سعید خطیبزاده، معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به سفر دونالد ترامپ و برگزاری نشست «مجمع گفتوگوی تهران» گفت: «البته من به این قضیه فکر نکرده بودم، آنقدری سفر ترامپ را مهم نمیدانم که در رسانهها مهم شده است.»
او افزود: «برای ما ایرانیها کلام و واژه بسیار مهم است اما در آمریکا برای خرج واژه بسیار سخی هستند.»
خطیبزاده افزود: «مجمع گفتگوی تهران در پاسخ به کسی نبوده است و از ماه ها قبل طراحی و برنامه ریزی شده است.»
او گفت: «ما بدنبال هیچگونه عکس العمل نیستیم، ما کشوری کنشگر هستیم و این بدین معناست که ما عمل میکنیم و بقیه کشورها نسبت به عملکرد ما عکس العمل نشان میدهند.»
بوسو در این مطلب که دوشنبه ۲۸ اردیبهشت منتشر شد، تاکید کرد در صورت لغو تحریمهای نفتی واشینگتن علیه تهران، قیمت نفت روندی نزولی به خود خواهد گرفت.
این تحلیلگر به «استراتژی دوگانه» دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در قبال جمهوری اسلامی اشاره کرد که از یکسو، در پی اجرای کارزار فشار حداکثری از طریق تشدید تحریمهای اقتصادی است و از سوی دیگر، مذاکرات سطح بالا درباره برنامه هستهای تهران را دنبال میکند.
ترامپ هفته گذشته اعلام کرد دو طرف به توافق «بسیار نزدیک» شدهاند.
بوسو در همین رابطه نوشت مذاکرات هستهای میان جمهوری اسلامی و قدرتهای غربی همواره «پیچیده و پر از توقف و آغاز مجدد» بوده، اما اگر در نهایت توافقی حاصل شود، بهاحتمال قوی شامل لغو بسیاری از محدودیتهای اقتصادی آمریکا بر صنعت نفت ایران خواهد بود.
او اضافه کرد لغو این تحریمها «تاثیر عمیقی بر بازارهای جهانی انرژی خواهد داشت».
تحریمهای سختگیرانه آمریکا علیه صنعت نفت ایران از سال ۲۰۱۸، همزمان با خروج واشینگتن از برجام، وضع شدند.
این تحریمها اگرچه درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی را بهعنوان اصلیترین منبع تامین مالی حکومت بهشدت کاهش دادند، اما در سالهای اخیر هیچگاه نتوانستند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند.
بیشتر بخوانید: پالایشگاههای کوچک چین دیگر خریدار نفت ایران نیستند
صادرات نفت ایران، تیپاتها و ناوگان سایه
بوسو با استناد به دادههای شرکت کپلر نوشت صادرات نفت ایران که در سال ۲۰۱۸ به ۲.۸ میلیون بشکه در روز رسیده بود، در سال ۲۰۲۰ به پایینترین میزان خود، یعنی ۱۵۰ هزار بشکه در روز، سقوط کرد.
با این حال، از آن زمان تاکنون صادرات نفت ایران بهتدریج افزایش یافته و در سال جاری میلادی به میانگین حدود ۱.۶۵ میلیون بشکه در روز رسیده است.
در سالهای اخیر، پالایشگاههای خصوصی چینی که بهاصطلاح «تیپات» نامیده میشوند، خریداران اصلی نفت ایران بودهاند و با بهرهگیری از تحریمها، نفت جمهوری اسلامی را با تخفیفهای قابلتوجهی خریداری کردهاند.
این پالایشگاههای کوچک و مستقل که عمدتا در استان شاندونگ در شرق چین مستقر هستند، در مجموع حدود چهار میلیون بشکه در روز ظرفیت پالایش دارند؛ رقمی که نزدیک به یکپنجم کل ظرفیت پالایشی چین را تشکیل میدهد.
بوسو افزود مقادیر زیادی از نفت تحریمشده ایران از طریق شبکهای پیچیده از شرکتهای صوری و ناوگان موسوم به «ناوگان سایه»، طی سالهای اخیر به چین وارد شده است.
در ناوگان سایه، محمولههای نفتی از یک کشتی به کشتی دیگری منتقل میشوند تا منشا اصلی آن پنهان بماند.
حجم دقیق این تجارت مشخص نیست، زیرا بر اساس دادههای رسمی گمرک چین، این کشور هیچ نفتی از ایران وارد نمیکند.
اما شرکت کپلر با ردیابی کشتیها و فناوری ماهوارهای برآورد میکند چین در سال گذشته میلادی ۷۷ درصد از صادرات ۱.۶ میلیون بشکهای روزانه ایران را وارد کرده است.
به گفته این تحلیلگر، در سال جاری میلادی سهم چین از صادرات نفت ایران به حدود ۵۰ درصد کاهش یافته، که احتمالا ناشی از تحریمهای جدید آمریکا علیه چند پالایشگاه تیپات و اپراتورهای بندری در شاندونگ است.
بیشتر بخوانید: آمریکا یک پالایشگاه چینی و چند شرکت و نفتکش را بهدلیل خرید نفت از جمهوری اسلامی تحریم کرد
بوسو در ادامه مطلب خود نوشت این ارزیابی با دادههای مربوط به نفت باقیمانده ایران روی کشتیها که هنوز تخلیه نشدهاند، همخوانی دارد. میزان این نفت در حال حاضر به بالاترین سطح خود از نوامبر ۲۰۲۳ رسیده است.
او افزود با این حال، اگر تحریمهای ایالات متحده علیه صادرات نفت ایران لغو شوند، این میزان نفت بهسرعت فروخته خواهد شد.
با وجود برگزاری چهار دور از مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا، هنوز این گفتوگوها به نتیجهای نرسیده و اختلاف اصلی میان دو طرف، مساله غنیسازی اورانیوم در ایران است.
ناصری دوشنبه ۲۹ اردیبهشت در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفت اگر این جوانان مجرد ازدواج کنند و بچهدار شوند، «دغدغههای بحران جمعیت» هم بهراحتی برطرف خواهد شد.
او افزود به همین منظور، کلاسهای آموزشی برای دانشجویان با موضوعهای مختلف مانند «شرایط همسرداری و سن مناسب ازدواج» برگزار میشود.
به گفته این مقام مسئول، کلاسهایی هم در مدارس و مهدکودکها برای دانشآموزان و خردسالان برگزار میشود تا «شور و نشاط مربوط به جوانی جمعیت برای آنها تبیین شود».
بیشتر بخوانید: نگرانی مقامهای حکومت از کاهش جمعیت و هشدار درباره کمبود تسهیلات فرزندآوری
پیشتر در ۲۴ اردیبهشت، صابر جباری، مدیرکل جوانی جمعیت و خانواده وزارت بهداشت، از حدود ۱۲ میلیون جوان مجرد در سن ازدواج خبر داده بود.
نه جباری و نه ناصری هیچیک به بازه سنی «جوانان مجرد در سن ازدواج» اشارهای نکردند.
طبق قوانین جمهوری اسلامی، سن قانونی ازدواج برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال است، اما افرادی زیر این سنین هم «به اذن ولی، به شرط مصلحت و با تشخیص دادگاه صالح» میتوانند ازدواج کنند.
بر اساس دادههای رسمی، آمار ازدواج در ایران از سال ۱۳۹۰ به بعد نزولی بوده و نرخ سالانه آن بهطور میانگین حدود شش درصد کاهش داشته است.
هشدارها درباره کاهش فرزندآوری
معاون دانشگاه علومپزشکی تهران در ادامه مصاحبه خود با ایسنا گفت کشور اکنون در «دوران پنجره باز جمعیتی» قرار دارد و افزود: «اگر با افزایش میزان زاد و ولد از این فرصت استفاده نکنیم، با بحران سیاهچاله جمعیتی روبهرو میشویم که برونرفت از آن بسیار سخت است.»
ناصری پنجره باز جمعیتی را دستهبندی افراد ۱۵ تا ۶۵ ساله بهعنوان نیروی مولد تعریف کرد و هشدار داد با روند کنونی، بهتدریج میزان مرگ و میر در برخی استانها نسبت به تعداد موالید بیشتر خواهد شد؛ برای نمونه، استان گیلان سال گذشته با چنین وضعیتی مواجه بود.
بیشتر بخوانید: خامنهای به وزیر بهداشت دستور داد موانع «افزایش جمعیت» را برطرف کند
محمدجعفر قائمپناه، معاون امور اجرایی دولت پزشکیان، ۲۹ اردیبهشت در همایش «گرامیداشت روز ملی جمعیت» با اشاره به کاهش ۷.۴ درصدی میزان تولدها در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال پیش از آن، این آمار را «زنگ خطری جدی» توصیف کرد.
به گفته او، نرخ باروری کل کشور به ۱.۴۴ کاهش یافته است، در حالی که این نرخ برای حفظ تعادل جمعیت باید بیش از ۲.۱ باشد.
نرخ باروری کلی (TFR) به معنای تعداد فرزندانی است که هر زن به طور میانگین در طول عمر باروری خود میتواند به دنیا بیاورد.
پیشتر هم مقامهای حکومت ایران اعلام کرده بودند در اتفاقی بیسابقه در سال ۱۴۰۳، تعداد تولدها به کمتر از یک میلیون در سال کاهش یافته است.
قانون جوانی جمعیت با توصیهها و تاکیدات علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، مهرماه ۱۴۰۰ در مجلس تصویب شد و آبان همان سال ابراهیم رئیسی، رییس دولت سیزدهم، آن را برای اجرا ابلاغ کرد.
در بندهای مختلف این قانون، هرگونه اقدام مغایر با فرزندآوری، لغو و مشمول مجازات شده است.
تاکید مقام های جمهوری اسلامی بر فرزندآوری در شرایطی صورت میگیرد که کارشناسان تشدید مشکلات اقتصادی را یکی از دلایل کاهش آمار ازدواج و زاد و ولد میدانند.
بیشتر بخوانید: شواهدی از افزایش اختلالات شدید کروموزومی بعد از اعمال قانون جوانی جمعیت
