در پی آغاز روند فعالسازی مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی عضو برجام (فرانسه، آلمان و بریتانیا) و ارسال نامهای به دبیرکل سازمان ملل متحد و شورای امنیت، رسانههای وابسته به حکومت ایران در اقدامی هماهنگ، با زبانی «تهدیدآمیز » به این اقدام واکنش نشان دادند.
مرور محتوای این رسانهها نشان میدهد حکومت ایران در حال زمینهسازی برای واکنشهای احتمالی از جمله خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) است، گرچه برخی چهرههای دیپلماتیک جمهوری اسلامی میکوشند چنین مواضعی را «غیردولتی» یا «شخصی» جلوه دهند.
روزنامه کیهان که زیر نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی منتشر میشود، در واکنشی شدید نوشت: «پاسخ ایران تنها یک جمله است: خروج از انپیتی. این تصمیم، سیلی سختی است که نهفقط محاسبات آمریکا و اروپا، بلکه کل معادلات قدرت در منطقه را دگرگون خواهد کرد.» این روزنامه ادامه داده که «حضور ایران در انپیتی معنایی جز دهنکجی به استقلال ملی ندارد.»
مدیرمسئول روزنامه کیهان که منصوب علی خامنهای است در سالها گذشته نیز بارها این درخواست (خروج از انپیتی) را در کنار بستن تنگه هرمز، با بهانههای مختلف مطرح کرده است.
روزنامه وطن امروز نیز خروج از انپیتی و پروتکل الحاقی را «نقطه عطف» در سیاست هستهای جمهوری اسلامی دانسته و نوشته است که ایران با این اقدام «نشان میدهد آماده است تا انتهای این مسیر را بپیماید.»
ادامه این گزارش را در اینجا بخوانید

ابراهیم عزیزی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: «اروپا که خود آویزان آمریکا است، توانایی چندانی برای پیشبرد مسائل ندارد و مکانیسم ماشه هم تاثیری در تحریمها ندارد.»
او ادامه داد: «آنها با جریانسازی رسانهای به دنبال ایجاد هراس در ایران هستند و نباید به این هیاهو توجه کرد.»


مقامهای اندونزی اعلام کردند بهدنبال آتشسوزی در ساختمان پارلمان منطقهای در شهر ماکاسار، سه نفر کشته شدند و پنج نفر دیگر آسیب دیدند. این اعتراضها نخستین آزمون جدی برای دولت پرابوو سوبیانتو، رییسجمهوری این کشور محسوب میشود.
خبرگزاری رویترز شنبه هشتم شهریور نوشت که آژانس مدیریت بحران اندونزی در بیانیه خود علت مرگ قربانیان در آتشسوزی شامگاه جمعه در ماکاسار، مرکز استان سولاوسی جنوبی را اعلام نکرد.
خبرگزاری «آنتارا» گزارش داد قربانیان در داخل ساختمان شعلهور گرفتار شده بودند.
آژانس بحران افزود دو نفر از مجروحان در نتیجه بیرون پریدن از ساختمان آسیب دیدهاند.
اعتراضها از جاکارتا آغاز شد
اعتراضها از اوایل هفته در جاکارتا، پایتخت اندونزی، در واکنش به حقوق قانونگذاران آغاز شد و جمعه، پس از آن شدت گرفت که یک خودروی زرهی پلیس با راننده یک موتورسیکلت خدمات اینترنتی برخورد کرد و او را کشت.
پرابوو که از اکتبر سال گذشته ریاستجمهوری را برعهده گرفته، جمعه شب به خانه خانواده راکب موتورسیکلت رفت، به والدین او تسلیت گفت و وعده داد بر روند تحقیقات درباره مرگ او نظارت کند.

غارت پراکنده و اختلال در حملونقل
رسانههای محلی گزارش دادند جمعه در جاکارتا غارت پراکنده و خسارت به چند مرکز حملونقل رخ داده است.
همچنین در شهرهای بزرگ باندونگ و یوگیاکارتا نیز تظاهرات برگزار شد.
شرکت راهآهن سریعالسیر جاکارتا اعلام کرد قطارها شنبه در ایستگاهی نزدیک محل اعتراضهای روز جمعه توقف نکردند.
شرکت اتوبوسرانی ترانسجاکارتا که زیر نظر مدیریت استان فعالیت میکند نیز گفت قادر به ارائه خدمات به مسافران نبوده است.
مقامهای اندونزیایی اعلام کردند که شنبه، نشانهای فوری از ادامه اعتراضها دیده نشد.

بازگشت نگرانکننده ارتش به عرصه مدنی
نقش فزاینده ارتش در امور غیرنظامی در اندونزی، با انتقاد ناظران روبهرو شده است.
آنان معتقدند این روند یادآور گذشته استبدادی این کشور است.
اندونزی در سال ۱۹۹۸ از حکومت استبدادی رهایی یافت. در آن زمان، سوهارتو، دیکتاتور پیشین و پدر همسر سابق پرابوو سوبیانتو، رییسجمهوری کنونی این کشور، پس از ۳۲ سال حکومت مجبور به کنارهگیری از قدرت شد.
بهعنوان بخشی از دوران اصلاحات که پس از پایان حکومت سوهارتو کلید خورد، دکترین «دویفونگسی»، بهمعنای نقش دوگانه ارتش در عرصههای امنیتی و غیرنظامی، لغو شد.
با این حال، در روزهای اخیر نگرانیها در خصوص احیای احتمالی این سیاست بالا گرفته است.


به گزارش آسوشیتدپرس، فرمانده ارتش لبنان، رودولف حیکل، جمعه اعلام کرد که ارتش این کشور بهزودی «ماموریتهای حساسی» را آغاز خواهد کرد؛ ماموریتهایی که بهگفته ناظران، در راستای اجرای برنامه دولت لبنان برای خلعسلاح گروه حزبالله تا پایان سال جاری و با حمایت آمریکا انجام میشود.
ژنرال حیکل در بیانیهای تاکید کرد که ارتش تمام اقدامات لازم را برای موفقیت این ماموریتها اتخاذ خواهد کرد، در حالیکه حفظ صلح داخلی و امنیت غیرنظامیان نیز در اولویت قرار دارد. او این اظهارات را در جریان نشستی با فرماندهان ارشد ارتش بیان کرد و افزود: «ارتش در آستانه مرحلهای حساس قرار دارد که در آن ماموریتهایی مهم و تأثیرگذار انجام خواهد داد.»
دولت لبنان اوایل ماه اوت از ارتش خواسته بود تا پایان همان ماه طرحی برای خلعسلاح حزبالله، و همچنین سلاحهای موجود در اردوگاههای فلسطینی، تهیه کند. دفتر نخستوزیر اعلام کرده که هیات دولت در روز ۵ سپتامبر برای بررسی این طرح تشکیل جلسه خواهد داد.
با اینحال، رهبری حزبالله بهشدت با خلعسلاح مخالفت کرده و اعلام کرده که تصمیم دولت در این زمینه بهنفع منافع اسرائیل تمام میشود. نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، هشدار داده است که در صورت بروز درگیری داخلی، مسئولیت آن بر عهده دولت خواهد بود.
آتشبس میان حزبالله و اسرائیل که با میانجیگری آمریکا در نوامبر ۲۰۲۴ برقرار شد، تاکنون مانع از آغاز درگیری مستقیم شده است. با این حال، حزبالله اعلام کرده تا زمانیکه اسرائیل از پنج منطقه مورد مناقشه در داخل خاک لبنان عقبنشینی نکند و حملات هوایی خود را متوقف نسازد، حاضر به گفتوگو در مورد خلعسلاح نیست. حملات اخیر اسرائیل صدها کشته و زخمی برجای گذاشته که بیشتر آنها اعضای حزبالله بودهاند.
در همین راستا، ارتش اسرائیل روز جمعه اعلام کرد یکی از اعضای نیروهای نخبه «رضوان» حزبالله را در جنوب لبنان هدف قرار داده و کشته است. رسانه دولتی لبنان نیز گزارش داد که در حمله پهپادی به روستای سیرالغربیة، یک نفر کشته شده است.
آسوشیتدپرس همچنین گزارش داده که ژنرال حیکل از تماسهای ارتش لبنان با مقامات سوریه برای تقویت کنترل مرزهای مشترک خبر داده است. این در حالی است که پیش از سقوط بشار اسد در دسامبر گذشته، حزبالله بخش عمدهای از تسلیحات خود را از طریق سوریه و با حمایت جمهوری اسلامی ایران دریافت میکرد.

شش وزیر خارجه اروپایی در بیانیهای مشترک، عملیات تازه اسرائیل و تصمیم برای استقرار دائمی در شهر غزه را محکوم کردند و آن را تهدیدی برای غیرنظامیان و گروگانها دانستند.
بهنوشته اورشلیمپست، وزرای خارجه ایسلند، ایرلند، لوکزامبورگ، نروژ، اسلوونی و اسپانیا روز جمعه بیانیهای مشترک در وبسایت دولتهای خود منتشر کردند که در آن «آخرین عملیات تهاجمی اسرائیل در نوار غزه و اعلامیه استقرار دائمی در شهر غزه» محکوم شده است.
در این بیانیه تاکید شد که تشدید عملیات نظامی «جان گروگانهایی را که همچنان در دست حماس هستند به خطر میاندازد و منجر به مرگ غیرقابلقبول غیرنظامیان فلسطینی، از جمله زنان، کودکان و سالمندان خواهد شد.»
این شش وزیر اروپایی در ادامه برنامه ارتش اسرائیل را «آغاز مرحلهای تازه از بیثباتی و رنج غیرقابلتحمل برای هر دو طرف» توصیف کردند و از دولت اسرائیل خواستند این عملیات را متوقف کرده و در تصمیم خود تجدیدنظر کند.
بهگزارش اورشلیمپست، وزرا همچنین به گزارش «طبقهبندی مرحله یکپارچه امنیت غذایی» (آیپیسی) اشاره کردند که وقوع قحطی در غزه را تایید کرده است. آنان تاکید کردند که سازمانهای وابسته به سازمان ملل و نهادهای امدادرسان باید فوراً در این منطقه فعال شوند تا از شدت فاجعه انسانی کاسته شود.
این در حالی است که وزارت خارجه اسرائیل این گزارش را «ساختهوپرداخته برای تطابق با تبلیغات حماس» خوانده و دفتر نتانیاهو نیز گفته است اسرائیل «سیاست جلوگیری از گرسنگی» را دنبال میکند. چند روز بعد هم اسرائیل از یک نهاد بینالمللی نظارت بر گرسنگی خواست تا گزارش خود را پس بگیرد.
بیانیه شش کشور اروپایی به وضعیت کرانه باختری نیز پرداخته و اقدامات برخی شهرکنشینان را که «ظاهراً بدون مجازات عمل میکنند» محکوم کرده است. این وزرا ساختوسازهای شهرکهای جدید در این منطقه را هم «غیرقانونی طبق قوانین بینالمللی» توصیف کرده و مشابه با عملیات شهر غزه، از اسرائیل خواستند در این زمینه نیز عقبنشینی کند.
بهنوشته اورشلیمپست، شش وزیر اروپایی بار دیگر بر حمایت از راهحل دوکشوری تاکید کردند و آن را «تنها مسیر دستیابی به صلح پایدار» دانستند. در این بیانیه همچنین بر ضرورت ورود فوری کمکهای بشردوستانه و آزادی ۴۹ گروگان باقیمانده در غزه تاکید شده است.
این روزنامه یادآور شد که این نخستین بار نیست که چنین مواضعی از سوی این کشورها اتخاذ میشود. در ماه مه نیز همین شش کشور بیانیه مشابهی علیه اقدامات اسرائیل منتشر کرده بودند که مالت هم در ادامه به جمع امضاکنندگان پیوست.

پکن این هفته میزبان دو رویداد مهم امنیتی و نمادین است که در آنها جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه بهعنوان بازیگران اصلی در حال تقویت ائتلافهای منطقهای و ارسال پیامهای روشن به غرب هستند.
این دو رویداد شامل نشست سالانه سازمان همکاری شانگهای (SCO) و رژه نظامی عظیم در پکن به مناسبت هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم هستند.
حضور فعال ایران در سازمان همکاری شانگهای
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، جمهوری اسلامی ایران، که بهتازگی عضویت کامل خود در سازمان همکاری شانگهای را تثبیت کرده، در این نشست با حضور مسعود پزشکیان، رئیس دولتش، در کنار رهبران روسیه، چین، هند، و سایر کشورهای آسیایی، تلاش دارد جایگاه راهبردی خود را در اتحاد شرق تقویت کند.
سازمان همکاری شانگهای که در سال ۲۰۰۱ توسط چین و روسیه پایهگذاری شد، امروز به محوری برای همکاریهای امنیتی و ژئوپلیتیکی در آسیای مرکزی و فراتر از آن تبدیل شده است. جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر از طریق این بستر به دنبال گسترش نقش خود در ترتیبات امنیتی منطقهای و مهار فشارهای غرب، بهویژه پس از فعالسازی مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی، است.
نشست سهجانبه غیررسمی تهران، پکن و مسکو
هرچند هیچ نشست رسمی سهجانبه اعلام نشده، اما حضور همزمان روسای جمهوری از ایران، روسیه و چین در پکن، چه در قالب سازمان همکاری شانگهای و چه در رژه نظامی، نمادی آشکار از همگرایی سیاسی و استراتژیک این سه کشور در برابر آن چیزی است که «نظم بینالمللی تحت رهبری غرب» میخوانند.
روابط حکومت ایران با روسیه در سایه جنگ اوکراین و با ارسال پهپادهای انتحاری به مسکو تقویت شده و همزمان چین نیز بدون محکومیت رسمی تجاوز روسیه، به حمایتهای اقتصادی و تکنولوژیک از کرملین ادامه داده است. در این میان، حکومت ایران نیز تلاش دارد از فضای ایجادشده برای فروش نفت، جذب سرمایهگذاری شرقی و تقویت چتر امنیتی خود بهرهبرداری کند.
حضور نمادین در رژه نظامی چین
رژه نظامی پکن که به مناسبت شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم برگزار میشود، بستری برای نمایش قدرت نظامی و اتحادهای ژئوپلیتیکی چین است. در این مراسم، رهبر کره شمالی کیم جونگ اون در کنار شی جینپینگ و ولادیمیر پوتین قرار خواهد گرفت. اگرچه رئیسدولت حکومت ایران در این بخش از مراسم شرکت نمیکند، اما حضور نظامی و سیاسی ایران در ساختارهای ائتلافی مانند سازمان همکاریهای شانگهای و تعاملات دوجانبه با چین و روسیه، به نوشته خبرگزاریها نقش مکملی در پیام کلی این گردهماییها دارد: تلاش برای شکلگیری یک محور شرقی جدید با تمرکز بر مقابله با نفوذ غرب.
در شرایطی که حکومت ایران با تهدیدات جدید تحریمی از سوی اروپا مواجه شده و احتمال خروج از انپیتی از سوی برخی نهادهای حکومتی مطرح میشود، شرکت فعال در نشست سازمان همکاریهای شانگهای و تقویت روابط با چین و روسیه، بخشی از راهبرد «نگاه به شرق» جمهوری اسلامی است. چین و روسیه نیز با حفظ روابط استراتژیک با تهران، تلاش دارند از آن بهعنوان وزنهای برای تقابل با غرب در موضوعات امنیتی، انرژی و نظم جهانی استفاده کنند.





