بر اساس گزارشها، نیروهای امنیتی با اسپری فلفل به بازنشستگان فرهنگی که مقابل وزارت آموزش و پرورش در تهران تجمع کرده بودند، حملهور شدند. معترضان در تجمعهای پی در پی خود، خواهان پرداخت سنوات معوقه و پاداش بازنشستگی هستند.
تشکلهای کارگری و صنفی فرهنگیان، دوشنبه اول بهمن از «حمله خشونتبار» نیروهای امنیتی به تجمع فرهنگیان بازنشسته خبر دادند.
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان اعلام کرد در جریان حمله با اسپری فلفل، شماری از بازنشستگان از ناحیه چشم و گلو آسیب دیدند.
ویدیوهای منتشر شده نشان میدهند تجمعکنندگان خطاب به ماموران امنیتی شعارهای «بیشرف، بیشرف» و «فریاد فریاد از این همه بیداد» سر دادند.
نهمین تجمع فرهنگیانی که سال گذشته بازنشسته شدهاند، از صبح دوشنبه در اعتراض به تاخیر ۱۷ ماهه در پرداخت ۶۰ درصد پاداش بازنشستگی یا همان سنوات پایان خدمت، مقابل وزارتخانه آموزش و پرورش برگزار شد.
حاضران در این تجمع، علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش دولت پزشکیان را «دروغگو» خواندند و خطاب به او شعارهایی مانند «وزیر بیا پایین» و «وزیر بیلیاقت/ استعفا، استعفا» سر دادند.
آنها خواهان پاسخگویی وزیر آموزش و پرورش به مطالباتشان شدند.
علاوه بر تهران، معلمان بازنشسته سال ۱۴۰۲ از استانهای مختلف مانند ایلام، کرمانشاه و لرستان، در این تجمع حضور داشتند.
بر اساس گزارش تشکلهای صنفی، معلمان بازنشسته پس از یورش نیروهای سرکوبگر و با وجود جو شدید امنیتی، خیابان را ترک نکردند.
این نخستین بار نیست که بازنشستگان فرهنگی، تجمع اعتراضی برگزار میکنند.
در آخرین نمونهها، آنها روزهای ۱۷ و ۲۴ دی در اعتراض به رسیدگی نشدن به مطالباتشان در مقابل ساختمان وزارت آموزش و پرورش در تهران تجمع کردند.
دیگر اعتراضات صنفی در روز دوشنبه
علاوه بر فرهنگیان بازنشسته، دوشنبه، کارگران صنایع چوب و کاغذ ایران (چوکا) نیز برای چندمین بار طی دو هفته گذشته در مقابل این مجتمع صنعتی دست به تجمع اعتراضی زدند و مطالبات صنفی خود را پیگیری کردند.
کارگران این شرکت میگویند از آذر امسال تاکنون دستمزد نگرفتهاند و کارفرما نسبت به بازنشستگی ۹۱ نفر از کسانی که موعد بازنشستگی آنان فرا رسیده، کاری نمیکند.
در این روز، بازنشستگان مخابرات در مقابل ساختمانهای این شرکت در استانهای تهران، زنجان، کرمانشاه و اصفهان تجمعات اعتراضی برپا کردند.
بنا بر گزارش تشکلهای صنفی، اعتراض تجمعکنندگان به پایمال شدن حقوق خود از سوی ستاد اجرایی فرمان روحالله خمینی و تعاون سپاه پاسداران است که مالکان عمده شرکت مخابرات محسوب میشوند.
وضعیت معیشتی بازنشستگان و مستمریبگیران سبب شده که تعداد تجمعات اعتراضی آنها در سالهای اخیر بهشدت افزایش پیدا کند.
سایت حقوق بشری هرانا ششم دی ماه در گزارش سالانه خود خبر داد در سال ۲۰۲۴، دستکم هزار و ۲۷۹ تجمع و اعتصاب صنفی در ایران شکل گرفت.
مستند شش قسمتی «نصرت کریمی؛ هنرمند بودن در ایران» که بهصورت آنلاین و رایگان در یوتیوب منتشر شده، روایتی است از تاریخ هنرهای نمایشی در ایران و حتی بیشتر از آن، داستانیست از آنچه بر ایران در قرن اخیر رفته است.
این مستند به تهیهکنندگی و کارگردانی بابک کریمی، روحالله انصاری و مهرداد اسکویی ساخته شده و زندگی نصرت کریمی را از زبان خود او و با همراهی خانواده، دوستان، آشنایان و همکاران روایت میکند.
نصرت کریمی هنرمندیست که نه تنها تاثیری عمیق بر سینمای ایران گذاشت بلکه میتوان او را پدر انیمیشن و فیلم و تئاتر عروسکی در ایران خواند. مردی که از نخستین نسل تحصیلکردگان سینما و سینمای متحرک در خارج از کشور بود و تقریبا تمام بزرگان امروز سینما و تئاتر عروسکی ایران، شاگردان مستقیم یا با واسطه او هستند.
جدای از این، نصرت کریمی از نخستین کسانیست که سینمای نئورئالیستی را در ایران بهروی پرده بود که نسل بعدی سینماگران ایرانی از او الهام گرفتند.
با این حال نصرت کریمی تمام اینها هست و هیچ کدام از اینها نیست.
از تئاتر سعدی و نوشین تا باغی در کن تهران
سفر این مستند شش قسمتی از تئاتر سعدی و عبدالحسین نوشین شروع میشود و در باغی در کن در تهران به پایان میرسد. از مردی جوان و خوشقیافه و فرنگیمآب با سبیل قیطانی تا پیرمردی سپیدمو با کلاه بره که بهزحمت با عصا راه میرود. در تمام این مسیر که بیش از هفتدهه طول کشیده، شما مردی را میبینید که عاشق سینما و تئاتر است و گوشت و پوستش با نمایش و هنر نمایشی درهم آمیخته.
جایی از فیلم، وقتی نصرت کریمی رو به دوربین ساکت نشسته، مهرداد اسکویی از او میپرسد: «خسته شدید؟ از صبح یککله دارید حرف میزنید ....»
و نصرت کریمی پاسخ میدهد: «من تو فیلمبرداری خسته نمیشم ... سینما رو دوست دارم ....»
این جمله، عصاره زندگی هنری نصرت کریمی است؛ آنچه جمهوری اسلامی پس از انقلاب از او ربود.
آرشیوی بینظیر در خدمت مستندسازان
سازندگان مستند «نصرت کریمی؛ هنرمند بودن در ایران»، آرشیوهایی بینظیر را در اختیار داشتهاند.
نصرت کریمی به گواه آنچه میبینیم، وسواسی خاص در نگهداری عکسها، پروندهها، نامهها، فیلمها، کتابها و تمام آنچه به کارش مربوط بوده، داشته است. این آرشیو که با کمک دوستان و آشنایان نصرت کریمی غنیتر هم شده، سرمایهایست که تهیهکنندگان فیلم بهخوبی از آن سود بردهاند.
تقریبا هرچه گفته میشود، مستند به تصویر یا نامه یا فیلمی از کریمی است.
یکی از جالبترین این پروندهها، فیلمنامههای دکوپاژشدهای است که نشان میدهد او تا چه حد سینما را با روش علمی بلد بوده و چقدر در کاری که انجام میداده وسواس داشته است.
سینمای انتقادی
نصرت کریمی احتمالا انتقادیترین فیلمهای سینمای ایران پیش از انقلاب را در دهه ۵۰ خورشیدی ساخته است.
فیلمهای بلند او جدا از ساختار درست سینمایی، هر کدام به یکی از مشکلات اجتماعی ایران میپردازند.
فیلم «درشکهچی» محصول ۱۳۵۰ با شکستن قواعد حاکم بر فیلمفارسی، نوعی جدید از سینما را عرضه کرد که تا پیش از آن در ایران سابقه نداشت. فیلمی درباره مردم و فیلمبرداری شده در محیط طبیعی.
«محلل»، ساختهشده در ۱۳۵۰، فیلمی است که باعث شد کریمی با پیروزی انقلاب بازداشت شود و تا آستانه اعدام برود. نقبیست با زبان کمدی به نفوذ سنتهای خرافی اسلامی در جامعه و نقدی نیشدار به طبقه مذهبی و آخوندها و کسانی که با سوار شدن بر سنت، جامعه را آزار میدهند.
این فیلم با نقد تند مرتضی مطهری، روحانی متعصب نزدیک به روحالله خمینی همراه شد و همین نقد، پایه پروندهسازیهای بعدی برای کریمی بود.
فیلم «خانه خراب»، محصول ۱۳۵۴ حتی نقدی گزندهتر به آن چیزی است که موجب انقلاب در ایران شد: اقتصاد افسارگسیخته نفتی، گرانی و نسبت میان سنت و مدرنیته در جامعهای که نمیداند کجای این دوگانه ایستاده است. فیلمی پیشگویانه که وقوع انقلاب و از هم گسیختگی جامعه را پیشبینی میکند.
انقلاب ۵۷ و سرنوشت نصرت کریمی
نصرت کریمی در دوران اوج کاری خود بود که انقلاب شد. به زندان افتاد. حکم قطع دست راست و اعدام برایش صادر شد و خوششانس بود که احکامش اجرا نشدند. با اینحال تا زمانی که زنده بود اجازه فعالیت سینمایی و نمایشی نیافت.
پس از انقلاب، غرق در بیکاری، جلوههایی دیگر از هنر خلاقانهاش بروز کردند. از آن جمله، شروع به پرورش کاکتوس در حیاط خانهاش کرد. کاکتوسهایی پیوندی که هر کدام خود مجسمهای طبیعی بودند.
در مقطعی کوتاه برای تدریس تئاتر عروسکی به دانشگاه بازگشت اما پس از سه ترم از دانشگاه اخراج شد.
در دهه ۷۰، بدون نام، تیزرهای عروسکی برای شرکت گاز و اداره آلودگی هوا تولید کرد که بهسرعت در جامعه مورد توجه قرار گرفت و عروسکهایش به شخصیتهایی محبوب تبدیل شدند؛ گرچه آن هم کاری موقتی بود.
دست آخر نصرت کریمی ماند و صورتکهایش. مجسمههایی کوچک، ساختهشده از موم و گِل و سفال.
نصرت کریمی هرچه از سینما، تئاتر و بازیگری آموخته بود روی این صورتکها پیاده کرد و این صورتهای گلی کوچک، تبدیل به نمادی از ناتوانی سرکوب جمهوری اسلامی شدند.
در یکی از سکانسهای مستند، احتمالا ضبط شده در اواسط دهه ۷۰، نصرت کریمی همچنان امیدوارانه از امکان کار کردنش میگوید. از اینکه دعوت شده تا عنوانهای کتاب درسی را تهیه کند. این تصویر امیدوارانه بلافاصله با بریدههای روزنامه و نامههایی از مخالفت با او و حذفش همراه میشود که نشان میدهد این امیدواریهایی که از سر صداقت، کودکانه مینمایند، تا چه حد خیالی بودهاند.
نصرت کریمی پس از انقلاب فقط یک فیلم عروسکی با نام «مهمان ناخوانده» در سال ۱۳۶۴ برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخت که خودش در فیلم میگوید قرار نبود ساخته شود.
این فیلم بدون نام کریمی و با عنوان «کار گروهی» روی پرده رفت.
ردپای این فیلم که از روی یک نمایش صحنهای ساخته شد را میتوان به وضوح در آثار عروسکی بعدی تلویزیونی در ایران دید که امروز تبدیل به حافظه جمعی ایرانیان شدهاند.
او وقتی انقلاب شد ۵۰ ساله بود و همچنان میتوانست چند فیلم دیگر بسازد و اگر اجازه کار مییافت احتمالا به مهمترین فیلمساز اجتماعی ایران تبدیل میشد.
اما چشمه جوشان خلاقیت نصرت کریمی گرچه در قفس تنگنظری حاکمان جمهوری اسلامی اسیر شده بود، از حرکت نایستاد. این خلاقیت خودش را در صورتکهای گلی، در عروسکهای تبلیغاتی، در کتابهایی که نوشت و فراتر از این، در زیست هنرمندانهاش نشان داد.
آنچه نصرت کریمی برای عموم مردم ساخت یا بازی کرد بین سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۵ و تا زمان پخش سریال «داییجان ناپلئون» بود.
کریمی در همین مدت کوتاه چنان تاثیر عمیقی از خود بر جای گذاشت که امروز پس از نیمقرن، اکثریت مردم او را میشناسند بدون آنکه بدانند چه دورهای طولانی را در شاخههای مختلف هنرهای نمایشی از گریم گرفته تا طراحی دکور، لباس، تولید انیمیشن و فیلمهای عروسکی و نوشتن فیلمنامه و فیلمسازی، طی کرده است.
تابآوری زیر سرکوب
نصرت کریمی از قربانیان بزرگ جمهوری اسلامی در میان هنرمندان بود. مردی که با سینما و هنرهای نمایشی زندگی میکرد.
مستند نصرت کریمی با تصاویری از دوستیها و یادبودها تمام میشود.
یکی از زیباترین این تصاویر عکسی است که احمد شاملو را روی صندلی چرخدار نشان میدهد در حالیکه نصرت کریمی سپیدمو در آن سوی اتاق با لبخندی بر لب میرقصد. تصویری نمادین از دو مردی که هر دو نابغه بودند و هر دو زیر سرکوب جمهوری اسلامی تاب آوردند.
پزشکیان، اول بهمن ماه، در همایشی به نام «همایش ملی روز هوای پاک»، با اشاره به وعده پرسر و صدای دولتش درباره ممنوعیت مازوتسوزی در نیروگاهها گفت: «قرار بود مازوت اصلا سوزانده نشود و گیر کردیم و اگر نمیسوزاندیم میبایست گاز منازل را قطع میکردیم؛ چون مصرف ما چندین برابر مصرف در خارج از کشور است.»
آبان ۱۴۰۳، خبرگزاریهای رسمی اعلام کردند به دستور رییسجمهوری، مازوتسوزی در سه نیروگاه اراک، اصفهان و کرج متوقف میشود.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان در حساب خود در شبکه اجتماعی ایکس، با انتشار پستی نوشت که میتوان برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد.
علی ربیعی، دستیار پزشکیان نیز در حساب ایکس خود، با ستایش دستور رییسجمهوری، آن را «شجاعانه» توصیف کرد.
این دستور که حامیان دولت تبلیغات گستردهای راجع به آن انجام دادند، در حالی صادر شد که گزارشها نشان میدادند مازوتسوزی ادامه دارد.
۸۰ درصد برق در ایران به وسیله نیروگاههای حرارتی تولید میشود که این نیروگاهها برای این تولید، عمدتا به گاز متکیاند.
از سوی دیگر، از ۱۴۰ نیروگاه بزرگ کشور، تنها ۱۴ نیروگاه امکان مازوتسوزی دارند.
آیا مصرف انرژی ایرانیان چندین برابر خارج کشور است؟
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر و به طور خاص از ابتدای سال ۱۴۰۳، با زنجیره بحران انرژی مواجه شده است. زنجیره بحرانی که مقامات جمهوری اسلامی آن را «ناترازی» میخوانند و تقصیر آن را به گردن پرمصرف بودن شهروندان میاندازند.
بر اساس آمارهای موجود، سرانه مصرف انواع انرژی ایرانیان در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۴۰ کیلووات ساعت بوده است. این سرانه در قطر ۲۲۶ کیلووات ساعت، در امارات متحده عربی ۱۵۰ کیلووات ساعت، در عربستان سعودی ۸۳ کیلووات ساعت و در روسیه ۶۰ کیلووات ساعت بوده است.
در بین کشورهای غربی نیز سرانه مصرف انواع انرژی مردم آمریکا، ۷۷ کیلووات ساعت، مردم نروژ ۱۰۱ کیلووات ساعت و مردم ایسلند ۱۶۷ کیلووات ساعت است.
بنابراین، اظهارات پزشکیان راجع به «چند برابر» بودن مصرف ایرانیان، بر اساس آمارهای موجود قابل بررسی است.
درباره برق به طور خاص، سرانه مصرف ایرانیان ۳/۶ هزار کیلووات ساعت در سال است؛ این عدد برای قطر ۱۸/۹، برای امارات ۱۷/۲، برای عربستان سعودی ۱۰/۸، برای روسیه ۷/۱، برای آمریکا ۱۲/۴، برای نروژ ۲۲/۴ و برای ایسلند ۴۹/۷ هزار کیلووات ساعت در سال است.
به گفته برخی ناظران، طرح موضوع مازوتسوزی، آدرس غلط جدید جمهوری اسلامی در فصل سرد است.
وبسایت ارمنیوز، نزدیک به امارات متحده عربی، دوشنبه اول بهمن به نقل از منابع آگاه خود خبر داد «یک شخصیت سیاسی» در عراق چراغ سبزی برای گشودن کانالی ویژه به منظور «وساطت میان آمریکا و ایران» دریافت کرده است.
بر اساس این گزارش، همزمان با قدرت گرفتن احتمال حملات اسرائیل به ایران، عراقیها نگران تاثیر منفی این اتفاق بر امنیت و ثبات کشورشان شدهاند.
ارمنیوز به نقل از منابع خود نوشت: «رهبری سیاسی ایران به نمایندگی از دولت مسعود پزشکیان، به عراق اعلام کرده که آمادگی گشودن درهای گفتوگو و نشستن پشت یک میز با آمریکا را دارد.»
هفته گذشته فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق اعلام کرد کشورش میخواهد در دوره ترامپ روابط خوبی با آمریکا داشته باشد.
او تاکید کرد که در تلاش است گروههای مسلح وابسته به جمهوری اسلامی در عراق را متقاعد کند تا سلاحهای خود را زمین بگذارند.
به گفته فواد حسین، بغداد آمادگی دارد به کاهش تنش میان جمهوری اسلامی و آمریکا کمک کند.
ارمنیوز نوشت که در سفر ۱۹ دی ماه محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق به تهران، پزشکیان از توانایی دولت عراق برای ایفای نقش میانجی بین تهران و واشینگتن استقبال و در مورد آن ابراز اطمینان کرده است.
مطهری خواستار مذاکره بیمیانجی به آمریکا شد
همزمان با این اخبار، علی مطهری، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفتوگویی با وبسایت رویداد ۲۴، گفت که جمهوری اسلامی باید با ایالات متحده «به طور مستقیم» مذاکره کند.
مطهری که ۲۰ سال سابقه نمایندگی مجلس را در کارنامه دارد، تاکید کرد: «مذاکره با میانجی، نمیتواند کار را پیش ببرد.»
به گفته او، رهبران «انقلاب اسلامی» در اوایل انقلاب، پس از اشغال سفارت آمریکا به تحریک گروههای چپ و مارکسیست، در مقابل عمل انجام شده قرار گرفتند.
مطهری افزود: «در فکر رهبران انقلاب موضوع قطع روابط با آمریکا مطرح نبود که ما بعد از پیروزی انقلاب به دنبال قطع رابطه با آمریکا باشیم.»
پیش از این و در ۱۹ دی ماه، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، طرفداران مذاکره با آمریکا را «مرعوب دشمن» خواند و از مقامات حکومت خواست در تصمیمگیری درباره موضوعات مختلف از جمله حجاب، تورم و ارز، ملاحظه «توقع بیجای آمریکاییها» را نکنند.
روزنامه کیهان نیز در هفتههای گذشته بارها به سخنان مقامات دولت درباره مذاکره با آمریکا حمله کرده است.
این روزنامه دوشنبه اول بهمن نوشت که ترامپ تنها در یک صورت میتواند به ایران «بیاید-آورده شود» و آن هم «برای تحمل مجازات صدور دستور» هدف قرار دادن قاسم سلیمانی است.
