مقام آمریکایی: ادعای ظریف درباره نقش تحریم‌های آمریکا در سقوط بالگرد رئیسی مضحک است

تنها هنگامی می‌توانیم پیش‌آمده را اتفاقی بدانیم که به زمان هم‌چون فرایندِ دگرگشتِ آن‌چه هست، بیندیشیم. یعنی بیندیشیم که آن‌چه ناگهان آشکار می‌شود، در آن‌چه هست به ‌گونه‌ای منطقی یا بالقوه نبوده، بلکه به‌خودی خود دگرگون شده است.

اما در کشورِ امام زمان که خدا از دهان رهبرش حرف می‌زند، آن چه پیش می‌آید چیزی نیست مگر بالفعل شدن امکان‌های از پیش رقم‌خورده. پس اتفاقی نمی‌افتد و اگر هم افتاد، می‌توانیم به اتفاقی بودنش شک کنیم.

اگر از عالم لاهوت فرود بیاییم و پا به عالم ناسوت بگذاریم و بپذیریم که در راستای دکترین «نگاه به شرق»، حکومت اسلامی همچون حکومتی مافیایی، از شیوه‌های دستگاه مافیایی کلان‌تری یعنی رژیم پوتین گرته‌ برمی‌دارد، این شک هم بیشتر پا سخت می‌کند. پس به همان اندازه که می‌توان به اتفاقی بودن سقوط هواپیمای پریگوژین شک کرد، اگر رویکرد مافیایی رژیم جمهوری اسلامی را در جدایی‌ناپذیری‌اش از ادعای خامنه‌ای ببینیم که کردار خود را منطبق با خواست الهی می‌داند، می‌توان به اتفاقی بودن مرگ ابراهیم رئیسی هم شک کرد و آن را به مجموعه‌ مرگ‌های مشکوک دیگری افزود که تاریخ جمهوری اسلامی با آن‌ها گره خورده است.

این‌میان آن‌چه این شک را قوی‌ترمی‌کند، دورخیزی است که رئیسی، به امید رسیدن به بالاترین جایگاه در حکومت اسلامی از چندی پیش آغاز کرده بود و همه می‌دانند که فواره -اگر بتوان او را به فواره تشبیه کرد- چون بلند شود، سرنگون ‌می‌شود. هرچند این مثل شاید دل‌خوش‌کنکی بیشتر نباشد که با دیدن بلندی روزافزون اقبال خصم آن را بر زبان می‌آوریم، اما سرنگونی بالگردی که او را از سد «قیز ‌قلعه‌سی» به تبریز می‌رساند، کاربرد این زبان‌زد را روامی‌دارد؛ همچون روا بودن کاربرد آن برای سرنگونی پیشاپیش رقم‌خورده‌ هواپیمای پریگوژین. این آخری پس از عرض‌اندام در برابر پوتین به چنین سرنوشتی دچار شد. آیا رئیسی هم چنین کرده بود، یا خیال چنین کاری را در سر می‌پخت؟ 

عضویت رئیسی در هیات رسیدگی به وضعیت زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷، معروف به «هیات مرگ»، سکوی پرش پیشرفت اودر سلسله مراتب دستگاه حکومت شد تا بتواند از آن سال به بعد پله‌های ترقی را در ۲۳ سال، یکی پس از دیگری بپیماید: دادستان تهران، ریاست سازمان بازرسی کل کشور، معاون اول قوه‌ قضاییه، دادستان کل کشور، تولیت آستان قدس رضوی، رییس قوه‌ قضاییه، و سرانجام ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ پس از شکست در انتخابات ۱۳۹۶.

او که دریافته بود دولت در جمهوری اسلامی با ریختن خون دیگران به کنار می‌آید، تنها چیزی که در کارنامه‌اش کم داشت، مقام رهبری بود. ولی‌فقیه شدن یک‌شبه‌‌ «حجت‌الاسلام» خامنه‌ای این امید را در دیگران هم پدید آورده بود که رسیدن به چنین جایگاهی به آن دشواری‌ها هم نیست که خمینی و منتظری تصور کرده بودند. تنها می‌باید در بزنگاه تاریخیِ گزینشِ رهبر جدید در مقام مناسب بود و این مقام، با توجه به نمونه‌ای که پیش چشم داشتند، مقام ریاست جمهوری بود.

شتاب رئیسی برای رسیدن به این مقام با بالا رفتن سن خامنه‌ای نسبت مستقیم داشت و او به دشواری می‌توانست بی‌قراری‌اش را پنهان کند. با توجه به همین رفتار، به اشتباه می‌پنداشتم که خامنه‌ای مانع رسیدن او به این مقام خواهد شد. چون باور نداشتم -همان‌گونه که هنوز باور ندارم- که خدا از دهان خامنه‌ای سخن می‌گوید.

خلاف خمینی که پس از برکناری منتظری، انتخاب جانشین خود را به عهده‌ زیردستانش گذاشت (شاید به این دلیل که جنس هم‌لباسی‌های خودش را خوب می‌شناخت و می‌دانست برای نگهداشت خوان یغمایی که برای آن‌ها گسترده، بی‌گمان چاره‌ای خواهند یافت)، خامنه‌ای که هیچ‌کدام از گماردگانش مگر سلیمانی که دیگر نیست، به چشمش نمی‌آیند، کسی نیست که چنین مساله‌ سرنوشت‌سازی را به دیگران بسپرد.

او که در ۳۵ سال حکمرانی‌اش، یعنی تنها دو سال کمتر از زمان پادشاهی محمدرضا شاه، از جمهوری اسلامی اختاپوس مالی- نظامی مخوفی ساخته که بازوهایش از مرزهای ایران و منطقه در‌می‌گذرند و به قارهای‌های دیگر هم می‌رسند، چنین دستگاهی را که آینده اسلام در ایران به آن گره خورده است، به دست هر کسی نمی‌دهد.

از میان همه مدعیان برای دست‌یابی به این مقام، بی‌مایه‌ترین آن‌ها یعنی ابراهیم رئیسی در صحنه مانده بود. با مرگ او دگردیسی دشواری که می‌باید از جمهوری اسلامی که ادعای اصلی‌اش براندازی پادشاهی است، گونه‌ای سلطنت موروثی بسازد، ساده‌تر انجام خواهد گرفت.

ماریا محمودی، همسر محمد فرامرزی زندانی اعدام‌شده به ایراه‌اینترنشنال گفت که او همچون سایر خانواده‌های دادخواه به دنبال تشکیل دادگاهی عادلانه برای «جلادی همچون ابراهیم رئیسی» بود.

او رئیسی را جنایتکاری خواند که دستش آغشته به خون هزاران انسان آزادی‌خواه بود.

محمودی با اشاره به اینکه از مرگ رئیسی احساس خوبی دارد، اظهار امیدواری کرد سرنوشت همه جنایتکارانی که در قتل‌عام و کشتار مردم آزادی‌خواه نقش داشتند یا دارند، «نابودی» باشد.

بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت به «کشتار، ایجاد گرسنگی به عنوان یک ابزار جنگی، ممانعت از دسترسی به کمک‌های بشردوستانه و هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان در درگیری‌ها» متهم شده‌اند.

به گفته دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی، «دلایل قابل قبولی» وجود دارد که نشان می‌دهد این دو مقام اسرائیلی دست‌کم از هشتم اکتبر ۲۰۲۳ در «جنایات جنگی» و «جنایات علیه بشریت» در نوار غزه دست داشته‌اند.

وزارت بهداشت حماس روز ۳۱ اردیبهشت اعلام کرد از زمان آغاز مناقشه کنونی در روز هفتم اکتبر سال گذشته، دست‌کم ۳۵ هزار و ۵۶۲ فلسطینی در غزه جان خود را از دست داده‌اند.

به گفته حماس، بیش از ۷۹ هزار و ۶۵۰ تن نیز در این بازه زمانی زخمی شده‌اند.

کریم خان همچنین خواستار صدور حکم بازداشت برای اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، محمد ضیف، فرمانده نظامی گردان‌های قسام و یحیی سنوار، از رهبران ارشد حماس در غزه شد.

این سه نفر به ارتکاب «جنایات جنگی» و «جنایات علیه بشریت»، از جمله کشتار، قتل، گروگان‌‌گیری، تجاوز و خشونت جنسی، شکنجه، رفتار ظالمانه و توهین به کرامت انسانی در خاک اسرائیل و نوار غزه متهم شده‌اند.

شبه‌نظامیان حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کشتند و بیش از ۲۴۰ نفر را به گروگان گرفتند که از این تعداد تاکنون ۱۱۲ نفر آزاد شده‌اند.

روزنامه دیلی‌میل روز دوم اردیبهشت نوشت پیش‌بینی می‌شود تنها ۴۰ نفر از گروگان‌های باقی‌مانده در اسارت حماس زنده باشند.

درخواست دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی برای صدور حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت واکنش‌های فراوانی را در اسرائیل در پی داشته است.

بنی گانتز، عضو کابینه جنگ اسرائیل تصمیم کریم خان را «جنایتی با ابعاد تاریخی» توصیف و از آن انتقاد کرد.

او اضافه کرد ارتش اسرائیل در عملیات نظامی خود در غزه به قوانین بین‌المللی پایبند بوده است.

یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل اقدام دادستان دیوان کیفری بین‌المللی را در قرار دادن نام نتانیاهو در کنار ضیف و سنوار، «یک خطای سیاسی هولناک» و تصمیمی «نابخشودنی» خواند.

او تاکید کرد اسرائیل نمی‌تواند بپذیرد که با حماس مقایسه شود.

ایتمار بن‌گویر و بزالل اسموتریچ، دو وزیر راست‌گرای دولت اسرائیل هم کریم خان را به یهودی‌ستیزی متهم کردند.

مهرداد درویش‌پور، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه ملاردالن سوئد به ایران‌اینترنشنال گفت ابراهیم رئیسی برای جمهوری اسلامی، نمادی از تولید وحشت و مرگ‌آفرینی و سرکوب بود و برای همین، مستقل از هر دلیلی که پشت این سانحه باشد حکومت احساس می‌کند که دچار ضربه شده است.

به گفته او، اکثریت قریب‌ به اتفاق مردم احساس خوشحالی می‌کنند؛ نه به خاطر اینکه خوی مرگ‌دوستی داشته باشند بلکه اتفاقا به این خاطر که یکی از نمادهای مرگ‌آفرینی کشته شده است.

درویش‌پور این شادی را دقیقا به معنی «تنفر و انزجار مردم ایران از حکومت» دانست.

این استاد جامعه‌شناسی خاطرنشان کرد: «وقتی برای مرگ رئیسی به عنوان پادوی خامنه‌ای، مردم این‌طور شادی می‌کنند قطعا برای مرگ خود خامنه‌ای شادی و خوشحالی بسیار گسترده‌تری خواهند داشت که البته کاملا قابل درک است.»

ظریف در این گفت‌وگو تاکید کرد آمریکا با وجود دستور دیوان بین‌المللی دادگستری، فروش قطعات هواپیما و هوانوردی را به ایران تحریم کرده و این موضوع در فهرست سیاه جنایت‌های آمریکا علیه «ملت ایران» ثبت می‌شود.

او در ادامه با تسلیت مرگ ابراهیم رئیسی، حسین امیرعبداللهیان و همراهان‌شان در اثر سقوط بالگرد، از دلیل مرگ آن‌ها به عنوان حادثه یاد کرد و گفت: «حادثه رخ داده بسیار تلخ بود.»

ناوگان هواپیماهای نظامی یا غیرنظامی در ایران به دلیل تحریم‌های بین‌المللی فرسوده و دچار مشکلات فنی است.

مهرماه سال گذشته، عباس علی‌آبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت)، به فرسودگی ناوگان هوایی و فراوانی هواپیماهای دارای نقص فنی اشاره کرد و گفت در فرودگاه مهرآباد تهران «قبرستانی از هواپیماهای زمین‌گیر» وجود دارد.

طریف در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره رئیسی خاطره‌ای تعریف کرد و گفت «روزی از دفتر رئیسی با من تماس گرفتند و من در حال رفتن به کلاس بودم. فردای آن روز زنگ زدند و رئیسی گفت تماس گرفتم که حال شما را بپرسم، همین.»

وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی با بیان این‌که با رئیسی بیش از ۳۰ سال آشنایی داشته گفت: «روز گذشته تمام مردم ایران و مردم جهان این واقعه را دنبال می‌کردند. من دیروز الجزیره انگلیسی را دنبال می‌کردم و تقریبا حدود دو الی سه ساعت خبرش فقط در این زمینه بود.»

ظریف در ادامه این گفت‌وگو گفته امیدوار است همبستگی مردم بعد از این حادثه بیشتر شود.

این اظهارات ظریف درحالی است که بسیاری از مردم از زمان شنیدن خبر مرگ رئیسی، درشهرهای مختلف ایران به شادی و آتش‌بازی پرداخته و کشته‌شدن او را جشن گرفته‌اند.

بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهان روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت‌ماه در ارتفاعات شمال‌غرب کشور سقط کرد.

به دنبال سقط این بالگرد، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی، محمدعلی آل‌هاشم، امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی، مالک رحمتی استاندار تبریز، سیدمهدی موسوی، رئیس یگان حفاظت رئیس‌جمهور، خلبان سید طاهر مصطفوی، خلبان محسن دریانوش و سرگرد فنی بهروز قدیمی کشته شدند.

کشته‌شدن رئیسی و همراهانش در این سانحه بازتاب گسترده‌ای در میان چهره‌های سیاسی، رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی در کشورهای مختلف جهان داشته است.

فرسوده بودن این بالگرد یکی از مواردی است که در بسیاری از واکنش‌ها به آن اشاره شد و بار دیگر نشان داد که ناوگان هوایی فرسوده ایران نه‌تنها جان مردم عادی را می‌گیرد، بلکه خود مقامات جمهوری اسلامی نیز در امان نیستند.

سانحه برای بالگرد ابراهیم رئیسی آخرین نمونه از مجموعه سوانحی است که برای مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی در دهه‌های گذشته اتفاق افتاده است.

صحبت‌های ظریف درباره امیرعبداللهیان

ظریف در یک فایل صوتی که اردیبهشت ۱۴۰۰ از گفت‌وگوی او با سعید لیلاز در ایران‌اینترنشنال منتشر شد، با اشاره به دوران مسئولیت حسین امیرعبداللهیان به عنوان معاون بخش عربی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، گفته بود: «در یکی از مذاکرات با جان کری به او گفتم در سفر خواهم بود و شماره امیرعبداللهیان را به او دادم گفتم اگر با ایشان تماس بگیرید به قاسم سلیمانی می‌گوید و سلیمانی هم به یمنی‌ها می‌گوید و آتش‌بس را جوش می‌دهیم.»

او در این فایل صوتی مصاحبه سه ساعته گفته بود: «من به امیرعبداللهیان گفتم و خیلی خوشحال شد و از آنجا که خیلی به دوربین علاقه دارد رفت مصاحبه کرد و گفت به زودی در یمن آتش‌بس خواهیم داشت.»

وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی، یک سال پس از افشای این فایل صوتی، در گفت‌وگو با روزنامه صبح نو، درز کردن آن را «توطئه» خواند و با اشاره به دخالت‌های قاسم سلیمانی، فرمانده کشته‌شده سپاه قدس در سیاست خارجی گفت که دیپلماسی در دوره او، فدای میدان جنگ و قدرت نظامی شد.