طی روزهای اول تا ۱۱ فروردین، بر اثر تیراندازی مستقیم، تعقیب و گریز ماموران نظامی و حوادث جادهای در استان سیستان و بلوچستان، ۲۷ سوختبر بلوچ کشته و ۱۸ تن دیگر زخمی شدند. به نوشته سایت حالوش در جریان این رخدادها یک شهروند دیگر که سوختبر نبوده کشته و سه نفر دیگر مجروح شدهاند.
حالوش که اخبار سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد، در گزارشی نوشت که شامگاه شنبه ۱۱ فروردین، بر اثر واژگونی یک خودرو سوختبر در محور بخش بمپشت سراوان یک سوختبر مجروح شده است.
صبح همان روز، در پی واژگونی یک خودرو سوختبر در محور بزمان به ایرانشهر، یک سوختبر دیگر به نام افشین بامری جان خود را از دست داد.
به نوشته حالوش، روز شنبه به دنبال برخورد دو دستگاه خودرو وانت تویوتای سوختبر و پژو پارس عبوری در محور بمپور به ایرانشهر هم دو تن از سرنشینان خودروها از جمله یک سوختبر و یک کودک جان خود را از دست داده و چهار تن دیگر از جمله یک سوختبر مجروح شدند.
هویت سوختبر جان باخته در این حادثه محمد شبانی، حدودا ۲۴ ساله، متاهل و پدر یک فرزند عنوان شده و هویت سوختبر زخمیشده مشخص نیست.
این سایت حقوق بشری در گزارشی دیگر نوشت که از تاریخ یکم فروردین تا دهم فروردین امسال هم دستکم ۴۳ سوختبر دیگر بر اثر تیراندازی مستقیم، تعقیب و گریز ماموران نظامی و حوادث جادهای جان خود را از دست داده و یا مجروح شدهاند.
از میان افراد، ۲۵ سوختبر جان خود را از دست داده و ۱۸ تن دیگر مجروح شدهاند.
بر اساس این گزارشها، بازه سنی افراد کشته و زخمیشده در جریان این رخدادها ۱۸ تا ۲۸ سال بوده است.
حالوش با استناد به گزارش فعالان بلوچ نوشته که در سال ۲۰۲۳ میلادی دستکم ۱۷۲ سوختبر بلوچ با تیراندازی نیروهای نظامی، تصادفات رانندگی و آتش گرفتن خودرو جان خود را از دست داده و ۴۲ تن دیگر زخمی شدند.
به گفته فعالان و رسانههای حقوق بشری، محرومیت تعمدی و سیاست تبعیض جمهوری اسلامی در قبال استانهای مختلف از جمله سیستان و بلوچستان و کردستان، باعث رشد پدیدههایی مانند سوختبری و کولبری شده است.
حالوش بیتوجهی مسوولان و فقدان فرصتهای شغلی در سیستان و بلوچستان را عاملی دانسته که سوختبری را «به اجبار» تنها راه درآمد ناچیز و امرار معاش شهروندان بلوچ کرده است.
طرح نوروزی پلیس ایران از روز ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
مومنی روز یکشنبه ۱۲ فروردین افزود که تاکنون از میان خودروهای درگیر در تصادفات مرگبار، ۶۲ درصد پژو و پراید بودند.
بر اساس این گزارش، فقط ۱۷ درصد خودروهای تصادف کرده منجر به فوت، خودروهای خارجی بودند.
این اولین بار در روزهای اخیر است که پلیس ایران آمار دقیقی که حاکی از نقش خودروهای داخلی در تصادفات مرگبار است، ارائه میکند.
صنعت خودروسازی در ایران به شدت رانتی است و سال گذشته واگذاری خودروهای شاسیبلند و رانتی به نمایندگان مجلس موجی از واکنشها را برانگیخت.
پیشتر فرماندهان مختلف نیروی انتظامی درباره نقض فنی جادههای ایران یا کیفیت پایین خودروهای داخلی که مقصر اصلی آنها نهادهای دولتی هستند سکوت کرده بودند و درباره دلایل تصادفات، فقط مردم را متهم کردند.
رییس پلیس راه کشور همچنین آمار تعداد تصادفات نوروزی تا روز یکشنبه را ۵۷۴ فقره تصادف فوتی اعلام کرد که در ۱۵ فقره بالای سه نفر فوت کردهاند.
بر اساس این گزارش، در مجموع از آغاز طرح نوروزی تا روز ۱۲ فروردین ۶۹۸ نفر بر اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست دادهاند.
۱۸ هزار و ۴۷۹ نفر نیز در این حوادث مجروح شدهاند.
ایران در میان کشورهای مختلف جهان یکی از بالاترین آمارهای تصادفات جادهای را دارد.
طی روزهای گذشته شماری از کاربران رسانههای اجتماعی به تعداد بالای مرگ و میرها در حوادث جادهای واکنش نشان دادند و برخی نوشتند تلفات تعطیلات نوروزی ایران بیشتر از نظامیان کشته شده اسرائیل در جریان شش ماه جنگ با حماس است.
مقامات نیروی انتظامی معمولا رانندگان را به «خستگی، خواب آلودگی یا سرعت غیرمجاز» متهم میکنند اما به عقیده کارشناسان علاوه بر این، کیفیت جادهها و فرسودگی خودروها که اغلب ناشی از فقر و گرانی خودروهاست نیز از عوامل مهم دیگر در تصادفات هستند.
در آبانماه گذشته، روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با انتقاد از افزایش قیمت خودروها، آن را «شعبدهبازی خودروسازان در فروش خودرو و تقلب در فروش خودرو» توصیف کرد.
این افزایش قیمت منجر به افزایش کیفیت خودروها نشده است.
اردیبهشت سال گذشته، تیمور حسینی، جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی در ایران اعلام کرد: «در ۱۰ سال گذشته حتی بهاندازه یک درصد هم شاهد افزایش کیفیت خودروهای تولید داخل در راستای ایمنی و ارتقای ایمنی نبودهایم.»
او افزود که تولید پراید و پژو ۴۰۵ به شیوههای دیگر ادامه دارد.
حسینی با انتقاد از کیفیت مدلهای مختلف خودروهای ساخت ایران گفت: «دیگر دوران اینکه کاپوت و چراع خطر را جابجا کنند و اسمش را بگذارند یک محصول جدید، گذشته است.»
در آن زمان، در ادامه کشمکشها بر سر کیفیت خودروهای تولید ایران، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی گفت با قیمت پراید میتوان یک خودروی با کیفیت وارد کرد.
او در راستای انتقادات نمایندگان مجلس از کیفیت و قیمت خودروهای داخلی گفت که روش تولید خودرو در کشور «دارای اشکالات فنی» است.
قالیباف گفت به جای پراید ۲۰۰ میلیون تومانی میتوان با پنج هزار دلار و با دلار ۲۵ هزار تومانی، یک خودرو با کیفیت عالی وارد کرد.
همچنین ۱۷نماینده مجلس در نامهای به هیات رییسه خواستار آن شدند که مدیران ارشد و میانی صنعت خودرو به دلیل موضوعاتی چون سوء مدیریت و عدم توسعه استانداردها، به قوه قضاییه معرفی شوند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی نیز در سخنرانی برای گروهی از تولیدکنندگان گفت: «این همه حمایت در طول این سالها از صنعت خودرو در کشور شده، خب کیفیت خودرو خوب نیست، مردم ناراضیاند و درست هم میگویند.»
او افزود: «اعتراض مردم به جا است. این صنعت نتوانسته رضایت مشتری را جلب کند.»
