هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، گفت در روزهای منتهی به سقوط بشار اسد، طی مذاکرات با روسیه و جمهوری اسلامی، بهعنوان «دو بازیگر مهم»، راهی برای تغییر حکومت در سوریه «بدون خونریزی و با حداقل تلفات انسانی» فراهم کردیم.
او افزود: «با روسیه و ایران صحبت کردیم و به آنها گفتیم که وارد معادلات نظامی نشوند... با هر دو کشور در دوحه نیز مذاکره کردیم و بعد از یک مرحله، آنها هم تماس گرفتند و همان شب اسد رفت.»
فیدان همچنین خبر داد سفارت ترکیه در دمشق فعالیت خود را شنبه ۲۴ آذر آغاز خواهد کرد.
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، خواستار تشکیل حکومتی «معتبر، فراگیر و غیرفرقهای» در سوریه شد و تاکید کرد این حکومت باید همه شهروندان سوری را نمایندگی کند.
استارمر پس از تماس با رهبران گروه ۷ گفت: «سقوط رژیم ظالم اسد باید مورد استقبال قرار گیرد، اما در مورد آنچه پس از آن رخ میدهد، باید محتاط باشیم.»
رویترز به نقل از یک سخنگوی نخستوزیر بریتانیا نوشت رهبران گروه ۷ در این تماس بر ضرورت احترام به «تمامیت ارضی، استقلال و حاکمیت سوریه» در دوران انتقال قدرت تاکید کردند.
او در گفتوگو با پادکست «چشمانداز ایران» پیشبینی کرد احتمالا هدف ترامپ در دور دوم ریاستجمهوریاش، دستیابی به طرحی جامع برای متوقف کردن جاهطلبیهای هستهای و منطقهای حکومت ایران خواهد بود.
این سیاستمدار کهنهکار در دوران پیشین حضور ترامپ در کاخ سفید، پس از برایان هوک بهعنوان نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران منصوب شد.
آبرامز به ایراناینترنشنال گفت اکثر مردم دوران فشار حداکثری را به خاطر دارند اما هدف آن را بهدرستی درک نکردند.
او با بیان اینکه هدف این سیاست، سرنگونی رژیم تهران نبود، افزود: «انتقاد ترامپ از برجام، محدودیت زمانی و جامع نبودن آن بود. این [توافق] به برنامه موشکی ایران یا حمایت ایران از تروریسم نمیپرداخت.»
آبرامز بر این باور است که رییسجمهوری منتخب آمریکا همچنان برای دستیابی به چنین توافقی خواهد کوشید.
ترامپ در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت و از توافق بر سر برنامه هستهای حکومت ایران، موسوم به برجام، خارج شد.
این سیاست با کاهش قابل توجه صادرات نفتی جمهوری اسلامی همراه بود و اقتصاد ایران را بهشدت تحت تاثیر قرار داد.
برخی ناظران با در نظر گرفتن چینش اعضای کابینه آتی ترامپ معتقدند واشینگتن مجددا سیاست فشار حداکثری را در برابر تهران به کار خواهد بست.
آبرامز در ادامه مصاحبه خود با ایراناینترنشنال ابراز نگرانی کرد اشتیاق ترامپ برای دستیابی به توافق با تهران، ممکن است او را به مذاکرات بیهودهای بکشاند که نتیجه آن چیزی جز خرید زمان برای برنامه هستهای جمهوری اسلامی نخواهد بود.
او هشدار داد: «ایران او [ترامپ] را در مذاکراتی گیر خواهد انداخت که تا بینهایت ادامه پیدا میکند، در حالی که آنها تلاش میکنند برنامه هستهای خود را پیش ببرند.»
در هفتههای اخیر نگرانیها در خصوص توسعه برنامه هستهای حکومت ایران شدت یافته است.
در سوی مقابل، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۹ آذر در گفتوگویی تلفنی با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اعلام کرد تهران آماده همکاری با آژانس است.
خبرگزاری رویترز ۲۲ آذر با استناد به گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داد جمهوری اسلامی با نظارت بیشتر آژانس بر سایت هستهای فردو موافقت کرده است.
آبرامز در مصاحبه با ایراناینترنشنال به اقدامات پیشین جمهوری اسلامی در جلوگیری از ورود بازرسان آژانس و افزایش ذخایر اورانیوم اشاره کرد و هشدار داد تمایل ناگهانی حکومت ایران برای همکاری با آژانس، بخشی از برنامه تهران برای کشاندن ترامپ به پای میز مذاکره است.
آبرامز گفت برخی از انتخابهای ترامپ برای کابینه آتی او، از جمله مارکو روبیو بهعنوان وزیر امور خارجه و مایک والتز بهعنوان مشاور امنیت ملی، مانعی در برابر ترفندهای تهران خواهند بود، زیرا هر دوی آنها جمهوریخواهانی تندرو و از منتقدان قدیمی جمهوری اسلامی به شمار میروند.
نماینده پیشین ترامپ در امور ایران درباره این دو نفر افزود: «آنها سابقهای قوی در درک ایران و شناخت شرارت رژیم جمهوری اسلامی دارند. بنابراین، آنها موانعی بر سر راه این اتفاق [مذاکرات طولانیمدت] هستند که بسیار خوب است.»
آبرامز ابراز امیدواری کرد سیاستمدارانی چون والتز و روبیو به ترامپ یادآوری کنند که مذاکرات طولانیمدت در حقیقت «بازی» ایران است و نباید فریب آن را خورد. با این وجود، آبرامز تاکید کرد فریب خوردن ترامپ در این خصوص، غیرقابل تصور نیست.
در دولت جدید ترامپ برخی صداهای متفاوت نیز حضور خواهند داشت که از آن جمله میتوان به تولسی گبرد، گزینه ترامپ بهعنوان مدیر اطلاعات ملی، اشاره کرد.
گبرد پیشتر با دیدگاههای بشار اسد، رییس پیشین حکومت سوریه و ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، همدلیهایی داشته است.
آبرامز با اشاره به این صداهای متفاوت در کابینه آتی ترامپ گفت: «رژیم تهران این را میداند و بسیار زیرک است. آنها تلاش خواهند کرد از این موضوع بهرهبرداری کنند.»
با این حال با عقبنشینی آشکار «محور مقاومت» ۱۴ ماه پس از حمله هفتم اکتبر حماس، سقوط حکومت اسد بهعنوان مهمترین متحد عربی جمهوری اسلامی، و تخریب تاسیسات پدافند هوایی و موشکی ایران در حمله پنجم آبان اسرائیل، تهران در حال حاضر فضای مانور اندکی در اختیار دارد.
آبرامز که در دوران ریاستجمهوری جورج بوش پسر نیز در تعیین سیاست آمریکا در خاورمیانه دخیل بود، در مصاحبه با ایراناینترنشنال گفت بعید است جمهوری اسلامی در آینده تصمیم به همکاری با آمریکا بگیرد و یا رویکردی آشتیجویانهتر در قبال واشینگتن اتخاذ کند.
نماینده پیشین ترامپ در امور ایران «سناریوی محتملتر و نگرانکنندهتر» را حرکت سریع جمهوری اسلامی به سوی تبدیل شدن به یک قدرت هستهای دانست، اما تاکید کرد توان هستهای اتحاد جماهیر شوروی نیز مانع از فروپاشی آن نشد.
آبرامز در پایان گفت جمهوری اسلامی اکنون باید از خود بپرسد که آیا به قول هنری کیسینجر «تصمیم گرفته یک ملت باشد یا یک آرمان؟»
این بدان معناست که زمان تصمیمگیری برای جمهوری اسلامی فرارسیده تا بین رفاه ملت ایران و تداوم سیاستهای ایدئولوژیک خود، یکی را انتخاب کند.
پارلمان گرجستان که پس از پیروزی حزب «رویای گرجستان» در انتخابات جنجالی آبانماه تشکیل شده، در جدیدترین اقدام خود استفاده از ماسک صورت، مواد آتشبازی و لیزر در اعتراضات را ممنوع اعلام کرد.
بر اساس این قانون که جمعه ۲۳ آذر به تصویب رسید، متخلفان تا ۷۲۰ دلار جریمه خواهند شد.
نمایندگان پارلمان گرجستان همچنین با افزایش جریمه تخریب ساختمانها و مسدود کردن خیابانها در اعتراضات، جریمه سازماندهی برای بستن خیابان را تا سقف پنج هزار و ۴۰۰ دلار افزایش دادند.
دولت گرجستان هشتم آذر اعلام کرد مذاکرات برای پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را تا سال ۲۰۲۸ به تعویق انداخته است.
از آن زمان تاکنون، گرجستان صحنه تظاهرات مخالفان و درگیری نیروهای پلیس با آنها بوده است.
قانون اخیر پارلمان گرجستان علیه معترضان در آستانه معرفی جایگزین سالومه زورابیشویلی، رییسجمهوری کنونی این کشور، وضع شده است.
زورابیشویلی ۱۰ آذر ضمن اعلام همبستگی با معترضان اعلام کرد دولت و پارلمان این کشور مشروعیت ندارند.
او همچنین تاکید کرد با پایان دوره ریاست جمهوریاش، از سمت خود کنار نخواهد رفت.
از زمان آغاز اعتراضات در گرجستان بیش از ۴۰۰ نفر بازداشت شدهاند. معترضان برای جلوگیری از شناسایی، صورت خود را با ماسک میپوشانند و از لوازم آتشبازی علیه پلیس استفاده میکنند. آنها همچنین از لیزر برای از کار انداختن دوربینهای مداربسته بهره میبرند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، در جریان درگیریهای اخیر در گرجستان دهها نفر، از جمله افسران پلیس، زخمی شدهاند. همچنین دو تن از رهبران اپوزیسیون که از پیوستن تفلیس به اتحادیه اروپا حمایت میکنند، در زندان به سر میبرند.
در تحولی دیگر، آمریکا ۲۲ آذر اعلام کرد صدور ویزای این کشور را برای ۲۰ سیاستمدار گرجستان ممنوع کرده است. این افراد از سوی واشینگتن به «تضعیف دموکراسی» متهم شدهاند.
هنوز فهرست این ۲۰ نفر اعلام نشده، اما وزارت امور خارجه ایالات متحده تاکید کرده است نام برخی وزرای کابینه فعلی و اعضای پارلمان گرجستان در آن دیده میشود.
