلفنی ترامپ و شی بود.
چین از فروردین گذشته کنترل صادرات این مواد حیاتی را آغاز و صادرات به آمریکا را محدود کرده است.
این تصمیم پکن شرکت‌های آمریکایی همچون فورد را که در صنایع دفاعی و خودروسازی به این زنجیره تامین چین وابسته‌اند، دچار کمبود شدید کرده است.
ترامپ پس از این گفت‌وگو در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال نوشت که «دیگر نباید هیچ پرسشی درباره پیچیدگی محصولات فلزات معدنی کمیاب وجود داشته باشد».
بیانیه چین اما هیچ اشاره‌ای به این موضوع نکرد.
دانیل راسل از موسسه انجمن آسیا، اظهارات ترامپ را «مبهم» خواند و گفت که نتیجه مشخصی حاصل نشده است.
او تاکید کرد: «واقعیت امر در هفته‌های آینده در بنادر چین مشخص خواهد شد.»
تغییر موضع در قبال دانشجویان چینی
پکن نیز در این گفت‌وگو پیروزی مهمی به دست آورده است.
بیانیه چین تاکید کرد که آمریکا از دانشجویان چینی برای تحصیل استقبال می‌کند.
این موضع، تغییر چشمگیری نسبت به اظهارات مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا است.
روبیو هفته گذشته اعلام کرده بود وزارت خارجه به طور گسترده ویزای دانشجویان چینی را لغو خواهد کرد. موضعی که جامعه دانشجویی چین را به شدت نگران کرده بود.
ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی با فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، این تغییر سیاست را تایید کرد و گفت: «دانشجویان چینی می‌آیند، مشکلی هم نیست. صراحتا بگویم افتخار ماست که آن‌ها را داشته باشیم.»
هشدارهای پکن و پیام‌های پنهان
فضای کلی گفت‌وگو میان ترامپ و شی مثبت اعلام شده و هر دو رهبر از یکدیگر برای دیدار دعوت کرده‌اند. ترامپ این مکالمه را «تماس تلفنی بسیار مفیدی» خواند.
بیانیه پکن اما حاوی هشدارهای واضحی بود. چین از آمریکا خواست تا «هرگونه دخالت و خرابکاری علیه این کشور» را متوقف کرده و در مورد تایوان با احتیاط رفتار کند.
این بیانیه همچنین تاکید کرد تماس میان دو رییس‌جمهوری، به پیشنهاد ترامپ صورت گرفته است.
اسکات کندی از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل این موضوع را «نشانه موقعیت ضعیف واشینگتن» دانست.
چالش‌های پیش رو
کارشناسان معتقدند چین با اعمال فشار اقتصادی، ترامپ را مجبور به اتخاذ لحن مثبت کرده است.
این رویکرد نشان‌دهنده الگوی آشنای ترامپ است که در عین حفظ روابط دوستانه با شی، بخش‌های دیگر دولتش سیاست سختگیرانه‌تری در پیش گرفته‌اند.
دو کشور قرار است در دور جدید مذاکرات تجاری که در این تماس بر سر آن توافق کردند، روابط خود را آزمایش کنند. گرچه موانع اساسی همچنان پابرجاست؛ از جمله تعارض میان اقتصاد صادرات‌محور چین و هدف ترامپ برای انتقال تولید به آمریکا.
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، پیش‌تر در ژنو امیدواری خود را درباره رسیدن به تعادل ابراز کرده بود اما کارشناسان مسیر دشواری را پیش‌بینی می‌کنند.
در دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ نیز رسیدن به توافق تجاری سال‌ها به طول انجامید که چین در نهایت آن را اجرا نکرد.