مسعود پزشکیان، رییس دولت در جمهوری اسلامی، اعلام کرد طبق تفاهم‌نامه جامع میان ایران و روسیه، دو کشور در صورت حمله به یکی از آن‌ها، متعهد به همکاری مشترک خواهند بود. این در حالی است که خبرگزاری روسی تاس گزارش داده بود در این معاهده، بند تعهد به دفاع متقابل گنجانده نشده است.
پزشکیان در مصاحبه با شبکه یک تلویزیون روسیه که جمعه، پنجم بهمن، منتشر شد، گفت: «مطابق مفاد توافق، بنا بر این است که در صورت حمله کشوری دیگر به ایران یا روسیه، ما متعهد شده‌ایم به هیچ وجه با آن‌ها همکاری نکنیم و اجازه ندهیم این اتفاق بیفتد.»
او در عین حال اذعان کرد مسئله دفاع متقابل در این تفاهم‌نامه «در کلان» مطرح شده و «جزییات آن را روندها و توافقات بعدی مشخص خواهد کرد».
خبرگزاری تاس ۲۸ دی جزییاتی از مفاد تفاهم‌نامه جامع میان روسیه و جمهوری اسلامی را منتشر کرد و نوشت مسکو و تهران توافق کرده‌اند در صورت حمله به یکی از طرفین، طرف دیگر «به هیچ عنوان» از مهاجم حمایت نکند.
این خبرگزاری در عین حال تاکید کرد معاهده راهبردی جمهوری اسلامی و روسیه «فاقد تعهد به دفاع متقابل در صورت حمله» به یکی از طرفین است و در آن به هیچ کشور یا اتحاد نظامی خاصی اشاره نشده است.
در همین رابطه، حسین آقایی، پژوهشگر روابط بین‌الملل، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت حتی با در نظر گرفتن متن منتشر شده در رسانه‌های جمهوری اسلامی از این توافق، «به نظر می‌رسد روس‌ها هیچ‌‌گونه تعهدی به جمهوری اسلامی در رابطه با دفاع از حکومت در برابر حمله خارجی نداده‌اند.»
آقایی افزود این در حالی است که در توافق‌نامه راهبردی اخیر میان روسیه و کره شمالی، بحث «دفاع مشترک» گنجانده شده است.
این پژوهشگر تاکید کرد تنها طبق ماده سوم تفاهم‌نامه جامع جمهوری اسلامی و روسیه، طرفین متعهد شده‌اند در صورت وقوع حمله خارجی به یکی از آن‌ها، از ارائه هر گونه «کمک نظامی» به کشور مهاجم خودداری کنند، اما بحث دفاع مشترک در این معاهده ذکر نشده است.
پزشکیان: مذاکرات امنیتی جمهوری اسلامی و روسیه ادامه می‌یابد
پزشکیان در ادامه مصاحبه خود با شبکه یک تلویزیون روسیه گفت معاهده بلندمدت میان تهران و مسکو «بحث‌های امنیتی و سیاسی» را در برمی‌گیرد و بر اساس آن، دو طرف «در همه قسمت‌هایی که باید با هم تعامل کنیم، چه امنیت بین دو کشور و چه امنیت منطقه و چه همسایگان و چه مداخلات در ایجاد صلح و امنیت در منطقه» همکاری خواهند کرد.
او در پاسخ به پرسشی درباره احتمال ادامه مذاکرات امنیتی میان جمهوری اسلامی و روسیه تاکید کرد توافقاتِ صورت‌گرفته در این معاهده «نیاز به کارهای بعدی دارد تا تبدیل به عملیات اجرایی شود» و گفت‌وگوها در این زمینه ادامه خواهد یافت.
توافق‌نامه جامع روسیه و حکومت ایران به مدت ۲۰ سال معتبر خواهد بود و پس از آن، به‌طور خودکار برای دوره‌های ۵ ساله تمدید خواهد شد.
پزشکیان و ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، ۲۸ دی در مسکو با یکدیگر دیدار کردند و تفاهم‌نامه راهبردی جامع میان روسیه و جمهوری اسلامی را به امضا رساندند.
یک منبع آگاه در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال خبر داد پزشکیان و هیئت همراه او برای دیدار با پوتین در کاخ کرملین، به مدت یک ساعت معطل نگاه داشته شدند.
