آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی که روز دوشنبه هفتم اسفند در رسانهها منتشر شده، نوشت که اظهارات عمومی در ایران نگرانیهای این آژانس را درباره تواناییهای فنی تهران برای تولید تسلیحات اتمی افزایش داده است.
علیاکبر صالحی، وزیر خارجه و رییس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران، اواخر دی ماه در مصاحبهای با تایید تلویحی دستیابی جمهوری اسلامی به توانایی ساخت بمب اتمی، گفت: «ما همه آستانههای علم و فناوری هستهای را داریم.» مذاکرات هستهای ایران و قدرتهای جهانی از چند ماه پیش متوقف باقی مانده است.
در یکی از دو گزارش محرمانه آژانس به کشورهای عضو آمده، اگرچه غنیسازی اورانیوم ۶۰ درصدی ایران به سرعت ادامه دارد، این کشور در سه ماه گذشته بیشتر از آنچه تولید کرده، مواد رقیق کرده است.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ذخایر اورانیوم غنیشده ایران ۲۷ برابر سقف مجاز در برجام است.
این گزارش همچنین نشان میدهد ایران هنوز مواد نزدیک به درجه تسلیحاتی برای سوخت تقریبا سه سلاح اتمی را در اختیار داد که بر وضعیتش به عنوان کشوری در آستانه داشتن سلاح هستهای تاکید میکند.
با این حال، این نخستینبار است که ایران از زمان شروع تولید سوخت هستهای ۶۰ درصدی در سال ۲۰۲۱، مقداری از اورانیوم ۶۰ درصدی خود را در هفتههای اخیر به صورت موادی با درجه پایینتر رقیق کرده و ذخیره آن را کاهش داده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش سه ماهه محرمانهاش به کشورهای عضو نوشت که ایران از اواخر اکتبر ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود را با ۶.۸ کیلوگرم کاهش به ۱۲۱.۵ کیلوگرم رسانده است.
خبرگزاری رویترز هم به نقل یک دیپلمات ارشد که نامش فاش نشده گزارش داد ایران در حال حاضر اورانیوم غنیشده با خلوص ۶۰ درصد را با نرخی در حدود ۹ کیلوگرم در ماه تولید می کند.
این دیپلمات ارشد افزود: «شاید آنها نمی خواهند تنشها (با غرب) را افزایش دهند. شاید با کسی توافق کردهاند. ما نمیدانیم.»
گزارشهای جدید آژانس حاکی از آن است که ایران در ارائه همکاریهای لازم در مورد موضوعات مختلف، مانند اجازه ورود به برخی از بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی، قصور میکند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، شهریور ماه در گفتوگو با ایراناینترنشنال، اخراج بازرسان آژانس از ایران را اقدامی «غیرسازنده» خواند و گفت روند مذاکره با جمهوریاسلامی با سرعتی که باید پیش نمیرود.
جمهوری اسلامی روز ۲۶ شهریور مجوز فعالیت هشت بازرس آژانس با ملیتهای «فرانسوی و آلمانی» را در ایران لغو کرد.
همان زمان گروسی اقدام تهران را در ممنوع کردن ورود حدود یکسوم از «مجربترین بازرسان آژانس» که به این کشور اختصاص داده شدهاند، محکوم کرد و آن را «نامتناسب و بیسابقه» خواند.
گروسی روز بیستم شهریور و در گزارش روز نخست نشست فصلی شورای حکام نیز بدون نام بردن از کشوری خاص، درباره کاهش علاقهمندی جامعه بینالمللی به پاسخگو کردن جمهوری اسلامی در قبال توسعه برنامه هستهای خود ابراز نگرانی کرده بود.
در سال ۲۰۱۵، قدرتهای بزرگ جهانی با جمهوری اسلامی به توافقی رسیدند که از آن با عنوان برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) یاد میشود و بر اساس آن تهران برنامه هستهای خود را در ازای رفع تحریمهای فلج کننده اقتصادی محدود میکرد.
آمریکا در سال ۲۰۱۸ و در دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ به طور یکجانبه از توافق برجام خارج شد و تحریمها علیه ایران را دوباره اعمال کرد. در مقابل، تهران نیز با زیر پا گذاشتن موارد توافق شده، برنامه هستهای خود را گسترش داد.
جمهوری اسلامی تاکنون فعالیتهای اتمی خود را «صلحآمیز» خوانده و هر نوع اقدامی را در راستای ساخت تسلیحات هستهای رد کرده است.
