وزیر خارجه لبنان خلع سلاح حزبالله را به نفع این کشور خواند و گفت که این گروه نمیتواند بدون تایید ایران سلاحهای خود را تحویل دهد. وزیر خارجه لبنان به العربیه گفت که حزبالله در تلاش است تا برای بازیابی قدرت خود زمان بخرد.
وزیر خارجه لبنان گفت که موفقیت راه حل دیپلماتیک با اسرائیل با خلع سلاح حزبالله آغاز میشود.
باراک جمعه ۱۴ آذر گفت دولت ترامپ اعتقادی به تغییر حکومت در ایران ندارد و این مساله را موضوعی میداند که باید در خود منطقه حل شود.
او گفت: «اگر از سال ۱۹۴۶ نگاه کنید، آمریکا حدود ۹۳ کودتا یا تلاش برای تغییر رژیم داشته و همه شکست خوردهاند.»
باراک افزود: «بنابراین روسای من، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، طرفدار تغییر رژیم نیستند. آنها به راهحل منطقهای باور دارند؛ راهحلی که خودِ منطقه آن را مدیریت کند. پس این مساله، مساله اسرائیل بود، نه آمریکا.»
همزمان با انتشار برخی گزارشها درباره احتمال ازسرگیری جنگ میان اسرائیل و جمهوری اسلامی، يک دیپلمات ارشد اروپايی در اسرائیل ۱۰ آذر اعلام کرد ايالات متحده در آينده نزديک، به حمله گسترده اسرائيل به ايران چراغ سبز نشان نخواهد داد.
این مقام اروپایی به پایگاه خبری واینت گفت: «ایالات متحده به این زودی به اسرائیل اجازه حملهای گسترده علیه ایران را نخواهد داد، چون نگران است که چنین اقدامی طرح واشینگتن برای بازسازی نوار غزه را به خطر بیندازد.»
او افزود: «اما اگر بپرسيد که آيا فکر میکنم اسرائيل در ۱۲ ماه آينده [علیه ایران] دست به اقدام نظامی میزند يا نه، بايد بگويم شخصا از اين احتمال نگرانم.»
پرونده ایران به کشورهای منطقه سپرده شد
به گفته باراک، نسبتدادن تغییر حکومت به ترامپ پس از پایان جنگ «منطقی نیست».
او با اشاره به این که «ما پیشتر دو بار در ایران تغییر رژیم داشتهایم و هیچکدام نتیجه نداده»، گفت سپردن این پرونده به کشورهای منطقه «تصمیمی عاقلانه» بوده است.
رسانه اسرائیلی جی فید ۱۰ آذر به نقل از یک مقام ارشد اسرائیلی گزارش داد این کشور قصد دارد حکومت ایران را تا پایان دوره ترامپ سرنگون کند و برای جنگی آماده میشود که ممکن است بسیار فراتر از ۱۲ روز ادامه یابد.
براساس این گزارش، «اسرائیل تولید موشکی ایران را رصد میکند؛ تولیدی که میتواند امکان شلیک همزمان بیش از دو هزار موشک را برای بهچالشکشیدن سامانههای دفاعی فراهم کند. در مقابل، اسرائیل در حال تقویت سامانههای دفاع هوایی، توان اطلاعاتی و توان تهاجمی خود است و اهدافی شامل تاسیسات هستهای ایران، سامانههای موشکی، عملیات پهپادی و پایگاههای دریایی در خلیج فارس را مدنظر دارد.»
پنج فصل دیگر باقی مانده است
باراک در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد که تحولات اخیر هنوز پایان نیافته است.
او در پاسخ به این پرسش که «چرا اسرائیل کار را تمام نکرد؟» گفت: «فکر نمیکنم ماجرا تمام شده باشد. شما در فصل پنجم هستید. پنج فصل دیگر باقی مانده است.»
باراک با وجود تاکید بر مخالفت دولت ترامپ با سیاست تغییر حکومت، گفت روایت کامل جنگ و آینده تقابل جمهوری اسلامی و اسرائیل همچنان در حال شکلگیری است و «پایان کار» هنوز مشخص نیست.
نشریه اکونومیست ۲۱ آبان در تحلیلی با اشاره به جنگ ۱۲ روزه نوشت که در جنگ بعدی، اسرائیل احتمالا برای تغییر حکومت اقدام میکند.
اکونومیست، حملات به جمهوری اسلامی در جنگ با اسرائیل را نشانه فروپاشی «امپراتوری روحانیون» در منطقه دانست و نوشت جنگهای اخیر خاورمیانه هم دگرگونکنندهاند و هم ناتمام ماندهاند.
این منابع آگاه گفتند تهران به بانکوک پیشنهاد داده بود برای تامین آزادی گروگانهای تایلندی از اسارت حماس کمک کند، به شرطی که تایلند اسرائیل را «کشور ناامن» معرفی کند و از دهها هزار کارگر کشاورزی تایلندی بخواهد فورا این کشور را ترک کنند.
طبق این گزارش، پس از حملات ۷ اکتبر، هیاتی از تایلند برای گفتوگو به تهران سفر کرد و ۲۳ گروگان در نخستین آتشبس آزاد شدند و هشت نفر دیگر نیز در مراحل بعدی آزاد شدند، اما تلاش جمهوری اسلامی برای ترغیب خروج گسترده کارگران تایلندی در نهایت ناکام ماند، زیرا بیشتر کارگران تایلندی در اسرائیل ماندند.
بهنوشته اورشلیمپست، پیام جمهوری اسلامی روشن بود: «به ما کمک کنید تا فشار اقتصادی بر اسرائیل وارد کنیم، و ما هم به شما کمک میکنیم شهروندانتان را به خانه بازگردانید.»
براساس این گزارش، در هفتههای پرتلاطم و آشفته پس از حمله ۷ اکتبر، در حالی که اسرائیل هنوز در حال شمارش کشتهها و جستوجوی مفقودان بود، هزاران کیلومتر آنسوتر در بانکوک، اتفاقی دیگر در جریان بود.
دولت تایلند، که از مقیاس این کشتار ـ که در آن ۳۹ شهروند تایلندی کشته شدند ـ شوکه شده بود و در تلاش برای حفظ جان شهروندانش بود، تلاشهای دیپلماتیک فوری برای آزادی ۳۱ کارگر تایلندی ربودهشده از سوی حماس و دیگر گروهها را آغاز کرد.
بهنوشته اورشلیمپست این یک بحران انسانی بود، نه سیاسی زیرا تایلند هیچ مناقشهای با حماس نداشت. اما همانطور که در خاورمیانه معمول است، حتی بحرانهای انسانی نیز میتوانند به ابزار معامله تبدیل شوند.
تهران، که بر حماس نفوذ دارد، اعلام کرد ممکن است بتواند در آزادی گروگانهای تایلندی نقش داشته باشد؛ اما این پیشنهاد بدون شرط نبود.
احتمال آسیب شدید به بخش کشاورزی اسرائیل
اگر تایلند با خواسته جمهوری اسلامی برای ناامن اعلام کردن اسرائیل و خارج کردن شهروندانش موافقت میکرد، ضربهای سنگین به بخش کشاورزی اسرائیل در لحظهای حساس وارد میشد؛ درست زمانی که این بخش تلاش میکرد از شوک حمله بیرون بیاید.
بهنوشته اورشلیمپست، بین ۳۰ تا ۴۰ هزار کارگر تایلندی در مزارع و گلخانههای اسرائیل کار میکنند؛ شماری از آنان در زمان حمله در نزدیکی مرز غزه مشغول به کار بودند که بیشترین آسیب را در حمله هفتم اکتبر دیدند.
خروج ناگهانی کارگران تایلندی میتوانست تولید مواد غذایی اسرائیل را فلج کرده و خسارتی اقتصادی و بلندمدت به بار آورد.
در نوامبر ۲۰۲۳، زمانی که روند نجات گروگانها پیشرفت کمی داشت و خانوادهها خواستار پاسخ بودند، تایلند هیاتی بلندپایه را به تهران اعزام کرد.
این هیات با مقامات ارشد جمهوری اسلامی دیدار کرد و طبق برخی گزارشها، حتی با نمایندگان حماس از جمله موسی ابومرزوق، یکی از چهرههای کلیدی دفتر سیاسی حماس، ملاقات و مذاکره کرد. مذاکراتی که بهنوشته اورشلیمپست نشانههایی از پیشرفت در آن دیده میشد.
عارفین اوتاراسینت، سفیر وقت تایلند در ایران، بهطور علنی اعلام کرد که حماس «آماده است گروگانهای ربودهشده را در زمان مناسب آزاد کند».
ظرف چند هفته، ۲۳ گروگان تایلندی در جریان آتشبس اولیه آزاد شدند. هشت نفر دیگر نیز در مراحل بعدی آزاد شدند.
اما همه گروگانها زنده بازنگشتند. سه کارگر تایلندی یا در روز حمله یا در اسارت به قتل رسیدند. آخرین جسدی که بازگردانده شد، جسد سودتیساک رینتالاک بود که چهارشنبه به اسرائیل انتقال یافت.
او صبح هفتم اکتبر در زمینهای کشاورزی نزدیک مرز مشغول کار بود، بدون آنکه بداند مهاجمان در حال نزدیک شدناند. بیش از دو سال طول کشید تا بقایای او شناسایی و منتقل شود.
هرچند درخواست جمهوری اسلامی برای خروج دستهجمعی کارگران تایلندی با هدف ایجاد فشار اقتصادی مطرح شده بود، اما نتیجه مورد انتظار حکومت ایران حاصل نشد.
تعداد محدودی از کارگران در هفتههای نخست بازگشتند، اما اکثریت بهدلیل نیاز مالی، وفاداری به کارفرمایان یا امید به تثبیت اوضاع، در اسرائیل ماندند. در نهایت تنها چند هزار کارگر کشور را ترک کردند، بسیار کمتر از دهها هزار نفری که جمهوری اسلامی خواستار خروج آنان از اسرائیل بود.
تا میانه ۲۰۲۴، شرایط باز هم تغییر کرد. در مه ۲۰۲۴، وزیر کار تایلند به اسرائیل سفر کرد. پس از دیدار با مقامات اسرائیلی، دو طرف توافق کردند که کارگران تایلندی به کار خود ادامه دهند و روابط اقتصادی دو کشور تایید و تقویت شد.
رییس پیشین نیروی هوایی اسرائیل، پنجشنبه ۱۳ آذر در مصاحبهای با رادیو «۱۰۳افام» با اشاره به کارزار ۱۲ روزه نظامی اسرائیل در ماه ژوئن — که با حملات آمریکا به سه سایت هستهای ایران خاتمه یافت — افزود این عملیات هرچند به توان هستهای حکومت ایران آسیب جدی زد، اما نتوانست آن را بهطور کامل از میان ببرد.
«برنامه هستهای نابود نشد، اما سالها عقب افتاد»
بنالیاهو گفت: «نقطه ضعف حمله ما این بود که برنامه هستهای ایران را نابود نکردیم، اما آن را برای سالهای طولانی عقب انداختیم.»
او افزود: «اکنون یا باید تصمیم به جنگی تمامعیار با حمله زمینی بگیرید یا فشار اقتصادی را در کنار تلاش برای بازگشت به مذاکرات پیش ببرید.»
بنالیاهو توضیح نداد که این توصیهها خطاب به اسرائیل است یا ایالات متحده.
مذاکرات ناتمام و آغاز جنگ
جمهوری اسلامی و آمریکا پیش از این در ماههای آوریل و مه پنج دور مذاکرات غیرمستقیم برگزار کرده بودند. قرار بود دور ششم مذاکره اوایل ژوئن انجام شود، اما با آغاز حمله غافلگیرانه اسرائیل در ۱۳ ژوئن، این گفتوگوها متوقف شد.
در این حملات چند دانشمند هستهای و شماری از ارشدترین فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی کشته شدند. در حملات تلافیجویانه حکومت ایران نیز ۳۲ غیرنظامی اسرائیلی و یک سرباز - که خارج از دوره خدمت بود - کشته شدند.
با ورود آمریکا به درگیری، این کشور سه سایت هستهای ایران را هدف قرار داد. حکومت ایران نیز با موشک به یک پایگاه آمریکایی در قطر حمله کرد. دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا،پس از ۱۲ روز آتشبس را برقرار کرد.
هزینههای مشارکت آمریکا در جنگ
به گفته بنالیاهو، حکومت ایران در جریان جنگ از نقاط ضعف دفاعی اسرائیل آگاهی بیشتری پیدا کرده و ممکن است بتواند در دور بعدی جنگ خسارات بیشتری به اسرائیل وارد کند.
او گفت: «ما ناخواسته به ایرانیها یاد دادیم دفعه بعد چه چیزهایی را باید بهبود بخشند: تعداد موشکها، دقت آنها، انتقال سامانهها به شرق و جنوب، غافلگیری و پراکندگی بیشتر.»
به باور او، مشارکت آمریکا هرچند اهداف جنگی اسرائیل را پیش برد، اما اعتبار واشینگتن را بهعنوان میانجی بیطرف برای حل اختلاف از راه دیپلماسی تضعیف کرد.
تماس ترامپ و نتانیاهو
در ادامه تنشها، شبکه سیانان گزارش داد که ترامپ و نتانیاهو دوشنبه دهم آذر درباره تحولات منطقه، از جمله ایران، گفتوگو کردند. همزمان مقامهای دفاعی اسرائیل هشدار دادهاند که احتمال آغاز دوباره درگیری وجود دارد.
در همین زمینه در مقالهای که چهارشنبه ۱۲ آذر در نشریه اینسایدر منتشر شد، آمده که تهران پس از جنگ ۱۲ روزه — جنگی که در آن اسرائیل تاسیسات و زیرساختهای نظامی و پدافند هوایی جمهوری اسلامی را هدف قرار داد — اکنون خود را برای نبردی تازه با هدف بقا آماده میکند.
پیشتر نیز نشنالاینترست گزارش داده بود که جمهوری اسلامی پس از تخریب گسترده سیستمهای دفاعیاش در جنگ ۱۲ روزه، هیاتی نظامی به چین فرستاده تا درباره خرید جنگندههای جی-۱۰ سی و تجهیزات دفاعی مذاکره کند.
به گزارش رسانههای اسرائیلی، شینبت با همکاری شهرداران محلی برنامهای آموزشی در مدارس اجرا کرده تا به دانشآموزان هشدار دهد پیشنهادهای مالی جمهوری اسلامی، امنیت اسرائیل را تهدید میکند و میتواند نوجوانان را با مجازاتهای سنگین و سالهای طولانی زندان روبهرو کند.
تسویکا بروت، شهردار بتیام، شهری در جنوب تلآویو، با اعلام این هشدار شینبت از مردم خواست تلاشهای جمهوری اسلامی را برای جذب افراد گزارش کنند.
طبق گزارش کانال ۱۲ اسرائیل، او گفت از زمان آغاز جنگ در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ موارد متعددی رخ داده و تلاشها برای جذب افراد همچنان ادامه دارد.
بروت گفت: «ماموران جمهوری اسلامی به بتیام رسیدهاند و این شوخی نیست. اخیرا با مقامات امنیتی، بهویژه سازمان امنیت اسرائیل، در تماس بودهایم تا درباره احتمال گرفتار شدن ساکنانمان در شبکه اطلاعاتی ایران و همکاری با آنها هشدار دهیم.»
او ادامه داد: «اخیرا در رسانهها درباره افراد معمولی، حتی سربازان ذخیره، دانشجویان ممتاز و بازنشستگان شنیدهایم که فکر میکردند میتوانند بهراحتی پولی بهدست آورند و شاید کارهایی انجام دهند که فکر میکردند هیچ ضرری ندارد. بعدها آنها متقاعد شدند کارهای دیگری انجام دهند، مثل جابهجا کردن یک بسته.»
او افزود: «در حال حاضر میدانیم که برخی ساکنان بتیام نیز در حال برقراری چنین ارتباطاتی هستند. آنها نه تنها امنیت اسرائیل، بلکه آینده شخصی خود را هم به خطر میاندازند. اینها جرائم بسیار جدی هستند و هر کسی که از سوی شینبت بازداشت شود، برای خودش آسیب غیرقابل جبرانی ایجاد میکند. هدف ما این است که مانع از ارتکاب این اشتباه شویم.»
ایجاد یک خط ویژه واتساپ برای گزارش موارد جاسوسی
بروت از هر کسی که چنین پیامهایی دریافت کرده یا وارد چنین ارتباطاتی شده است خواست پیش از آن که دیر شود، خود را معرفی کند و درباره پیامدهای جدی قانونی و شخصی این موضوع هشدار داد.
مقامات اسرائیلی یک خط ویژه واتساپ نیز برای گزارش محرمانه و دریافت کمک راهاندازی کردهاند.
مقامهای امنیتی اسرائیل در سالهای اخیر و بهویژه پس از جنگ ۱۲ روزه، پروندههای جاسوسی متعددی در ارتباط با جمهوری اسلامی تشکیل دادهاند و تعدادی از شهروندان اسرائیلی نیز بازداشت و محاکمه شدهاند.
در یکی از تازهترین موارد، ۲۹ آبان اعلام شد سه شهروند اسرائیل، از جمله یک سرباز وظیفه و یک نظامی ذخیره نیروی هوایی، بازداشت شدهاند. آنان طی ماههای اخیر برای جمهوری اسلامی ماموریتهای امنیتی انجام داده بودند.
مهرماه نیز پلیس اسرائیل و سازمان امنیت داخلی در بیانیهای مشترک اعلام کردند دو اسرائیلی که مظنون به جاسوسی برای جمهوری اسلامی هستند، بازداشت شدهاند و کیفرخواستی علیه آنان آماده شده است.
مقامات اسرائیلی همچنین از تلاش تهران برای نفوذ به پایگاههای حساس نظامی، بهویژه پایگاه حتسریم، خبر دادند.
طبق گزارشها، طی دو سال اخیر حکومت ایران از طریق شبکههای اجتماعی، بهویژه تلگرام، موفق شده تعدادی از شهروندان عادی اسرائیل را برای ماموریتهای اطلاعاتی و حتی طرحهای ترور جذب کند.
افزایش شمار این افراد باعث شده اسرائیل بخشی جدید در زندان دامون حيفا را به آنها اختصاص دهد.
در مقالهای که روز چهارشنبه ۱۲ آذر در این نشریه منتشر شد، آمده است که تهران پس از جنگ ۱۲ روزه — جنگی که در آن اسرائیل تاسیسات و زیرساختهای نظامی و پدافند هوایی جمهوری اسلامی را هدف قرار داد — اکنون خود را برای نبردی تازه با هدف بقا آماده میکند.
بهگفته این گزارش، در حالیکه روسیه، متحد دیرین جمهوری اسلامی، در تحویل تسلیحاتی که وعده داده بود — از جمله جنگندههای «سوخو-۳۵» و سامانههای مدرن پدافند هوایی — تعلل میورزد، این چین است که عملاً به اصلیترین تامینکننده محمولههای نظامی حکومت ایران تبدیل شده است.
نویسنده مقاله تلاشهای جمهوری اسلامی برای مدرنسازی و تولید سامانههای پدافند هوایی و همچنین نوسازی ناوگان جنگندههایش را ناموفق توصیف کرده و نوشته است که ایران از این نظر دستکم دو نسل از اسرائیل و آمریکا عقبتر است.
اقدامات کُند روسیه
نویسنده مقاله توضیح میدهد که با وجود عطش و انگیزه بالای تهران برای خرید تسلیحات از روسیه، مسکو در عمل روند تحویل سلاحهای وعده دادهشده را بسیار کند پیش میبرد.
اگرچه مقامهای جمهوری اسلامی مدتهاست در پی خرید جنگندههای «سوخو-۳۵» از روسیه هستند، کرملین اخیراً اعلام کرده که تعهدات تسلیحاتیاش به تهران تحت تاثیر حملات اسرائیل قرار گرفته است.
در مقاله به تاخیرهای پیاپی روسیه در تحویل سوخو-۳۵ اشاره شده و آمده است که پس از افزایش انتقادهای علنی مقامهای ایرانی، مسکو تصمیم گرفت برنامه زمانبندی مشخصی برای تحویل این جنگندهها اعلام کند و برای جبران تاخیر، چند فروند میگ-۲۹ نیز به ایران اهدا کند. با این حال، نویسنده تاکید میکند که ورود چند جنگنده از ماه اکتبر تاکنون هیچ تغییر معناداری در توازن قدرت میان حکومت ایران و اسرائیل ایجاد نکرده است.
در ادامه، مقاله یادآور میشود که مقامهای ایرانی به دنبال خرید سامانه پیشرفته پدافند هوایی «اس-۴۰۰» نیز هستند؛ سامانهای که گفته میشود قادر است جنگندههای «اف-۳۵» را هدف قرار دهد. منابعی در سپاه پاسداران گفتهاند یک آتشبار این سامانه برای نصب در اصفهان تحویل گرفته شده، اما از نگاه تهران روند مذاکرات خرید این سیستمها همچنان بسیار کند و فرسایشی پیش میرود.
تمایل بیشتر چین به فروش سلاح به ایران
در مقاله نشریه اینسایدر آمده که به دنبال تاخیرهای روسیه، چین طی دو سال گذشته به یکی از فروشندگان فناوریهای نظامی به جمهوری اسلامی تبدیل شده است. به عنوان مثال تهران با کمک چین تلاش کرده است تا فناوری سیستمهای دفاع هوایی و جنگندههای خود را به روز کند. به عقیده نویسنده مقاله، به نظر میرسد چین در حال پیشی گرفتن از روسیه در تامین فناوری نظامی به حکومت ایران است به ویژه که انگیزه بیشتری هم از روسیه در ارائه این فناوریها دارد.
به نوشته اینسایدر، منابعی از سپاه پاسداران گفتهاند که جمهوری اسلامی در تابستان امسال برای خرید سیستم دفاع هوایی «اچ کیو –۹» قراردادی با چین امضا کرد و قرار است نسخه پیشرفته آن به تهران تحویل داده شود. تنها دو ماه پس از عقد قرارداد چین نیمی از محموله وعده داده شده را تحویل تهران داد؛ سرعت عملی که بههیچعنوان با عملکرد روسیه در قبال تحویل تسلیحات قابل مقایسه نیست.
منابعی در سپاه پاسداران گفتهاند چین گروهی از مشاوران و کارشناسان خود را به ایران اعزام کرده تا سامانههای جدید را نصب کنند، تکنسینها و تیمهای فنی ایرانی را آموزش دهند و زمینه را برای تحویل احتمالی جنگندههای «جی–۱۰سی» در آینده فراهم سازند.
پیشتر نشنالاینترست گزارش داده بود که جمهوری اسلامی پس از تخریب گسترده سیستمهای دفاعیاش در جنگ ۱۲ روزه، هیاتی نظامی به چین فرستاده تا درباره خرید جنگندههای جی-۱۰ سی و تجهیزات دفاعی مذاکره کند.
تکیه بر موشکهای بالیستیک
نویسنده مقاله در ادامه آورده که جمهوری اسلامی با فراهم کردن تعداد محدودی از سیستمهای دفاع هوایی «اس ۴۰۰» و «اچ کیو-۹ »، قادر به مقابله با حملات هوایی گسترده اسرائیل نخواهد بود، به ویژه اگر ایالات متحده آن را همراهی کند. حتی اگر جنگندههای خریداری شده از روسیه و چین نیز به موقع برسند، به دلیل زمان مورد نیاز برای آموزش خلبانان، به سرعت قابل استفاده نخواهند بود. به همین دلیل نویسنده مقاله معتقد است که بیشترین تکیه جمهوری اسلامی برای رویارویی بعدی با اسرائیل بر فناوری داخلی خودش برای تولید موشکهای بالیستیک خواهد بود.
