یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، روز چهارشنبه در دیدار با خلبانان اسرائیلی در پایگاه هوایی هاتزریم گفت: «پس از حمله ما به ایران، همه متوجه خواهند شد که شما برای چه چیزی آموزش دیده بودید.»
او افزود: «هر کسی که سال گذشته در رویای حمله به ما و شکست ما بود، بهای سنگینی پرداخت و دیگر در آن رویا نیست.»
اسرائیل تاکید کرده است به حمله موشکی دهم مهر جمهوری اسلامی که دومین حمله مستقیم حکومت ایران به خاک اسرائیل بود، پاسخ خواهد داد.
ظهر روز چهارشنبه رگباری از ۲۰ موشک از لبنان به منطقه حیفا شلیک شد.
پس از این حمله، ۱۰ موشک دیگر از لبنان به سمت کریات شمونا شلیک شد.
ارتش اسرائیل گفت که برخی از راکتها رهگیری شدند و برخی دیگر در مناطق خالی از سکنه فرود آمدند.
صبح چهارشنبه و در حملهای دیگر، حدود ۲۵ راکت از لبنان به حیفا در شمال اسرائیل شلیک شده بود.
وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، در اطلاعیهای اعلام کرد معدن «معدنجو» در طبس بعد از حادثه انفجار و کشته شدن دهها معدنچی تعطیل است و مجددا راهاندازی نشده. بر اساس این اطلاعیه، گزارش کارشناسی علت این حادثه تهیه و به مراجع ذیربط ارائه شده و موضوع در قوه قضاییه در حال پیگیری است.
اول مهر ۱۴۰۳ و یک روز پس از انفجار معدن معدنجوی طبس، قاسم خرمی، رییس مرکز رسانه و ارتباطات وزارت صمت خبر داد که «به دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت فعالیت معدن معدنجو متوقف شده» است.
در این انفجار بیش از ۵۰ نفر از کارگران این معدن کشته شدند. یک ماه پس از این حادثه و در اول آبان ۱۴۰۳، مجلس شورای اسلامی در گزارشی اعلام کرد تجمع تدریجی گاز به دلیل تهویه ناکافی و نبود زهکشی مناسب، از دلایل اصلی انفجار معدن معدنجو بوده است.
بر اساس گزارش مجلس، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، سازمان نظام مهندسی معدن، دارنده مجوز یا پروانه بهرهبرداری از معدن، کارفرما، مسئول ایمنی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، متهم به تخلف، سوء مدیریت و عدم اجرای وظایف قانونی محوله در این حادثه به شمار میروند.
در این گزارش آمده است وظیفه نظارت بر معادن بر عهده دفتر مسوول بازرسی و ایمنی بر معادن بوده که در دولت ابراهیم رئیسی منحل و به معاونت بهرهبرداری سپرده شده است.
گزارش مجلس تاکید کرده است اگر آموزشهای لازم و کاملی به کارگران، کارفرما و بازرسان داده شده بود، احتمالا میشد از افزایش تلفات انسانی جلوگیری کرد.
در ادامه تایید شده است که کارگران پیش از وقوع حادثه انتشار بوی گاز را خبر داده بودند و در صورت توجه به این هشدارها و توقف فعالیت معدن، احتمال جلوگیری از وقوع حادثه بیشتر میبود اما این هشدارها مورد توجه قرار نگرفت و درباره آن اطلاعرسانی نشد.
در زمان بروز این فاجعه، کارگران نجات یافته از انفجار معدن گفتند یک هفته قبل از انفجار، استادکار از پیمانکار خواسته بود تا به دلیل وجود گاز، نیروها را داخل نفرستند اما پیمانکار نیروها را تهدید به اخراج کرده و کارگران مجبور شده بودند داخل بروند.
غلامرضا جلالی، رییس سازمان پدافند غیرعامل جمهوری اسلامی گفت تجربه انفجار پیجرها در لبنان اثبات کرد که نباید و نمیتوان به فنآوریهای حساس امنیتی خارجی متکی بود».
او از تولید «سرور بومی» برای استفاده در حوزه امنیت و دفاع سایبری خبر داد و تاکید کرد: «انتظار ما این است که دستگاهها سرور خارجی نخرند.»
جلالی همچنین گفت: «شاهد افول حملات دشمن هستیم و اتفاقات رخ داده، حوادث کوچکیاند. حملات بزرگی در یک سال گذشته نداشتیم.»
با وجود این اظهارات، محمدعلی جعفری، فرمانده سابق سپاه پاسداران، روز سهشنبه اول آبان اعتراف کرد که اسرائیل در اواخر فروردین امسال، موشکهایی را به پدافند هوایی اس-۳۰۰ ایران در اصفهان شلیک کرد.
او اذعان کرد که این موشکها از یک کشور همسایه با استفاده از هواپیماهای پیشرفته آمریکایی شلیک شدند.
این سخنان او در تضاد با روایت رسمی قبلی جمهوری اسلامی است که این حادثه را صرفا به عنوان یک حمله با چند «ریز پرنده» بدون وارد آوردن آسیب جدی به سایت اس-۳۰۰ در اصفهان و کماهمیت جلوه میداد.
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، با اشاره به احتمال حمله تلافیجویانه اسرائیل گفت: «تمهیدات حفاظتی برگرفته از ضوابط پدافند غیرعامل، از روز نخست برای تاسیسات هستهای و نیروگاهها اجرا شده است.»
او روز چهارشنبه دوم آبان گفت: «ملاحظات ایمنی و امنیتی تاسیسات هستهای دیده شده است.»
اسلامی همچنین تاکید کرد: «هیچ یک از تاسیسات هستهای کشور در پی تهدیدهای ادعایی تعطیل نشدهاند و فعالیتها کاملا عادی و در جریان است.»
در هفتههای گذشته شماری از مقامهای اسرائیلی و رسانههای خارجی، احتمال حمله تلافیجویانه اسرائیل به تاسیسات هستهای و نفتی ایران را مطرح کردهاند.
با گذشت حدود دوماه از روی کار آمدن دولت پزشکیان روزنامهنگاران و خبرنگاران بر خلاف وعده دولت همچنان تحت فشار و برخوردهای امنیتی هستند.
در حالی که دولت چهاردهم بارها خبر داده پیگیری پروندههای روزنامهنگاران را متوقف کرده و شکایات مطرح شده علیه آنها را پس گرفته است، روایاتی که روزنامهنگاران ارائه میدهند خلاف ادعای این دولت است.
در این گزارش شماری از این روایتها ارائه شده است.
استرس روزانه
ح. که پیش از این روزنامهنگار بوده، بیش از چهار سال است دیگر در هیچ رسانهای فعالیت نمیکند.
او که اکنون برای امرار معاش آشپزی میکند، میگوید بازجویش همچنان با او تماس میگیرد و درباره همه جزییات زندگیاش باید به او پاسخ دهد.
ح. میگوید وقتی تلفنش زنگ میخورد و شماره روی آن نمیافتد، ناخودآگاه استرس میگیرم: «بار آخر که بازجو تماس گرفت با صدای برافروخته گفت این عکس بیحجاب با دامن را برای چی منتشر کردی؟ چرا کلمه رژیم صهیونیستی را در پستت به اسرائیل تغییر دادی؟ این پست را حذف کن و متنی را که برایت میفرستم بازنشر کن!»
به گفته ح.، وقتی او حاضر به انتشار پست مورد نظر نشده، یک هفته بعد به دادسرای مقدس احضار و صفحه اینستاگرامش مسدود شده است.
ایراناینترنشنال روز ۱۹ مهر در گزارشی خبر داد شماری از روزنامهنگاران و فعالان مدنی و سیاسی در ماههای گذشته و پس از قطع سیمکارتهای خود با دریافت ابلاغیههایی به نهادهای امنیتی و واحدهای دادسرا احضار و بازجویی شدهاند.
بر اساس اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، برخی از این افراد با دستور ماموران امنیتی و بازپرسهای دادسراها به خصوص در دادسرای اوین، ناچار به حذف پستهای خود و انتشار مطالبی بر خلاف عقایدشان در شبکههای اجتماعی شدند.
رفتن و دور شدن
الف. روزنامهنگاری که به یکی از شهرهای شمال کشور نقل مکان کرده نیز تجربهای مشابه ح. دارد: «وقتی بازجو تماس گرفت، گفت بیا پایین. شوکه از پنجره بیرون را نگاه کردم و دیدم کنار ماشینی ایستاده است. همه حرف بازجو این بود که باید تمام ارتباطاتم را با همکاران قدیمی -چه در داخل و چه در خارج از ایران- قطع کنم تا دست از سرم بردارد.»
او تاکید میکند که هدف تهدید بازجو قرار گرفته است: «من را تهدید کرد و گفت فکر کردید دولت عوض شده قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ این ماییم که تصمیم میگیریم چه کسی نفس بکشد و چهطور نفس بکشد.»
همراهی مدیران مسئول و بازجویان
ش. با تمام محدودیتها همچنان در یکی از رسانههای داخلی مجبور به کار است.
او میگوید که مدیر مسئول روزنامه بعد از بازداشت اولش به او گفته است اگر میخواهد کارش را از دست ندهد، باید آن چیزی که از او خواسته میشود انجام بدهد.
این روزنامهنگار میگوید که مدیر مسئول به او گفته قرار نیست به خاطرش روزنامه تعطیل شود.
ش. درباره تماس بازجو هم میگوید: «بازجو در تماسی به من گفت اگر متنهایی را که برایم ارسال میشود در شبکههای اجتماعی منتشر کنم، میتوانم مطالب انتقادی هم منتشر کنم. او گفت که البته خط قرمز، رهبری است.
به گفته الف. که در یکی از رسانهها به شکل آزاد کار میکند و در تپسی هم مشغول کار است، مدیر مسئول یک رسانه پس از این که او بارها از سوی اطلاعات سپاه تهران احضار شده، حکم «قطع همکاری» برایش صادر کرده است.
او میگوید: «در حال حاضر با تعهد کتبیای که دادهام، امکان همکاری برایم فراهم شده است.»
الف میگوید که عملا هیچ فعالیتی در شبکههای اجتماعی ندارد چون بر اساس تعهدی که داده است، در صورت احضار یا بازداشت، همین کار را هم از دست خواهد داد.
نه دولت حامی است نه حمایت صنفی داریم
م. در یکی از رسانههای محلی کار میکند. او میگوید شرایط در رسانههای محلی بسیار بد است و عموما حقوق ماهانه را با تاخیر پرداخت میکنند.
به گفته این روزنامهنگار، اعتراضها به این وضعیت با توجه به این که ارگان و حمایت صنفی نیز وجود ندارد، بینتیجه مانده است.
م. میگوید: «دولت پزشکیان هزار و یک وعده داد اما حالا عملا در بر همان پاشنه میچرخد. ما روزنامهنگاران مشکلات و واقعیات جامعه را منتشر میکنیم ولی وقتی نوبت به خودمان میرسد هیچکس نیست که بتواند به دادمان برسد.»
ط. هم به عنوان یک خبرنگار دیگر، با انتقاد از نبود سندیکا برای حمایت از روزنامهنگاران میگوید: «انجمن صنفی فقط محلی است برای خوش و بش و دیدار، آن هم نه برای همه که گزینشی است. حتی دوستان خود ما بعد از بازداشت، روابطشان را کم کردهاند.»
سانسور لحظهای
ع. بیش از یک دهه است مشغول به کار در رسانهها و مطبوعات است. او میگوید وقتی از دانشگاه فارغ التحصیل شده، تصور میکرده است قرار است مثل خبرنگاران نیویورک تایمز و گاردین کار کند اما: «زهی خیال باطل ...»
ع. میگوید مطالبش بارها از سوی دبیر، سردبیر و مدیر مسئول سانسور شده است.
او تاکید میکند: «ممکن است امروز گزارشی بنویسم که اجازه انتشار داشته باشد اما همان گزارش یک ساعت بعد اجازه نشر نداشته باشد.»
ک. هم تجربه تلخی از سانسور لحظهای دارد.
این روزنامهنگار میگوید: «بحث غربالگری و سقط جنین بود و گزارشم سه بار سانسور شد. بار آخر تلفنم زنگ خورد و فردی پشت خط گفت حواست را جمع کن! قرار نیست من با تو راه بیایم. تو قرار است با ما هماهنگ باشی.»
تجارب روزنامهنگاران در ایران عموما شبیه هم است: کار زیر تیغ سانسور، تهدید و بازداشت.
تغییر دولت در جمهوری اسلامی در طول این چهار دهه موجب تغییرات شگرف در عرصه روزنامهنگاری نشده است. این روزنامهنگاران هستند که تلاش میکنند با همه محدودیتها، راه سخت اطلاعرسانی را ادامه دهند.
