مطالب بیشتر
صدها موشک بالستیک و پهپاد انتحاری از ایران بهسوی اسرائیل شلیک شده و این دو دشمن دیرینه در خاورمیانه، ضربات سنگینی به یکدیگر وارد کردهاند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اسرائیل از زمان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ و حمله موشکی عراق با موشکهای اسکاد، تقویت سامانههای دفاع هوایی خود را آغاز کرد و در این مسیر از کمکهای نظامی آمریکا، از جمله دریافت تجهیزات پیشرفته ضدموشکی، بهرهمند بوده است.
به گفته یکی از مقامهای نظامی اسرائیل، این سپر دفاعی تاکنون «۸۰ تا ۹۰ درصد» موفقیت داشته، اما هیچ سامانهای نمیتواند محافظت کامل ۱۰۰ درصدی را تضمین کند و به همین دلیل برخی از موشکهای جمهوری اسلامی توانستهاند از این سد دفاعی عبور کنند.
در ادامه گزارش رویترز، جزییاتی درباره سامانههای دفاعی اسرائیل آمده است.
پیکان (ARROW)
سامانههای رهگیر پیکان-۲ و پیکان-۳ که با هدف مقابله با تهدید موشکهای جمهوری اسلامی طراحی شدهاند، قابلیت رهگیری اهداف را به ترتیب در داخل و خارج از جو زمین دارند.
این سامانهها در ارتفاعی عمل میکنند که امکان انهدام ایمن کلاهکهای غیرمتعارف را نیز فراهم میسازد.
پیمانکار اصلی این پروژه، صنایع هوافضای اسرائیل است و شرکت آمریکایی بوئینگ نیز در تولید این رهگیرها مشارکت دارد.
فلاخن داوود (DAVID'S SLING)
سامانه دفاع موشکی بُرد متوسط فلاخن داوود برای رهگیری موشکهای بالستیک در فاصله ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتری طراحی شده است.
این سامانه که بهطور مشترک از سوی شرکت دولتی اسرائیلی «رافائل - توسعهدهنده سیستمهای دفاعی پیشرفته» و شرکت آمریکایی RTX، با نام پیشین ریتئون، ساخته شده، توانایی رهگیری هواپیماها، پهپادها و موشکهای کروز را نیز دارد.
گنبد آهنین (IRON DOME)
گنبد آهنین، سامانه دفاع هوایی کوتاهبُرد اسرائیل، برای مقابله با راکتهایی طراحی شد که از سوی گروه حماس در نوار غزه شلیک میشدند.
این سامانه در شرکت رافائل با حمایت مالی آمریکا توسعه یافت و از سال ۲۰۱۱ عملیاتی شد.
هر واحد متحرک گنبد آهنین، موشکهای هدایتشونده راداری را بهسوی اهداف پرتاب میکند تا راکتها، خمپارهها و پهپادهای کوتاهبُرد را در هوا منهدم سازد.
نسخه دریایی این سامانه نیز برای محافظت از کشتیها و تاسیسات دریایی از سال ۲۰۱۷ به کار گرفته شده است.
یکی از ویژگیهای کلیدی گنبد آهنین، قابلیت تشخیص مسیر راکتهای ورودی است: اگر مشخص شود راکت به منطقهای غیرمسکونی برخورد میکند، رهگیری نمیشود و اجازه داده میشود بیخطر فرود آید.
در ابتدا، این سامانه برای پوشش شهری در برابر راکتهایی با برد چهار تا ۷۰ کیلومتر طراحی شده بود، اما کارشناسان میگویند دامنه عملکرد آن در طول زمان گسترش یافته است.
سامانه آمریکایی تاد (THAAD)
ارتش ایالات متحده در اکتبر سال گذشته میلادی اعلام کرد سامانه پیشرفته ضدموشکی تاد را به اسرائیل منتقل کرده است.
تاد بخشی کلیدی از سامانههای دفاع هوایی ارتش آمریکا به شمار میرود و برای انهدام تهدیدات موشکی بُرد کوتاه، متوسط و متوسط-بلند در فاز نهایی پروازشان طراحی شده است.
رویترز در ادامه گزارش خود به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت ارتش این کشور در حملات جمعهشب، با استفاده از سامانههای زمینی به رهگیری موشکهای ایرانی که بهسوی اسرائیل شلیک شده بودند، کمک کرده است.
همچنین بر اساس گزارش رسانههای اسرائیلی، یک ناوشکن آمریکایی در شرق مدیترانه نیز در رهگیری موشکهای بالستیک نقش داشته است.
دفاع «هوا به هوا»
مقامهای نظامی اسرائیل اعلام کردند بالگردهای تهاجمی و جنگندههای اسرائیلی از موشکهای هوا به هوا برای سرنگونی پهپادهایی که بهسوی اسرائیل در حرکت بودند، استفاده کردهاند.
همچنین نیروی هوایی اردن جمعه موشکها و پهپادهایی را که وارد حریم هوایی این کشور شده بودند، رهگیری کرد.
کرملین دوشنبه اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رییسجمهور ترکیه، در یک تماس تلفنی اقدامات اسرائیل علیه جمهوری اسلامی را به عنوان «اقدام به زور» محکوم کردند و خواستار توقف فوری درگیریها شدند.
در بیانیه کرملین آمده است: «هر دو طرف نگرانی شدید خود را نسبت به تشدید تنشها در درگیری میان ایران و اسرائیل که تاکنون منجر به تلفات انسانی زیادی شده و میتواند پیامدهای بلندمدتی برای کل منطقه داشته باشد، ابراز کردند.»
این بیانیه میافزاید: «رهبران دو کشور بر لزوم توقف فوری خصومتها و حلوفصل مسائل مورد اختلاف، از جمله موضوعات مربوط به برنامه هستهای ایران، صرفا از طریق راههای سیاسی و دیپلماتیک تاکید کردند.»
در این بیانیه همچنین آمده که دو طرف توافق کردند همکاری نزدیک خود را ادامه دهند.
مصطفی تاجزاده، معاون سیاسی وزارت کشور دولت خاتمی که اکنون در زندان به سر میبرد، درباره درگیری جمهوری اسلامی و اسرائیل نوشت: «میدانم که قشرهایی از مردم از حملات مزبور خوشنودند؛ چراکه آنرا تنها راه تغییر حکومت شکستخورده روحانیت میبیند.»
او افزود: «اما حتی به فرض آنکه جنگ به چنین نتیجهای منجر شود، ایرانی ویران به جای خواهد ماند که در آن، به احتمال بسیار زیاد، بیدولتی و هرجومرج حرف اول را خواهد زد، اگر کشور چند پاره نشود.»
تاجزاده اضافه کرد: «به باور من میتوان برای گذار مسالمتآمیز به دمکراسی، بر تشکیل مجلس موسسان برای اصلاح/تغییر قانون اساسی پافشاری کرد و حکومت را به تاسیس آن مجبور نمود.»
گاردین دوشنبه ۲۶ خرداد در مطلبی تحلیلی از خطبههای خامنهای در نماز جمعه مهر سال گذشته به مناسبت کشته شدن حسن نصرالله، رهبر حزبالله لبنان، یاد کرد که اولین حضور او در نماز جمعه پس از پنج سال به شمار میرفت.
رهبر جمهوری اسلامی در آن خطبهها لحنی سازشناپذیر داشت و در برابر هزاران نفر از طرفدارانش اعلام کرد: «اسرائیل زیاد دوام نخواهد آورد.»
او اقدام نظامی جمهوری اسلامی علیه اسرائیل را «مجازاتی علیه سگ هار آمریکا» خواند، از «قدرت و صلابت در برابر دشمن» گفت و تاکید کرد سیاست نظام برای «مجازات» اسرائیل پس از حملات آن زمان به ایران، «نه تعلل و نه شتابزدگی» است.
این سخنان چند روز پس از کشته شدن نصرالله در حمله هوایی اسرائیل به مقر این گروه نیابتی جمهوری اسلامی در بیروت بیان شد.
گاردین این حادثه را ضربهای «شخصی و سخت» بر خامنهای که سالها با نصرالله رابطه نزدیک داشت، توصیف کرد.
حمله هوایی و گسترده جدید اسرائیل به ایران که از بامداد جمعه ۲۳ خرداد آغاز شد، ضربه مشابه دیگری به خامنهای است.
هرچند به گفته گاردین، این حمله باعث سرکشی بیشتر تهران و شلیک رگبار موشک و پهپاد به سمت تلآویو شده، اما به نظر نمیرسد این اقدام متقابل مانع ادامه حملات اسرائیل شود.
خامنهای در حال حاضر با گزینههای محدود و نامطلوبی روبهروست، شرایطی که رهبر «محتاط، عملگرا، محافظهکار و بیرحم» جمهوری اسلامی همواره کوشیده از آن دور بماند.
آغاز یک مسیر رادیکال
گاردین نوشت خامنهای که فرزند روحانی کمنفوذی از طبقه متوسط در شهر مشهد بود، نخستین قدمهای خود را بهعنوان یک شخصیت رادیکال در فضای پرتنش اوایل دهه ۱۳۴۰ برداشت.
او در قامت طلبهای جوان در قم، سنتهای اسلام شیعه و اندیشه رادیکال روحالله خمینی را پذیرفت.
تا اواخر دهه ۱۳۴۰، خامنهای ماموریتهای محرمانهای برای روحالله خمینی که آن زمان در تبعید بود، انجام داد و شبکههایی از فعالیتهای اسلامگرایانه را سازماندهی کرد.
این رسانه بریتانیایی افزود اگرچه خامنهای علاقه آشکاری به ادبیات غربی، بهویژه لئو تولستوی، ویکتور هوگو و جان اشتاینبک داشت، اما در ایدئولوژیهای ضد استعماری و احساسات ضد غربی آن دوران غوطهور شده بود.
صعود به راس هرم قدرت
خامنهای که پس از انقلاب ۱۳۵۷ بهسرعت جایگاه خود را در حلقه قدرت تثبیت کرده بود، پس از مرگ خمینی در سال ۱۳۶۸ بهعنوان جانشین او انتخاب شد.
او بلافاصله از این موقعیت برای تحکیم کنترل خود بر دستگاه حکومت استفاده کرد.
یکی از پایگاههای کلیدی قدرت خامنهای، سپاه پاسداران بود که گاردین آن را «قلب تپنده رژیم» و «نیروی قدرتمند نظامی، اجتماعی و اقتصادی» توصیف کرد. اما رهبر جمهوری اسلامی متحدان و حامیان قدرتمند دیگری نیز پیدا کرد.
گاردین در ادامه نوشت در طول دهه ۱۳۷۰، خامنهای قبضه قدرت خود را با حذف مخالفان و پاداش به وفادارانش تقویت کرد. حتی شاعرانی که زمانی او به آنها علاقه ابراز کرده بود، هدف سرویسهای امنیتی قرار گرفتند.
بر اساس این تحلیل، زمانی که محمد خاتمی در سال ۱۳۷۶ با اکثریت قاطع در انتخابات ریاستجمهوری پیروز شد، خامنهای تا حدی آزادی عمل به او داد اما همزمان سخت تلاش کرد تا هسته رژیم و ایدئولوژی آن را از چالشهای جدی محافظت کند.
راهبرد نیابتی
خامنهای از تلاشهای سپاه پاسداران برای مقابله با نیروهای آمریکایی در عراق پس از حمله ۲۰۰۳ و گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در این کشور حمایت کرد.
گاردین این موضع را نشانه گسترش استراتژی او برای تکیه بر نیروهای نیابتی جهت اعمال قدرت در منطقه و تهدید اسرائیل ارزیابی کرد.
اما این تاکتیک که ممکن بود هوشمندانه به نظر برسد، تحت فشار حملات اسرائیل فروپاشید و اتحاد دیرینه جمهوری اسلامی با دمشق نیز با سقوط حکومت بشار اسد پایان یافت.
آغازِ پایان
گاردین یادآوری کرد موجهای پیدرپی نارضایتی و ناآرامی در داخل کشور با سرکوب وحشیانه و رفتار خشن علیه زنان، همجنسگرایان و اقلیتهای دینی پاسخ داده شده و این وضعیت، همراه با بحران اقتصادی، بسیاری از حامیان سابق جمهوری اسلامی را مایوس کرده و دامنه ناآرامیها را گسترش داده است.
خامنهای بیش از سه دهه تلاش کرده فشارهای نیروهای متضاد داخلی را مدیریت کند، از جنگ مستقیم بپرهیزد و میراث خمینی و قدرت خود را حفظ کند.
با اینحال، به نوشته گاردین، او که اکنون پیر و بیمار است، با بزرگترین چالش دوران رهبریاش روبهرو شده و دوران حکمرانی مطلقهاش به پایان خود نزدیک میشود.
