موسسه امنیتی «سی۴ای‌دی‌اس» گزارش داد همکاری نظامی جمهوری اسلامی با روسیه موجب جهش چشمگیری در صنعت پهپادی این کشور شده و به مسکو این امکان را داده است که صدها پهپاد ایرانی را به‌صورت بومی در منطقه تاتارستان تولید کند.
روزنامه واشینگتن‌پست پنج‌شنبه هشتم خرداد با استناد به گزارش این موسسه نوشت همکاری تهران و مسکو در زمینه تولید پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی در خاک روسیه، روابط نظامی این دو کشور تحت تحریم را عمیق‌تر کرده و باعث تقویت قابل توجه صنعت پهپادی داخلی روسیه شده است.
سی۴ای‌دی‌اس یک نهاد پژوهشی مستقر در واشینگتن است که به بررسی مسائل امنیتی جهانی می‌پردازد.
در دو سال گذشته، از زمان امضای توافق تبادل فناوری و راه‌اندازی خط تولید پهپاد میان مسکو و تهران در منطقه تاتارستان، توانایی روسیه در تولید داخلی پهپادها به‌طور چشمگیری افزایش یافته است.
مسکو از این ظرفیت برای حمله به شهرهای اوکراین با استفاده از صدها پهپاد در روز بهره برده است.
این همکاری همچنین به شکل‌گیری یک شبکه پرداخت مخفی منجر شده که از طریق جابه‌جایی طلا و کشورهای واسطه، تحریم‌های غرب را دور می‌زند؛ مساله‌ای که تلاش‌های آمریکا و متحدانش برای اعمال کنترل‌های صادراتی را پیچیده‌تر کرده است.
ایران‌اینترنشنال بهمن‌ماه ۱۴۰۲ در گزارشی به بررسی روند همکاری شرکت‌های به‌ظاهر خصوصی ایرانی در واردات قطعات پهپاد، با وجود تحریم‌های بین‌المللی، پرداخت.
برای نمونه، شرکتی به نام «تندر صحرا» که در ظاهر یک نهاد خصوصی معرفی شده، اما اعضای هیات‌مدیره آن از مقامات ارتش جمهوری اسلامی هستند.
اسناد فاش‌شده نشان می‌دهد این شرکت چگونه در چارچوب همکاری‌های پهپادی با روسیه، به‌جای مبادلات مالی متداول، از طلا به‌عنوان ابزار پرداخت استفاده کرده است.
موسسه سی۴ای‌دی‌اس در ادامه گزارش خود، با استفاده از داده‌های فاش‌شده و منابع عمومی، مسیر انتقال فناوری پهپادی از جمهوری اسلامی به روسیه را پیگیری کرده است.
این اطلاعات روابط شرکت تندر صحرا با منطقه آلابوگا، محل مرکز پژوهشی و خط مونتاژ تولید، را روشن کرده است.
این داده‌ها از طریق منابع عمومی، اطلاعات موقعیت‌یابی پروازها و کشتی‌ها، و همچنین تحلیل فنی اجزا مورد تایید قرار گرفته‌اند.
روزنامه واشینگتن‌پست پیش‌تر در گزارشی با استناد به اسناد فاش‌شده از سوی منابع روسی، از پروژه‌ای در منطقه ویژه اقتصادی آلابوگا در تاتارستان خبر داده بود که هدف آن ساخت شش هزار پهپاد تا تابستان سال ۱۴۰۴ با کمک جمهوری اسلامی است.
این توافق با هدف جبران کمبود تسلیحات دوربرد روسیه پس از اتمام ذخایر موشک‌های کروز و ارتقای جایگاه مسکو در رقابت تسلیحاتی پهپادی که اکنون به عنصر کلیدی در جنگ اوکراین بدل شده، شکل گرفت.
این توافق به روسیه اجازه داد تا پهپاد شاهد-۱۳۶ جمهوری اسلامی را که با موتور پروانه‌ای پرواز می‌کند و قابلیت حمل ۵۳ کیلوگرم مواد منفجره دارد، در داخل خاک خود تولید کند.
روسیه این پهپاد را تحت نام «گران-۲» بازطراحی و به تولید رسانده است.
روسیه ۱۹ اردیبهشت برای نخستین بار پهپادهای مورد استفاده در جنگ اوکراین، از جمله پهپاد «شاهد-۱۳۶» جمهوری اسلامی، را در رژه نظامی میدان سرخ مسکو به مناسبت «روز پیروزی» و سالگرد پایان جنگ جهانی دوم به نمایش گذاشت.
بر اساس داده‌های ارتش اوکراین، حملات شبانه روسیه با پهپادهای مشابه شاهد به‌طور میانگین به حدود ۱۰۰ فروند در هر شب رسیده و در آخر هفته گذشته این تعداد تا حدود ۳۰۰ پهپاد در شب افزایش یافته است.
این آمار نشان می‌دهد توافق تولید مشترک پهپاد میان ایران و روسیه که بیش از دو میلیارد دلار هزینه به مسکو تحمیل کرده، بازدهی عملیاتی قابل‌توجهی برای روسیه به همراه داشته است.
شرکت اطلاعات امنیتی «دراگون‌فلای» در تحلیلی از حملات پهپادی به کی‌یف اعلام کرد تعداد پهپادهای به‌کار رفته در هر حمله، به‌مرور زمان افزایش یافته است.
پهپادهای روسی اکنون با سرعت بیشتر و در ارتفاع بالاتری پرواز می‌کنند، به‌گونه‌ای که فراتر از دسترس سامانه‌های پدافند هوایی متحرک اوکراین هستند.
