مطالب بیشتر
روبیو در حالی از اسرائیل به خاورمیانه سفر میکند که حمله اسرائیل به قطر به نگرانیهای امنیتی در میان برخی کشورهای عرب منطقه دامن زده است.
بهدنبال این حمله که قصد داشت محل سران حماس در دوحه را هدف قرار دهد، نشست اضطراری کشورهای عرب و اسلامی دوشنبه ۲۴ شهریور به ابتکار اتحادیه عرب و سازمان همکاریهای اسلامی برگزار شد و سران بیش از ۵۰ کشور از جمله ایران، برای اعلام همبستگی با قطر و محکوم کردن این حمله، در این نشست حضور یافتند.
وزیران خارجه کشورهای عرب و اسلامی ۲۳ شهریور در جلسه مقدماتی نشست فوقالعاده دوحه، حمله اخیر اسرائیل را «نقض حقوق بینالملل» و «تهدیدی برای ثبات منطقه» دانستند و تاکید کردند امنیت قطر بخشی جداییناپذیر از امنیت ملی کشورهای عرب و اسلامی است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، ۲۴ شهریور در واکنش به گزارشی از وبسایت اکسیوس اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پیش از حمله هفته گذشته اسرائیل به قطر او را در جریان قرار نداده بود.
اکسیوس ساعاتی پیش از واکنش ترامپ، گزارش داده بود که نتانیاهو اندکی قبل از حمله به رهبران حماس در قطر، رییسجمهوری آمریکا را از این حمله مطلع کرده و ترامپ نیز با آن مخالفت نکرده است.
پس از حمله اسرائیل به ساختمانی در قطر که رهبران حماس در آن گرد هم آمده بوند، دولت ترامپ اعلام کرد تنها پس از شلیک موشکها در جریان قرار گرفته و به همین دلیل، رییسجمهوری آمریکا فرصتی برای مخالفت با حمله نداشته است.
روبیو پیش از سفر به قطر گفت: «امیدواریم قطر با وجود همه اتفاقاتی که رخ داده دوباره در گفتوگوهای مربوط به غزه مشارکت کند.»
او افزود: «فرصت بسیار کوتاهی برای رسیدن به توافق درباره غزه داریم.»
ارتش اسرائیل دوشنبه ۲۴ شهریور عملیات زمینی خود را برای اشغال شهر غزه آغاز کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تاکید کرد که این اقدام با هدف ریشهکن کردن حماس انجام میشود.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، سهشنبه ۲۵ شهریور اعلام کرد: «غزه در آتش است. ارتش اسرائیل زیرساختهای ترور را با مشت آهنین هدف قرار میدهد.»
او در پستی در رسانه اجتماعی ایکس تاکید کرد: «ما نه کوتاه خواهیم آمد و نه عقبنشینی خواهیم کرد؛ تا زمانی که ماموریت کامل شود.»
وزیر دفاع اسرائیل گفت که نیروهای این کشور «با دلاوری» میجنگند تا شرایط آزادی گروگانها و شکست حماس را فراهم کنند.
او خطاب به جوانان در پستی در رسانه اجتماعی ایکس نوشت: «من در این مبارزه در کنارتان هستم.»
شاهزاده رضا پهلوی تاکید کرد: «[شما] آینده آزاد را با دستان خود خواهید ساخت و رویای مهسا و همه جانباختگان راه آزادی ایران را به حقیقت بدل خواهید کرد.»
مهسا امینی ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ به دست نیروهای گشت ارشاد بازداشت شد و مورد ضرب و جرح قرار گرفت. او سه روز پس از دستگیری در اثر شدت جراحات وارده در بیمارستان کسری در تهران جان خود را از دست داد.
مرگ او بزرگترین اعتراضات سراسری در ایران را با شعار «زن، زندگی، آزادی» شکل داد که تغییراتی عمده در فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران پدید آورد.
در جریان این اعتراضات، جمهوری اسلامی دست به سرکوب خونین زد و تنها از اواخر شهریور تا آذرماه ۱۴۰۱ دستکم ۵۵۲ نفر را کشت، صدها نفر را مجروح کرد و حداقل ۳۴ هزار نفر بازداشت شدند.
شاهزاده رضا پهلوی با اشاره به اینکه «مهسا امینی بیگناه به قتل رسید اما صدایش خاموش نشد؛ بلکه نام و تصویرش جهانی شد»، افزود: «نام مهسا، یادآور همه زنان و مردان دلیری است که در خیزش سراسری ۱۴۰۱، جان خود را فدای آزادی ایران کردند. آنان که با گلوله و باتوم مجروح شدند. آنان که چشمهای خویش را از دست دادند. آنان که در زندانها شکنجه شدند.»
از سوی دیگر در سومین سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی، خانوادههای بیش از ۱۰۰ تن از جانباختگان و همچنین شماری از آسیبدیدگان جنایات جمهوری اسلامی، در نامهای سرگشاده به رهبران جهان خواستار اقدام فوری برای مقابله با تشدید خشونت و سرکوب جمهوری اسلامی شدند.
این خانوادهها در نامه سرگشاده خود که سهشنبه ۲۵ شهریور منتشر شد، از جامعه جهانی خواستند «نه تنها برای حفاظت از مردم ایران بلکه برای حفظ امنیت و ثبات جهانی، قاطعانه عمل کند».
همزمان، اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال از تهدید و اعمال فشار بر خانوادههای جانباختگان خیزش سراسری ایرانیان در سال ۱۴۰۱ حکایت دارد.
بر این اساس، نهادهای اطلاعاتی و امنیتی تعدادی از خانوادههای جانباختگان و قربانیان سرکوب جمهوری اسلامی را احضار کردهاند یا بهصورت تلفنی تحت فشار و تهدید قرار دادهاند.
بر اساس گزارشها، برخی از اعضای این خانوادهها به نهادهای اطلاعاتی تهران و دیگر شهرستانها احضار شدهاند.
در دو سال گذشته نیز گزارشهایی مشابه از تهدید گسترده و تلاش برای جلوگیری از شکلگیری اعتراضات به یاد مهسا و دیگر کشتهشدگان خیزش انقلابی منتشر شده بود.
اواسط مرداد ۱۴۰۲، نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی تعدادی از بازداشتشدگان جنبش «زن، زندگی، آزادی» را احضار کردند و از آنها خواستند متعهد شوند در هفته پایانی شهریور از خانه خارج نخواهند شد.
وزارت خارجه آمریکا دوشنبه ۲۴ شهریور با انتشار یادداشتی به مناسبت «سومین سالگرد قتل فجیع مهسا (ژینا) امینی»، یاد او را گرامی داشت و تاکید کرد که نام مهسا هرگز فراموش نخواهد شد و قتل او، همراه با بسیاری دیگر، «کیفرخواستی قاطع درباره جنایات جمهوری اسلامی علیه بشریت» است.
در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است: «جمهوری اسلامی به مدت ۴۶ سال با شکنجه و اعدام حکومت کرده و صدای مخالفان را با اعدامهای علنی و ضرب و جرح خاموش ساخته است.»
یسرائیل کاتز سهشنبه ۲۵ شهریور اعلام کرد: «غزه در آتش است. ارتش اسرائیل زیرساختهای ترور را با مشت آهنین هدف قرار میدهد.»
او در پستی در رسانه اجتماعی ایکس تاکید کرد: «ما نه کوتاه خواهیم آمد و نه عقبنشینی خواهیم کرد؛ تا زمانی که ماموریت کامل شود.»
از سوی دیگر سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که حماس با دروغ مردم غزه را فریب داده و از آنها سپر انسانی میسازد.
او در ایکس نوشت: «چند هفته است به مردم غزه گفتهایم به منطقه امن "المواصی" بروند تا جانشان در امان باشد. از همه میخواهیم فریب شایعات و اخبار غلط حماس را نخورند. هدف آنها فریب دادن مردم و استفاده از ایشان بهعنوان سپر انسانی است. حماس در وضعیت اضطراب است و مثل همیشه با دروغ به مردم غزه و منطقه حمله میکند.»
ارتش اسرائیل دوشنبه ۲۴ شهریور عملیات زمینی خود را برای اشغال شهر غزه آغاز کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تاکید کرد که این اقدام با هدف ریشهکن کردن حماس انجام میشود.
با این حال خانوادههای گروگانها از تصمیم دولت بهتندی انتقاد و نتانیاهو را به قربانی کردن آنها متهم کردهاند.
پیشتر مقامات ارشد نظامی و امنیتی اسرائیل با تصرف غزه مخالفت کرده بودند
در روزهای اخیر، ارتش اسرائیل حملات هوایی خود به غزه را افزایش داد و دهها برج مسکونی بلندمرتبه را تخریب کرد.
ارتش اسرائیل میگوید حماس برای مقاصد نظامی از این ساختمانها استفاده میکرد.
ارتش اسرائیل در عین حال از یک میلیون فلسطینی ساکن شهر غزه خواسته به مناطق جنوبی که آن را «مناطق انسانی» مینامد، بروند.
بهگفته ارتش اسرائیل تاکنون حدود ۳۰۰ هزار نفر این شهر را ترک کردهاند.
عصر دوشنبه به وقت محلی، رسانههای فلسطینی گزارش دادند که نیروی هوایی اسرائیل حملات گستردهای به غزه انجام داد و اندکی بعد، تانکهای اسرائیلی وارد شهر شدند.
مخالفت مقامهای امنیتی اسرائیل
مقامات ارشد امنیتی اسرائیل از جمله ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش و روسای موساد، شینبت و اطلاعات نظامی، به نتانیاهو توصیه کرده بودند این عملیات را آغاز نکند.
آنها هشدار داده بودند که این اقدام میتواند جان گروگانهای اسرائیلی در غزه را به خطر اندازد، تلفات سنگینی برای ارتش اسرائیل در پی داشته باشد، به از بین رفتن حماس نینجامد و اسرائیل را مجبور به حاکمیت نظامی مستقیم بر دو میلیون ساکن غزه کند.
واکنشها به حمله زمینی اسرائیل به غزه
در آستانه حمله زمینی اسرائیل به شهر غزه، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، انتقال گروگانهای در بند حماس در غزه به سطح زمین برای استفاده از آنان بهعنوان سپر انسانی را «قساوت انسانی» خواند.
او در پستی در رسانه اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت: «همین الان گزارشی خواندم که حماس گروگانها را به روی زمین منتقل کرده تا از آنها بهعنوان سپر انسانی در برابر حمله زمینی اسرائیل استفاده کند. امیدوارم رهبران حماس بدانند اگر چنین کاری کنند چه بلایی سرشان میآید.»
ترامپ افزود: «این یک قساوت انسانی است که کمتر کسی تا به حال مشابه آن را دیده است. اجازه ندهید چنین اتفاقی بیفتد، وگرنه همهچیز بههم میریزد. همه گروگانها را همین حالا آزاد کنید.»
نتانیاهو در بیانیهای از ترامپ برای «حمایت بیدریغش از نبرد اسرائیل علیه حماس و آزادی همه گروگانها» تشکر کرد.
اما «انجمن خانوادههای گروگانها و مفقودان» هشدار داد تصمیم نتانیاهو برای آغاز عملیات زمینی جان گروگانها را به خطر میاندازد.
این انجمن در بیانیهای تاکید کرد: «شب هفتصد و دهم در غزه ممکن است آخرین شب گروگانهایی باشد که به سختی زنده ماندهاند و آخرین فرصت برای یافتن و بازگرداندن اجساد کشتهشدگان برای تدفین مناسب. نخستوزیر آگاهانه آنها را قربانی ملاحظات سیاسی میکند؛ بیاعتنا به موضع رییس ستاد ارتش و مقامهای امنیتی.»
حمله زمینی اسرائیل تنها چند ساعت پس از دیدار مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، با نتانیاهو و اعضای کابینه او آغاز شد.
روبیو همچنین در مراسم گروهی از شهرکنشینان در تونلی زیر روستای فلسطینی سلوان در قدس شرقی – نزدیک مسجدالاقصی – شرکت کرده بود.
روبیو در نشست خبری با نتانیاهو گفت: «ما باید به یاد داشته باشیم با چه کسانی روبهرو هستیم؛ گروهی از افراد که زندگیشان را وقف خشونت و بربریت کردهاند. هرچند امیدواریم راهی دیپلماتیک و مسالمتآمیز برای پایان یافتن آن وجود داشته باشد و همچنان به آن متعهدیم اما باید آماده باشیم که چنین چیزی رخ ندهد.»
دو مقام اسرائیلی گفتند روبیو به نتانیاهو اطلاع داده که دولت ترامپ از عملیات زمینی حمایت میکند اما خواهان اجرای سریع و پایان آن در کوتاهترین زمان ممکن است.
یک مقام ارشد اسرائیلی گفت: «روبیو ترمز عملیات زمینی را نکشید.»
یک مقام آمریکایی هم تاکید کرد دولت ترامپ قصد توقف اسرائیل را ندارد و این کشور در تصمیمگیری درباره جنگ در غزه آزاد است.
او گفت: «این جنگ ترامپ نیست، جنگ نتانیاهو است و او مسئول پیامدهای بعدی خواهد بود.»
رویترز حضور افسران ارتش آمریکا در این رزمایش مشترک را که کمتر از یک هفته پس از ورود پهپادهای روسی به حریم هوایی لهستان انجام شد، تازهترین نشانه از تلاش واشینگتن برای بهبود روابط با بلاروس ارزیابی کرده است.
هفته گذشته جان کول، نماینده ترامپ در مذاکرات با بلاروس، به مینسْک، پایتخت این کشور سفر کرد و از قصد رییسجمهوری آمریکا برای عادیسازی روابط با بلاروس، از سرگیری مبادلات تجاری با آنها و بازگشایی سفارت ایالات متحده در این کشور خبر داد.
استقبال وزیر دفاع بلاروس از افسران آمریکایی
ویکتور کرِنیکوف، وزیر دفاع بلاروس، دوشنبه ۲۳ شهریور شخصا از دو افسر آمریکایی استقبال کرد و به آنها گفت: «هرچه برایتان جالب است نشان خواهیم داد. هرچه بخواهید. میتوانید بروید و ببینید، با مردم صحبت کنید.»
این دو افسر پس از پایان دیدار با وزیر دفاع بلاروس از گفتوگو با خبرنگاران خودداری کردند.
کرِنیکوف حضور آنان را «غافلگیرکننده» توصیف کرد و در بیانیهای نوشت که نمایندگان آمریکا در کنار هیئتهایی از ۲۳ کشور دیگر، از جمله اعضای ناتو مانند ترکیه و مجارستان، همینطور چین، اتیوپی و اندونزی حضور در این رزمایش حضور داشتند.
آخرین بار در سال ۲۰۲۱ یک مقام نظامی آمریکا مستقر در اوکراین برای مشاهده رزمایش «زاپاد» به بلاروس سفر کرده بود.
گمانهزنی درباره اهداف دیپلماتیک ترامپ
به گزارش رویترز، ارتش آمریکا هنوز به درخواستها برای توضیح درباره حضور نیروهایش در این مانور نظامی پاسخ نداده است.
برخی گمانهزنیها از تلاش ترامپ برای دور کردن بلاروس از پوتین و ایجاد شکاف در روابط این دو متحد استراتژیک حکایت دارد. گروهی از تحلیلگران تحقق چنین راهبردی را بعید میدانند.
برخی دیگر معتقدند این اقدام تلاشی برای استفاده از روابط نزدیک مینسْک با مسکو برای پیشبرد توافق مدنظر ترامپ در پایان دادن به جنگ اوکراین است.
دستکم دو افسر آمریکایی، برایان شوپ، سرهنگدوم نیروی هوایی و یک افسر دیگر که نامش اعلام نشده است حین اجرای رزمایش «زاپاد-۲۰۲۵» در بلاروس حضور داشتند و آن را از نزدیک دنبال کردند. معاون وزیر دفاع روسیه نیز در این رزمایش حاضر بود.
نمایش قدرت در «زاپاد-۲۰۲۵»
در جریان این مانور، جنگندهها، پهپادهای تهاجمی و بالگردها بر فراز میدان آموزشی که با انبوه درختان احاطه شده بود، پرواز کردند. نیروهای پیاده نیز شلیک با سلاحهای خودکار، خمپارهاندازها و سامانههای موشکی را تمرین کردند و با موتورسیکلت وارد صحنه نبرد شدند.
این رزمایش در میادین آموزشی هر دو کشور برگزار میشود. مسکو و مینسْک آن را «آزمونی برای سنجش آمادگی رزمی» معرفی کردهاند.
با این حال، پس از ورود پهپادهای روسی به حریم هوایی لهستان، این تمرین نظامی نگرانی برخی کشورهای همسایه را برانگیخته است. ورشو بهعنوان اقدامی احتیاطی، مرز خود با بلاروس را بهطور موقت بست.
الکساندر لوکاشنکو، رییسجمهوری بلاروس، که سالها متحد نزدیک روسیه بوده است، در فوریه ۲۰۲۲ اجازه داد دهها هزار سرباز روس از خاک کشورش وارد اوکراین شوند. او همچنین با استقرار سلاحهای هستهای تاکتیکی روسیه در بلاروس موافقت کرده است.
رزمایش زاپاد عنوانی برای مجموعهای از رزمایشهای نظامی است که هر چهار سال یک بار در روسیه برگزار میشود.
این رزمایش نخستین بار در سال ۱۹۷۷ در اتحاد جماهیر شوروی برگزار شد و با وجود فروپاشی شوروی و تشکیل کشور روسیه، ادامه یافت.
رزمایش زاپاد یکی از بزرگترین تمرینهای نظامی روسیه است.
لغو تحریمها و آزادی زندانیان
ترامپ هفته گذشته تحریمها علیه شرکت هواپیمایی دولتی بلاروس، «بلاویا»، را لغو کرد و اجازه داد این شرکت ناوگان خود، شامل هواپیماهای بوئینگ، را تعمیر کند و قطعات جدیدی برای هواپیماها بخرد.
رییسجمهوری ایالات متحده پیش از لغو این تحریمها یک نامه دستنویس به لوکاشنکو فرستاد و پس از آن، رییسجمهوری بلاروس با آزادی ۵۲ روزنامهنگار و فعال سیاسی که در زندانهای این کشور محبوس بودند، موافقت کرد.
گمان میرود لغو تحریمهای هوایی پاسخ آمریکا به آزادی این زندانیان باشد.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، با انتشار پستی در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشیال، شناور را «متعلق به یک کارتل مواد مخدر ونزوئلایی» خواند و افزود که این اتفاق در «آبهای بینالمللی» رخ داده است.
او در این پست نوشت: «امروز صبح، به دستور من، نیروهای نظامی ایالات متحده در حوزه استحفاظی جنوب، دومین حمله را علیه کارتلهای بسیار خشن و تروریستهای مواد مخدر عملی کردند.»
ترامپ بار دیگر تاکید کرد که کارتلهای مواد مخدر «تهدیدی برای امنیت ملی، سیاست خارجی و منافع حیاتی آمریکا» محسوب میشوند.
این پست همچنین شامل یک ویدیو حدودا ۳۰ ثانیهای از شناوری بود که در دریا منفجر میشود و میسوزد. بالای این ویدیو عنوان «غیرمحرمانه» دیده میشد.
در پی این حمله، نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، همراه با فرماندهان عالیرتبه ارتش کشورش در یک نشست رسانهای حاضر شد و گفت که آمریکا در تلاش است تا «شروع یک حمله جنایی» به ونزوئلا را توجیه کند.
این دومین حمله طی یک ماه گذشته علیه قایقهای ونزوئلایی است. در حمله اول یک قایق ونزوئلایی که دولت ترامپ مدعی بود حامل مواد مخدر غیرقانونی بوده، غرق شد و ۱۱ خدمه آن کشته شدند.
مادورو که پس از اولین حمله گفته بود روابط میان دو کشور «آسیب» دیده، در نشست خبری دوشنبه گفت که رابطه با ایالات متحده «دور انداخته شده» است.
او آمریکا را متهم کرد که با «تهدید، بمب، مرگ و باجگیری» سبب قطع ارتباط میان دو کشور شده است.
رییسجمهوری ونزوئلا که به دلیل سیاستها و عملکرد اقتدارگرایانهاش در سالهای گذشته همواره مورد انتقاد رهبران ایالات متحده بوده است، در ادامه افزود که هنوز «سطح پایهای و محدودی» از رابطه با آمریکا برای تسهیل بازگشت شهروندان ونزوئلایی به کشور وجود دارد.
دولت ونزوئلا اعلام کرد که بر خلاف ادعای آمریکا، هیچیک از کشتهشدگان عضو باند تبهکار «ترن د آرائوگا» نبودند.
ترامپ بعد از انتشار پست اولیه در شبکه اجتماعی تروث سوشیال، گفت: «ما [درباره تعلق شناور به کارتل مواد مخدر] مدرک داریم، فقط کافی است به محمولهای نگاه کنید که در سراسر اقیانوس پخش شد؛ کیسههای بزرگ کوکائین و فنتانیل.»
خبرگزاریهای رویترز اعلام کرد که بررسیهای اولیه ویدیو با ابزارهای هوش مصنوعی برای تشخیص دستکاری احتمالی نتیجهای نداشته است و راستیآزمایی دقیقتر به زمان بیشتری نیاز دارد.
حمله دوشنبه در حالی صورت گرفت که ایالات متحده مشغول افزایش حضور نظامی خود در دریای کارائیب جنوبی است.
دولت ترامپ ۲۲ شهریور دستور داد ۱۰ فروند جنگنده F-35 به این منطقه اعزام شوند. همان روز پنج فروند از این جنگندهها در پورتوریکو فرود آمدند.
احتمال عملیات زمینی
ترامپ در اظهار نظری دیگر در روز دوشنبه گفت که کارزار گسترده علیه مظنونان به قاچاق مواد مخدر «میتواند در خشکی» هم انجام شود.
او که با خبرنگاران صحبت میکرد، گفت: «وقتی آنها از طریق خشکی بیایند، ما به همان روشی که قایقهایشان را متوقف کردیم، در خشکی هم جلوی آنها را میگیریم. اما شاید با کمی صحبت درباره این موضوع، دیگر هرگز چنین اتفاقی نیفتد.»
حدود دو هفته پیش، پیت هگزت، وزیر دفاع ایالات متحده، به نیروهای مستقر در یک ناو جنگی در نزدیکی پورتوریکو گفت که برای آموزش به کارائیب اعزام نشدهاند، بلکه به «خط مقدم» یک ماموریت حیاتی علیه مواد مخدر فرستاده شدهاند.
هگزت پس از انتشار پست ترامپ در تروثسوشال، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما هر زمان و هرجا که بخواهیم، آنها را ردیابی میکنیم، میکُشیم و شبکههایشان را در سراسر نیمکره غربی نابود میکنیم.»
با وجود درخواست نمایندگان کنگره از دولت برای ارائه شواهدی مبنی بر اینکه نخستین شناور هدفگرفتهشده به باندهای مواد مخدر تعلق داشته، پنتاگون همچنان از انتشار عمومی هرگونه جزئیات درباره ماهیت و حجم محموله آن قایق یا نوع سلاح مورد استفاده در حمله خودداری کرده است.
مقامهای آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود به رویترز گفتهاند قایقی که ۱۱ شهریور هدف قرار گرفت در حال دور زدن به نظر میرسید. این موضوع برخی کارشناسان حقوقی را نسبت به قانونی بودن حمله دچار تردید کرده است.
