عباس عراقچی میگوید هیچ تصمیمی برای مذاکره وجود ندارد و در نتیجه اخبار پیرامون اینکه کدام کشور میانجیگری میکند، اخباری بیحاصل و بیمعنا هستند. در شرایطی گرفتار آمدهایم که جمهوری اسلامی هیچ کارتی برای بازی هستهای ندارد اما همچنان مغز راهاندازی یک برنامه هستهای تمام عیار دیگر را دارد.
تماسهای تلفنی مکرون با پزشکیان و عراقچی با همتای چینی و هشدارهای پیاپی گروسی، نه فقط از منظر فنی یا پروتکلی، بلکه بهعنوان نشانههایی از فشارهای فزاینده و تغییر احتمالی بازی در منظومه هستهای ایران، قابل تفسیراند.
چینیها از تهران خواستهاند «گفتوگو و مذاکره» را از سر بگیرد و تاکید کردهاند که توقف روند سیاسی کنونی بهنفع جامعه جهانی نیست. از سوی دیگر، گروسی میگوید بازرسیها «بهطور جدی» نیازمند بهبودند و جمهوری اسلامی باید زمینه همکاریهای جدی را فراهم کند. گروسی با ظرافت گفته که پرونده ایران هنوز در حد فرستادن به شورای امنیت نیست، اما جمهوری اسلامی باید شرایط را جدی بگیرد.
از منظر تهران، نکته کلیدی همچنان بر همان گفتمان «مذاکره از موضع برابر» و «غنیسازی صفر» استوار است. عراقچی باز برای بار دهم تکرار کرده که جمهوری اسلامی مایل است «بر پایه برابری و منافع متقابل» مذاکره کند، اما تأکید کرده که با طرف غربی، از موضع زیرساختی «غنیسازی صفر» و تضعیف توان موشکی مذاکره نخواهد کرد.
تهران بازی تازهای ندارد و همچنان همان بازی در دو جبهه همزمان را انجام میدهد که آن را به خوبی بلد است: هم به دنبال حفظ استقلال عمل هستهای و موشکی است و بنای کوتاه آمدن ندارد و هم تلاش دارد با نمایش نشانههای همکاری، ادای همکاری دربیاورد تا از فشارهای بینالمللی بکاهد.
اما در این میان پیوستن چین به دیگر کشورها در ابراز نگرانی و دادن هشدار در خور توجه است. فراموش نکنیم غرب و شرق (منهای کره شمالی) هر کجای رنگین کمان سیاست که ایستاده باشند، در یک چیز هم نظرند و آن این است که جمهوری اسلامی حق دستیابی به سلاح هستهای را ندارد. از این منظر اگرچه امریکا و چین در ابزار زمین تا آسمان با هم فرق دارند، اما در هدف با هم همداستاناند.
در هفتههای آتی پیشبینی میشود که تهران با هدف کاستن از فشار بینالمللی، بخشی از همکاری خود را با آژانس افزایش دهد؛ اما این افزایش پیچیده، توام با تبلیغات رسانهای فراوان و ایجاد موانع کوچک و صوری در راه بازرسان خواهد بود.
این تنها کوتاه آمدن تهران خواهد بود و غرب هم همچنان رفتارهای جمهوری اسلامی را در میدان تهاجمی هستهای تفسیر خواهد کرد و حتی در فرضی محال، اگر مذاکراتی آغاز شود باز بهسرعت به بنبست رسیده یا بدل میشود به فرآیندی طولانی با دستاوردهای کم. هر چند میدانیم صبر این روزها برای ترامپ/نتانیاهو کلمه بیمعنایی است.
این روزها مجهول تازهای هم پدیدار شده: مذاکرات محرمانه ایران و فرانسه بر سر آزادی مشروط دو شهروند فرانسوی. باید دید این مذاکرات چقدر میتواند مقدمه ایجاد ارتباطی حقیقی و سازنده و آغاز مذاکراتی واقعی شود!