مقامات اسرائیل از شناسایی و بازداشت یک هسته جاسوسی در این کشور خبر داده و اعلام کردند بازداشت شده‌ها، یک زوج آذربایجانی تحت حمایت و هدایت تهران هستند که از مقر موساد جاسوسی کرده و درباره فردی در موسسه مطالعات امنیتی که به‌عنوان هدف ترور جمهوری اسلامی شناخته شده، تحقیق کرده‌اند.
اسرائیل که از لحاظ تاریخی یکی از سخت‌ترین مکان‌ها برای استخدام جاسوسان و عوامل خارجی بوده، در هفته‌های اخیر شاهد افزایش دستگیری مهاجران یهودی از روسیه و آذربایجان بوده‌است.
در یک سال اخیر، موج دستگیری‌های جاسوسان مرتبط با ایران به طور چشمگیری افزایش یافته و تنها در ماه اکتبر، شش شبکه جاسوسی ایران که اعضای آن از روسیه و آذربایجان بودند، در اسرائیل کشف شده است.
زوجی که دستگیر شدند
در آخرین دستگیری‌ها، یک زوج ۳۲ ساله به نام رافائل و للا گلی‌یف، ساکن شهر لود، به اتهام انجام فعالیت‌های جاسوسی برای ایران بازداشت شدند.
تحقیقات نشان داد که رافائل گولیف از سوی یک همکار آذربایجانی خود به نام الشان آگایف، ۵۶ ساله که به نمایندگی از مقامات جمهوری اسلامی اقدام می‌کرد، برای این توطئه استخدام شده بود.
به گفته مقامات اسرائیلی، این افراد در چارچوب یک شبکه جاسوسی و خرابکاری جمهوری اسلامی فعالیت می‌کردند که ایران برای جذب مهاجران اسرائیلی از کشورهای قفقاز طراحی کرده است.
طبق گزارش پلیس اسرائیل، گلی‌یف در این عملیات ماموریت‌های شناسایی برای سایت‌های امنیتی، از جمله مقر موساد و تحقیق درباره فردی در موسسه مطالعات امنیتی که به‌عنوان هدف ترور جمهوری اسلامی شناخته شده، انجام داده است.
او موظف شده بود فردی را به عنوان عامل ترور برای این عملیات پیدا کند. برخی از وظایف گولیف با کمک همسرش للا انجام شده و قرار است برای او هم یک کیفرخواست صادر شود.
این دو اهل کشور آذربایجان هستند و از سال ۲۰۲۱ برای فعالیت در چارچوب این شبکه جاسوسی با آگایف در تماس بودند.
تحلیل کارشناسان امنیتی اسرائیل از تلاش‌های ایران
آشر بن آرتزی، رییس سابق اینترپل اسرائیل، پنج‌شنبه پس از انتشار این خبر، به ایران اینترنشنال گفت این وضعیت منعکس کننده بخش جدا شده از جمعیت مهاجر اسرائیل است؛ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تعدادی از یهودیان از حق بازگشت استفاده کردند تا به اسرائیل نقل مکان کنند و هزاران روس دیگر در پی جنگ در اوکراین به این کشور گریختند.
او با تاکید بر این که این افراد از جامعهای بسیار بسته میآیند و مانند اسرائیلیهای بومی نیستند گفت: «در تمام سالهایی که در سرویسهای امنیتی اینجا بودم، هرگز فکر نمیکردم این روز را ببینم. این یک چیز غم انگیز است که افرادی که به دنبال پناه بردن به اینجا میآیند، میتوانند همه این کارها را برای تعقیب طمع انجام دهند.»
به گفته او مهاجران از اتحاد جماهیر شوروی سابق تمایل دارند در جوامع بستهتری زندگی کنند و کمتر از سایر مهاجران ادغام شوند و اغلب در میان اقشار ضعیفتر اقتصادی قرار دارند.
بنی سبطی، پژوهشگر اسرائیلی ایرانیالاصل در موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS)، به ایران اینترنشنال گفت جمهوری اسلامی در حال شکار افراد یا جوامعی در اسرائیل است که حقوق کافی دریافت نمیکنند و از زندگی ناراضی هستند؛ این قشر از جامعه حدود یک میلیون نفر از جمعیت ۱۰ میلیون نفری اسرائیل را تشکیل میدهند.
ضعفهای امنیتی اسرائیل و پیامدهای جاسوسی از سوی ایران
رونن سولومون، تحلیلگر دفاعی و اطلاعاتی اسرائیل، میگوید استفاده از زبان ترکی آذری از سوی شبکههای جاسوسی میتواند یک ضعف در سیستمهای نظارتی اسرائیل باشد، زیرا تمرکز آنها عمدتا روی زبانهای فارسی و عبری است.
به گفته سولومون، آذربایجانیهای استخدام شده ممکن است از اهالی ترک زبان آذربایجان ایران باشند، که آنها را به ویژه در برابر تلاش برای استخدام آسیبپذیر میکند.
بن ارزتی، یک کهنهکار بخش امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل، خاطرنشان کرد که ایران از آزادی عملیاتی بیشتری در آذربایجان برخوردار است و این امکان را برایش فراهم میکند تا به طور بالقوه عواملی را برای اعزام به اسرائیل در آنجا استخدام کند.
سولومون گفت، مشابه توطئههای قبلی، ارتباط آنها در تلگرام ضعف این پلتفرم را نشان میدهد که از هویت کاربران حتی در فعالیت‌های مجرمانه محافظت میکند.
اهداف دیگر این عملیات شامل کنسولگری مولداوی در تلآویو، شرکت ملی برق، بندر حیفا، پناهگاههای عمومی در تلآویو و قبرهای قربانیان حملات هفتم اکتبر بودند.
جاسوسی به قیمت ۶۰۰ دلار
بر اساس کیفرخواست، گولیف برای هر روز نظارت و عکاسی در این ماموریت، مبلغی در حدود ۶۰۰ دلار دریافت کرده است و بنا بر اعلام پلیس، این زوج در مجموع حدود ۲۶ هزار دلار دریافت کردند.
مقامات اطلاعاتی به گولیف دستور داده بودند برای انتقال امن اطلاعات جمعآوریشده، یک تلفن عملیاتی، دوربینهای با کیفیت و یک لپتاپ خریداری کرده و از نرمافزار کدگذاری روی لپتاپ استفاده کند.
تامیر هایمن، رییس سابق اطلاعات دفاعی اسرائیل و رییس موسسه مطالعات امنیت ملی (INSS)، به وبسایت واینت اسرائیل گفت: «تعجبی ندارد که اعضای موسسه مطالعات امنیت ملی هدف تهران و عوامل آن قرار بگیرند. این موسسه با وجود آنکه یک موسسه تحقیقاتی مستقل است و بخشی از نهاد دفاعی دولتی محسوب نمیشود، به عنوان اصلیترین موسسه تحقیقات دفاعی اسرائیل شناخته میشود و جمهوری اسلامی به دنبال آسیب زدن به افراد آن است.»
هفته گذشته، کیفرخواستی علیه هفت ساکن شمال اسرائیل صادر شد که به عنوان بخشی از یک گروه سازمانیافته تحت هدایت یک عامل ایرانی فعالیت می‌کردند و در زمان جنگ به جمعآوری اطلاعات پرداخته بودند.
