خبرگزاری ایلنا با اشاره به خشک شدن گسترده دریاچه ارومیه و کاهش بی‌سابقه منابع آبی آن نوشت که زمین‌های کشاورزی اطراف این دریاچه تخریب و وضعیت معیشت کشاورزان تضعیف شده است. بر اساس این گزارش، این وضعیت بسیاری از کشاورزان را ناچار به تغییر شغل و مهاجرت اجباری کرده است.
ایلنا چهارشنبه ۱۶ مهر درباره روستاهای اطراف دریاچه ارومیه نوشت: «... روستاهایی که خانه‌های کاه‌گلی‌شان یکی‌یکی در حال خالی شدن است، اهالی که روزگاری کنار هم با خوبی و خوشی زندگی می‌کردند و زمین‌هایشان را سبز می‌کردند، حالا در دو راهی سختی ایستاده‌اند: رفتن به جایی که نشانی از آشنا نیست، یا ماندن در جایی که هر نفس کشیدن در هوای پر از نمک با درد همراه است.»
یک کشاورز در این زمینه گفت: «چند نفر از همسایگان ما به دلیل طوفان‌های نمکی با بیماری‌های تنفسی و مزمن درگیر شده‌اند.»
ساعاتی پیش از انتشار این گزارش، محمدرضا عارف، معاون اول دولت مسعود پزشکیان، «احیا و زنده ماندن دریاچه ارومیه را مهم‌ترین مساله کشور» خواند.
او ۱۵ مهر گفت: «راهی جز اجماع نخبگانی، بهره‌گیری از نظرات دانشگاهیان و ورود تشکل‌های مردمی و محیط زیستی برای نجات این دریاچه نداریم.»
۹ مهر، رییس هیات مدیره فدراسیون صنعت آب در ایران هشدار داد وضعیت دریاچه ارومیه به «بدبینانه‌ترین شرایط آن» نزدیک و اکنون طوفان نمک متاثر از آن، شروع شده است.
رضا حاجی‌کریم خبر داد که تخلیه استان‌های مجاور دریاچه ارومیه آغاز شده است.
او این طوفان و افزایش درجه حرارت به‌خاطر انعکاس نور خورشید را از پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه خواند که زندگی و زیست‌پذیری در منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و از بین می‌برد.
این مقام صنعت آب، چنین پیامدهایی را تنها «شروع ماجرا» دانست.
او گفت: «امروز دریاچه ارومیه مانند یک بیمار اورژانسی رو به اغماست.»
معاون اول پزشکیان: باید مسئولیتمان را در قبال دریاچه ارومیه به‌طور کامل انجام دهیم
به‌دنبال حاکم شدن این شرایط، معاون اول رییس‌جمهوری گفت: «باید مسئولیت خودمان را در برابر مساله مهم و ملی نجات دریاچه ارومیه به‌طور کامل انجام دهیم.»
عارف گفت: «تشکل‌های محیط زیستی به‌دلیل برخی برخوردهای امنیتی که در گذشته با آن‌ها شد، شاید انگیزه‌ای برای ورود به حل مسائل محیط زیستی و به‌ویژه نجات این دریاچه نداشته باشند.»
او اضافه کرد: «تغییر اقلیم، برداشت بی‌رویه آب بالادست و پایین‌دست سدها و مخازن آبی حوضه آبریز دریاچه، توسعه بی‌رویه زمین‌های کشاورزی و حفر چاه‌های غیرمجاز از مهم‌ترین عوامل دامن زدن به خشکی دریاچه هستند.»
در هفتههای گذشته تصاویر ماهوارهای و دادههایی علمی منتشر شد که حاکی از کاهش بیش از ۹۸ درصدی حجم آب دریاچه ارومیه نسبت به سال ۱۳۷۴ بود و نشان میداد پیشبینی «دریاچه در حال مرگ» اکنون اتفاق افتاده است.
خشک شدن پیکرههای آبی از دریاچه ارومیه تا زایندهرود و هورالعظیم و انزلی، نمونهای از تهدیدهای زیستمحیطی، بحران آب و فقدان مدیریت علمی در جمهوری اسلامی است.
۱۶ مرداد، هشت فعال مدنی محبوس در زندان تهران بزرگ اعلام کردند در اعتراض به «خشکانده شدن تعمدی دریاچه ارومیه بهدست جمهوری اسلامی طی سالهای اخیر» دست به اعتصاب غذا خواهند زد.
دوم مرداد، محمد درویش، پژوهشگر و فعال محیط زیست، با انتقاد از عملکرد نهادهای مسئول در قبال خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: «وقتی كه ۱۴ درصد بيشتر بارندگی داريم اما درياچه اروميه همچنان خشک است، يعنی اینکه چه باران ببارد و چه نبارد، اجازه ورود یک قطره آب را به آن نمیدهند.»
دریاچه ارومیه از دهه ۱۳۵۰ بهعنوان ذخیرهگاه زیستکره یونسکو شناخته میشد و بهعنوان زیستگاه گونههای منحصر به فرد پرندگان، نقشی کلیدی در تنظیم اقلیم منطقهای داشت.
طی سه دهه گذشته مساحت آب دریاچه ارومیه از شش هزار کیلومتر مربع به کمتر از ۵۰۰ کیلومتر مربع کاهش یافت و اکنون به کمتر از یک درصد حجم اولیه رسیده است.
