دو مقام رسمی اوکراینی اعلام کردند که مذاکرات هیات سهنفره کشورشان با مقامهای ایالات متحده که یکشنبه نهم آذر انجام شد، بر «ترسیم مرز واقعی میان اوکراین و روسیه» متمرکز بود. آنها این نشست پنجساعته را «دشوار و پرتنش» اما «سازنده» توصیف کردند.
وبسایت آمریکایی اکسیوس شامگاه یکشنبه نهم آذر به وقت شرق آمریکا در گزارشی نوشت که این نشست در آستانه دیدار استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ، با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، «در عمل فقط روی مرز تحت کنترل دو طرف» متمرکز بود.
به نقل از این گزارش، در یک ساعت نخست مذاکرات که در باشگاه گلف شخصی ویتکاف برگزار شد، گروه بزرگی از دو طرف حضور داشتند اما در ادامه جلسه به سه مقام از هر طرف محدود شد؛ ویتکاف، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، و جرد کوشنر، داماد و مشاور ویژه رییسجمهوری آمریکا از یک سو و رستم عُمروف، رییس ستاد کل ارتش اوکراین، آندری گناتوف و وادیم اسکِبیتسکی، هر دو از معاونان سازمان اطلاعات نظامی اوکراین.
در پایان مذاکرات سهنفره، عمروف یک نشست دونفره با ویتکاف برگزار کرد و پس از آن برای ارائه گزارش مذاکرات با ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین تماس گرفت.
یکی از مقامهای رسمی اوکراین در پیامی مکتوب به خبرنگار اکسیوس نوشت: « نشست پرتنش بود اما منفی نبود. ما واقعا قدردان مشارکت جدی آمریکا هستیم. موضع ما این است که باید هر کاری میتوانیم برای دستیابی آمریکا به موفقیت انجام دهیم، بیآنکه کشورمان را از دست بدهیم و در عین حال از وقوع تجاوزی دیگر پیشگیری کنیم.»
دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، یکشنبه عصر در مسیر بازگشت از فلوریدا به کاخ سفید، در هواپیمای ایر فورس وان به خبرنگاران گفت که نتایج مذاکرات با طرف اوکراینی را به او گزارش دادهاند و بر این اساس فکر میکند «شانس خوبی برای رسیدن به یک توافق وجود دارد.»
یک مقام ارشد آمریکایی نیز مذاکرات یکشنبه را «مثبت» خواند.
به نوشته اکسیوس زلنسکی تمایل داشت که خودش درباره موضوع سرزمین و تعیین قلمرو با ترامپ مذاکره کند اما ترامپ گفته بود تنها وقتی حاضر است شخصا با پوتین یا زلنسکی دیدار کند که توافق به مرحله نهایی نزدیک شده باشد.
به گفته مقامهای اوکراینی انتظار میرود عمروف دوشنبه دهم آذر، یعنی یک روز پیش از دیدار ویتکاف با پوتین، زلنسکی را در پاریس ملاقات کند و گزارش مفصلتری از این گفتوگوها به او ارائه دهد.
ویتکاف نیز دوشنبه عازم روسیه خواهد بود و ملاقاتش با زلنسکی برای سهشنبه برنامهریزی شده است.
مقامهایی از آمریکا، اوکراین، ناتو و چند کشوره اروپایی دوم آذر در سوئیس دیدار کردند. محور اصلی این گفتوگوها طرحی بود که دولت ترامپ برای صلح در اوکراین پیشنهاد کرده بود.
ترامپ دو روز پیش از این دیدارها اعلام کرد که اوکراین شش روز مهلت دارد تا پیشنهاد صلح او را بپذیرد.
مقامهای هر دو طرف درگیر در این جنگ نیز اعلام کردند که طرح صلح پیشنهادی آمریکا را دریافت کردهاند. هر دوی آنها روی بحثهای بیشتر بر سر جزئیات تاکید کردند.
بسیاری از منابع طرح ۲۸بندی ترامپ را بازتاب خواستههای مسکو عنوان کردند، بهویژه که این طرح تاکید داشت کییف باید اراضی بیشتری نسبت به آنچه اکنون تحت اشغال روسیه در آمده است، واگذار کند، اندازه ارتش خود را کاهش دهد و پیوستن به ناتو صرفنظر کند.
پس از پایان گفتوگوهای ژنو، ایالات متحده و اوکراین دوم آذر در یک بیانیه مشترک اعلام کردند که چارچوب صلح بهروز و ویرایششدهای را برای پایان دادن به جنگ با روسیه طراحی کردهاند. رسانهها اعلام کردند که این چارچوب نسخه تعدیلشده طرح پیشینِ تدوینشده از ترامپ باشد.
افزون بر این، کاخ سفید در بیانیهای جداگانه اعلام کرد که نسخه جدید شامل تضمینهای امنیتی تقویتشده است و هیات اوکراینی گفته این طرح «بازتابدهنده منافع ملی آنها» است.
همزمان با این گفتوگوها، اوکراین در یکی از سختترین مراحل جنگ با روسیه قرار دارد. ارتش روسیه علاوه بر پیشروی تدریجی در میدان جنگ، حملات سنگینی علیه زیرساختهای انرژی اوکراین پیاده میکند. گمانهزنیها از این حکایت دارد که مسکو سیاست «ترور از طریق انرژی» و تحمیل شکست به اوکراین از طریق فروپاشی زندگی شهری را دنبال میکند.
با این حال، مقامهای اوکراین بهطور مستمر واگذاری سرزمین به روسیه را رد کردهاند.
روزنامه اورشلیمپست، یکشنبه نهم آذر، در گزارشی نوشت که آلمان اواخر هفته جاری بهطور رسمی این سامانه را رونمایی و استقرار عملیاتی آن را آغاز خواهد کرد.
به گزارش این روزنامه، تحقق قرارداد ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلاری آلمان و اسرائیل همچنان در حال پیشرفت است و برلین ضمن لغو تعلیق موقت فروش سلاح به اسرائیل در هفتههای گذشته، به خرید تجهیزات نظامی از این کشور ادامه میدهد.
وزارت دفاع اسرائیل اواخر سال ۲۰۲۴ در بیانیهای از برگزاری یک نشست تخصصی در صنایع هوافضای اسرائیل خبر داده و به حضور آلمان در این نشست با هدف آمادهسازی برای استقرار سامانه پیکان-۳ تا پیش از پایان سال ۲۰۲۵ اشاره کرده بود.
اورشلیمپست به نقل از وزارت دفاع اسرائیل هدف اصلی این سامانه دفاع موشکی را که بهصورت مشترک بهدست اسرائیل و آمریکا توسعه یافته، «مقابله با تهدید موشکهای بالستیک دوربُرد» عنوان کرده است.
کانال ۱۲ اسرائیل شهریور امسال تصاویری از خط تولید موشکهای رهگیر پیکان را منتشر کرد و نوشت که ارتش این کشور قصد دارد این سامانه موشکی را برای مقابله با جمهوری اسلامی توسعه دهد.
عملکرد پیکان-۳ در حملات وعده صادق
به نوشته این روزنامه قرارداد تامین این سامانه برای آلمان سال ۲۰۲۳ امضا شده بود اما «جذابیت و اعتبار» این معامله پس از «عملکرد چشمگیر» آن در حملات ۱۳ و ۱۴ آوریل ۲۰۲۴ (فروردین ۱۴۰۳) و جنگ ۱۲روزه میان اسرائیل و جمهوری اسلامی افزایش یافت.
جمهوری اسلامی و متحدان نیابتی او در منطقه در روزهای ۲۵ و ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ عملیاتی به نام «وعده صادق» علیه اسرائیل پیاده کردند. در جریان این حمله که به گفته مقامهای جمهوری اسلامی، در واکنش به حملات هوایی اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق انجام شد، از پهپاد، موشکهای کروز و موشکهای بالستیک استفاده شده بود.
نیروهای دفاع هوایی اسرائیل پس از این حمله اعلام کردند که با استفاده از سامانه موشکی پیکان-۳ توانستند ۹۹ درصد از پهپادها و موشکها را رهگیری و سرنگون کنند. با وجود این، گزارشهایی از «برخی اصابتها» به مناطقی در اسرائیل حین این حمله وجود دارد.
در گزارش اورشلیمپست به عملکرد ناقص سامانه پیکان-۳ در حمله موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل در مهر ۱۴۰۳ (یکم اکتبر ۲۰۲۴) اشاره شده است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همان زمان اعلام کرد که در این عملیات به نام «وعده صادق ۲» و در پاسخ به کشته شدن اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، در تهران، طی دو موج حمله موشکی «اهداف حیاتی نظامی و امنیتی» اسرائیل را هدف قرار داده است.
به گفته آنها در این حملات برای نخستین بار از موشکهای بالستیک مافوق صوت فتح استفاده شده بود.
ارتش اسرائیل و مقامهای آمریکایی همان زمان اعلام کردن که بخش بزرگی از «نزدیک به ۲۰۰ موشک» شلیکشده را رهگیری و منهدم کردند و «تنها چند اصابت» به مناطق مرکزی و جنوبی اسرائیل گزارش شد.
گزارش جدید اورشلیمپست میگوید که سامانه پیکان-۳ در حملات یکم اکتبر «نتوانست درصد بالایی از ۱۸۰ موشک ایرانی» را رهگیری کند. به همین دلیل «چند ده» موشک به پایگاههای نواتیم و تلنف اصابت کرد.
این گزارش تاکید میکند که با وجود این، عملکرد کلی سامانه همچنان «قابلقبول» ارزیابی شد.
اورشلیمپست همچنین به نقل از «برخی منابع» اشاره میکند که در جریان این دور از حملات اسرائیل «احتمالا» پس از تخلیه هواپیماها و خلبانان، بهطور عمدی اجازه عبور برخی موشکها را داده بود؛ زیرا با وجود وارد آمدن آسیب قابل توجه به هر دو پایگاه یادشده، هیچ هواپیما یا خلبانی از بین نرفت.
«دفاع بسیار خوب» حین جنگ ۱۲روزه
عملکرد سامانه موشکی پیکان-۳ در جریان جنگ ۱۲روزه بسیار خوب ارزیابی شده است زیرا این سامانه توانست درصد بالایی از موشکهای جمهوری اسلامی را رهگیری و منهدم کند؛ هرچند تاکید شده است که پیکان-۳ «بهطور کامل نفوذناپذیر نبود» و ۲۸ اسرائیلی در این دور از درگیریها کشته شدند.
اورشلیمپست میزان آسیب فیزیکی و اقتصادی را با توجه به شلیک ۵۵۰ موشک از سوی ایران، در مقیاس نظامی «بسیار محدود» توصیف کرده است.
سامانه پیکان-۳ بهطور مشترک در وزارت دفاع اسرائیل و آژانس دفاع موشکی آمریکا توسعه مییابد و تولید میشود. صنایع هوافضای اسرائیل پیمانکار اصلی توسعه و تولید سامانه، رهگیر و رادار است، شرکت البیت مسئول توسعه سامانه فرماندهی و کنترل، و شرکتهای تومر و رافائل پیمانکاران اصلی تولید و توسعه رهگیر پیکان-۳ هستند.
به نقل از اورشلیمپست، آمریکا بهعنوان شریک توسعه سامانه پیکان-۳ باید صادرات آن به دیگر کشورها را تایید کند.
ترامپ یکشنبه نهم آذر هنگام بازگشت از تعطیلات روز شکرگزاری به کاخ سفید، در هواپیمای ویژه ریاستجمهوری در پاسخ به این پرسش که آیا با مادورو صحبت کرده است یا نه، گفت: «پاسخ این است: بله، اما نمیخواهم دربارهاش اظهار نظر کنم.»
او همچنین افزود: «نمیتوانم بگویم مکالمه خوب بود یا بد. فقط یک تماس تلفنی بود.»
همزمان، روزنامه میامی هرالد به نقل از منابع مطلع نوشت که این تماس تلفنی هفته گذشته انجام شد و به دلیل خواستههای مادورو بهسرعت پایان یافت.
در این گفتوگو ترامپ به مادورو اطمینان داد که در صورت ترک ونزوئلا، امنیت جانی او و خانوادهاش تضمین میشود؛ بهشرط آنکه «بیدرنگ» کشور را ترک کند.
به گفته این رسانه، مادورو در این گفتوگو از ترامپ خواسته بود که همچنان کنترل ارتش را در اختیار داشته باشد و برای تمامی جرایمش عفو جهانی دریافت کند.
نیویورکتایمز هفتم آذر گزارش داد ترامپ و مادورو «اواخر هفته گذشته» با یکدیگر بهصورت تلفنی گفتوگو کردند.
مادورو در آمریکا با اتهامات سنگینی مانند قاچاق مواد مخدر، فساد و تروریسم مواجه است و برای دستگیریاش ۵۰ میلیون دلار جایزه تعیین شده است.
دولت آمریکا در ماههای گذشته فشار بر دولت مادورو را با مجموعهای از اظهارات تند و هشدار درباره عملیات نظامی احتمالی افزایش داده است.
ترامپ روز گذشته گفت که حریم هوایی ونزوئلا و پیرامون آن «بهطور کامل بسته تلقی شود»، اما جزئیات بیشتری ارائه نکرد.
سیانان گزارش داد که ترامپ در گفتوگوی یکشنبه دهم آذر خود با خبرنگاران گفت که هشدار روز گذشتهاش مبنی بر بسته شدن حریم هوایی ونزوئلا «به معنای نزدیک بودن یک حمله هوایی نیست.»
او تاکید کرد: «نباید چنین برداشتی کنید. این هشدار را صادر کردم چون معتقدم ونزوئلا دوست ما نیست.»
خبرگزاری رویترز گزارش داد که گروهی از مقامهای آمریکایی که این رسانه با آنها مصاحبه کرده است، از بسته شدن حریم هوایی ونزوئلا شگفتزده شدند. آنها به این خبرگزاری گفتند که از هرگونه عملیات نظامی برای اعمال بسته شدن حریم هوایی ونزوئلا بیاطلاع بودند.
واکنش هماهنگ دولت و مجلس ونزوئلا
دولت ونزوئلا، بلافاصله با انتشار بیانیهای اظهارات ترامپ را محکوم و آن را «تهدیدی استعمارگرانه» علیه حاکمیت این کشور و مغایر با حقوق بینالملل توصیف کرد.
از سوی دیگر، مجلس ملی ونزوئلا که قوای قانونگذاری این کشور به شمار میرود، یکشنبه نهم آذر اعلام کرد که یک کمیسیون ویژه برای تحقیق درباره «حملات مرگبار رییسجمهوری ایالات متحده به قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر در سواحل ونزوئلا و در اقیانوس آرام شرقی» تشکیل خواهد داد.
خورخه رودریگز، رییس مجلس ملی ونزوئلا با حضور در تلویزیون دولتی این کشور گفت که این تحقیق به گزارشی که روز جمعه در روزنامه واشنگتنپست منتشر شده بود رسیدگی خواهد کرد.
در این گزارش آمده بود که پیت هگست، وزیر جنگ آمریکا، دستور داده بود همه افراد حاضر در یکی از قایقها در جریان حملهای در ماه سپتامبر کشته شوند. همچنین طبق این گزارش، حمله دومی نیز برای کشتن دو بازمانده انجام شد.
ترامپ همچنین در گفتوگوی عصر یکشنبه نهم آذر با خبرنگاران ابراز اطمینان کرد که هگست دستور انجام حمله دوم به قایق مظنون به قاچاق مواد مخدر را صادر نکرده است.
او گفت: «هگست به من گفت چنین چیزی نگفته و من صد در صد حرفش را باور میکنم.» سپس تاکید کرد: «اگر حمله دومی انجام شده باشد، من آن را تایید نمیکنم.»
کمیته نیروهای نظامی در هر دو مجلس سنا و نمایندگان ایالات متحده که هر دو تحت کنترل جمهوریخواهان هستند، اعلام کردند که بهطور جدی بر این حمله نظارت خواهند کرد. این حمله که به حمله دوضربهای شهرت یافته ، نگرانیهایی درباره احتمال نقض قوانین جنگ از سوی آمریکا ایجاد کرده است.
ایالات متحده طی ماههای گذشته کارزاری نظامی را علیه قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر در منطقه پیش برده است. مادورو و دولت او هرگونه دخالت در جرایم مرتبط با مواد مخدر را رد کردهاند. آنها آمریکا را متهم میکنند که به دلیل تمایل به کنترل ذخایر عظیم نفتی ونزوئلا، به دنبال تغییر رژیم در ونزوئلا است.
مادورو که از سال ۲۰۱۳ در قدرت است، ادعا کرده که ترامپ بهدنبال سرنگونی اوست و مردم و ارتش ونزوئلا در برابر هرگونه تلاش برای این کار مقاومت خواهند کرد.
ترامپ چند روز پیش از خبر بسته شدن حریم هوایی ونزوئلا خطاب به نیروهای نظامی ایالات متحده گفته بود که آمریکا «خیلی زود» عملیات زمینی برای متوقف کردن قاچاقچیان مواد مخدر ونزوئلایی آغاز خواهد کرد.
اکنون بزرگترین ناو جنگی آمریکا، «یواساس جرالد فورد»، همراه با یک یگان اعزامی تفنگداران دریایی، با توان انجام عملیات تهاجم دریایی و زمینی در سواحل نزدیک به ونزوئلا مستقر شدهاند.
