پس از هشدارهای فزاینده درباره احتمال عبور نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی از خاک اردن، ارتش اسرائیل دهها پایگاه قدیمی در دره اردن را دوباره فعال کرده، یگانهای جدید مستقر کرده و پنج تیپ ذخیره داوطلبان تشکیل داده است تا مرز شرقی را تقویت کند.
وبسایت واینت چهارشنبه ۱۹ آذر در گزارشی نوشت که ارتش اسرائیل مرز این کشور با اردن را که سالها «مرز آرام» تلقی میشد، پس از حمله ۷ اکتبر حماس، «جبههای آسیبپذیر» و «تهدیدی مورد حمایت ایران» ارزیابی کرده و برنامهای گسترده برای بازسازی آرایش دفاعی خود در این محور آغاز کرده است.
به نوشته واینت، افسران ارشد ارتش میگویند حمله حماس، برنامه بزرگتر ایران برای استفاده از محور اردن در یک حمله برقآسای زمینی را آشکار کرده است.
طبق این گزارش، ارتش اسرائیل از پاییز گذشته بازپسگیری ۴۶ پایگاه قدیمی دوران جنگ فرسایشی بین اسرائیل و مصر را که پس از توافق صلح ۱۹۹۴ با اردن رها شده بودند آغاز کرده و این مواضع را بار دیگر با سنگر، پناهگاههای بتنی، خطوط دید گسترده و تجهیزات نظارتی مجهز کرده است.
این پایگاهها روی ارتفاعات «غور» قرار دارند و میتوانند عبور احتمالی نیروهای مسلح را از رود اردن رهگیری و متوقف کنند.
واینت میگوید ارزیابی جدید ارتش پس از تشکیل «تیم قرمز» توسط هرتزی هالوی، رییس پیشین ستاد ارتش، انجام شد؛ تیمی که مامور بررسی این بود که آیا ایران میتواند از مسیرهای دیگر—بهویژه شرق—حملهای غافلگیرانه مشابه ۷ اکتبر ترتیب دهد؟
نتیجه این بود که مرز اردن «تقریباً بدون دفاع» رها شده و ساختار کنونی نمیتواند با تهدیدهای جدید مقابله کند.
ارتش اسرائیل اکنون بر دو فرض کلیدی عمل میکند: نخست اینکه ایران همچنان در پی اجرای طرح قاسم سلیمانی برای ایجاد «دو حلقه آتش» علیه اسرائیل است—ترکیبی از موشک و پهپاد و همچنین نفوذ نیروهای زمینی. دوم اینکه حمله حماس، این طرح را زودتر از موعد آشکار کرد و مسیر اردن را به «کریدوری بالقوه برای عبور نیروهای حوثی و شبهنظامیان عراقی» تبدیل کرده است.
به گزارش واینت، فرماندهان اسرائیل احتمال میدهند گروههای مسلح وابسته به حکومت ایران بتوانند با خودروهای سبک از عراق تا مرز اردن یا جنوب سوریه را در چند ساعت طی کنند و پیش از واکنش نیروهای اردنی، خود را به پلهای رود اردن مانند پل آلِنبی (پل ملک حسین) یا پل دامیاه رسانده و تلاش کنند وارد خاک اسرائیل شوند.
روزنامه لبنانی الاخبار نیز گزارش داده نیروهای وابسته به حوثیها و شبهنظامیان عراقی یک اتاق عملیات مشترک در بغداد و اردن ایجاد کردهاند.
در این چارچوب، لشکر تازهتاسیس ۹۶ گلعاد مامور حفاظت از بخش شمالی مرز شده و ماموریت دوم آن، سازماندهی پنج تیپ داوطلبان موسوم به «بریگادهای داوود» است؛ یگانهایی متشکل از افراد بالای ۳۵ سال که از خدمت ذخیره معاف بودهاند، اما میتوانند در دفاع خطی و واکنش سریع محلی نقش کلیدی داشته باشند.
واینت میگوید فراخوان ارتش با استقبال گسترده روبهرو شد و حدود ۱۵ هزار نفر داوطلب شدند.
وزارت دفاع اسرائیل همچنین ساخت یک سد امنیتی ۵۰۰ کیلومتری را آغاز کرده است؛ طرحی با هزینه تقریبی ۵.۵ میلیارد شکل که شامل موانع زمینی، حصار ضدنفوذ، پایگاههای بازپسگرفته شده و شبکههای نظارتی چندلایه است.
به نوشته واینت، این سد از جنوب بلندیهای جولان تا شمال ایلات امتداد خواهد داشت و هدف اصلی آن جلوگیری از هرگونه یورش غافلگیرانه از سوی گروههای مورد حمایت حکومت ایران است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اوکراین اعلام کرد چهارشنبه ۱۹ آذر با پهپادهای دریایی یک نفتکش حامل نفت روسیه را که در منطقه اقتصادی انحصاری اوکراین در دریای سیاه و در مسیر بندر نووروسییسک حرکت میکرد، هدف قرار داده و «از کار انداخته» است.
یک مقام امنیتی سرویس امنیت اوکراین به رویترز گفت نفتکش «داشان» هنگام خاموش بودن فرستندههای موقعیتیاب و حرکت با حداکثر سرعت، با انفجارهای قدرتمند در بخش پشتی کشتی مواجه شد و دچار خسارت شدیدی شد. او اشارهای به تلفات احتمالی نکرد.
این تازهترین حمله علیه کشتیهایی است که کییف آنها را «ناوگان سایه» روسیه مینامد؛ مجموعهای از کشتیهای فاقد ثبت شفاف که بهگفته اوکراین نقش کلیدی در کمک به مسکو برای دور زدن تحریمهای غرب و تامین مالی جنگ دارند.
منابع بیمهای به رویترز گفتند هزینه بیمه حملونقل در دریای سیاه دوباره افزایش یافته و شرکتها هر روز سیاستهای خود را بازنگری میکنند.
سه منبع امنیت دریایی دیگر نیز حمله به نفتکش داشان را تایید کردند. این کشتی تحت تحریمهای اتحادیه اروپا و بریتانیا قرار دارد و بدون پرچم ثبتشده فعالیت میکند. روسیه تاکنون واکنشی به حادثه نشان نداده است.
ویدئوی ارائهشده به رویترز نشان میدهد پهپادهای دریایی به سمت نفتکش عظیم حرکت میکنند و سپس انفجارهای شدیدی رخ میدهد. این خبرگزاری با تطبیق تصاویر عرشه و سازههای کشتی با آرشیو تصویری، تایید کرد که نفتکش داشان است.
این مقام سرویس امنیت اوکراین گفت: «سرویس امنیت اوکراین به اقدامات فعال برای کاهش درآمدهای نفتی در بودجه روسیه ادامه میدهد. طی دو هفته گذشته، این سومین نفتکش ناوگان سایه است که از کار انداخته شده است.»
ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، که از فوریه ۲۰۲۲ جنگی تمامعیار علیه اوکراین را آغاز کرده، هفته گذشته تهدید کرد در واکنش به حملات علیه نفتکشها، دسترسی اوکراین به دریای سیاه را قطع خواهد کرد و این حملات را «دزدی دریایی» خواند.
اوکراین ماههاست با پهپادهای دوربرد هوایی پالایشگاههای نفت روسیه را در خاک این کشور هدف قرار میدهد، اما حمله به نفتکشها بهگفته تحلیلگران «مسیر جدیدی» در جنگ علیه زیرساختهای انرژی روسیه است.
منابع امنیت دریایی گفتند از دسامبر ۲۰۲۴ تاکنون حداقل هفت انفجار علیه نفتکشهایی که به بنادر روسیه رفتوآمد داشتند—از مدیترانه تا دریای سیاه—رخ داده است. آنها گفتند احتمالاً اوکراین با مینهای چسبان دست به این عملیات زده، اما کییف نقش خود را نه تایید و نه تکذیب کرده است.
رویترز نوشت این حملات بخشی از تلاش گستردهتر اوکراین برای مختلکردن توان نفتی روسیه است؛ تلاشی که بهگفته مقامهای اوکراینی، قرار است مستقیماً درآمد جنگی کرملین را هدف قرار دهد.
باندی در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «این نفتکش طی سالهای متعدد به دلیل نقش داشتن در یک شبکه غیرقانونی حملونقل نفت که از سازمانهای تروریستی خارجی حمایت میکند، از سوی آمریکا تحت تحریم قرار داشته است.» او افزود که عملیات توقیف در سواحل ونزوئلا انجام شده است.
در همین زمینه کش پتل، مدیر افبیآی، نیز با اشاره به این اقدام گفت تلاشها برای قطع منابع «سازمانهای تروریستی خارجی» شبانهروز ادامه دارد. پتل گفت افبیآی و شرکایش حکم توقیف این نفتکش نفت خام را «که برای انتقال نفت تحت تحریم از ونزوئلا به ایران به کار گرفته میشد»، در سواحل ونزوئلا اجرا کردند.
او در ایکس نوشت: «تلاشهای این دولت برای درهمشکستن سازمانهای تروریستی خارجی و قطع منابع آنها شبانهروز ادامه خواهد یافت.»
اما ونزوئلا در واکنش به این اقدام، آمریکا را متهم کرد که با توقیف نفتکش در کارائیب «سرقت آشکار» انجام داده است.
پیش از این خبرگزاری رویترز به نقل از گروه بریتانیایی مدیریت ریسک دریایی «ونگارد» اعلام کرده بود که نفتکش توقیف شده احتمالا «اسکیپر» نام دارد که در بامداد چهارشنبه در نزدیکی سواحل ونزوئلا توقیف شده است. آمریکا پیشتر این نفتکش را ـ زمانی که «آدیسـا» نام داشت ـ به دلیل آنچه واشینگتن «دخالت در تجارت نفت ایران» عنوان کرده بود، تحریم کرده بود.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، چهارشنبه ۱۹ آذر این عملیات را تایید کرد و به خبرنگاران گفت: «ما همین حالا یک نفتکش را در سواحل ونزوئلا توقیف کردهایم؛ نفتکشی بزرگ، بسیار بزرگ، در واقع بزرگترین نفتکشی که تاکنون توقیف شده است.»
او بدون اشاره به جزییات بیشتر، گفته بود: «اتفاقات دیگری هم در جریان است که بعدا خواهید دید و با دیگران دربارهاش صحبت خواهید کرد.»
این در حالی است که رویترز به نقل از سه مقام آمریکایی گزارش داد ترامپ دستور استقرار گسترده نیروهای نظامی این کشور در منطقه را شامل یک ناو هواپیمابر، جنگندهها و دهها هزار نیروی نظامی، صادر کرده است.
این مقامها که به شرط فاش نشدن نامشان صحبت میکردند، گفتند که عملیات توقیف نفتکش از سوی گارد ساحلی آمریکا هدایت شده است.
آنها نام نفتکش، کشور پرچم آن یا محل دقیق توقیف را اعلام نکرده بودند.
پس از انتشار خبر توقیف، بهای نفت که پیشتر در طول روز در محدوده منفی معامله میشد، افزایش یافت.
معاملات آتی نفت برنت دریای شمال تا ساعت ۱۰ شب چهارشنبه (به وقت ایران) با ۴۱ سنت افزایش به ۶۲ دلار و ۳۵ سنت در هر بشکه رسید. نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز با ۲۱ سنت رشد در ۵۸ دلار و ۴۶ سنت بسته شد.
ونزوئلا ماه گذشته میلادی بیش از ۹۰۰ هزار بشکه در روز نفت صادر کرده بود.
شرکت دولتی «پدوسا» طی این مدت برای رقیق کردن نفت فوقسنگین خود، نفتای بیشتری وارد کرده است.
با وجود افزایش فشارها بر نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، آمریکا تا پیش از این اقدام، تلاشی برای مختل کردن جریان صادرات نفت این کشور انجام نداده بود.
بلومبرگ نیز ارزیابی کرد توقيف نفتکش میتواند صادرات نفت ونزوئلا را بهطور قابل توجهی دشوارتر کند، چون احتمالا شرکتهای حملونقل در بارگيری محمولههای نفتی اين کشور محتاطتر خواهند شد.
صادرات نفت، اصلیترین منبع درآمد ونزوئلاست.
این کشور بهدلیل افزایش رقابت با نفت تحریمی روسیه و ایران، ناچار شده نفت خود را از طریق واسطهها و با تخفیف بیشتری به خریدار اصلیاش، چین، عرضه کند.
مادورو پیشتر گفته بود افزایش حضور نظامی آمریکا در نزدیکی ونزوئلا با هدف سرنگونی او و تصاحب ذخایر عظیم نفتی این کشور عضو اوپک انجام میشود.
ترامپ نیز بارها احتمال دخالت نظامی ایالات متحده در ونزوئلا را مطرح کرده است.
ارتش آمریکا از ماه سپتامبر دستکم ۱۹ حمله علیه قایقهای مظنون به حمل مواد مخدر در کارائیب و سواحل اقیانوس آرام آمریکای لاتین انجام داده است.
این حملات به کشتهشدن دستکم ۷۶ نفر منجر شده است.
