ناوگان هوایی فرسوده ایران نه تنها جان مردم عادی را میگیرد، بلکه خود مقامات جمهوری اسلامی نیز در امان نیستند. سانحه برای بالگرد ابراهیم رئیسی آخرین نمونه از مجموعه سوانحی است که برای مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی در دهههای گذشته اتفاق افتاده است.
در اسفند ۱۴۰۱، رسانههای ایران از سانحه برای بالگرد حامل حمید سجادی، وزیر وقت ورزش و همراهانش در هنگام فرود در مجموعه ورزشی شهرستان بافت در استان فارس خبر دادهاند.
در این حادثه، اسماعیل احمدی، مشاور وزیر سابق ورزش دولت رئیسی جان باخت. او چهره امنیتی سپاه در این وزارتخانه بود و در اعمال فشار بر ورزشکاران و گرداندن پروژه کنترل الناز رکابی، ملیپوش سنگنورد که حجابش را برداشته بود نقش داشت.
سجادی که پس از انجام درمانهای مقدماتی به تهران منتقل شده بود، پس از مدتی از بیمارستان مرخص شد.
در دیماه ۱۳۸۴ احمد کاظمی فرمانده وقت نیروی زمینی سپاه پاسداران در سانحه سقوط هواپیمای داسو فالکون ۲۰ در نزدیکی ارومیه، همراه با شماری از فرماندهان سپاه کشته شد.
او تنها چند ماه قبل از آن، در مرداد ۱۳۸۴ از سوی علی خامنهای به فرماندهی نیروی زمینی سپاه منصوب شده بود.
در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۰ هواپیمای یاک ۴۰ شرکت هواپیمایی فراز قشم که حامل رحمان دادمان، وزیر راه و ترابری بود در استان مازندران سقوط کرد.
در این حادثه، چند معاون وزیر، چند نماینده مجلس و تعدادی از مقامات سازمان هواپیمایی کشوری کشته شدند.
در نهایت سازمان هواپیمایی کشوری در اطلاعیهای رسمی علت سقوط این هواپیما را «اشتباه خلبان» اعلام کرد.
در سال ۱۳۷۳ در سانحه سقوط هواپیما در نزدیکی فرودگاه بینالمللی بهشتی اصفهان، منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی ارتش به همراه افسران بلندپایه نیروی هوایی کشته شد.
در سال ۱۳۶۰، پرواز هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش ایران از اهواز به مقصد تهران، در نزدیکی تهران سقوط کرد و از ۷۷ سرنشین آن، تنها ۱۹ نفر زنده ماندند.
گروهی از برجستهترین فرماندگان جنگ ایران و عراق از جمله یوسف کلاهدوز و محمد جهانآرا در این حادثه کشته شدند.
همچنین موسی نامجو، وزیر دفاع وقت، جزو کشتهشدگان این سانحه بود.
ناوگان هواپیماهای نظامی یا غیرنظامی در ایران به دلیل تحریمهای بینالمللی فرسوده و دچار مشکلات فنی است.
مهرماه گذشته، عباس علیآبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت)، به فرسودگی ناوگان هوایی و فراوانی هواپیماهای دارای نقص فنی اشاره کرد و گفت در فرودگاه مهرآباد تهران «قبرستانی از هواپیماهای زمینگیر» وجود دارد.
رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه با انتشار پیامی ضمن ابراز تاثر از این واقعه اعلام کرد که ترکیه آماده ارائه هرگونه حمایت لازم به ایران است.
نیچروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق نیز ضمن درباره وضعیت سلامتی رئیسی ابراز نگرانی کرده است.
رئیسجمهوری آذربایجان هم با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که پس از دیدار دوستانه با ابراهیم رئیسی از خبر سانحه بالگرد حامل او نگران شده است.
الهام علیاف افزوده که کشورش آماده کمک و امداد است.
وزارت امور خارجه ارمنستان نیز در پیامی مشابه نگرانی خود را نسبت به سرنوشت رئیسی و دیگر مقامهای ایرانی این پرواز ابراز کرد و بر عزم و تعهد خود به عنوان یکی از متحدان نزدیک تهران تاکید کرده است.
نخست وزیری عراق، محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق نیز در پی این سانحه دستور کمک به ایران برای یافتن بالگرد ابراهیم رئیسی را صادر کرد.
باسم العوادی سخنگوی دولت عراق اعلام کرد که نخستوزیری این کشور به وزارت کشور، هلال احمر عراق و طرفهای مرتبط برای ارائه امکانات موجود به جمهوری اسلامی ایران برای یافتن بالگرد رئیس جمهوری ایران که در شمال ایران ناپدیده شده، دستور داده است.
در همین حال وزارت امور خارجه کویت نیز با صدور بیانیهای تاکید کرده است که این کشور در این شرایط حساس در کنار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
وزارت امور خارجه عربستان با صدور بیانیهای ضمن ابراز نگرانی از این حادثه گفته است که خبرهای مربوطه را پیگیری کرده و از آمادگی ریاض برای ارائه هرگونه کمکی که ارگانهای ایرانی به آن نیاز داشته باشند تاکید کرده است.
وزارت امور خارجه اردن با اعلام آمادگی برای تلاش در جهت همکاری تصریح کرده که با توجه ویژه اخبار سانحه برای بالگرد رئیس جمهور ایران و هیات همراه را دنبال میکند.
ماجد الانصاری سخنگوی وزارت امور خارجه قطر نیز در پیامی مشابه گفته که کشور متبوعش از ارائه هرگونه کمک دریغ نخواهد کرد.
آصف علی زرداری رییسجمهوری پاکستان هم با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس در خصوص اخبار منتشره پیرامون حادثه سقوط بالگرد حامل ابراهیم رئیسی نوشت که «عمیقاً نگران هستم.»
وزارت امور خارجه طالبان هم به حادثه سقوط بالگرد حامل سید ابراهیم رئیسی واکنش نشان داده و باصدور بیانیهای گفته که این موضوع را با بیم و امید دنبال مینماید و اظهار امیدواری کرده که اتفاق ناخوشایندی روی نداده باشد.
رییس جمهوری آمریکا نیز روز یکشنبه و به دنبال انتشار خبر سقوط هلیکوپتر رئیسی سفر خارج از شهر خود را کوتاه کرد و برای حضور در جلسهای توجیهی در همین خصوص به کاخ سفید بازگشت.
رسانههای آمریکایی گزارش کردهاند که بایدن در جریان گزارشهای مربوط به حادثه بالگرد حامل رییس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی قرار گرفته است. وزارت امور خارجه ایالات متحده اما در واکنش به درخواست مارگارت برنان از شبکه سیبیاس برای اظهارنظر از ارائه توضیحات بیشتر در این خصوص خودداری کرد.
این درحالی است که اسکای نیوز عربی در بخش پوشش زنده اخبار مربوط به این حادثه آورده است که رئیس ستاد ارتش برای پیگیری تحولات ایران با فرماندهی مرکزی در تماس است.
چارلز میشل، رییس شورای اروپا، نیز با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس با ابراز نگرانی از این حادثه و نامشخص بودن شرایط نوشت که کشورهای عضو اتحادیه اروپا و همراه شرکایمان، وضعیت را از نزدیک رصد میکنند.
سقوط بالگرد رئيسی باعث اظهار نظر و واکنشهایی در میان گروههای نیابتی نزدیک به تهران نیز شده است.
حماس طی بیانیهای با اظهار نگرانی از حادثه فرود اضطراری بالگرد رئیسی نوشته که این گروه همدردی کامل خود را با رهبری، دولت و ملت ایران اعلام میکند.
علی ابو شاهین، عضو دفتر سیاسی جنبش جهاد اسلامی فلسطین، نیز در پیامی مشابه با ابراز امید برای نجات رئیسی و هیات همراه از همبستگی با جمهوری اسلامی سخن گفته است.
در حالی که بسیاری از حامیان حکومت امیدوار به نجات رئیسی و تیم همراه او هستند، اما کم نیستند کسانی که از مرگ احتمالی او ابراز خشنودی کردهاند.
مسیح علینژاد، فعال حقوق بشر و روزنامهنگار، ویدئویی از دختران مینو مجیدی، یکی از قربانیان نیروهای امنیتی در اعتراضات زنان-زندگی-آزادی را به اشتراک گذاشته که از مرگ احتمالی رئیسی ابراز خرسندی میکنند. علینژاد همچنین امروز را «روز جهانی هلیکوپتر خوشحال» نام گذاری کرده.
بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی نیز تصاویری از ویدیوهای آتشبازی شادمانه بعضی از شهروندان ایرانی از مرگ رئیسی را به اشتراک گذاشتهاند.نازنین بنیادی، فعال حقوق بشر نیز با اشاره به شادمانی برخی از ایرانیان از مرگ احتمالی رئیسی نوشته که ایرانیان این را به عنوان «عدالت کارما» جشن میگیرند چرا که وی را «قصاب تهران» و مسبب اعدام هزاران زندانی سیاسی میدانند.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی که روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت منتشر کرده، نوشت: «بسیاری از کمدیها از طنز برای انتقاد نصفونیمه از کنترل جمهوری اسلامی بر جوانان استفاده میکنند.»
این خبرگزاری به خشم رسانههای حکومتی از برخی از این فیلمها مثل «هتل» و «فسیل» (۱۳۹۹) اشاره کرد و افزود روزنامه حکومتی کیهان فیلم فسیل را به ترویج فرهنگ دوران شاه، «فحشا» و «غربزدگی» متهم کرد و از مسوولان خواست تا جلوی نفوذ فرهنگی «دشمنان» بر نسل جوان را بگیرد.
با این حال، به نوشته خبرگزاری فرانسه، کارگرانان این فیلمها همچنان مجبورند محدودیتهای اعمالشده از سوی جمهوری اسلامی را رعایت کنند: «زنان حجاب دارند، زن و مرد به یکدیگر دست نمیزنند و مشروبات الکلی نشان داده نمیشود.»
این خبرگزاری درباره دلیل اقبال مردم به سینمای کمدی نوشت هرچند درامهای اجتماعی باعث موفقیت سینمای ایران در جشنوارههای بینالمللی مانند کن میشود، ایرانیان دوست دارند آخر هفته خود را به سینما بروند و با دیدن فیلمهای کمدی، «حواس خود را از زندگی اغلب دشوار روزمره پرت کنند.»
وضعیت اقتصادی در ایران در سالهای اخیر شدیدا وخیم شده و تورم افسارگسیخته موجب گسترش فقر شده است.
همچنین سرکوبهای شدید اجتماعی حکومت علیه جوانان از جمله در زمینه سیاست حجاب اجباری، نارضایتیها را افزایش داده است.
میلاد، یک فروشنده ۴۷ ساله که از یک سینما خارج میشد، به خبرگزاری فرانسه گفت: «باید بخندیم چون شرایط اقتصادی و اجتماعی سخت است، سینما میروم و بدبختیهایم را برای چند ساعت فراموش میکنم.»
الهه کارگر، پرستار ۲۴ ساله نیز گفته که «طبیعا کمدی» را برای «خوش گذراندن» در سینما انتخاب میکند.
هوشنگ گلمکانی، منتقد سینما، به خبرگزاری فرانسه گفت که محدودیتهای جمهوری اسلامی در سینمای ایران، مانع از تمسخر «ارزشهای ترویجشده توسط فرهنگ رسمی» مانند «حفاظت از خانواده به هر قیمتی» نمیشود.
او افزود حکومت فیلمهای کمدی را تحمل میکند زیرا «آنها به نیازهای مردم پاسخ میدهند».
خبرگزاری فرانسه نوشت به دلیل تحریمهای بینالمللی، حضور فیلمهای خارجی در سینماهای ایران اندک است و مردم با انتخاب محدودی برای سینما رفتن روبهرو هستند.
همچنین این خبرگزاری به سانسور و توقیفی که علیه فیلمهای موفق ایرانی در خارج از کشور اعمال میشود، اشاره کرد.
گلمکانی در این باره گفت یکی از دلایل کشیده شدن تهیهکنندگان به سمت ساخت فیلمهای کمدی، نگرانی از همین محدویتها علیه سینمای درام اجتماعی ایران است که آنها را به طور فزایندهای به حاشیه رانده است.
گلمکانی ابراز نگرانی کرد که تولید بیش از حد کمدیها بر کیفیت کلی سینمای ایران تاثیر بگذارد.
در تازهترین نمونه فشار بر سینماگرانی ایرانی، محمد رسولاف، فیلمساز مستقل و منتقد حکومت، روز ۲۴ اردیبهشت با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود از خروجش از ایران خبر داد.
او در اولین گفتوگوی خود پس از خروج از ایران جزییاتی از نحوه خروج و برنامههای آیندهاش را شرح داد و گفت با وضعیت حقوقیاش «چارهای» جز ترک کشور نداشته، زیرا مصمم به ادامه کار است و میخواهد داستان مردمش را با فیلم باز گوید.
آخرین فیلم رسولاف به نام «دانه انجیر معابد» در بخش مسابقه جشنواره کن پذیرفته شده و قرار است روز جمعه چهارم خرداد ماه در این جشنواره به نمایش درآید.
اعتماد در گزارشی با عنوان این آخرین سیلاب نیست!» با اشاره به تجمع ۱۶ خرداد ۱۳۹۹ گروهی از فعالان محیط زیست و کوهنوردان مشهدی در مشهد، نوشت تا آن زمان، نزدیک به ۵۶ آبراهه و مسیل در محدوده پنج کوه در بخش جنوبی مشهد تخریب شد و اعتراضات نیز بیپاسخ ماند.
این گزارش با بیان اینکه فعالان محیط زیست مسیری را که از ابتدای دهه ۹۰ برای روشنگری نسبت به پیامدهای تخریب کوههای مشهد آغاز کرده بودند، همچنان ادامه میدادند، تاکید کرده که همان منطقهای که در یک دهه اخیر، مورد هجوم بیامان معدنکاوان و راهسازان و بسازبفروشها و بعضا نهادهای خاص قرار گرفت، با یک بارش ۳۸ میلیمتری در کمتر از ۴۰ دقیقه با چنان سیلاب مرگبار مواجه شد.
رگبار بهاری سیلآسای این استان بعد از ظهر روز چهارشنبه ۲۶اردیبهشت شروع شد.
این بارندگی شدید همراه با تگرگ در روز شنبه ۲۹ اردیبهشت در شهر مشهد و دیگر مناطق استان خراسانرضوی ادامه یافت.
بر اساس آخرین خبرها، شمار جانباختگان سیل اخیر در استان خراسانرضوی به ۱۲ تن رسید.
اعتماد در گزارش خود نوشته آنچه چهارشنبه هفته گذشته در مشهد به وقوع پیوست دقیقا مشابه سیلاب امامزاده داوود تهران، فیروزکوه، قم و شیراز در سالهای اخیر بود که منجر به کشته و مجروح شدن شمار قابل توجهی از مردم شد.
این گزارش تاکید کرده که علت تشدید خسارات این سیلابها دستکاری در رودخانهها و مسیلها و کوههای بالادست بوده است.
مژگان جمشیدی، نویسنده گزارش اعتماد با بیان اینکه قطعا این آخرین سیلاب نیست و سیلهای دیگر در بسیاری از شهرهای کشور به دلیل تخریب گسترده کوهستانها و روددرهها در راه است، هشدار داده که اگر فکری نشود، سیلهای بعدی ویرانگرتر خواهد بود.
ساختمانهای درگیر سیل بدون مجوز ساخته شده بودند
محمد حسن نامی، رییس سازمان مدیریت بحران کشور، روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت در گفتوگو با خبرنگار ایلنا گفت اغلب ساختمانهای درگیر سیل در مشهد بدون مجوز ساخته شده بودند.
نامی تاکید کرد در صورتی زلزلهای با بزرگی حتی چهار یا پنج هم بیاید به دلیل اینکه این ساختمانها با نبشی و بدون استاندارد لازم و غیراصولی ساخته شده و هیچ نظارتی بر آنها صورت نگرفته، قطعا با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد.
او درباره پیشبینی وقوع سیلاب هم گفت سازمان هواشناسی دقت لازم را در خصوص پیشبینیها دارد، اما این سازمان نیاز به تجهیزات بیشتری دارد که به صورت نقطهای و میزان دقیقتری این پیشبینیها را انجام داده و اعلام کند.
روز شنبه روزنامه شرق در گزارشی با عنوان «ایران هنوز سیستم هشدار سیل ندارد» به فرار رو به جلوی مدیران مشهد در ماجرای سیلاب اخیر پرداخت و آبخیزداری، آبخوانداری و راهاندازی سیستم هشدار سیل را راهکارهای مهم برای کنترل خسارت ناشی از سیلاب دانست.
سيل در کمین تهران است
محمد درویش، کارشناس محیط زیست هم روز یکشنبه در گفتوگویی با روزنامه اعتماد در پاسخ به اینکه اگر تهران با خطر سیل جدی مواجه شود چه شرایطی در انتظار کشور است، خطر سیل در تهران را جدی دانست و گفت: «سیلی که دو هفته پیش در تهران اتفاق افتاد، کل بزرگراه خرازی را تبدیل به رودخانه پر از شن و خاک و گلولای کرد. فراموش نکنید این سیلها به هیچوجه شدید نبودهاند.»
درویش در پاسخ به این سوال که اگر قرار باشد بارش قابلتوجهی در تهران و برخی کلانشهرها رخ دهد، چه خساراتی در پایتخت محتمل است، هشدار داد: «خسارتها و تلفات بسیار بسیار وحشتناک و ویرانگر خواهد بود. در مشهد هم اوضاع به همین منوال است.»
او تاکید کرد اگر در مشهد سیلی با دور برگشت بالای ۵۰ سال بیاید حتی خود «حرم امام رضا» هم با آسیبهای جدی مواجه میشود.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه مدیران جدید شهر شیراز در حال احداث سد تنگ سرخ هستند، گفت ساخت این سد به دلیل تشکیلاتی که دارد منجر به فجایع مرگ بار در شیراز میشود و ممکن است به دلیل این شیوه مدیریت یک سوم شیراز را آب ببرد.
او افزود عین این مشکلات در قم هم وجود دارد.
رصد زنان برای رعایت حجاب اجباری و بیتوجهی به سیل در کشور
درویش در پاسخ به این سوال که چگونه میتوان از مشكلات فعلی عبور كرد، گفت نظام جمهوری اسلامی بهشدت بیتدبیر عمل میکند و افسار کار از دستش در رفته است.
او تاکید کرد: «اگر یک هزارم جدیتی که برای رصد خانمهای ایرانی در خودروها برای رعایت حجاب صورت میگیرد، برای حل مشکلات کلان زیست محیطی صورت میگرفت، بخش مهمی از مشکلات فعلی حل و فصل شده بود.»
این کارشناس محیط زیست تصمیمسازیها در حوزه زیست محیطی را «کاملا رها شده» دانست و گفت هر فرد و مسئولی هرطور که دلش میخواهد ساخت و ساز میکند، تغییر کاربری میدهد، سپس اندک جریمهای به شهرها میدهد.
مرکز پژوهشهای مجلس، اسنفدماه ۱۴۰۲ در گزارشی با استناد به دادههای سازمان مدیریت بحران کشور نوشت که به طور میانگین در ۱۰ سال گذشته سالانه ۱۲ هزار و ۷۵۹ رخداد زلزله در کشور به وقوع پیوست و حدود چهار هزار و ۵۰۰ سیلاب طی ۱۰ سال اخیر در ایران ثبت شده است.
در این گزارش آمده بود که حدود ۲۸ درصد از مساحت کشور با جمعیت ۵۶ میلیون نفر در معرض سیلابهای شدید قرار دارند و حدود ۱۵ میلیون نفر از این تعداد در معرض سیل با شدت بالا قرار دارند.
روابط عمومی سازمان غذا و دارو روز ۳۰ اردیبهشت در اطلاعیهای اعلام کرد با توجه به چالشهایی از جمله مشکل تامین نقدینگی شرکتهای تامینکننده، تولید برخی از داروها مثل کلومیپرامین و مدافینیل به تعویق افتاده که طی ماه جاری برطرف خواهد شد.
فروردین ۱۴۰۲ هم داروهای اعصاب و روان در ایران کمیاب شده بودند.
کمبود داروهای اعصاب و روان در حالی است که گزارشهای مکرری از افزایش نرخ ابتلا به انواع بیماریهای اعصاب و روان در ایران منتشر شده است.
شهریور ۱۴۰۲ روزنامه «هممیهن» بر اساس گزارشی میدانی نوشت تعداد افرادی که دچار اختلال روانی شدهاند افزایش یافته و از هر پنج نسخه، یکی مربوط به بیماریهای اعصاب و روان است.
نیمی از داروهای بدوننسخه داروهای اعصاب و رواناند
مالک یک داروخانه در تهران در گفتوگو با ایراناینترنشنال با اشاره به افزایش نرخ تمام داروها، از جمله داروهای اعصاب و روان گفت داروخانهها در یکسال اخیر چالشی دیگری هم دارند و آن درخواست داروهای اعصاب بدون نسخه از سوی مشتریان است.
این فرد که برای حفظ امنیتش نخواست نامش ذکر شود، افزود حدود نیمی از درخواست برای داروهای بدون نسخه داروخانه او مربوط به داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی، به خصوص کلردیازپوکساید، فلوکساین و سرترالین است.
داروخانهدار دیگری از تهران با تایید کمبود دو قلم داروی کلومیپرامین و مدافینیل گفت هر داروی اعصابی برای بیمار با اهمیت است و نایاب شدن آن یا تغییر تولیدکننده یا نام تجاری دارو میتواند روند درمان او را مختل کند.
برای مثال وقتی بیماری داروی کلوبازام تولید شرکت عبیدی را مصرف میکند، اگر داروسازی عبیدی عرضهاش را کم کند، برای جایگزین کردن آن با کلوبازام شرکت ایراندارو به مشکل برخواهد خورد.
افزایش قیمت چراغ خاموش
در ایران شرکت اکتوورکو، متعلق به خانواده نراقی، سهم قابل توجهی در عرضه داروهای تحت لیسانس اعصاب و روان دارند.
علاوه بر آن بررسی میدانی وضعیت داروهای اعصاب و روان نشان میدهد شرکتهای عبیدی، سبحان، ابوریحان و لقمان مهمترین عرضهکنندگان داروهای اعصاب و روان داخلی هستند.
یک داروساز ساکن رشت که خواست هویتش فاش نشود، به ایران اینترنشنال گفن معمولا نایاب شدن داروها به معنی افزایش قیمت آنهاست؛ یعنی ابتدا یک دارو کمیاب یا نایاب میشود و بعد از افزایش قیمت مشکل کمیاب شدن دارو برطرف میشود.
افزایش قیمت دارو به صورت ناگهانی و سراسری اتفاق نمی افتد و شرکتهای داروسازی به شکل چراغ خاموش با مجوز سازمان غذا و دارو قیمت محصولات خود را افزایش میدهد.
برای مثال در یک ماه اخیر، شرکت کارخانجات داروپخش اعلام کرد قیمت ۳۵ قلم از محصولاتش را به طور میانگین ۲۱ درصد افزایش داده است، یا داروسازی ابوریحان، تولیدکننده داروهای اعصاب و روان که طبق اطلاعیهای که منتشر کرده، قیمت ۳۵ قلم از محصولاتش را به طور میانگین ۲۴ درصد افزایش داده است.
