سگ‌ها؛ موضوعی مناقشه‌برانگیز در جمهوری اسلامی
مجله بریتانیایی «ویک» (The Week) در گزارشی تحلیلی به قلم چَس نیوکی-بردن، به بررسی ریشه‌ها و پیامدهای ممنوعیت گسترش‌یافته قدم‌زدن با سگ در شهرهای ایران پرداخته و آن را بخشی از تنش فرهنگی-سیاسی جمهوری اسلامی با سبک زندگی نوین در ایران دانسته است.
به گزارش این نشریه، در پی دستورالعمل پلیس، دست‌کم ۱۸ شهر ایران از جمله تهران، قدم‌زدن با سگ در اماکن عمومی را ممنوع اعلام کرده‌اند. این اقدام با استناد به نگرانی‌هایی چون «بهداشت عمومی»، «امنیت اجتماعی» و «نظم عمومی» صورت گرفته، اما ریشه‌های آن به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد.
از سلطنت تا انقلاب؛ تغییر جایگاه سگ‌ها
«ویک» یادآوری می‌کند که ایران در سال ۱۹۴۸ میلادی یکی از نخستین کشورهای خاورمیانه بود که قوانین حمایت از حیوانات را تصویب کرد. حتی خانواده سلطنتی وقت سگ‌هایی را به‌عنوان حیوان خانگی نگه می‌داشتند. اما پس از انقلاب ۱۳۵۷، برخورد حکومت با مقوله حیوانات خانگی – و به‌ویژه سگ‌ها – به‌طور چشمگیری تغییر کرد.
در سال ۲۰۱۰ میلادی، یک روحانی ارشد جمهوری اسلامی «دوستی با سگ» را تقلیدی «کورکورانه» از غرب توصیف کرد. او گفت غربی‌ها سگ‌های خود را بیشتر از خانواده‌شان دوست دارند و اسلام سگ را «نجس» می‌داند. در ۲۰۱۷ میلادی نیز علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نگهداری سگ به‌دلایلی غیر از گله‌داری، شکار یا نگهبانی را «نکوهیده» خواند.
ممنوعیت، فتوای نجاست و موج جدید مخالفت‌ها
به نوشته این نشریه، پلیس تهران در سال ۲۰۱۹ میلادی برای نخستین‌بار رسماً قدم‌زدن با سگ در فضاهای عمومی را ممنوع کرد. دو سال بعد، ۷۵ نماینده مجلس از داشتن حیوان خانگی به‌عنوان «مساله‌ای مخرب» نام بردند که ممکن است سبک زندگی اسلامی را تهدید کند.
اما این سیاست‌ها در تقابل با واقعیتی اجتماعی است که هر روز گسترش می‌یابد. به گزارش این نشریه، در جریان همه‌گیری کووید-۱۹، سگ‌ها و دیگر حیوانات خانگی به بخشی از سبک زندگی خانواده‌های طبقه متوسط و حتی سالمندان تبدیل شدند. روان‌شناس ایرانی، فرنوش خالدی، در این گزارش گفته است مردم ایران دیگر «تابوهای مذهبی و سنتی درباره سگ» را همچون «کلام تغییرناپذیر خداوند» نمی‌پندارند.
از قتل سگ‌ها تا چهره‌های جدید دفاع از حیوانات
این نشریه بریتانیایی همچنین از ویدئوهای منتشرشده در سال‌های اخیر خبر می‌دهد که نشان می‌داد سگ‌ها و توله‌ها با تزریقات «دلخراش» در تهران کشته می‌شوند. اگرچه پلیس وعده برخورد شدید با صاحبان سگ داده بود، این قانون به‌ندرت و با ضعف اجرایی همراه بوده و بسیاری از شهروندان همچنان سگ‌های خود را در معابر عمومی همراه می‌برند.
جالب اینکه، به نوشته این نشریه، یک روحانی شیعه به نام سید مهدی طباطبایی با تاسیس پناهگاه سگ‌های ولگرد و انتشار فعالیت‌هایش در شبکه‌های اجتماعی، به‌طور غیرمنتظره‌ای به یکی از چهره‌های محبوب دفاع از حقوق حیوانات در ایران تبدیل شده است.