پاکستان چرا از تشدید درگیری میان جمهوری اسلامی و اسرائیل نگران است؟
درگیری نظامی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل که وارد ششمین روز خود شده است، امنیت کشورهای همسایه را به مخاطره انداخته و پاکستان را با نگرانی‌های جدی مواجه کرده است.
حمله موشکی جمهوری اسلامی به پاکستان در دی‌ماه ۱۴۰۲، به تنش کوتاه‌مدت میان دو همسایه انجامید.
جمهوری اسلامی در آن زمان اعلام کرد گروه جیش‌العدل را در بلوچستان پاکستان هدف قرار داده و پاکستان نیز در پاسخ، به «مواضع جدایی‌طلبان بلوچ در خاک ایران» حمله کرد.
با این حال، تنش‌ها میان تهران و اسلام‌آباد اندکی بعد فروکش کرد.
اکنون و ۱۷ ماه پس از آن رخدادها، اسلام‌آباد حملات اسرائیل به جمهوری اسلامی را «نقض حاکمیت ارضی ایران» دانست و این اقدامات را «تحریک‌آمیز» خواند.
به گزارش الجزیره، وزارت خارجه پاکستان ۲۳ خرداد در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی اعلام کرد: «جامعه بین‌المللی و سازمان ملل متحد مسئولیت دارند با پیروی از قوانین بین‌المللی، این تجاوز را فورا متوقف و متجاوز را پاسخگو کنند.»
تصمیم پاکستان به بستن مرز خود با ایران
پاکستان که با ایران ۹۰۵ کیلومتر مرز مشترک دارد، از ۲۵ خرداد پنج گذرگاه مرزی خود با ایران را مسدود کرده است.
در روزهای اخیر، بیش از ۵۰۰ شهروند پاکستانی، از جمله زائران و دانشجویان، از ایران خارج شده‌اند.
نعیم احمد، دستیار فرماندار شهر مرزی تفتان، در مصاحبه با الجزیره گفت: «دوشنبه ۴۵ دانشجو که در موسسات مختلف ایران تحصیل می‌کردند به پاکستان بازگشتند. حدود ۵۰۰ زائر هم از مرز تفتان عبور کردند.»
تفتان در منطقه چاغی استان بلوچستان پاکستان واقع شده است. ناحیه‌ای که به‌دلیل برخورداری از معادن غنی طلا و مس شناخته شده است و در گذشته نیز به‌عنوان محل آزمایش‌های هسته‌ای پاکستان مورد استفاده قرار گرفته است.
نگرانی پاکستان از پیامدهای جنگ بر امنیت بلوچستان
کارشناسان معتقدند اصلی‌ترین نگرانی پاکستان از تبعات احتمالی جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل، به وضعیت ناآرام استان بلوچستان بازمی‌گردد؛ بزرگ‌ترین استان این کشور از نظر مساحت با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر.
بلوچستان که منابع غنی نفت، گاز، زغال‌سنگ، طلا و مس را در خود جای داده، از سال ۱۹۴۷ تاکنون شاهد دست‌کم پنج شورش جدایی‌طلبانه بوده است که آخرین موج این ناآرامی‌ها از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی آغاز شده است.
عبدالباسط، پژوهش‌گر دانشکده مطالعات بین‌المللی اس. راجاراتنام در سنگاپور، به الجزیره گفت: «نگرانی اصلی پاکستان این است که در صورت تشدید جنگ، اعضای گروه‌های مسلحی مانند ارتش آزادی‌بخش بلوچستان که شمار زیادی از آن‌ها در مناطق مرزی ایران حضور دارند، ممکن است به آن سوی مرز نفوذ کنند و در خاک پاکستان پناه بگیرند.»
همچنین بندر کلیدی گوادر در این منطقه واقع شده که نقشی محوری در کریدور اقتصادی چین-پاکستان (به ارزش ۶۲ میلیارد دلار) ایفا می‌کند.
سابقه مهاجرت افغان‌ها به پاکستان
از زمان تهاجم شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹، موج گسترده‌ای از پناهجویان افغان وارد پاکستان شده‌اند. در آخرین موج، پس از به قدرت رسیدن طالبان در سال ۲۰۲۱، نزدیک به چهار میلیون افغان به پاکستان پناه برده‌اند.
در سال ۲۰۲۳، دولت پاکستان برنامه بازگرداندن پناهجویان را آغاز کرد که به اخراج حدود یک میلیون نفر منجر شد.
عبدالباسط گفت که پاکستان نمی‌خواهد تجربه مهاجرت گسترده افغان‌ها تکرار شود: «با توجه به مرز طولانی با ایران و پیوندهای عمیق میان مردم دو سوی مرز، احتمالا همین مساله در تصمیم به بستن مرز تاثیرگذار بوده است.»
هراس از برتری هوایی اسرائیل
عمر کریم، پژوهش‌گر مسائل خاورمیانه در دانشگاه بیرمنگام، در مصاحبه با الجزیره با اشاره به مخالفت پاکستان با دست‌یابی اسرائیل به برتری کامل هوایی بر آسمان ایران گفت: «چنین موضوعی می‌تواند معادلات امنیتی در جناح غربی پاکستان را دستخوش تغییر کند.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرده که نیروی هوایی این کشور کنترل آسمان ایران را در دست دارد و دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا نیز این گفته را تایید کرده است.
پاکستان که هیچ رابطه دیپلماتیکی با اسرائیل ندارد و این کشور را «دشمن» می‌داند، از گسترش نفوذ هوایی اسرائیل در منطقه ابراز نگرانی کرده است.
اسحاق دار، وزیر امور خارجه پاکستان، ۲۷ خرداد در پارلمان این کشور گفت در صورت خودداری اسرائیل از انجام حملات بیشتر، جمهوری اسلامی آماده بازگشت به میز مذاکرات است.
او افزود: «این پیام را به کشورهای دیگر رسانده‌ایم که هنوز فرصت توقف اسرائیل و بازگشت ایران به مذاکرات وجود دارد.»