مطالب مرتبط
امید معماریان، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی، در مصاحبه با ایراناینترنشنال گفت رویکرد دولت آتی ترامپ در قبال جمهوری اسلامی، ادامه سیاست فشار حداکثری خواهد بود.
معماریان افزود اعضای تیم ترامپ معتقدند جمهوری اسلامی بهعنوان «منشا بسیاری از مشکلات و شرارتها در منطقه»، باید مهار شود.
او همچنین گفت ترامپ پیشتر از حق اسرائیل برای حمله به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی حمایت کرده بود و این نشان میدهد در دولت او، همه گزینهها در برابر حکومت ایران روی میز هستند.
کامران متین، استاد روابط بینالملل در دانشگاه ساسکس، در مصاحبه با ایراناینترنشنال، واکنش مقامهای جمهوری اسلامی به پیروزی ترامپ را «فرار رو به جلو» خواند و گفت آنها وانمود میکنند ورود مجدد ترامپ به کاخ سفید اهمیتی ندارد و تاثیری بر سیاستهای تهران نخواهد گذاشت.
متین افزود با وجود این اظهارات، رهبران جمهوری اسلامی از نتیجه انتخابات آمریکا «بسیار هراسناک» هستند.
به گفته این تحلیلگر، در پی پیروزی ترامپ، در میان مقامهای ارشد حکومت ایران «نوعی تشویق یا عدم هماهنگی»، بهویژه در رابطه با حمله به اسرائیل دیده میشود.
متین اضافه کرد این احتمال میرود که ترامپ مجددا سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در دستور کار قرار دهد.
جمشید برزگر، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی، در مصاحبه با ایراناینترنشنال با استناد به آمارهای اقتصادی در ایران، از جمله نرخ ارز، تورم، خط فقیر و بیکاری گفت: «درآمد نفتی که در نتیجه سیاست مماشاتجویانه دولت بایدن به جمهوری اسلامی رسید، اساسا به جامعه ایران تزریق نشده است.»
برزگر افزود عموم ایرانیان بر این باورند که «دشمن اصلی مردم و سرزمین ایران، جمهوری اسلامی است».
او با اشاره به استقبال نسبی جامعه ایران از ورود مجدد ترامپ به کاخ سفید تاکید کرد «هر کسی که با جمهوری اسلامی مقابله میکند، محبوب میشود».
به گفته این تحلیلگر، مردم ایران امید ندارند که ترامپ جمهوری اسلامی را سرنگون کند اما بر این عقیده هستند که سیاستمدارانی مانند ترامپ و نتانیاهو در صورت فشار بر جمهوری اسلامی و تضعیف دستگاه سرکوب آن، امکانات بیشتری برای مردم در مسیر سرنگونی حکومت فراهم میکنند.
گزارشهای منتشر شده حکایت از آن دارد که برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در دور اول ریاست جمهوری ترامپ، رهبری تیم انتقالی ترامپ را در وزارت امور خارجه آمریکا برعهده گرفته است.
برایان هوک از معماران اصلی سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی بود و رویکردی سرسختانه و قاطع در قبال حکومت ایران داشت.
اگر انتصاب هوک درست باشد، نباید تردید کرد که مساله جمهوری اسلامی یکی از محورهای اصلی و مجادله برانگیز در فرآیند انتقال قدرت از دموکراتها به جمهوریخواهان خواهد بود و نفس رهبری برایان هوک به آن ابعادی شخصی هم میبخشد.
دولت آمریکا اعلام کرده که جمهوری اسلامی در پی کشتن برایان هوک است و به همین دلیل، هزینه سنگینی را برای محافظت از او میپردازد.
برایان هوک، روز پنجشنبه ۱۷ آبان، بهصراحت هرچه تمام، تایید کرد که دولت جدید ترامپ همان سیاست قبلی، یعنی فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی را ادامه خواهد داد. نیازی به گفتن نیست که با توجه به وضعیت منطقه پس از حمله حماس به اسرائیل، محتملترین رویکرد پیگیری قاطعانهتر و سریعتر این سیاست خواهد بود.
او گفت: «ترامپ هیچ علاقه ای به تغییر حکومت در ایران ندارد. آینده ایران باید به دست مردم ایران تعیین شود… ترامپ در ریاض گفت که حکومت ایران را از نظر دیپلماتیک منزوی و از نظر اقتصادی تضعیف خواهد کرد.»
جو بایدن اما سیاستی متفاوت با ترامپ در پیش گرفت. وارد مذاکره با جمهوری اسلامی شد و کوشید برجام را احیا کند اگرچه موفق نشد. بهرغم تداوم تحریمها در اجرای آنها سختگیری نکرد و صادرات نفت ایران در چهار سال ریاست جمهوری او افزایش یافت و تهران از جمله به همین دلیل توانست منابع مالی نیروهای نیابتی خود را تامین کند.
در دوران بایدن، رابرت مالی با خصوصیات و رویکردی کاملا متفاوت، بهعنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران مسئولیتی را برعهده گرفت که در دوران ترامپ برایان هوک برعهده داشت.
اما مساله فقط به داشتن دو سیاست و رویکرد متفاوت محدود نماند. در مقابل، رابرت مالی طبق بعضی گزارش ها به ظن عدم رعایت اصول ایمنی در نگهداری اسناد طبقه بندی شده به مرخصی اجباری بدون حقوق فرستاده شد. دولت بایدن تا کنون در برابر فشار جمهوریخواهان برای افشای جزییات پرونده رابرت مالی و رابطه او و حلقه ایرانیان پیرامونش با جمهوری اسلامی مقاومت کرده است.
دولت بایدن از جانب نمایندگان جمهوری خواه کنگره متهم به پنهان کاری درباره پرونده مالی و دلالی اخراج اوست و تغییر دولت، احتمالا روند اطلاع رسانی درباره این پرونده را سریعتر و شفافتر خواهد کرد.
فراتر از آن، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن، معماران اصلی سیاستی بودهاند که منتقدان آن را مماشات با جمهوری اسلامی میدانند. به همین دلیل است که با رفتن و یا اخراج رابرت مالی از وزارت امور خارجه نیز، این رویکرد تغییر معناداری نکرد.
همین رویکرد، در چهار سال گذشته یکی از اصلیترین صحنههای رویارویی جمهوریخواهان با دولت بایدن بود. این تقابل بهویژه پس از آغاز جنگ غزه و تظاهرات طرفداران فلسطین در آمریکا، پررنگتر از هر زمان دیگر شد.
پرونده رابرت مالی، تنها پرونده مورد اختلاف جمهوریخواهان با دموکراتها نیست، اما به شکلی نمادین میتواند این تقابل گسترده را در دو فرد حقیقی، برایان هوک و رابرت مالی، با سیاستها و سرنوشتهای کاملا متضاد، فشرده سازد و بازگوید.
همین یک پرونده و انبوهی از دشمنیهای قبلی جمهوری اسلامی، از تلاش برای ترور شخص دونالد ترامپ گرفته تا هک کارزار او و تلاش برای تاثیرگذاری در انتخابات علیه ترامپ تا خصومتهای قدیمیتر و عمیقتر مثل جنگ با اسرائیل و حمله به نیروهای آمریکایی و بیثباتسازی منطقه و همکاری با روسیه کافی است که روشن کند مساله جمهوری اسلامی برای دولت جدید آمریکا، مانند دولتهای قبلی، مسالهای فراتر و پیچیدهتر از عملکرد و موضعگیریهای کنونی و یا آتی جمهوری اسلامی در چند ماه آینده است.
جمهوری اسلامی که نیروهای نیابتیاش ضرباتی بیسابقه خوردهاند و قدرت بازدارندگی خود را تضعیف شده میبیند، ممکن است تا زمان تحلیف دونالد ترامپ یا حتی پس از آن خویشتنداری کند و با کاستن از اقدامات تهاجمی، در پی خریدن زمان و بازسازی خود نیروهای نیابتیاش بپردازد.
اما مشکل جمهوری اسلامی، به اندازه کافی برای ترامپ عمده هست که سیاست سختگیرانه خود علیه حکومت ایران را از سر بگیرد، بهویژه که اصرار و فشار اسرائیل و گروههای حامی اسرائیل نیز او را به چنین کاری تشویق خواهد کرد.
کشورهای عربی و خاورمیانه پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، به پیروزی او واکنش نشان داده و عمدتا از آن استقبال کردند.
شهیر شهیدثالث، تحلیلگر مسائل ایران و روابط بینالملل، میگوید شاید هدف اصلی ترامپ در سیاست خارجی حتی پیش از مساله اوکراین، دنبال کردن پیمان ابراهیم و برقراری ثبات در منطقه باشد، اما تا زمانی جنگ در منطقه در جریان باشد، این هدف محقق نخواهد شد و او تلاش میکند به جنگ غزه پایان دهد.
