از انتخابات ریاستجمهوری روسیه چه انتظاری باید داشت؟ این انتخابات چه معنایی برای جنگ در اوکراین و چه تاثیری بر آن دارد؟ آیا میتوان احتمال شکست ولادیمیر پوتین را در این رویداد در نظر گرفت؟ برخی رسانههای مطرح جهان در گزارشهایی به این پرسشها پرداختند.
سه روز رایگیری برای انتخاب رییسجمهوری روسیه از امروز جمعه ۲۵ اسفند آغاز شد.
•
در آستانه برگزاری این انتخابات سراسری، وزارت امور خارجه اوکراین انتخابات روسیه در سرزمینهای اشغالی کشورش را غیرقانونی و باطل خواند و از شرکای بینالمللی خود خواست نتایج آن را به رسمیت نشناسند.
به گزارش رویترز، این وزارتخانه در بیانیهای اعلام کرد راهاندازی کارزار انتخاباتی در سرزمینهای تحت اشغال روسیه نشان میدهد مسکو «آشکارا به هنجارها و اصول حقوق بینالملل بیاعتنا» است.
اسکای نیوز به کشته شدن الکسی ناوالنی در شرایطی نامشخص و منع بوریس نادژدین، نامزد مخالف پوتین از شرکت در انتخابات ریاستجمهوری اشاره کرد و نوشت: «اکنون دیگر هیچ مانعی برای تمدید شش ساله حکومت ولادیمیر پوتین باقی نمانده است.»
کسانی که به دنبال بررسی دسیسههای سیاسی روسیه و نیز سوگیریها در سراسر این کشورند، انتخابات ریاستجمهوری را به دقت زیر نظر خواهند داشت.
انتخابات چه زمانی برگزار میشود؟
انتخابات ریاستجمهوری در روسیه و در مناطق الحاق شده از خاک اوکراین، طی سه روز و از ۱۵ تا ۱۷ مارس (۲۵ تا ۲۷ اسفند) برگزار میشود.
این اولین بار است که رایگیری در انتخابات ریاستجمهوری روسیه طی چند روز و همچنین به صورت آنلاین برگزار میشود.
مخالفان رایگیری آنلاین میگویند در آرای دیجیتال انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۱، نشانههایی از دستکاری وجود داشت.
در دورههای قبلی چه شد؟
انتخابات ریاستجمهوری روسیه در چند سال گذشته از یک الگوی خاص پیروی کرده است.
برای نمونه در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۱۸، پاول گرودینین، نفر دوم حزب کمونیست توانست تنها ۱۱/۸ درصد از آرای رایدهندگان را بهدست آورد، در حالی که پوتین ۷۶/۷ درصد رایها را کسب کرد.
در آن زمان اتهاماتی مبنی بر رای دادن اجباری و بروز تخلفات انتخاباتی وجود داشت.
تصاویر منتشر شده از سوی گروههای مخالف دولت نشان میدادند صندوقهای رای از قبل پر بودهاند.
پوتین سال ۲۰۱۲ با ۶۴/۳۵ درصد آرا، در سال ۲۰۰۴ با ۷۱/۹۱ درصد آرا و در سال ۲۰۰۰ با ۵۳/۴۴ درصد آرا پیروز انتخابات شده بود.
مبارزات انتخاباتی روسیه چگونه است؟
رییسجمهوری روسیه با رای مستقیم مردم انتخاب میشود. اگر هیچ نامزدی نتواند بیش از ۵۰ درصد رایها را به دست بیاورد، دور دوم به فاصله سه هفته بین دو نامزد برتر برگزار میشود.
ثبتنام نامزدها معمولا تا فوریه سال برگزاری انتخابات به پایان میرسد.
مبارزههای میان نامزدها در ماههای فوریه و مارس و تا قبل از روز انتخابات ادامه دارد.
در سالهای گذشته میان برخی از نامزدهای ریاستجمهوری مناظرههای تلویزیونی برگزار شد. در یکی از مناظرههای پر تب و تاب سال ۲۰۱۸، کسنیا سوبچاک، لیوان آب را روی رقیب خود، ولادیمیر ژیرینوفسکی ریخت.
پوتین در آن مناظره حضور نداشت و امسال نیز حضور در مناظرهها را رد کرده است.
شاید پوتین میداند پیروزیاش از پیش مشخص است و برای همین فعالیت چندانی در مبارزات انتخاباتی نمیکند.
نامزدهای امسال چه کسانی هستند؟
پوتین ۷۱ ساله پیشتاز این انتخابات است. او اساسا از سال ۱۹۹۹ قدرت را در روسیه در دست گرفته است.
رییس کاخ کرملین برای اینکه بتواند بعد از مدتها حضور در راس قدرت، مجددا نامزد ریاستجمهوری شود، قانون اساسی را تغییر داد. بر این اساس او میتواند پس از انتخابات سال ۲۰۲۴ هم دو دوره دیگر در این انتخابات شرکت کند.
پوتین با سه رقیب نمادین، نیکولای خاریتونوف از حزب کمونیست فدراسیون روسیه (KPRF)، لئونید اسلوتسکی از حزب ملیگرای لیبرال دموکرات (LDPR) و ولادیسلاو داوانکوف از حزب نوپا و میانهروی مردم جدید روبهرو است.
هیچ یک از این نامزدها تا کنون از او انتقاد نکردهاند.
این افراد عمدتا از کرملین و سیاستهای آن، از جمله حمله به اوکراین حمایت میکنند.
انتخابات قبلی نشان داد چنین نامزدهایی بعید است که آرای کافی را برای ایجاد یک چالش واقعی به دست آورند.
آیا ولادیمیر پوتین جشن پیروزی خود را برنامهریزی کرده است؟
هنوز هیچ اعلامیه رسمیای از سوی تیم انتخاباتی پوتین برای برپایی جشن پیروزی منتشر نشده است. با این حال گمانهزنیها نشان از برگزاری یک تجمع برنامهریزی شده برای روز ۱۸ مارس به مناسبت دهمین سالگرد الحاق کریمه به روسیه دارند.
بوریس نادژدین چطور؟
بوریس نادژدین پس از مرگ الکسی ناوالنی، یکی از برجستهترین چهرههای ضد جنگ است که هنوز در روسیه به سر میبرد.
نادژدین پس از برگزاری کمپین موفق جمعآوری امضا برای شرکت در این رویداد، از سوی کمیسیون انتخابات کشور از حضور در این رقابت منع شد.
نادژدین که ۶۰ سال دارد، خواستار توقف جنگ در اوکراین شد و از دولت روسیه خواست گفتوگو با غرب را آغاز کند.
او در چهارم ماه مارس اعلام کرد با وجود قبول اینکه شانس حضورش در انتخابات در حد صفر است اما به اعتراض علیه محرومیتش از سوی کمیسیون انتخابات کشور ادامه میدهد.
انتخابات روسیه چه تاثیری بر جنگ در اوکراین دارد؟
بسیاری از مفسران و معدود مخالفان پوتین در روسیه، این انتخابات را یک همهپرسی در مورد ادامه جنگ در اوکراین قلمداد میکنند.
عباس گالیاموف، تحلیلگر سیاسی که در گذشته متن سخنرانهای پوتین را مینوشت در این مورد گفت رایگیری زمانی معنا دارد که به جای یک گزینه ساده و دوقطبی مانند اینکه «شما موافق یا مخالف پوتین هستید؟»، چند گزینه وجود داشته باشد.
گلیاموف گفت که این انتخابات یک همهپرسی در مورد جنگ در اوکراین است و رای به پوتین به مثابه موافقت با ادامه درگیریها.
آیا اعتراضی وجود خواهد داشت؟
تعداد زیادی از رسانههای مستقل روسیه در حدود دو سال اخیر توقیف شدهاند.
شماری از روزنامهنگاران و فعالان سیاسی روس به دلیل انتشار آنچه دولت «اطلاعات عمدا نادرست» در مورد تهاجم به اوکراین میداند، مجرم شناخته شدند و در خطر صدور حکم مجازات حبس ۱۵ ساله قرار دارند.
در سالهای اخیر حضور در تظاهراتها علیه دولت در روسیه خطرناکتر شده است و کسانی که به خیابانها میآیند اغلب دستگیر و زندانی میشوند.
ناوالنی اندکی قبل از مرگش از رایدهندگان خواسته بود تا ظهر روز یکشنبه ۱۷ مارس پای صندوقهای رای بروند و به عنوان اعتراض، صفهایی طولانی تشکیل دهند.
کرملین هشدار داد هر کسی که به این فراخوان توجه کند، با عواقب قانونی مواجه خواهد شد.
ایالات متحده از تمدید ماموریت کمیته حقیقتیاب سازمان ملل متحد درباره ایران استقبال کرد. پیش از این کاظم غریبآبادی، از مقامهای ارشد جمهوری اسلامی بار دیگر تاکید کرد حکومت ایران چنین کمیتهای را به رسمیت نمیشناسد.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه در نشستی خبری گفت: «واشینگتن از بررسی قطعنامه سازمان ملل برای تمدید ماموریت کمیته حقیقتیاب درباره نقض حقوق بشر در ایران قاطعانه حمایت میکند.»
او تاکید کرد نقض مداوم حقوق بشر در ایران «وحشتناک» است.
در واکنش به انتشار نخستین گزارش کمیته حقیقتیاب درباره نقض حقوق بشر در ایران، کاظم غریبآبادی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه گفت جمهوری اسلامی خودش مسوولانه با موضوع اعتراضات سال گذشته برخورد کرده و کمیته «به اصطلاح حقیقتیاب را که در فرآیندی سیاسی ایجاد شد»، به رسمیت نمیشناسد.
کمیته مستقل حقیقتیاب سازمان ملل در گزارش خود درباره خیزش «زن، زندگی، آزادی» اعلام کرد سرکوب خشونتبار این اعتراضات و تبعیض ساختاری فراگیر علیه زنان و دختران، منجر به نقض جدی حقوق بشر در ایران شده است.
بر اساس این گزارش، بسیاری از موارد سرکوب، مصداق «جنایت علیه بشریت» محسوب میشوند.
این کمیته آمار سازمانهای حقوق بشری را تایید کرد و نوشت که در پی بسیج نیروهای حکومتی برای سرکوب اعتراضات، آمار و ارقام معتبر حاکی از کشته شدن ۵۵۱ معترض به دست نیروهای امنیتی است که دستکم ۴۹ نفر از آنان زن و ۶۸ نفرشان کودک بودند.
این کمیته افزود سلاحهای گرم، از جمله اسلحههای تهاجمی (جنگی) عامل اکثر موارد جان باختن افراد بوده است.
خیزش انقلابی ایرانیان با جان باختن مهسا ژینا امینی، زن ۲۲ ساله ایرانی در شهریور ۱۴۰۱ پس از دستگیری به دست عوامل گشت ارشاد آغاز شد.
سرکوب خشن و شدید این خیزش موجب شد سوم آذر سال گذشته (۲۴ نوامبر ۲۰۲۲) شورای حقوق بشر سازمان ملل در نشستی ویژه درباره سرکوب خیزش انقلابی ایرانیان از سوی جمهوری اسلامی، قطعنامهای تصویب کند که بندی از آن شامل تشکیل کمیته حقیقتیاب بینالمللی درباره اعتراضات بود.
وظیفه کمیته حقیقتیاب تهیه گزارش در مورد وضعیت رو به وخامت حقوق بشر در ایران به ویژه در مورد زنان و کودکان است.
این اولین بار نیست که جمهوری اسلامی شکلگیری این کمیته را زیر سوال میبرد.
هفته گذشته ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی به اولین گزارش کمیته حقیقتیاب واکنش نشان داد و آن را «به شدت» محکوم کرد.
کنعانی روز ۱۹ اسفند در بیانیهای این گزارش را «تکرار ادعاهای بیاساس، مبتنی بر اطلاعات نادرست و مغرضانه و فاقد وجاهت قانونی و از اساس مردود» خواند.
او گزارش تهیه شده به وسیله کمیته حقیقتیاب را «بر اساس دستور کار بانیان آلمانی، انگلیسی، آمریکایی و صهیونیستی» توصیف کرد و گفت که آنها «دستمزد» آن را میپردازند.
کنعانی بار دیگر خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» را «اغتشاشات» خواند، آن را به کشورهای خارجی نسبت داد و افزود که چنین گزارشی به دلیل «عصبانی بودن این کشورها» است.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی گفت این کشورها از طریق انتشار این گزارش قصد «انتقامجویی از ملت ایران» را دارند.
پیش از آن نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در پنجاهوپنجمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو، تشکیل کمیته حقیقتیاب در پی قتل مهسا ژینا امینی را محکوم کرده بود.
گروه عملیات تجارت دریایی بریتانیا روز پنجشنبه، ۲۴ اسفند، از دریافت گزارشی از اصابت یک موشک به یک کشتی تجاری در غرب بندر حدیده یمن و آسیب دیدن این کشتی خبر داد.
طبق این گزارش، سرنشینان کشتی آسیب ندیدهاند و این کشتی در حال حرکت به سوی بندر مقصد خود است.
در همین حال، فرماندهی مرکزی آمریکا، سنتکام، اعلام کرد که در روز پنجشنبه، ۹ موشک ضدکشتی و دو پهپاد را در مناطق تحت کنترل حوثیها در یمن منهدم کرده است.
سنتکام همچنین خبر داد که حوثیها چهار موشک بالستیک ضدکشتی به سمت خلیج عدن و دریای سرخ شلیک کردهاند.
پیشتر، عبدالمالک الحوثی رهبر حوثیهای یمن، روز پنجشنبه در یک سخنرانی تلویزیونی گفته بود:«با گسترش عملیات خود، علاوه بر دریای سرخ، خلیج عدن و دریای عرب ، کشتیهای عبوری از اقیانوس هند و دماغه امیدنیک را هم هدف قرار خواهیم داد.»
رهبر شبهنظامیان حوثی تحت حمایت جمهوری اسلامی نگفت که چگونه میتواند این تهدید را عملی کند.
برخی از منابع خبری، روز پنجشنبه گزارش دادند که حوثیها به موشک هایپرسونیک یا مافوق صوت دست پیدا کردهاند.
اما جان کربی، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، این گزارشها را رد کرد و گفت نشانهای در این زمینه وجود ندارد.
در همین حال، ایالات متحده و بریتانیا بهطور مشترک خواستار بازرسی دریایی سازمان ملل برای جلوگیری از رسیدن موشکهای ایران به دست حوثیهای تحت حمایت جمهوری اسلامی در غرب یمن شدند. دو کشور در جریان نشست شورای امنیت سازمان ملل در مورد بحران یمن، این خواست را مطرح کردند.
نشست شورای امنیت در شرایطی در حال برگزاری بود که موشکی که گمان میرود شبهنظامیان حوثی شلیک کرده بودند، به یک کشتی در نزدیکی شهر عدن در جنوب یمن اصابت کرد، هرچند به این کشتی خسارتی وارد نشد.
همزمان، آمریکا نیز فرودگاه بینالمللی حدیده را هدف حملات موشکی قرار داد.
اخبار مربوط به آخرین درگیریها در بحبوحه تشدید اختلافات دیپلماتیک بر سر نحوه رسیدگی به حملات حوثیها منتشر شد. در جلسه شورای امنیت سازمان ملل، نمایندگان چین و روسیه اصرار داشتند که ایالات متحده و بریتانیا مجوز سازمان ملل برای انجام حملات مکرر به سایتهای موشکی حوثیها را ندارند.
حوثیها میگویند که برای همبستگی با فلسطینیها در غزه، به کشتیهای مرتبط با اسرائیل حمله میکنند. آمریکا و بریتانیا این ادعا را رد میکنند و میگویند حوثیهای تحت حمایت جمهوری اسلامی کشتیرانی در آبهای آزاد و بینالمللی را به مخاطره انداختهاند.
در همین حال، روزنامه تلگراف چاپ بریتانیا، گزارش داد که بر اساس اطلاعاتی که بهدست آورده، ایران قبل از حمل تسلیحات برای حزبالله لبنان از طریق سوریه، از بندرهای اروپایی برای پوشش و پنهان کردن هدف سفر کشتیها استفاده میکند.
آمریکا میگوید سازوکار راستیآزمایی و بازرسی سازمان ملل (Unvim) قدرت بیشتری برای مقابله با ارسال تسلیحات ایرانی به حوثیها در اختیار میگذارد.
این سازو کار راستیآزمایی، ابتدا در سال ۲۰۱۶ راهاندخته شد تا خواسته عربستان سعودی برای جلوگیری از قاچاق اسلحه در داخل کالاهای بشردوستانه به مقصد یمن را برآورد.
ایالات متحده و بریتانیا بهطور مشترک خواستار بازرسی دریایی سازمان ملل برای جلوگیری از رسیدن موشکهای ایران به دست حوثیهای تحت حمایت جمهوری اسلامی در غرب یمن شدند. دو کشور در جریان نشست شورای امنیت سازمان ملل در مورد بحران یمن، این خواست را مطرح کردند.
نشست شورای امنیت در شرایطی در حال برگزاری بود که موشکی که گمان میرود شبهنظامیان حوثی شلیک کرده بودند، به یک کشتی در نزدیکی شهر عدن در جنوب یمن اصابت کرد، هرچند به این کشتی خسارتی وارد نشد.
همزمان، آمریکا نیز فرودگاه بینالمللی حدیده را هدف حملات موشکی قرار داد.
اخبار مربوط به آخرین درگیریها در بحبوحه تشدید اختلافات دیپلماتیک بر سر نحوه رسیدگی به حملات حوثیها منتشر شد. در جلسه شورای امنیت سازمان ملل، نمایندگان چین و روسیه اصرار داشتند که ایالات متحده و بریتانیا مجوز سازمان ملل برای انجام حملات مکرر به سایتهای موشکی حوثیها را ندارند.
حوثیها میگویند که برای همبستگی با فلسطینیها در غزه، به کشتیهای مرتبط با اسرائیل حمله میکنند. آمریکا و بریتانیا این ادعا را رد میکنند و میگویند حوثیهای تحت حمایت جمهوری اسلامی کشتیرانی در آبهای آزاد و بینالمللی را به مخاطره انداختهاند.
در همین حال، روزنامه تلگراف چاپ بریتانیا، گزارش داد که بر اساس اطلاعاتی که بهدست آورده، ایران قبل از حمل تسلیحات برای حزبالله لبنان از طریق سوریه، از بندرهای اروپایی برای پوشش و پنهان کردن هدف سفر کشتیها استفاده میکند.
آمریکا میگوید سازوکار راستیآزمایی و بازرسی سازمان ملل (Unvim) قدرت بیشتری برای مقابله با ارسال تسلیحات ایرانی به حوثیها در اختیار میگذارد.
این سازو کار راستیآزمایی، ابتدا در سال ۲۰۱۶ راهاندخته شد تا خواسته عربستان سعودی برای جلوگیری از قاچاق اسلحه در داخل کالاهای بشردوستانه به مقصد یمن را برآورد.
در نشست شورای امنیت، جیمز کاریوکی، معاون سفیر بریتانیا در سازمان ملل، درخواست ایالات متحده را تکرار کرد و گفت: «بازرسی کشتیها برای توقف ورود سلاحهای غیرقانونی به مناطق تحت کنترل حوثیها و در عین حال حفظ جریان کالا به یمن، اساسی است. تقریبا ۹۰ درصد از کل مواد غذایی در یمن از طریق واردات تامین می شود، بنابراین حفظ یکپارچگی این بندرها حیاتی است.»
او گفت:« گزارشها درباره کشتیهای ایرانی که این بازرسیها را دور زدهاند بسیار نگرانکننده است. همه کشتیهایی که وارد حدیده میشوند باید از قوانین پیروی کنند و مورد بازرسی قرار گیرند.»
در مقابل، دیمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل در همین جلسه گفت: «تنها دیپلماسی که ایالات متحده به رسمیت میشناسد، دیپلماسی قایقهای توپدار است. شما میتوانید دیدگاههای متفاوتی درباره حوثیها و خواستههای آنها داشته باشید، اما سخت است نپذیرفت که بحران در دریای سرخ، کم و بیش ناشی از اقدامات وحشیانه اسرائیل علیه صدها هزار فلسطینی بیگناه بوده است.»
هانس گراندبرگ، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت گفت که حملات حوثیها بخت دستیابی به صلح در یمن را از بین میبرد.
او گفت:« طرفهای درگیر در یمن محاسبات و برنامههای خود برای مذاکره را تغییر میدهند. در بدترین سناریو، طرفها میتوانند تصمیم بگیرند که در ماجراجویی نظامی مخاطرهآمیزی شرکت کنند که یمن را به چرخه جدیدی از جنگ باز میگرداند.»
محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی، محمد مصطفی، متحد و بازرگان فلسطینی را به عنوان نخستوزیر این تشکیلات منصوب کرد.
به گزارش خبرگزاری فلسطینی وفا، محمد مصطفی با مأموریت کمک به اصلاحات تشکیلات خودگردان فلسطینی، به این سمت منصوب شده است.
انتصاب مصطفی پس از افزایش فشارها برای بازنگری و اصلاح این تشکیلات که اداره کرانه باختری را در دست دارد صورت گرفته است.
محمود عباس بهعنوان رئیس، همچنان قدرتمندترین چهره در تشکیلات خودگردان فلسطینی است، اما انتصاب دولت جدید نشاندهنده تمایل او برای برآوردن خواستههای بینالمللی برای تغییر در این تشکیلات بود.
به گزارش وفا، مصطفی که پس از درگیریهای قبلی به سازماندهی بازسازی غزه کمک کرد، مسئولیت امدادرسانی و بازسازی این منطقه را که در بیش از پنج ماه جنگ ویران شده است، و اصلاح نهاد تشکیلات خودگردان فلسطینی را بر عهده گرفت.
او جانشین محمد اشتیه، نخستوزیر سابق شد که همراه با دولتش در ماه فوریه استعفا کرد.
تشکیلات خودگردان فلسطینی که سه دهه پیش بر اساس توافقنامه صلح موقت موسوم به توافقنامه اسلو تأسیس شد، حاکمیت محدودی را بر بخشهایی از کرانه باختری اعمال میکند که فلسطینیها آن را هسته اصلی یک کشور مستقل آینده میدانند.
اما با وجود اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل مخالفت شدید خود را با دخالت خود در اداره غزه ابراز کرده است، ممکن است نقش کلیدی در اداره غزه پس از پایان جنگ داشته باشد.
تشکیلات خودگردان تحت کنترل جناح سیاسی فتح به رهبری محمود عباس، مدتها است که روابط تیرهای با حماس، که غزه را اداره میکرد، داشت.
این دو جناح فلسطینی، قبل از اخراج فتح از غزه در سال ۲۰۰۷، درگیر جنگی کوتاه با یکدیگر شدند.
با این حال، تشکیلات خودگردان فلسطینی به دنبال حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر، بارها تهاجم اسرائیل به نوار غزه را محکوم و تاکید کرده است که باید در اداره غزه پس از جنگ نقش داشته باشد.
